Bài giảng dẫn xuất Hydrocacbone - Hợp chất Cacbonyl part 4 pptx

e) Đi từ axit cacboxylic
• e1) Từ muối canxi của axit cacboxylic
( phương pháp Piria) điều chế andehit và xeton bằng cách
nhiệt phân muối canxi của axit cacboxylic
+ Nếu nhiệt phân muối (không có muối formiat) thu được
xeton
(R-COO)
2
Ca → R-CO-R + CaCO
3
+ Nếu nhiệt phân hỗn hợp 2 muối trong đó có muối focmiat
thu được andehit
R-COO)
2
Ca + (HCOO)
2
Ca → 2 R-CH=O + 2CaCO
3
Sản phẩm phụ là R-CO-R
e2) Từ axit cacboxylic:
• Cho hơi của axit đi qua hỗn chất xúc tác MnO
2
, ThO
2
,
CaO, ZnO ở 400-450
0
C thu được hợp chất cacbonyl.
2R-COOH
→
R-CO-R + CO

2
+ H
2
O
+ Nếu hỗn hợp 2 axit trong đó coa axit focmic
R-COOH + HCOOH
→
R-CH=O + CO
2
+ H
2
O
+ Nếu hỗn hợp 2 axit cho xeton không cân đối
R-COOH + R’COOH
→
R-CO-R’ + CO
2
+ H2O
3.5.2 Phương pháp riêng điều chế andehyd
a) Phản ứng khử dẫn xuất axit cacboxylic.
a1) Phương pháp khử clorua axit ( phương
pháp Rosenmand)
• Từ clorua axit thơm và không thơm có thể khử
bằng H
2
có xúc tác Pd và một lượng nhỏ lưu
huỳnh trong quinolin hoặc bari sunfat ( chất đầu
độc xúc tác ) thu được andehit
Pd/CaSO
4

R-COCl + H
2
R-CH=O + HCl
a2) Phương pháp riêng điều chế andehit và xeton
thơm
+ Phương pháp Gattecmann:
Cho các dãn xuất của phenol như anisol tác dụng với hỗn
hợp HCN,+ HCl có AlCl
3
xt
CH
3
O-C
6
H
5
+ HCN + HCl → p - CH
3
O-C
6
H
4
-CHO
+ Phương pháp Gattecmann-Koc:
Tương tự như như trên chỉ thay HCN bằng CO
CH
3
-C
6
H + CO + HCl → p=CH

3
-C
6
H
4
-CHO
• Thực chất của phản ứng có nhiều giai đoạn:
CO + HCl → H-CO-Cl
CH
3
-C
6
H
5
+ H-CO-Cl → p- CH
3
-C
6
H
4
-CHO + HCl
+ Điều chế xeton thơm: Axyl hóa Friedel- Craft
Cho hydrocacbon thơm tác dụng clorua axit hoặc anhidrit axit
C
6
H
6
+ R-CO-Cl → C
6
H

5
-CO-R + HCl
3.6 Tính chất hóa học
• Các phản ứng cộng quan trọng của andehit và
xeton là cộng nucleophin. Các tác chất
nucleophin tấn công đến nguyên tử C mang một
phần điện tích dương của nhóm C=O theo
hướng vuông góc với mặt phẳng của orbital sp2
cacbonyl
C O
R'
R
N h o ùm c arb o n y l la i h o aù s p
2
C aáu tru ùc töù d ie än (la i h o a ù s p
3
)
N
u
C O
Nu
R
R'