ĐỀ TÀI : XÂY DỰNG KHẢ NĂNG TỰ QUẢN CỦA HỌC SINHTRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP-DẠY NGHỀ pps

ĐỀ TÀI : XÂY DỰNG KHẢ NĂNG TỰ QUẢN CỦA HỌC SINH
TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP-DẠY NGHỀ

I./ ĐẶT VẤN ĐỀ
1) Lý do chọn đề tài :
Trong những năm học gần đây, quy mô đào tạo của nhà trường không ngừng
tăng lên. Lực lượng giáo viên được bổ sung nhiều, song lực lượng giáo viên này trẻ,
mới ra trường chưa có kinh nghiệm trong giảng dạy và công tác chủ nhiệm lớp
Qua thực tế công tác quản lý giáo dục và đào tạo tại trường Trung học kinh tế –
kỹ thuật An Giang tôi ghi nhận được nhiếu ý kiến của giáo viên chủ nhiệm xung
quanh công tác chủ nhiệm : Một số ý kiến cho rằng, khoảng thời gian dành cho công
tác chủ nhiệm không đủ để giải quyết hết tất cả các công việc thuộc chức năng như :
Tổ chức lớp, kiểm tra sĩ số, chấm điểm rèn luyện, tổ chức tham gia các phong trào, tổ
chức quản lý chất lượng học tập, giáo dục cá biệt …. . Chính vì thế, người giáo viên
chủ nhiệm luôn đối diện với áp lực cao trong công tác quản lý, giáo dục học sinh. Mặt
khác, có tình trạng giáo viên chủ nhiệm chưa đảm nhận đầy đủ công việc thuộc phạm
vi trách nhiệm của mình nên thiếu hẳn sự kiểm tra, giúp đỡ học sinh mà mình đang
chủ nhiệm (chủ yếu là các giáo viên mới ra trường).



Với thực trạng đã nêu trên : Một bên là yêu cầu cao về công tác quản lý, giáo
dục học sinh của nhà trường; một bên là thực tiễn diễn ra đối với công tác quản lý và
giáo dục học sinh của giáo viên chủ nhiệm chưa đáp ưúng được yêu cầu .Để giải quyết
mâu thuẫn này đòi hỏi phải “xây dựng khả năng tự quản của học sinh”. Song đây là
vấn đề vô cùng khó khăn cả trong nhận thức và hoạt động thực tiễn.
2) Mục đích của đề tài :
Xây dựng khả năng tự quản của học sinh giúp cho giáo viên chủ nhiệm có được

nhiều thời gian đầu tư vào nghiên cứu, đổi mới phương pháp giảng dạy nâng cao được
chất lượng đào tạo .
Việc xây dựng khả năng tự quản của học sinh, nhằm phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh trong các hoạt động, đào tạo được một lớp trẻ có kiến thức
và bản lĩnh.
Với mục đích, ý nghĩa và vai trò hết sức quan trọng của tính tự quản của học
sinh và tình hình thực tế đội ngũ giáo viên của nhà trường trong những năm gần đây,
nên tôi đã chọn đề tài : “XÂY DỰNG KHẢ NĂNG TỰ QUẢN CỦA HỌC SINH”


II./ NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN :



1) Thực trạng và yêu cầu :

Thật vậy, vấn đề quản lý học sinh có nhiều ý kiến khác nhau, nhưng tập trung
lại có hai luồng ý kiến :
- Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, học sinh THCN và CNKT đã trưởng thành, có
đủ khả năng và tri thức để quyết định và thực hiện các công việc của mình. theo đó học
sinh đến lớp hay không, ăn mặc như thế nào là tuỳ ý; miễn rằng chính học sinh đó có
đủ khả năng học tập thi đậu hết các môn và thi đậu tốt nghiệp .
- Loại ý kiến thứ hai cho rằng, người giáo viên chủ nhiệm cần phải quản lý chặt
chẽ, toàn diện học sinh từ việc điểm danh hàng ngày cho đến những quy định cụ thể
khác. Quan điểm này dẫn đến việc xem học sinh THCN và CNKT như học sinh phổ
thông, tất cả việc gì giáo viên chủ nhiệm cũng cầm tay chỉ việc, không tin tưởng ở khả
năng của các em.
Thực trạng trong những năm qua cho thấy, Giáo viên chủ nhiệm làm hết tất cả
các nhiệm vụ quy định, từ những việc nhỏ nhất theo dõi điểm danh, lập sơ đồ lớp đến
những việc lớn. Do đó, tạo cho ban cán sự lớp ngồi chờ, ỷ lại, thậm chícó khi giáo viên

chủ nhiệm phân công cũng chần chừ, kéo dài thời gian, thực hiện qua loa chiếu lệ .




