Giáo án Lịch Sử lớp 8: Bài 3: CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐƯỢC XÁC LẬP TRÊN PHẠM VI TOÀN THẾ GIỚI. pot

Bài 3:
CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐƯỢC XÁC LẬP
TRÊN PHẠM VI TOÀN THẾ GIỚI.

I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1/ Kiến thức: giúp HS biết và hiểu:
-

CM công nghiệp: nội dung, hệ quả.
-

Sự xác lập CNTB trên phạm vi thế giới.
2/ Tư tưởng:
-

Sự áp bức bóc lột của CNTB đã gây nên bao đau khổ cho nhân
dân LĐ/TG.
-

Nhân dân thực sự là người sáng tạo, chủ nhân của các thành tựu
kỹ thuật, sản xuất.
3/ Kỹ năng:
-

Khai thác nội dung + sử dụng kênh hình trong SGK.
-

Biết phân tích sự kiện để rút ra kết luận; nhận định, liên hệ thực
tế.
II/ THIẾT BỊ, TÀI LIỆU:
-

Tìm hiểu nội dung các kênh hình trong SGK.
-

Đọc và sử dụng bản đồ trong SGK.
-

Sưu tầm một số tư liệu tham khảo (trích SGV/32); hình ảnh: cỗ
máy cổ truyền.
III/ HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1/ On định:
2/ Kiểm tra bài cũ: cc bài 2
3/ Bài mới:
a/ Giới thiệu bài mới:
CMCN khởi đầu ở Anh và lan nhanh ra các nước TB khác.
Đồng thời tiếp tục thành công ở nhiều nước với những hình thức
khác nhau; đánh dấu sự thắng lợi của CNTB trên phạm vi thế giới.
b/ Bài mới:

Hoạt động 1:
______________________________________________




CMCN ở Anh


CMCN ở Pháp – Đức.



H
ệ quả của CM
CN.



I/ CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP:
- GV nhắc lại CM đã thành công ở
Anh và đưa nước Anh đi lên CNTB.
GCTS cầm quyền cần phát triển sx

sử dụng máy móc. Máy móc đã
sử dụng trong sx thời trung đại,
song còn thô sơ (như cần trục nhỏ,
máy bơm hút nước ở mỏ, ống bế
dùng sức nén không khí, động cơ
chạy bằng sức gió…)
- Máy móc lúc đó mới thay thế phần
nào LĐ chân tay, cần cải tiến và
phát minh nhiều máy móc để đẩy
nhanh sx, sản phẩm ngày càng nhiều
và phức tạp hơn.
- Ngành dệt là ngành sx chủ yếu của
Anh, nên máy móc được phát minh
và cải tiến sớm.

Tại sao CMCN Anh lại bắt đầu
từ ngành dệt (ít vốn, lời nhiều, thu

hồi vốn nhanh)
1/ CMCN ở Anh:
- Từ những năm 60 của TK
XVIII, máy móc được phát minh
và sử dụng trong sx đầu tiên ở
Anh, trước hết là ngành dệt:

Em hãy cho biết: cách sx và tăng
năng suất khác nhau ntn? Việc kéo
sợi đã thay đổi ntn?

GV gợi ý: ở hình 12: nhiều PN
kéo sợi để cung cấp cho chủ bao
mua. Máy kéo sợi Gien-ni (hình 13)
so với chiếc máy cổ truyền (hs xem
hình)

hs sẽ nhận thấy: từ chỗ 1
người kéo sợi với một cọc sợi đã
tăng lên 16 cọc sợi

làm năng suất
tăng lên nhiều lần (lúc đầu tăng 8
lần, sau đó tăng hơn)


sự ra đời của máy kéo
sợi Gien-ni



1769: Ac-crai-tơ phát
minh ra máy kéo sợi chạy bằng
sức nước.

hệ quả? g/q được nạn “đói sợi”…

- HS thảo luận: theo em, điều gì xảy
ra trong ngành dệt của nước Anh khi
máy kéo sợi Gien-ni được sử dụng
rộng rãi?
… dẫn đến tình trạng “thừa sợi”

yêu cầu? Phải có máy móc tiên
tiến hơn

áp dụng phương pháp
cải tiến máy móc
- GV nói thêm: sợi kéo ra nhiều đòi
hỏi phải cải tiến máy dệt (năng suất
tăng 40 lần của thợ dệt trước đó) (về
sau máy dệt cũng chạy bằng sức
nước).
(20 năm trước đó, 1 người thợ Nga
I.I.Pôn-du-nốp đã chế ra máy hơi
nước nhưng ko được sử dụng)


1785: Et-mơn-các-rai
chế tạo máy dệt đầu tiên.


