Sinh học lớp 9 - Tiết 24 - Bài 23: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể pptx

Sinh học lớp 9 - Tiết 24 - Bài 23: Đột biến số lượng
nhiễm sắc thể
I. MỤC TIÊU.
1. Kiến thức:
- Học sinh nắm được các biến đổi số lượng thường
thấy ở một cặp NST.
+ Cơ chế hỡnh thành thể 3 nhiễm và thể 1 nhiễm.
+ Nêu được hiệu quả của biến đổi số lượng ở từng
cặp NST.
- Nêu được hậu quả của biến đổi số lượng ở từng cặp
NST.
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng quan sát tranh, kĩ năng hoạt động
nhóm, khai thác kênh hình, làm việc với SGK.
- Rèn kĩ năng quan sát, kĩ năng thực hành.
3. Thái độ: Say mê học tập yêu thích bộ môn.
II. CHUẨN BỊ.
- Tranh phóng to hình 23.1; 23.2 SGK; H 29.1; 29.2
SGK.
III. PHƯƠNG PHÁP
- Tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, nêu
vấn đề và giải quyết vấn đề.
- Thảo luận nhóm.
- Vấn đáp, trực quan.
- Làm việc với sách giáo khoa
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC.
1. Ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
- Kiểm tra 3 câu hỏi SGK.
3. Bài mới

GV giới thiệu khái niệm đột biến số lượng NST
như SGK: đột biến số lượng NST là những biến đổi
số lượng xảy ra ở một hoặc một số cặp NST hoặc tất
cả bộ NST.
Hoạt động 1: Hiện tượng dị bội (18-20’)
Hoạt động của
GV
Hoạt động của
HS
Nội dung
- GV ki
ểm tra
ki
ến thức cũ của
HS về:
- Thế nào là cặp
NST tương
đồng?
- Bộ NST lư
ỡng
bội, đơn bội?
-
GV cho HS
quan sát H 29.1
và 29.2 SGK,
yêu c
ầu HS trả
- 1 vài HS nhắc
l
ại các khái niệm

cũ.


- HS quan sát
hình vẽ và nêu
được:
+ Hình 29.1 cho
biết ở người bị
bệnh Đao, cặp
NST 21 có 3
1: Hiện tượng
dị bội









lời câu hỏi:
- Qua 2 hình
trên, hãy cho
biết ở người, cặp
NST thứ mấy đ
ã
bị thay đổi và
thay đổi như thế
nào so với các

cặp NST khác?

-
Cho HS quan
sát H 23.1 và
nghiên c
ứu mục
I đ
ể trả lời câu
hỏi:
- Ở chi cà độc
dư
ợc, cặp NST
nào bị thay đổi
NST, các cặp
khác chỉ có 2
NST.
+ Hình 29.2 cho
biết người bị
bệnh Tơcnơ, cặp
NST 23 (cặp
NST giới tính)
chỉ có 1 NST,
các cặp khác có
2 NST.
- HS quan sát
hình 23.2 và nêu
được:
+ Cà độc dược
có 12 cặp NST

người ta phát
hiện được 12 thể




Kết luận:
- Thể dị bội là
cơ thể mà trong
tế bào sinh
dưỡng có 1
hoặc một số cặp
NST bị thay đổi
về số lượng.
- Các dạng:
+ Thêm 1
NST ở 1 cặp
nào đó (2n + 1).

+ Mất 1 NST
và thay đổi như
thế nào?
- Quả của 12
kiểu cây dị bội
khác nhau về
kích thước, hình
dạng và khác với
quả của cây
lưỡng bội bình
thường như thế

nào?
- Từ các VD
trên, xây d
ựng
cho HS khái
niệm:
- Thế nào là thể
dị bội? Các
dạng dị bội thể?
dị bội ở cả 12
cặp NST cho 12
dạng quả khác
nhau về hình
dạng, kích thước
và số lượng gai.




- HS tìm hiểu
khái niệm.
- 1 HS trả lời,
các HS khác
nhận xét, bổ
sung.
ở 1 cặp nào đó
(2n -1)
+ Mất 1 cặp
NST tương
đồng (2n – 2)

- Hậu quả: Thể
đột biến (2n +
1) và (2n -1) có
thể gây ra
những biến đổi
về hình thái
(hình dạng,
kích thước, màu
sắc) ở thực vật
hoặc gây bệnh
ở người như
bệnh Đao, bệnh
Tơcnơ.
- Hậu quả của
hiện tượng thể dị
bội?
Hoạt động 2: Sự phát sinh thể dị bội(18-20’)
Hoạt động
của GV
Hoạt động của
HS
Nội dung
- GV cho HS
quan sát H 23.2
- Sự phân li NST
trong quá trình
giảm phân ở 2
trường hợp trên
có gì khác nhau?

- Các nhóm
quan sát kĩ hình,
thảo luận và nêu
được:
+ Một bên bố
(mẹ) NST phân
li bình thường,
mỗi giao tử có 1
NST của mỗi
cặp.
+ Một bên bố
2: Sự phát sinh
thể dị bội







Kết luận:

- Các giao tử nói
trên tham gia thụ
tinh tạo thành
hợp tử có số

lượng như thế
nào?
- GV treo H 23.2
yêu cầu 1 HS lên
bảng tr
ình bày
cơ chế phát sinh
thể dị bội.
- GV chốt lại
kiến thức.
- Cho HS quan
sát H 29.2 và thử
giải thích trường
hợp hình thành
(mẹ) NST phân
li không bình
thường, 1 giao
tử có 2 NST của
1 cặp, giao tử
kia không có
NST nào.
+ Hợp tử có 3
NST hoặc có 1
NST trong cặp
tương đồng.

- 1 HS lên bảng
trình bày, các
HS khác nhận
xét, bổ sung.

Cơ chế phát
sinh thể dị bội:
- Trong giảm
phân sự không
phân li của 1
cặp NST tương
đồng nào đó tạo
thành 1 giao t
ử
mang 2 NST
trong 1 cặp và 1
giao tử không
mang NST nào
của cặp đó.
- Sự thụ tinh
của các giao tử
bất thường này
với các giao tử
bình thường sẽ
bệnh Tơcnơ
(OX) có thể cho
HS viết sơ đồ lai
minh hoạ.

-HS quan sát
hình và giải
thích.
tạo ra các thể dị
bội (2n +1 ) và

(2n – 1) NST.
4. Củng cố
- Yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
- Bài tập trắc nghiệm
Sự không phân li của 1 cặp NST tương đồng xảy
ra ở các tế bào sinh dục của cơ thể 2n sẽ cho loại giao
tử nào?
a. n, 2n c. n + 1, n – 1
b. 2n + 1, 2n -1 d. n, n + 1, n – 1.
5. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2,3 SGK.
- Đọc trước bài 24.