Giáo án Vật lý lớp 9 : Tên bài dạy : ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM. ppsx

ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM.
A. MỤC TIÊU:
1.Kiến thức:
-Nêu được nguyên tắc hoạt động của loa điện, tác dụng của
nam châm trong rơle điện từ, chuông báo động.
-Kể tên được một số ứng dụng của nam châm trong đời
sống và kỹ thuật.
2. Kỹ năng:
-Phân tích, tổng hợp kiến thức.
-Giải thích được hoạt động của nam châm điện.
3. Thái độ: Thấy được vai trò to lớn của Vật lý học, từ đó
có ý thức học tập, yêu thích môn học.
B.CHUẨN BỊ: Đối với mỗi nhóm HS :
-Một ống dây điện khoảng 100 vòng dây, đường kính của
cuộn dây cỡ 3 cm.
-1 giá TN 1 biến trở 20Ω, 2A Nguồn điện 3V 1 ampekế
có giới hạn đo là 1A.
-1 nam châm chữ U 1 công tắc điện Các đoạn dây nối.
-Chuông điệ, nam châm điện, rơ le điện từ.
C. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC.* ỔN ĐỊNH
(1 phút)
*HOẠT ĐỘNG 1: KIỂM TRA BÀI CŨ-TỔ CHỨC
TÌNH HUỐNG HỌC TẬP.(7 phút)
*Kiểm tra bài cũ:
HS1: Mô tả TN về sự nhiễm
từ của sắt và thép. Giải thích
vì sao người ta dùng lõi sắt
non để chế tạo nam châm
điện? Chữa bài tập 25.3.

Bài 25.3:
A, Có thể khẳng định các
kẹp giấy bằng sắt bị hút dính
vào các cực của thanh nam
châm vì các kẹp sắt bị
nhiễm từ.
B, Các kẹp sắt bị nhiễm từ,
do đó từ cực của kẹp sắt bị
hút vào cực Nam của thanh
nam châm sẽ là cực bắc và
ngược lại.
C, Khi đặt vật bằng sắt, thép
gần nam châm thì vật bị
HS2: Nêu cách làm tăng lực
từ của nam châm điện tác
dụng lên một vật.Chữa bài
tập 25.1 và 25.2.

-Hướng dẫn HS nhận xét
phần trình bày của 2 HS
trên→đánh giá cho điểm.

*Đặt vấn đề: Như SGK.
nhiễm từ và trở thành nam
châm, đầu đặt gần nam
châm là từ cực trái dấu với
từ cực của nam châm. Do đó
bị nam châm hút.
Bài 25.1:
a, Nếu ngắt dòng điện chạy
qua nam châm điện thì nó
không còn tác dụng từ nữa.
b, Lõi của nam châm điện
phải là lõi sắt non mà không
phải lõi thép vì khi ngắt điện
lõi thép vẫn giữ được từ
tính, nam châm điện mất ý
nghĩa sử dụng.
Bài 25.2:
Thay lõi sắt non của nam
châm điện bằng lõi niken thì
từ trường mạnh hơn ống dây
không có lõi sắt vì niken là
vật liệu từ nó cũng bị nhiễm
từ.
B,vận dụng quy tắc nắm tay
phải ta xác định được đầu A

của ống dây trong hình vẽ là
cực từ Bắc.
*HOẠT ĐỘNG 2: TÌM HIỂU NGUYÊN TẮC CẤU TẠO
VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA LOA ĐIỆN.(10 phút)
I. LOA ĐIỆN

-GV thông báo: Một trong những
ứng dụng của nam châm phải kể
tên đó là loa điện. Loa điện hoạt
động dựa vào tác dụng từ của nam
châm lên ống dây có dòng điện chạy
qua. vậy chúng ta sẽ cùng làm TN
tìm hiểu nguyên tắc này.

1.Nguyên tắc hoạt
động của loa điện.
-HS lắng nghe GV
thông báo về mục
đích TN.



-Yêu cầu HS đọc SGK phần
a,→Tiến hành TN.
-GV hướng dẫn HS khi treo ống dây
phải di chuyển linh hoạt khi có tác
dụng lực, khi di chuyển con chạy
của biến trở phải nhanh và dứt
khoát.
-GV giúp đỡ những nhóm yếu khi

tiến hành TN.
-GV: Có hiện tượng gì xảy ra với
ống dây trong hai trường hợp?
-Hướng dẫn HS thảo luận chung
→Kết luận.





a.Thí nghi
ệm
:
-Cá nhân HS đọc
SGK phần a, tìm hiểu
dụng cụ cần thiết,
cách tiến hành TN.
-Các nhóm lấy dụng
cụ TN, làm TN theo
nhóm dưới sự hướng
dẫn của GV.
-Tất cả HS các nhóm
quan sát kỹ để nêu
nhận xét trong hai
trường hợp:
+ Khi có dòng điện
không đổi chạy qua
ống dây.
+Khi dòng điện trong
ống dây biến thiên

(khi cho con chạy
N










C

K

-GV thông báo: Đó chính là
nguyên tắc hoạt động của loa điện.
Loa điện phải có cấu tạo như thế
nào?
GV treo hình vẽ 26.2 phóng to,
gọi HS nêu cấu tạo bằng cách chỉ
biến trở dịch chuyển).


b.Kết luận.
+Khi có dòng điện
chạy qua ống dây
chuyển động.
+Khi cường độ dòng

điện thay đổi ống dây
dịch chuyển dọc theo
khe hở giữa hai cực
của nam châm.




