Giáo án Vật lý lớp 9 : Tên bài dạy : MÁY BIẾN THẾ. pdf

MÁY BIẾN THẾ.
A.MỤC TIÊU:
1.Kiến thức:
-Nêu được các bộ phận chính của máy biến thế gồm 2
cuộn dây dẫn có số vòng khác nhau được quấn quanh một
lõi sắt chung.
-Nêu được công dung chung của máy biến thế là làm
tăng hay giảm hiệu điện thế theo công thức
2
1
2
1
n
n
U
U
 .
-Giải thích được máy biến thế hoạt động được dưới
dòng điện xoay chiều mà không hoạt động được với dòng
điện một chiều không đổi.
-Vẽ được sơ đồ lắp đặt máy biến thế ở hai đầu dây tải
điện.
2. Kĩ năng: -Biết vận dụng về hiện tượng cảm ứng điện
từ để giải thích các ứng dụng trong kĩ thuật.
3. Thái độ: Rèn luyện phương pháp tư duy, suy diễn
một cách lôgic trong phong cách học vật lí và áp dụng kiến
thức vật lí trong kĩ thuật và cuộc sống.
B.CHUẨN BỊ: Đối vói mỗi nhóm HS:
-1 máy biến thế nhỏ (1 cuộn 200 vòng, 1 cuộn 400
vòng)
-1 nguồn điện xoay chiều 0-12V ( máy biến áp hạ áp, ổ

điện di động).
-1 vôn kế xoay chiều 0-12V, và 0-36V.
C. PHƯƠNG PHÁP: Thực nghiệm
D. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC.*ỔN ĐỊNH ( 1
phút)
*H. Đ.1: KIỂM TRA BÀI CŨ- TẠO TÌNH HUỐNG
HỌC TẬP. (4 phút)
1. Kiểm tra bài cũ: Khi truyền tải điện năng đi xa thì
có biện pháp nào làm giảm hao phí điện năng trên đường
dây tải điện? Biện pháp nào tối ưu nhất?
2. Tạo tình huống học tập: Để giảm hao phí điện năng
trên đường dây tải điện thì tăng U trước khi tải điện và khi
sử dụng điện giảm hiệu điện thế xuống U = 220V. Phải
dùng máy biến thế. Máy biến thế cấu tạo và hoạt động như
thế nào?
* H. Đ.2: TÌM HIỂU CẤU TẠO CỦA MÁY BIẾN
THẾ. ( 5 phút)
I.CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY BIẾN THẾ.
-Yêu cầu HS đọc tài
liệu và quan sát máy
biến thế nhỏ, nêu lên
cấu tạo của máy biến
thế.
-Số vòng dây của 2
cuộn giống hay khác
nhau? Gọi 2 HS trả lời?
-Lõi sắt có cấu tạo như
thế nào? Dòng điện từ
cuộn dây này có sang
cuộn dây kia được

không? Vì sao?
-GV: Lõi sắt gồm nhiều
lớp sắt silic ép cách
điện với nhau mà không
1.Cấu tạo:

-Có 2 cuộn dây: Cuộn sơ cấp và
cuộn thứ cấp có số vòng n
1
, n
2

khác nhau.
-1 lõi sắt pha silic chung.
-Dây và lõi sắt đều bọc chất cách
điện, nên dòng điện của cuộn sơ
cấp không truyền trực tiếp sang
cuộn thứ cấp.
Cuộ
n
Cuộ
n
Lõi s
ắt pha
phải là một thỏi đặc.
-GV chuẩn kiến thức và
yêu cầu HS nhắc lại ghi
vở.
*H. Đ.3: TÌM HIỂU NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA
MÁY BIẾN THẾ.

(10 phút)
-Yêu cầu HS dự đoán.
-GV ghi kết quả HS dự đoán
lên bảng.
+Nếu đặt vào 2 đầu cuộn sơ
cấp U
1
xoay chiều thì từ
trường của cuộn sơ cấp có
đặc điểm gì?
+Lõi sắt có nhiễm từ không?
Nếu có thì đặc điểm từ
trường của lõi sắt đó như thế
nào?
2.Nguyên tắc hoạt động
của máy biến thế.
C1: Khi có hiệu điện thế
xoay chiều đặt vào hai đầu
cuộn sơ cấp → bóng đèn
sáng → có xuất hiện dòng
điện ở cuọn thứ cấp.
C2: Đặt vào 2 đầu cuộn sơ
cấp một hiệu điện thế xoay
chiều thì trong cuộn dây đó
có dòng điện xoay chiều
+Từ trường có xuyên qua
cuộn thứ cấp không?→Hiện
tượng gì xảy ra với cuộn thứ
cấp.
Rút ra kết luận về nguyên tắc

