KINH TẾ VĨ MÔ CỦA NỀN KINH TẾ MỞ: MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN pdf

1
Copyright © 2004 South-Western
31
31
Kinh t V mô ca Nn
Kinh t M:
Mt s khái nim c bn
Bài ging ca TS. Phm Th Anh

Copyright © 2004 South-Western
Kinh t V mô ca Nn Kinh t M:
Mt s khái nim c bn
• Nn kinh t m và óng
• Mt nn kinh t óng là mt nn kinh t không có
giao dch vi các nn kinh t khác trên th gii.
• không có xut nhp khu, không có chu chuyn vn quc
t.
• Mt nn kinh t óng là nn kinh t có giao dch t
do vi các nn kinh t khác trên th gii.
Copyright © 2004 South-Western
Kinh t V mô ca Nn Kinh t M:
Mt s khái nim c bn
• Nn kinh t m
• Mt nn kinh t m giao dch vi th gii bên ngoài
qua hai hot ng.
• Mua và bán hàng hoá và dch v trên th trng sn phm
th gii.
• Mua và bán tài sn vn trên các th trng tài chính th
gii.
Copyright © 2004 South-Western
CHU CHUYN HÀNG HOÁ VÀ VN QUC T

• Nn kinh t m
• M là mt nn kinh t rt ln và m- nó nhp khu
và xut khu mt lng hàng hoá và dch v khng
l.
• Trong hn bn thp k qua, thng mi và tài chính
quc t ã ngày càng quan trng.
Copyright © 2004 South-Western
Chu chuyn hàng hoá: Xut khu,
Nhp khu, Xut khu ròng
• Xut khu là nhng hàng hoá và dch v c
sn xut trong nc và bán ra nc ngoài.
• Nhp khu là nhng hàng hoá và dch v c
sn xut  nc ngoài và bán trong nc.
Copyright © 2004 South-Western
Chu chuyn hàng hoá: Xut khu,
Nhp khu, Xut khu ròng
• Xut khu ròng (NX) là giá tr xut khu tr i
giá tr nhp khu ca mt quc gia.
• Xut khu ròng còn c gi là cán cân thng
mi.
2
Copyright © 2004 South-Western
Chu chuyn hàng hoá: Xut khu,
Nhp khu, Xut khu ròng
• Thâm ht thng mi là tình hung trong ó
xut khu ròng (NX) âm.
• Nhp khu > Xut khu
• Thng d thng mi là tình hung trong ó
xut khu (NX) ròng dng.
• Xut khu > Nhp khu

• Cân bng thng mi phn ánh tình hung khi
xut khu ròng bng không—xut khu và nhp
khu bng nhau.
Copyright © 2004 South-Western
Chu chuyn hàng hoá: Xut khu,
Nhp khu, Xut khu ròng
• Các nhân t nh hng n xut khu ròng
• Th hiu ca ngi tiêu dùng i vi hàng ni và
hàng ngoi.
• Giá ca hàng hoá  trong nc và  nc ngoài.
• T giá trao i gia ni t và ngoi t.
Copyright © 2004 South-Western
Chu chuyn hàng hoá: Xut khu,
Nhp khu, Xut khu ròng
• Các nhân t nh hng n xut khu ròng
• Thu nhp ca ngi tiêu dùng trong nc và nc
ngoài.
• Chi phí vn chuyn hàng hoá t nc này sang
nc khác.
• Các chính sách ca chính ph i vi thng mi
quc t.
Hình 1 Quc t hoá nn kinh t M
% GDP
0
5
10
15
1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 19901985 20001995
Exports
Imports

Copyright © 2004 South-Western
Copyright © 2004 South-Western
Chu chuyn ngun lc tài chính: Dòng
vn ra ròng
• Dòng vn ra ròng phn ánh giá tr mua tài sn
nc ngoài bi ngi dân trong nc tr i giá
tr mua tài sn trong nc ca ngi nc
ngoài.
• Mt công dân M mua c phiu ca hãng Toyota và
mt công dân Mexico mua c phiu ca công ty
Ford Motor.
Copyright © 2004 South-Western
Chu chuyn ngun lc tài chính: Dòng
vn ra ròng
• Khi mt công dân M mua c phiu ca
Telmex, mt công ty in thoi ca Mexico,
vic mua này làm tng dòng vn ra ròng ca
M.
• Khi mt ngi Nht mua trái phiu ca chính
ph M, vic mua này làm gim dòng vn ra
ròng ca M.
3
Copyright © 2004 South-Western
Chu chuyn ngun lc tài chính: Dòng
vn ra ròng
• Các bin nh hngn dòng vn ra ròng
• Lãi sut thc ca các tài sn nc ngoài.
• Lãi sut thc ca các tài sn trong nc.
• Các ri ro kinh t và chính tr ca vic n m gi tài
sn nc ngoài.