Trong quá trình giáo dục và đào tạo, Nhà trường phải tuân thủ đúng quy chế,
quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo như : Quy chế “Kiểm tra, thi, xét lên lớp và công
nhận tốt nghiêp “ ; quy chế rèn luyện … Chính vì thế tôi cho rằng loại ý kiến thứ nhất
không thể chấp nhận được vì không có cơ sở pháp lý; ngược lại loại ý kiến thứ hai
cũng không thể thực hiện được trong thực tế . Nếu thực hiện như loại ý kiến thứ 2 thì
giáo viên chủ nhiệm chỉ tập trung vào công tác chủ nhiệm mà không còn thời gian cho
nghiên cứu và giảng dạy. Mặt khác, tạo cho học sinh tính ỷ lại. thụ động trong quá
trình học tập , rèn luyện và hoạt động các phong trào.
Nhiệm vụ đặt ra cho chúng ta là phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh để
đào tạo các em thành người thanh niên vừa hồng, vừa chuyên, góp phần xây dựng đất
nước trong tương lai . Do đó, một mặt chúng ta phải đề ra những giải pháp phù hợp để
thực hiện các quy chế, quy định của cấp trên; mặt khác phải phát huy khả năng tự quản
của các em trong quá trình thực hiện các quy chế, quy định này một cách tự giác, tiến
tới hình thành ở các em khả năng tự giải quyết mọi vấn đề của mình một cách có tổ
chức . Chính từ đây sẽ xuất hiện những thủ lĩnh thanh niên, những đoàn viên ưu tú giới
thiệu cho Đảng .

Thực tiễn cho thấy, để xây dựng khả năng tự quản của học sinh không phải là
công việc dễ dàng để có thể thực hiện một sớm, một chiều. Muốn thành công người
giáo viên chủ nhiệm phải tốn rất nhiều công sức, nhất là trong giai đoạn đầu; một khi
đã xây dựng được khả năng tự quản, vẩn còn phải tiếp tục theo dõi, giúp đỡ, bồi
dưỡng để các em ngày càng vững vàng hơn trong công tác, học tập. Điều này có ý

nghĩa đặc biệt đối với các em khi tốt nghiệp ra trường . các em sẽ trở thành những
thanh niên vừa có trí thức, đạo đức, vừa có bản lĩnh trong cuộc sống .
Như vậy, Làm thế nào để xây dựng được khả năng tự quản của các em ? Tôi xin
đưa ra một quy trình gồm bốn giai đoạn để giáo viên chủ nhiệm lớp thực hiện.
2) Quy trình xây dựng khả năng tự quản của học sinh
Để xây dựng được khả năng tự quản của học sinh, nhất là những học sinh
chuyển từ giáo dục phổ thông sang giáo dục nghề nghiệp. Tôi nghĩ, chúng ta thực hiện
theo một quy trình logic, khoa học :
Giai đoạn 1 : Cầm tay chỉ việc
đây là giai đoạn đầu, áp dung cho học sinh mới nhập học (năm thứ nhất) chưa
quen và chưa hiểu biết lẫn nhau; Ban cán sự lớp được chỉ định có năng lực hay không,
giáo viên chủ nhiệm cũng chưa đánh giá được . Do đó, người giáo viên phải trực tiếp
đến lớp thường xuyên vừa để tổ chức công việc, nhắc nhở, hướng dẫn ban cán sự lớp
những việc cần phải làm như : biên chế tổ, điểm danh, lập lý lịch trích ngang … , vừa
nắm được tình hình của lớp, phát hiện nhân tài, đánh giá khả năng làm việc của từng
thành viên trong ban cán sự lớp và từng thành viên trong lớp . Do đó, điều cần lưu ý là
không được để các em ỷ lại vào giáo viên chủ nhiệm ; mọi việc làm của người giáo
viên như : tổ chức, chỉ bảo, hướng dẫn, nhắc nhở điều phải tuân thủ mục tiêu tập cho
các biết tự giải quyết công việc của mình, khẩu hiệu của chúng ta là : “hướng dẫn chứ
không làm thay” .



Khi đã chỉ định xong cán bộ lớp, phân chia các tổ giáo viên chủ nhiệm phân
công nhiệm vụ cụ thể của từng cán bộ lớp và lập sơ đồ tổ chức . Quy định các hoạt
động tự quản bao gồm : Hoạt động tự quản 15 phút đấu giờ, hoạt động tự quản về học
tập, hoạt động tự quản về nề nếp, hoạt động tự quản về lao động, hoạt động tự quản
về văn nghệ, thể thao, tài chính . Giao cho lớp trưởng là người thay mặt giáo viên chủ
nhiệm điều hành toàn bộ hoạt động của lớp .