1784: Giêm-oát phát
minh ra máy hơi nước.
- GV

máy móc được sử dụng ở
nhiều ngành khác, nhất là GTVT

Vì sao máy móc được sử dụng
nhiều trong ngành GTVT? (nhu cầu
vận chuyển nguyên vật liệu, hàng
hóa, hành khách tăng)
- GTVT:
+ Tàu thủy.
+ Xe lửa + đường sắt.

HS đọc đoạn chữ nhỏ SGK/19

Vì sao vào giữa TK 19, Anh đẩy
mạnh sx gang thép và than đá?
- GV hướng dẫn hs quan sát
h.15/SGK rồi tường thuật (SGV/29)


Kết quả của CMCN Anh? (hs
dựa vào SGK trả lời)

CMCN là gì? (bước phát triển
của sx TBCN diễn ra đầu tiên ở Anh


lan ra các nước. Nó thúc đẩy việc
phát minh máy móc, đẩy mạnh sx
và hình thành 2 GC: TS và VS)
* KẾT QUẢ CỦA CMCN Ở
ANH:
- CMCN làm cho sx phát triển
nhanh chóng, của cải ngày càng
dồi dào.
- Anh từ 1 nước NN

nước CN
phát triển nhất thế giới (công
- Từ 1760 – 1840 ở Anh diễn ra quá
trình chuyển biến: từ sx nhỏ TC


sx lớn bằng máy móc: CMCN hay
CNH việc sản xuất (h.16/SGK)
- CNH diễn ra ở Anh sớm hơn từ 60
– 100 năm và trở nên phổ biến ở các
nước TBCN.
xưởng của thế giới)
- GV tường thuật dựa theo SGK,
chú ý các điểm:


Vì sao CMCN Pháp bắt đầu
muộn? Nhưng lại phát triển nhanh
chóng hơn? (nhờ đẩy mạnh sx gang,
sắt, sử dụng nhiều máy hơi nước).


Sự phát triển của CMCN Pháp
thể hiện ở những mặt nào?
(hs đọc SGK/21: dẫn chứng số
liệu)
2/ CMCN ở Pháp, Đức:
a/ Pháp:
- CMCN Pháp bắt đầu muộn
(1830).
- 1830-1850: các ngành sx tăng
lên nhiều.

hoàn thành CMCN, kinh tế
phát triển
đứng thứ 2 sau Anh.
- GV tường thuật:

Vì sao CMCN Đức bắt đầu muộn
hơn nhưng lại phát triển nhanh về
tốc độ và năng suất? (do tiếp nhận
thành tựu KHKT ở Anh)

Sự phát triển CMCN ở Đức biểu
hiện ở những mặt nào? (SGK đoạn
chữ nhỏ/21; NN: sử dụng máy móc,
phân hóa học)
b/ Đức:
- CMCN diễn ra từ những năm
40 của TK XIX.

- 1850 – 1860: Kinh tế phát triển
với tốc độ nhanh và đạt được
nhiều kết quả.
3/ Hệ quả của CMCN:
- GV trình bày
- GV hướng dẫn hs quan sát hình 17
+ 18 SGK/22 và nêu những biến đổi
ở Anh sau khi hoàn thành CMCN?
(Thảo luận nhóm)
- Kết luận bằng bảng thống kê sau:
Nước Anh
giữa TK 18 Nước Anh
- Làm thay đổi bộ mặt của các
nước TB:
nửa đầu TK 19
- Chỉ có một số trung tâm sx thủ
công. - Xuất hiện vùng CN mới
bao trùm hầu hết nước Anh.
- Xuất hiện các trung tâm khai thác
than đá.
- Có 4 thành phố trên 50.000 dân
- Có 14 thành
phố trên 50.000 dân.
- Chưa có đường sắt - Có mạng lưới
đường sắt nối liền các thành phố,
hải cảng, KCN.


sxCN/TBCN phát triển nhanh
chóng, quá trình đô thị hóa diễn ra

nhanh


Nhiều Khu CN lớn,
thành phố mọc lên.