• Các chính sách ca chính ph tác ng n quyn
s hu ca ngi nc ngoài i vi các tài sn
trong nc.
Copyright © 2004 South-Western
S cân bng gia xut khu ròng và
dòng vn ra ròng
• Xut khu ròng (NX) và dòng vn ra ròng
(NCO) có liên quan ch!t ch" vi nhau.
• #i vi toàn b nn kinh t, NX và NCO phi
cân bng vi nhau, do vy:
NCO = NX
#iu kin này úng bi vì mi giao dch nh hng
n v trái c$ng nh hng n v phi vi cùng giá
tr.
Copyright © 2004 South-Western
Tit kim, u t, và mi quan h ca chúng
i vi chu chuyn quc t
• Xut khu ròng là mt b phn ca GDP:
Y = C + I + G + NX
• Tit kim quc gia là thu nhp ca mt quc
gia tr i tiêu dùng ca h gia ình và chi tiêu
ca chính ph:
Y - C - G = I + NX
Copyright © 2004 South-Western
Tit kim, u t, và mi quan h ca chúng
i vi chu chuyn quc t
• Tit kim quc gia (S) bng vi Y - C - G do
vy:
S = I + NX
hay

Tit kim
#%u t
trong nc
Dòng vn
ra ròng
= +
S I
NCO
= +
Hình 2 Tit kim quc gia, u t trong nc, và
u t nc ngoài ròng
% GDP
20
18
16
14
12
10
1960 1965 199519901985198019751970
(a) Tit kim quc gia và u t trong nc (% GDP)
2000
#%u t trong nc
Tit kim quc gia
Copyright © 2004 South-Western
Hình 2 Tit kim quc gia, u t trong nc, và
u t nc ngoài ròng
% GDP
4
–4
–3

–2
–1
0
1
2
3
Dòng vn ra ròng
(b) Dòng vn ra ròng (% GDP)
1960 1965 199519901985198019751970 2000
Copyright © 2004 South-Western
4
Copyright © 2004 South-Western
Cán cân thanh toán
• Cán cân thanh toán là bng ghi chép hot ng
trao i hàng hoá, dch v, và tài sn tài chính
ca mt nc vi th gii bên ngoài.
• Cán cân thành toán gm hai b phn chính:
(1) Tài khon vãng lai ghi chép dòng tin phn
ánh dòng chu chuyn hàng hoá và dch v
(2) Tài khon vn ghi chép dòng tin phn ánh
dòng chu chuyn tài sn
Copyright © 2004 South-Western
Cán cân thanh toán
Bng sau mô t cu trúc chung ca cán cân thanh toán
C
án cân thanh toán
Các khon chuyn giao không có
i &ng
-Thu nhp %u t phi tr
+Thu nhp %u t nhn c

-Nhp khu (Hàng hoá và dch v)
+Xut khu (Hàng hoá và dch v)
NCóTài khon vãng lai(1)
Copyright © 2004 South-Western
Cán cân thanh toán
Dch v bao gm vn ti, du lch, bo him, giáo
dc, và các dch v tài chính.
Thu nhp u t bao gm tin lãi và c t&c mà
mt ngi nhn c t vic s hu tài sn 
nc ngoài.
Chuyn giao không có i ng xy ra khi mt
bên cho mt cái gì ó mà không nhn li c gì,
ví d nh vin tr nc ngoài, kiu hi…
Copyright © 2004 South-Western
Cán cân thanh toán
- [(1) + (2)]
Quyt toán chính thc(3)
+
S
 gia tng tài sn trong nc n m
gi bi ngi nc ngoài
-
S
 gia tng tài sn nc ngoài n m
gi bi ngi dân trong nc
NCóTài khon vn(2)
C
án cân thanh toán (tip theo
)
Copyright © 2004 South-Western

Cán cân thanh toán
T
ài khon vn
• Dòng vn vào xy ra khi nc ch nhà bán tài sn cho
nc khác, ví d nh Trung tâm Rockefeller c bán
cho mt công ty ca Nht. Dòng vn ra xy ra khi
nc ch nhà mua tài sn t nc ngoài, ví d nh
mt công dân M m tài khon  ngân hàng Thu' S.
• Cán cân tài khon vn = dòng vn vào – dòng vn ra
• Mt nc có tài khon vn th!ng d khi công dân ca
h bán nhiu tài sn cho ngi nc ngoài hn là mua
ca ngi nc ngoài.
Copyright © 2004 South-Western
Cán cân thanh toán
• Tài khon vãng lai + tài khon vn + quyt toán chính
thc = 0
• Khi mt nc có thm ht vãng lai, iu ó có ngha là h
xut khu ít hn nhp khu. # tài tr cho s thâm ht này,
h phi bán tài sn cho ngi nc ngoài. Do vy, thâm ht
vãng lai phi i lin vi th!ng d tài khon vn ho!c
s gim
sút d tr tài sn
.
• Kt toán chính thc, phn ánh nhng giao dch thc hin
bi ngân hàng trung ng. Nó o lng s gia tng tài sn
(ngoi t mnh, vàng…) d tr ca mt quc gia, các tài sn
ó có th c s( dng  thc hin thanh toán quc t. Kt
toán chính th&c còn c gi là cán cân thanh toán (ng
c
du).