Ở giai đoạn 1, sau khi đã phân công ban cán bộ lớp, giáo viên chủ nhiệm tập
trung ban cán bộ lớp hương dẫn các em lập kế hoạch tổ chức buổi sinh hoạt lớp theo
đúng các yêu cầu mà nhà trường đề ra, hướng dẫn các em thực hiện các loại báo cáo
đối
với giáo viên chủ nhiệm, đối với Phòng Công tác học sinh, hướng dẫn ghi biên bản
một buổi sinh hoạt lớp.
Đến tiết sinh hoạt chủ nhiệm, giáo vên chủ nhiệm thực hiện buổi sinh hoạt mẫu
để ban cán bộ lớp học tập. Giáo viên chủ nhiệm cũng nói rõ đây là buổi sinh hoạt mẫu
để các em tham khảo và học tập, các tiết sau ban cán bộ lớp sẽ tự tổ chức thực hiện .
Đến các tiết sinh hoạt chủ nhiệm tiếp theo giáo viên chủ nhiệm yêu cầu ban cán
bộ lớp chủ trì buổi sinh hoạt, giáo viên chủ nhiệm chỉ theo dõi, hướng dẫn, nhắc nhở
và uốn nắn những sai sót. Cuối buổi sinh hoạt, giáo viên chủ nhiệm rút kinh nghiệm
buổi sinh hoạt, rút ra những thiếu sót cần được bổ sung cho các buổi sau.




Giai đoạn 2 : Thay thế, củng cố và phát triển
Sau giai đoạn 1, người giáo viên chủ nhiệm phải nắm vững được tình hình mọi
mặt của lớp; từ đó, trong trường hợp cần thiết, giáo viên chủ nhiệm có thể cho các em
bầu lại ban cán bộ lớp, cơ cấu tổ, nhóm … . Khi đã ổn định tổ chức xong, người thầy
tiếp tục đào tạo khả năng tự quản của ban cán bộ lớp nhưng ở mức cao hơn .Lúc bấy
giờ giáo viên chủ nhiệm vẫn thường xuyên bám lớp nhưng để học sinh của mình tự tổ
chức, tự điều khiển, tự giải quyết các công việc của mình giáo viên chủ nhiệm chỉ
điều chỉnh, góp ý khi thật cần thiết và chỉ có tính chất gợi ý, hướng dẫn mà thôi. Sự
phát triển còn ở chỗ trong giai đoạn này, giáo viên chủ nhiệm tập cho học sinh cách
phối hợp nhịp nhàng và chặt chẽ giữa ban cán bộ lớp , hệ thống tổ nhóm với Chi
đoàn, các câu lạc bộ trong lớp, nhằm tạo nên sức mạnh tổng hợp của mọi lực lượng
trong lớp .
Ở giai đoạn này, giáo viên chủ nhiệm tiếp tục hướng dẫn ban cán bộ lớp, Ban

chấp hành chi đoàn lập các kế hoạch tổ chức, thực hiện các hoạt động phong trào do
nhà trường hoặc Đoàn trường tổ chức .
Công tác kiểm tra của giáo viên chủ nhiệm ở giao đoạn này hết sức quan trọng.
Kiểm tra theo báo cáo của Ban cán bộ lớp, rồi kiểm tra thực tế các hoạt đông của lớp .
Từ đó rút ra được những yếu điểm của ban cán bộ lớp, kịp thời nhắc nhở, uốn nắn
những yếu điểm đó để ban cán bộ lớp hoàn chỉnh hơn ở những lần sau .



Giai đoạn 3 : Giai đoạn hình thành kỹ năng
Ở giai đoạn này, các bộ phận lãnh đạo của lớp đã quen tổ chức, bàn bạc, quyết
định các bước cần thiết để thực hiện những công việc theo đúng yêu cầu của giáo vên
chủ nhiệm. Trình độ dân chủ, tính chủ động của từng học sinh trong lớp, khả năng tự
điều chỉnh hành vi của từng thành viên trong lớp cũng ở mức cao hơn , ý thức xây
dựng lớp và tinh thần tập thể đã được hình thành và củng cố. Do đó, giáo viên chủ
nhiệm
có thể để cho lớp tự bàn bạc, tự giải quyết công việc của lớp theo cách riêng của
mình. Người giáo viên lúc này không cần có mặt thường xuyên ở lớp mà chỉ đóng vai
trò góp ý xây dựng kế hoạch, cách tổ chức và quan trọng hơn là kiểm tra kết quả
công việc. kế hoạch kiểm tra phải đạt yêu cầu điều chỉnh kịp thời những sai sót nếu có
.
Ban cán bộ lớp, Ban chấp hành chi đoàn đã hình thành được những kỹ năng
trong việc lập kế hoạch, tổ chức các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt chi đoàn, quản lý
được nề nếp học tập, rèn luyện và các hoạt động phong trào của lớp .
Vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở giai đoạn này là yêu cầu Ban cán bộ lớp, Ban
chấp hành Chi đoàn báo cáo kết quả . Kiểm tra lại các kết quả, điều chỉnh, sửa chữa,
uốn nắn kịp thời các sai sót nếu có .
Giai đoạn 4 : Hoàn thành khả năng tự quản của học sinh :