Thu hút dòng người từ
nông thôn đến tìm việc làm (Lực
Lượng LĐ tăng)
- Về mặt XH có thay đổi gì? - Về mặt XH:
+ Hình thành 2 giai cấp cơ bản

2 giai cấp có >< với nhau không
thể điều hòa. (đọc SGK/22 đoạn chữ
nhỏ, dẫn chứng sự >< đó)


Giai cấp tư sản.


Giai cấp vô sản.
4/ Củng cố:
-

Quá trình diễn ra CMCN ở Anh? Kết quả?
-

Hệ quả của CMCN?
5/ Dăn dò:

-

Học thuộc bài.
-

Làm BTLS – xem trước phần II.
II/ CNTB XÁC LẬP TRÊN PHẠM VI THẾ GIỚI:
1/ Cuộc CMTS thế kỉ XIX;
- HS đọc SGK/23 “sang TK19… TS
mới”
- Sang thế kỉ 19: phong trào
DTDC ở Châu Âu, Châu Mỹ
ngày càng nâng cao.
- HS quan sát hình 19 SGK/23 - Do tác động của CT giành ĐL

GV giới thiệu: KV này nguyên là
thuộc địa của TBN + BĐN, lần lượt
giành độc lập và lập các quốc gia
TS mới.
- Nhóm thảo luận: dựa vào lược đồ
h.19

lập bảng thống kê các quốc
gia TS ở KV Mỹ La tinh theo thứ tự
niên đại thành lập: (Hai-ti: 1804, E-
cu-a-đo:1809, Achentina:1810
Paragoay 1811-1818: Chilê
Vênêxuêla 1819: Côlômbia.
1821: Goatêmala, Exanvađo, Hôn-
đu-rat, Nicaragoa, Cô-xta-ri-ca,

Mêhicô, Pêru.
1822: Brazin, 1825: Bôlivia, 1828:
Urugoay)
và CMTS Pháp cuối TK 18


các thuộc địa TBN, BĐN ở Mỹ
La tinh nổi dậy đấu tranh.

ra
đời 1 loạt quốc gia TS mới.
- Cho hs quan sát hình 20

rút ra
nhận xét:

KQ:lật đổ triều Buốc-Bông.
- Ở châu Âu, tháng 7/1830, PT
CMTS nổ ra ở Pháp

Bỉ, Đức, Italia, BaLan, HyLạp.
- HS xác định vị trí các nước.
- GV trình bày về KN 2/1848 ở
Paris (h.21)

diễn tả cuộc đàn áp
đẫn máu của quân đội chống quần
chúng KN trong CM 2/1848 ở Paris.

- HS đọc SGK/24-25 (hoặc GV

trình bày) “Trong những năm…
Châu Âu”.

lan ra nhiều nước.
- GV trình bày về cuộc đấu tranh
thống nhất nước Italia.

Nước Italia bị chia cắt ntn và hình
thức thống nhất?

Ở Italia: quần chúng nổi lên đấu
tranh

Gt h.22, cảnh đoàn quân
Garibanđi tiến vào Pa-lec-mô ngày
* Italia:
- 1859 -1870: dưới sự lãnh đạo
của Ca-vua

vương quốc Italia
thống nhất. (Garibanđi)
27/5/1870 được nhân dân reo mừng
đón chào.
- GV tường thuật;

gt h.23: lễ tuyên bố thống nhất
Đức 1/1871 diễn ra tại Vec-xai
(Pháp) vì Đức đã chiếm một phần
nước Pháp.
* Đức:

- 1864 – 1871: dưới sự lãnh đạo
của quý tộc quân phiệt Phổ (Bi-
Marx)

đã thống nhất nước
Đức (bằng 1 cuộc chiến tranh).
- GV tường thuật:

Vì sao Nga hoàng tiến hành cải
cách GP nông nô?
* Nga:
- 1858 – 1860: cuộc bạo động
của nông nô diễn ra dồn dập

2/1861 Nga hoàng ban bố
“sắc lệnh Giải phóng nông nô”.