hoạt động của máy biến thế.
chạy qua. Từ trường trong
lõi sắt luân phiên tăng giảm.
Kết quả là trong cuộn thứ
cấp xuất hiện một dòng điện
xoay chiều – Nếu cuộn thứ
cấp được nối thành mạch
kín. Một dòng điện xoay
chiều phải do một hiệu điện
thế xoay chiều gây ra. Bởi
vậy ở hai đầu cuộn thứ cấp
có một hiệu điện thế xoay
chiều
*H. Đ.4: TÌM HIỂU TÁC DỤNG LÀM BIẾN ĐỔI HIỆU
ĐIỆN THẾ CỦA MÁY BIẾN THẾ.( 10 phút)
II. TÁC DỤNG LÀM BIẾN ĐỔI HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA
MÁY BIẾN THẾ.

ĐVĐ: Giữa U
1
ở cuộn sơ
cấp, U
2
ở cuộn thứ cấp và
-HS: Ghi kết quả vào bảng 1.
C3:
2
1
U
U

2
1
n
n
;
/
2
/
1
U
U

/
2
/
1
n
n
;
số vòng dây n
1
và n
2
có mối
quan hệ nào?
-Yêu cầu HS quan sát TN
và ghi kết quả.
Qua kết quả TN rút ra kết
luận gì?

-Nếu n
1
> n
2
→ U
1
như thế
nào đối với U
2
→ máy đó là
máy tăng thế hay hạ thế?


-Vậy muốn tăng hay giảm
hiệu điện thế ở cuộn thứ
cấp người ta phải làm như
thế nào?

//
2
//
1
U
U

//
2

//
1
n
n
→
2
1
2
1
n
n
U
U

.
Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi
cuộn dây tỉ lệ với số vòng của
mỗi cuộn dây.
2
1
2
1
n
n
U
U
 > 1→
21
UU  máy hạ
thế.

2
1
2
1
n
n
U
U

<1→
21
UU  máy tăng
thế.
-Vậy muốn tăng hay giảm
hiệu điện thế, ta chỉ việc thay
đổi số vòng dây của cuộn thứ
cấp.

*H. Đ.5: TÌM HIỂU CÁCH LẮP ĐẶT MÁY BIẾN THẾ Ở
HAI ĐẦU ĐƯỜNG DÂY TẢI ĐIỆN.( 5 phút)
III. LẮP ĐẶT MÁY BIẾN THẾ Ở HAI ĐẦU ĐƯỜNG
DÂY TẢI ĐIỆN.
-GV thông báo tác dụng của
máy ổn áp là do máy có thể
tự di chuyển con chạy ở cuộn
thứ cấp sao cho U thứ cấp
luôn được ổn định.
-Để có U cao hàng ngàn vôn
trên đường dây tải điện để
giảm hao phí điện năng thì

phải làm như thế nào?
Khi sử dụng dùng hiệu điện
thế thấp thì phải làm như thế
nào?




-Dùng máy biến thế lắp ở
đầu đường dây tải điện tăng
hiệu điện thế.

-Trước khi đến nơi tiêu thụ
thì dùng máy biến thế hạ
hiệu điện thế.
*H. Đ. 6: VẬN DỤNG-CỦNG CỐ-HƯỚNG DẪN VỀ
NHÀ.( 10 phút)
1.Vận dụng: (5
phút)
-Yêu cầu HS làm
bài tập vận dụng
C4.







2.Củng cố:

Qua kết quả em có
nhận xét gì?
GV gọi 3 HS thuộc
3 đối tượng trả lời.


C4: U
1
= 220V; U
2
= 6V; U
2
/
=3V;
n
1
=4000vòng
n
2
= ? ; n
2
/
= ?
2
1
2
1
n
n
U

U

→
109
220
4000.6
.
1
12
2

U
nU
n

54
.
1
1
/
2
/
2
/
2
1
/
2
1


U
nU
n
n
n
U
U

Vì
1
n và
2
n không đổi, nếu
2
n thay đổi
→
2
U thay đổi.

-Ghi nhớ:
+Đặt một HĐT xoay chiều vào 2 đầu
cuộn sơ cấp của máy biến thế thì ở 2
đầu của cuộn thứ cấp xuất hiện HĐT
xoay chiều.
+Tỉ số giữa HĐT ở 2 đầu các cuộn
dây của máy biến thế bằng tỉ số giữa
số vòng của các cuộn dây tương ứng.

-Hướng dẫn về nhà
: Trả lời lại C1 đến
C4.
-Chuẩn bị tiết sau
thực hành.
Ở đầu đường dây tải về phía nhà máy
điện đặt máy tăng thế, ở nơi tiêu thụ
đặt máy hạ thế.
E. RÚT KINH NGHIỆM:
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………
………………………………………………………………
………………