Báo cáo khoa học: "hoàn thiện hệ thống định mức lao động để đổi mới công tác sản xuất kinh doanh của ngành đường sắt" pps

hoàn thiện hệ thống định mức lao động
để đổi mới công tác sản xuất kinh doanh
của ngành đờng sắt


ThS. nguyễn phi long

Tóm tắt: Phân tích công tác định mức lao động trong ngnh đờng sắt v đề xuất phơng
hớng hon thiện hệ thống định mức lao động để đổi mới công tác quản lý của ngnh đờng sắt.
Summary: Analyzing the norm tasks of the labor in the railway branch and proposing the
direction to improve the labor norm system in order to renovate the management in the railway
branch.

Định mức lao động là cơ sở để tổ chức
lao động khoa học, xây dựng các chiến lợc
kinh doanh, kế hoạch sản xuất, hạch toán
kinh tế, trả lơng cho ngời lao động Trong
định mức lao động bao gồm đầy đủ các yếu tố
phát huy khả năng lao động, an toàn, giữ gìn
sức khỏe cho ngời lao động. Trong kinh tế thị
trờng mọi doanh nghiệp đều phải quan tâm
khai thác hiệu quả các tiềm năng lao động
của mình đồng thời tuân thủ luật lao động đã
đợc ban hành. Các định mức lao động cũng
là cơ sở để ngời sử dụng lao động dễ tuân
thủ luật lao động trong kinh tế thị trờng,
chính vì vậy để tổ chức lao động khoa học
trong bất cứ doanh nghiệp nào thì công tác
định mức cũng đợc coi là một trọng tâm.
Chất lợng của hệ thống định mức và việc
tuân thủ định mức là một trong các tiêu chuẩn

để đánh giá mức độ khoa học cũng nh trình
độ quản lý của doanh nghiệp. Các kết quả
phân tích công tác định mức trong ngành
đờng sắt cho thấy những vấn đề nổi bật sau:
- Trong ngành đờng sắt còn thiếu nhiều
loại định mức cho các công việc.
- Đa số các định mức lao động đã cũ.
Một số đã không còn chính xác vì điều kiện
sản xuất đã thay đổi khác xa với trớc đây.
- Việc thực hiện định mức bị xem nhẹ.
Nhiều kế hoạch, dự án không tuân theo các
định mức đã đợc ban hành. Đặc biệt là thời
gian cuối cùng khi có chế độ khoán ở một số
bộ phận các công việc hầu nh đợc giao
theo thỏa thuận với ngời lao động.
Có những tồn tại nh trên là do công tác
định mức đã không quan tâm đầy đủ và đây là
một điểm yếu trong quản lý sản xuất kinh
doanh của ngành. Khi đã không có các định
mức hoàn chỉnh thì không thể có giá thành,
đơn giá chính xác từ đó không thể có chiến
lợc kinh doanh, chiến lợc giá cả.
Hoàn thiện hệ thống định mức không
phải là một công việc dễ dàng. Nó đòi hỏi
nhiều công sức và quy trình nghiên cứu hợp lý
bắt đầu từ khi xác định mục tiêu, lựa chọn
phơng pháp cho đến lúc tổ chức thực hiện.
Mục tiêu cần đạt đợc
Khi hoàn thiện hệ thống định mức phải là
một hệ thống văn bản thống nhất, chi tiết với

những hớng dẫn cụ thể về cách thực hiện
các định mức. Các kế hoạch, các dự án và
các tính toán kinh tế đều phải xây dựng và
đợc duyệt theo các mức lao động đã đợc
quy định.

Lựa chọn phơng pháp
Về lý thuyết có nhiều phơng pháp định
mức kỹ thuật lao động nhng nói chung có thể
chia ra thành 2 nhóm chính đó là các phơng
pháp thống kê kinh nghiệm và các phơng
pháp phân tích.
Phơng pháp thống kê kinh nghiệm là
phơng pháp dựa vào các số liệu thống kê về
mức của các thời kỳ trớc, dựa vào kinh
nghiệm của ngời xây dựng mức để đặt ra
mức mới cho thời kỳ tới. Phơng pháp này có
u điểm đơn giản dễ làm, ít tốn thời gian, phục
vụ kịp thời cho công tác sản xuất nên nó đợc
sử dụng nhiều trong đờng sắt. Tuy nhiên
phơng pháp này có độ chính xác không cao,
chỉ nên sử dụng đối với các trờng hợp có
khối lợng công việc thấp. Thí dụ định mức
cho một vài máy xếp dỡ tại một ga, định mức
cắt lấy toa xe ở một ga nhỏ dọc đờng
Phơng pháp phân tích là phơng pháp
xây dựng mức có căn cứ khoa học dựa trên
những điều kiện thực tế sản xuất trên nơi làm
việc. Phơng pháp phân tích đợc chia thành
3 phơng pháp: Phơng pháp phân tích