Đến giai đoạn này, các kỹ năng lãnh đạo của ban cán bộ, Ban chấp hành chi
đoàn đều được hình thành trọn vẹn, một số kỹ năng được nâng lên thành kỹ xảo. Giáo
viên chủ nhiệm chỉ cần nêu yêu cầu; thậm chí học sinh trong lớp tự nêu yêu cầu công
việc; tập thể lớp dưới sự lãnh đạo của Ban cán bộ lớp và hệ thống tổ trưởng sẽ tự vạch
kế hoạch thực hiện và định kỳ báo cáo với giáo viên chủ nhiệm của mình, sự phối hợp
giữa ban cán bộ lớp, ban chấp hành chi đoàn cũng trở nên chặt chẽ và nhịp nhàng hơn .
Ở giai đoạn này, giáo viên chủ nhiệm dù tốn rất ít công sức nhưng hiệu quả cao;
thậm chí một giáo viên chủ nhiệm có thể quản lý, chủ nhiệm đồng thời hai lớp.
Thời gian hoàn tất bốn giai đoạn nói trên tuỳ thuộc vào tình hình lớp và khả
năng của mỗi giáo viên chủ nhiệm, nhưng không nên vượt quá năm học đầu tiên. Sự
chủ động, tích cực ở mỗi giáo viên chủ nhiệm chính là nền tảng cho việc hình thành
và củng cố khả năng tự quản của mỗi học sinh .
III/ KẾT QUẢ CỦA VIỆC XÂY DỰNG TÍNH TỰ QUẢN CỦA HỌC
SINH
Xây dựng được khả năng tự quản của học sinh, chúng ta sẽ thu được một số kết
quả trong công tác quản lý và giáo dục học sinh. Cụ thể là :
Tạo được nề nếp học tập, rèn luyện của học sinh trong từng lớp , trong toàn
trường . Hạn chế được những vi phạm, nâng cao được chất lượng giáo dục và đào tạo
của Nhà trường .





Xây dựng được khả năng tự quản của học sinh giúp cho giáo viên chủ nhiệm
không còn phải đối diện với những áp lực do công việc tổ chức, quản lý các hoạt động
của lớp mà trước đây khi học sinh chưa có khả năng tự quản .
Học sinh làm quen được với môi trường sinh hoạt giao tiếp nhiều mặt năng lực
tiềm tàng được phát huy, học sinh mạnh dạn và tự tin hơn .

Phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập, rèn luyện và
tham gia các hoạt động phong trào của học sinh .

Phát hiện được những học sinh có năng lực, năng khiếu về nhiều mặt để bồi
dưỡng, đào tạo thành những thủ lĩnh thực sự cho công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nước .
IV/ PHẠM VI ÁP DỤNG :
Đề tài này áp dụng học sinh trong các trường Trung cấp chuyên nghiệp và dạy
nghề trong tỉnh . Chúng ta có thể mở rộng cho đối tượng là học sinh các lớp Trung học
phổ thông, nhàm giúp cho các em hình thành khả năng tự quản ngay từ bậc học phổ
thông .




V/ KẾT LUẬN
Xây dựng khả năng tự quản của học sinh vừa là mục tiêu, nhiệm vụ cũng vừa là
lương tâm của người giáo viên chủ nhiệm . Xây dựng được khả năng tự quản của học
sinh, tức là chúng ta phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong
việc tổ chức, quản lý toàn bộ các hoạt động học tập, rèn luyện và các hoạt động phong
trào của lớp, của trường . Phát huy được vai trò tự quản của học sinh nên hiệu quả các
hoạt động đạt được rất cao. Đồng thời, xuất hiện những thủ lĩnh vừa có kiến thức, đạo
đức và năng lực hoạt động giới thiệu cho Đảng
Với khả năng có hạn và thời gian thực hiện đề tài còn ít, chắc chắn những vấn
đề dược đưa ra còn những khuyết điểm, mong được các đồng nghiệp trao đổi thêm để
người viết có điều kiện điều chỉnh cho đề tài ngày càng hoàn thiện hơn .
Tôi chân thành cám ơn các tập thể, cá nhân đã giúp tôi hoàn thành đề tài này .
Long Xuyên, ngày 14/3/2006