Kết quả?

mở đường cho nước Nga
chuyển nhanh sang CNTB
- GV hướng dẫn:

Vì sao nói các cuộc đu tranh
thống nhất ở Italia, Đức, cải cách
nông nô Nga đều là cuộc CMTS?
(mở đường cho CNTB phát triển)
(hoặc ? các cuộc CMTS này đưa
đến những kết quả gì?)


Kết luận: qua các cuộc CM đã
học, từ Cm Hà Lan

cải cách nông
nô Nga

CMTS diễn ra dưới nhiều
hình thức, song, nguyên nhân sâu xa
và mục đích cơ bản đều giống nhau,
đó là sự mở đường cho CNTB phát
triển

- HS làm BT : lập niên biểu các cuộc CMTS ở Châu Âu trong những
năm 60 của TK19.
STT

TÊN NƯỚC THỜI GIAN

KẾT QUẢ
1
Pháp, Bỉ, Đức,
BaLan, HyLạp,
Italia
7/1830
Lật đổ nền thống trị của triều
Buốc – Bông

thành lập quốc gia tư sản
2 Italia 1859-1870 Thống nhất đất nước
3 Đức 1864 – 1871 Thống nhất đất nước

4 Nga 1858 – 1860 Thực hiện cải cách nông nô

* KQ chung:

mở đường cho CNTB phát
triển.

2/ Sự xâm lược của TB phương
Tây đối với các nước Á-Phi:

Vì sao CNTB phát triển càng thúc
đẩy các nước TB đi xâm chiếm
thuộc địa?

Hs trả lời
- Trong thời kì CMCN, kinh tế
TBCN ở Anh + Pháp phát triển
mạnh làm tăng nhu cầu tranh
giành thị trường, đẩy mạnh việc
xâm lược:
- HS đọc SGK/26+27 đoạn chữ nhỏ

Dùng lược đồ thế giới đánh dấu
nhung nước bị TD/ tây xâm lược
(yêu cầu các nhóm làm việc.
+ Châu Á: An Độ, trung Quốc,
Đông Nam Á.
+ Châu Phi: Kếp ở Nam Phi
(Anh), angiêri (Pháp)


cuối TK 19, các nước TB
phương Tây đã chia nhau xâm
chiếm và thống trị các nước ở Á-
Phi-Mỹ La tinh.

SƠ KẾT BÀI HỌC:
-

CMTS lần lượt nổ ra ở nhiều nước Âu Mỹ, đánh đổ CĐPK và
xác lập CNTB trên phạm vi thế giới.
-

Cuộc CMCN khởi đầu ở Anh, lan rộng ra nhiều nước TB, làm
cho sx TBCN phát triển, do máy móc được phát minh và sử
dụng rộng rãi. Đồng thời, cuộc CMCN cũng dẫn đến việc phân
chia XHTB thành 2 GC cơ bản đối lập: TS + VS.
-

CNTB phát triển do nhu cầu về nguyên vật liệu, nhân công, thị
trường tiêu thụ hàng hóa, bọn TD đã tăng cường xâm chiếm các
nước ở Á-Phi-Mỹ La tinh làm thuộc địa, gây nhiều tội ác với
nhân dân các nước này.
4/ Củng cố:
-

Những sự kiện nào chứng tỏ đến giữa TK 19, CNTB đã thắng
lợi trên phạm vi toàn thế giới?
-

Dùng lược đồ TG (trống) tô màu, ghi tên các nước bị chiếm,

phía dưới ghi tên nước thực dân.
5/ Dặn dò:
-

Học thuộc bài – làm BTLS.
-

Xem trước bài mới.