2.Cấu tạo của loa
điện.
-Cá nhân HS tìm hiểu
cấu tạo của loa điện.
các bộ phận chính trên hình vẽ.
E


M


L
-GV: Chúng ta biết vật dao động
khi phát ra âm thanh. Vậy quá trình
biến đổi dao động điện thành âm
thanh trong loa điện diễn ra như thế
nào? Các em cùng nghiên cứu phần
thông báo của mục 2.
-Gọi 1,2 HS trả lời tóm tắt quá trình
biến đổi dao động điện thành dao
dộng âm.
-Nếu HS gặp khó khăn, GV giúp đỡ

làm rõ hơn quá trình biến đổi đó.
Yêu cầu chỉ đúng các
bộ phận chính trên
loa điện của hình
phóng to 26.2.








-HS đọc SGK tìm
hiểu nhận biết cách
làm cho những biến
đổi về cường độ dòng
điện thành dao động
của màng loa phát ra
âm thanh.
-Đại diện 1,2 HS nêu
tóm tắt quá trình biến
đổi dao động điện
thành dao động âm.
*HOẠT ĐỘNG 3: TÌM HIỂU CẤU TẠO VÀ HOẠT
ĐỘNG CỦA RƠLE ĐIỆN TỪ.(17 phút)
II.RƠLE ĐIỆN TỪ.
-Yêu cầu HS đọc SGK phần
1. Cấu tạo và hoạt động của
rơ le điện từ, trả lời câu hỏi:

+Rơ le điện từ là gì?
+Chỉ ra bộ phận chủ yếu
của rơ le điện từ. Nêu tác
dụng của mỗi bộ phận.
-GV treo hình phóng to 26.3.
Gọi 1,2 HS trả lời câu hỏi
trên, HS khác nêu nhận xét,
bổ sung.
Thanh sắt
1. Cấu tạo và hoạt động của
rơ le điện từ.(7 phút)
-Cá nhân HS nghiên cứu
SGK tìm hiểu về cấu tạo và
hoạt động của rơ le điện từ.

-1,2 HS lên bảng chỉ trên
hình vẽ các bộ phận chủ yếu
của rơ le điện từ và nêu tác
dụng của mỗi bộ phận.





Mạch Mạch
điện 2
điện 1


-Yêu cầu cá nhân HS hoàn

thành câu C1 để hiểu rõ hơn
nguyên tắc hoạt động của rơ
le điện từ.
-GV: Rơ le điện từ được ứng
dụng nhiều trong thực tế và
kỹ thuật, một trong những
ứng dụng của rơ le điện từ là
chuông báo động. Ta cùng
tìm hiểu về hoạt động của
một chuông báo động thiết






-Cá nhân HS trả lời C1. Yêu
cầu nêu được: Khi đóng khoá
K, có dòng điện chạy qua
mạch 1, nam châm điện hút
sắt và đóng mạch điện 2.
2. Ví dụ về ứng dụng của
rơ le điện từ: Chuông báo
động.(10 phút)
-HS nghiên cứu SGK phần 2
để tìm hiểu hoạt động của
chuông báo động ở hình 26.4
và trả lời câu hỏi C2.
C2: Khi đóng cửa, chuông
M

kế cho gia đình dùng để
chống trộm.
-Dành thời gian cho HS
nghiên cứu hình 26.4 và trả
lời câu hỏi C2.

Mạch điện 1 K


N

P S
Mạch điện 2



P C
không kêu vì mạch điện 2
hở.
Khi cửa bị hé mở, chuông
kêu vì cửa mở đã làm hở
mạch điện 1, nam châm điện
mất hết từ tính, miếng sắt rơi
xuống và tự động đóng mạch
điện 2.
*HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG-CỦNG CỐ-HƯỚNG
DẪN VỀ NHÀ.(10 phút)

-Yêu cầu HS hoàn thành câu

C3, C4 vào vở Hướng dẫn
thảo luận chung toàn lớp






Rơ le dòng:

1
N

S
2

-Dành thời gian cho HS đọc

-Cá nhân HS hoàn thành câu
C3, C4 vào vở Tham gia
thảo luận trên lớp, chữa bài
vào vở nếu sai.
C3: Trong bệnh viện, bác sĩ
có thể lấy mạt sắt nhỏ li ti ra
khỏi mắt của bệnh nhân
bằng cách đưa nam châm lại
gần vị trí có mạt sắt, nam
châm tự động hút mạt sắt ra
khỏi mắt.
C4: Rơ le được mắc nối tiếp

với thiết bị cần bảo vệ để
khi dòng điện qua động cơ
vượt quá mức cho phép, tác
dụng từ của nam châm điện
mạnh lên, thắng lực đàn hồi
của lò xo và hút chặt lấy
M

phần “Có thể em chưa biết”
để tìm hiểu thêm một tác
dụng của nam châm.
*HDVN: Học và làm bài tập
26 (SBT).
thanh sắt S làm cho mạch
điện tự động ngắt→Động cơ
ngừng hoạt động.

-Đọc phần “Có thể em chưa
biết”.
E. RÚT KINH NGHIỆM.
………………………………………