nghiên cứu, phân tích tính toán và phơng
pháp kết hợp. Phơng pháp phân tích nghiên
cứu là phơng pháp xây dựng mức trong đó
các chi phí thời gian đợc xác định trên cơ sở
phân tích xử lý các kết quả quan sát trên nơi
làm việc. Phơng pháp này có u điểm sát với
điều kiện thực tế sản xuất của ngành đờng
sắt nhng lại tốn rất nhiều công sức nên việc
thực hiện sẽ có nhiều khó khăn. Phơng pháp
phân tích tính toán là phơng pháp căn cứ vào
các tiêu chuẩn hao phí thời gian, các tính
năng của máy móc thiết bị và sử dụng các
công thức để tính các yếu tố thời gian cấu
thành mức. Phơng pháp này có u điểm là ít
tốn thời gian nhng kết quả không sát với điều
kiện luôn biến đổi của ngành đờng sắt.
Trong điều kiện của ngành đờng sắt
Việt Nam hiện nay chúng ta nên sử dụng
phơng pháp thứ 3 là phơng pháp kết hợp là
phơng pháp trong đó một số yếu tố thời gian
đợc xác định theo công thức còn một số
khác xác định bằng khảo sát bấm giờ. Phơng
pháp này khắc phục đợc các nhợc điểm
của những phơng pháp trên có thể cho
chúng ta các kết quả chính xác và tơng đối
nhanh chóng. Các trờng hợp đặc biệt chúng
ta sẽ sử dụng một trong các phơng pháp
khác đã nêu ở trên.
Về cách tổ chức thực hiện
Xây dựng mức lao động là vấn đề tơng

đối khó khăn phức tạp. Công việc này còn gặp
những trở ngại khác ngoài các vấn đề kỹ
thuật, bởi vì định mức lao động ảnh hởng trực
tiếp đến thời gian, cờng độ làm việc, thu
nhập của mỗi cá nhân và tập thể. Bởi vậy vấn
đề này cần đợc giải quyết một cách toàn
diện từ kỹ thuật xây dựng mức, chọn đối tợng
khảo sát đến công tác t tởng cho tập thể cá
nhân những ngời lao động. Các mức lao
động có rất nhiều nhng trớc hết cần u tiên
các mức lao động liên quan trực tiếp đến công
tác chạy tàu. Các mức sau khi đã đợc xây
dựng cần đợc thẩm định trớc khi ban hành.
Để các mức đợc sử dụng khi duyệt các dự
án, kế hoạch, khi thanh quyết toán cần phải
lấy các mức làm cơ sở. Các mức đợc xây
dựng theo những điều kiện hoàn cảnh cụ thể
mà các điều kiện của sản xuất luôn thay đổi
nên việc phát hiện kịp thời các mức đã lạc hậu
là rất cần thiết. Công việc này cần đợc tiến
hành thờng xuyên theo lịch trình cố định hay
thông qua các phân tích chuyên đề. Các mức
lạc hậu sau khi đã đợc phát hiện cần nhanh
chóng xem xét điều chỉnh hoặc xây dựng lại
cho phù hợp với các điều kiện tổ chức kỹ thuật
mới.

Tài liệu tham khảo
[1] Quyết định số 06/2002/QĐ-TTg ngy 7/1/2002
của Thủ tớng Chính phủ về việc phê duyệt quy

hoạch tổng thể phát triển ngành giao thông vận
tải đờng sắt đến năm 2020.
[2] Pháp lệnh giá và các văn bản hớng dẫn thi
hành, NXB Chính trị quốc gia, 2004.
[3] TSKH Nguyễn Hữu Hà. Marketing trong ngnh
vận tải. NXB Thống kê, 1999Ă