5
Copyright © 2004 South-Western
GIÁ C TRONG GIAO DCH QUC T:
T GIÁ HI OÁI THC T VÀ DANH NGHA
• Các giao dch quc t b nh hng bi giá c
quc t.
• Hai loi giá quc t quan trng nht ó là t) giá
hi oái danh ngha và t) giá hi oái thc t.
Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái danh ngha
• T giá hi oái danh ngha là t) l trao i gia
ng tin nc này vi ng tin nc khác.
Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái danh ngha
• T) giá hi oái danh ngha c biu di*n theo
hai cách:
• Theo s n v ngoi t trên mt n v ni t.
• Và theo s n v ni t trên mt n v ngoi t.
Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái danh ngha
• Gi s( t) giá hi oái gia ng yen Nht và
ôla M là 80 yen trên mt ôla.
• Mt ôla M i c 80 yen.
• Mt yen i c 1/80 (= 0,0125) ôla.
Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái danh ngha
• S lên giá phn ánh s gia tng v giá tr ca
mt ng tin khi o lng theo ng tin khác.
• S mt giá phn ánh s st gim v giá tr ca
mt ng tin khi o lng theo ng tin khác.

Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái danh ngha
• Nu mt ôla mua c nhiu ngoi t hn thì
t&c là ng ôla lên giá.
• Nu nó mua c ít ngoi t hn thì t&c là nó b
mt giá.
6
Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái thc t
• T giá hi oái thc t là t) l trao i gia
hàng hoá và dch v nc này vi hàng hoá và
dch v nc khác.
Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái thc t
• T) giá hi oái thc t so sánh giá ca hàng ni
vi giá ca hàng ngoi trong nn kinh t ni.
• Nu mt thùng bia #&c  t gp hai l%n bia M thì t)
giá hi oái thc t là ½ thùng bia #&c trên mt
thùng bia M.
Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái thc t
• T) giá hi oái thc t ph thuc vào t) giá hi
oái danh ngha và giá bán ca hàng hoá  hai
nc o lng theo ni t.
Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái thc t
• T) giá hi oái thc t là mt nhân t quyt
nh quan trng lng xut nhp khu ca mt
quc gia.
Ty gia hoi doai danh nghia Gia trong nuoc

Ty gia hoi doai thuc te =
Gia o nuoc ngoai
×
Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái thc t
• S mt giá (gim giá) ca t) giá hi oái thc
t M có ngha là hàng hoá M tr nên r+ mt
cách tng i so vi hàng ngoi.
• #iu này khuyn khích ngi dân M l,n ngi
dân th gii tiêu dùng hàng hoá sn xut ti M
nhiu hn so vi hàng hoá sn xut  các nc
khác.
Copyright © 2004 South-Western
T giá hi oái thc t
• Kt qu là xut khu ca M tng, nhp khu
ca M gim, c hai iu này u làm tng xut
khu ròng ca M.
• Ngc li, s lên giá ca t) giá hi oái thc t
ca M hàm ý hàng hoá M tr nên  t mt cách
tng i so vi hàng ngoi, do vy xut khu
ròng ca M gim.
7
Copyright © 2004 South-Western
M!T LÝ THUYT "U TIÊN V# XÁC
NH T GIÁ HI OÁI:
NGANG B$NG S%C MUA
• Lý thuyt ngang bng sc mua là lý thuyt n
gin nht và c chp nhn rng rãi nht gii
thích s bin ng ca t) giá hi oái.
Copyright © 2004 South-Western

Logic c bn ca ngang bng s&c mua
• Ngang bng s&c mua là mt lý thuyt v t) giá
hi oái mà theo ó, bt kì mt n v tin t
nào u có kh nng mua c mt lng hàng
hoá nh nhau  tt c các nc.
Copyright © 2004 South-Western
Logic c bn ca ngang bng s&c mua
• Theo lý thuyt ngang bng s&c mua, bt kì mt
n v tin t nào u có kh nng mua c
mt lng hàng hoá nh nhau  tt c các nc.
Copyright © 2004 South-Western
Logic c bn ca ngang bng s&c mua
• Lý thuyt ngang bng s&c mua da trên mt
nguyên lý c bn ó là quy lut mt giá.
• Theo quy lut mt giá, mt hàng hoá nào ó phi
c bán vi cùng mt giá  bt kì âu.
Copyright © 2004 South-Western
Logic c bn ca ngang bng s&c mua
• Nu quy lut mt giá không úng, các c hi
khai thác li nhun s" tn ti.
• Quá trình li dng s chênh lch giá  các th
trng khác nhau c gi là u c chênh lch
giá.
Copyright © 2004 South-Western
Logic c bn ca ngang bng s&c mua
• Nu %u c chênh lch giá tn ti, cui cùng giá
c khác nhau gia hai th trng s" hi t.
• Theo lý thuyt ngang bng s&c mua, mt ng
tin phi có s&c mua nh nhau  tt c các
nc, và t) giá hi oái bin ng  m bo

cho iu ó xy ra.
8
Copyright © 2004 South-Western
Ý ngha ca ngang bng s&c mua
• Nu s&c mua ca ôla luôn nh nhau  trong
nc và nc ngoài, thì t) giá hi oái không
th thay i.
• T) giá hi oái danh ngha gia ng tin hai
nc phi phn ánh s khác bit v giá gia hai
nc này.
Copyright © 2004 South-Western
Ý ngha ca ngang bng s&c mua
• Khi ngân hàng trung ng in mt lng ln
tin, thì ng tin nc ó s" mt giá theo c s
n v hàng hoá và dch v nó có th mua, l,n
theo s n v ng tin khác mà nó có th trao
i.
Hình 3 Tin, Giá, và T giá hi oái danh ngha
trong th'i kì siêu lm phát  &c
10,000,000,000
1,000,000,000,000,000
100,000
1
.00001
.0000000001
1921 1922 1923 1924
Exchange rate
Money supply
Price level
1925

Các ch s
(Jan. 1921 100)
Copyright © 2004 South-Western Copyright © 2004 South-Western
Nhng hn ch ca ngang bng s&c mua
• Nhiu hàng hoá không d* dàng trao i hay vn
chuyn t nc này sang nc khác.
• Các hàng hoá có th trao i không phi lúc
nào c$ng thay th hoàn ho cho nhau khi chúng
c sn xut  nhng nc khác nhau.
Copyright © 2004 South-Western
Th trng ngoi hi
E
0
Q
0
Q
T) giá hi oái danh ngha
S
D
Copyright © 2004 South-Western
Ch  t giá hi oái
• Ch
  t giá hi oái là cách th&c mt nc qun lý ng tin
ca mình theo ng tin nc khác và th trng ngoi hi
. N
ó
có liên quan ch!t ch" n chính sách tin t
.
• C
ác loi c bn bao gm

:
(1) ch
  t) giá th hi, trong ó th trng quyt nh s bin
ng ca t) giá
;
(2) ch
  t) giá c nh, g n ch!t ng tin trong nc vi mt
ng tin khác, ch yu là vi ng tin c chp nhn rng
rãi nh ôla M hay
euro, v
à
Chính ph phi hy sinh vic s( dng chính sách tin t trong
nc mt cách c lp khi theo ui n nh bên trong
(3) ch
  t) giá th ni có qun lý, trong ó ngân hàng trung
ng gi cho t) giá dao ng không quá xa so vi m&c mc
tiêu
.
9
Copyright © 2004 South-Western
Kt lun
• Xut khu ròng là giá tr ca hàng hoá và dch
v trong nc c bán ra nc ngoài tr i giá
tr hàng hoá và dch v nc ngoài bán  trong
nc.
• Dòng vn ra ròng là giá tr s hu tài sn nc
ngoài bi dân c trong nc tr i giá tr s
hu tài sn trong nc bi ngi nc ngoài.
Copyright © 2004 South-Western
Kt lun

• Dòng vn ra ròng ca mt nn kinh t luôn
bng vi xut khu ròng ca nó.
• Tit kim ca mt nn kinh t có th c s(
dng  ho!c tài tr cho %u t trong nc ho!c
mua tài sn nc ngoài.
Copyright © 2004 South-Western
Kt lun
• T) giá hi oái danh ngha là giá tng i ca
ng tin hai nc.
• T) giá hi oái thc t là giá tng i ca
hàng hoá và dch v gia hai nc.
Copyright © 2004 South-Western
Kt lun
• Khi t) giá hi oái danh ngha thay i theo
cách m-i ôla mua c nhiu ngoi t hn, thì
ng ôla c gi là lên giá hay mnh lên.
• Khi t) giá hi oái danh ngha thay i theo
cách m-i ôla mua c ít ngoi t hn, thì
ng ôla c gi là mt giá hay yu i.
Copyright © 2004 South-Western
Kt lun
• Theo lý thuyt ngang bng s&c mua, mt n v
tin t bt kì s" mua c cùng mt lng hàng
hoá  tt c các nc.
• T) giá hi oái danh ngha gia ng tin hai
nc s" phn ánh m&c giá  hai nc này.