Sinh học lớp 9 - Tiết 22 - Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN pot

Sinh học lớp 9 - Tiết 22 - Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
I. MỤC TIÊU.
1. Kiến thức:
- Học sinh trình bày được khái niệm và nguyên nhân
đột biến gen.
- Trình bày được tính chất biểu hiện và vai trò của
đột biến gen đối với sinh vật và con người.
2. kĩ năng:
- Rèn kĩ năng quan sát tranh, kĩ năng hoạt động
nhóm, khai thác kênh hình, làm việc với SGK.
3. Thái độ: Say mê học tập yêu thích bộ môn.
II. CHUẨN BỊ.
- Tranh phóng to hình 21.1 SGK.
- Tranh ảnh minh hoạ đột biến có lợi và có hại cho
sinh vật.
III. PHƯƠNG PHÁP
- Tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, nêu
vấn đề và giải quyết vấn đề.
- Thảo luận nhóm.
- Vấn đáp, trực quan.
- Làm việc với sách giáo khoa
- Nhóm và tổ chức hoạt động nhóm.
IV, HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC.
1. Ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số.
2.Kiểm tra
3.Bài mới
VB: GV cho HS nhắc lại khái niệm biến dị.
GV: Biến dị có thể di truyền được hoặc không di
truyền được. Biến dị di truyền là những biến đổi
trong ADN và NST làm biến đổi đột ngột, gián đoạn

về kiểu hình gọi là đột biến, biến đổi trong tổ hợp gen
gọi là biến dị tổ hợp. Hôm nay chúng ta tìm hiểu về
những biến đổi trong ADN.
Hoạt động 1: Đột biến gen là gì? (13-15’)
Hoạt động của GV

Hoạt động của
HS
Nội dung
- GV yêu c
ầu HS
quan sát H 21.1,
th
ảo luận nhóm
hoàn thành phi
ếu
học tập.
- GV k
ẻ nhanh
phiếu học tập lên
bảng.
- Gọi HS lên làm.

- GV hoàn ch
ỉnh
kiến thức.
- HS quan sát k
ĩ
H 21.1. chú ý
về trình tự v

à
số cặp
nuclêôtit.
- Thảo luận,
th
ống nhất ý
kiến và đi
ền
vào phiếu học
tập.
- Đ
ại diện
nhóm trình
bày,

- Đột biến gen là
gì? Gồm những
dạng nào?
các nhóm khác
nhận xét, bổ
sung.
-
1 HS phát
bi
ểu, các HS
khác nhận xét,
bổ sung.
Phiếu học tập: Tìm hiểu các dạng đột biến gen.
Đoạn ADN ban đầu (a)
Có cặp nuclêôtit.

Trình tự các cặp nuclêôtit là: T G A T X

- Đoạn ADN bị biến đổi: A X T A G
Đoạn
ADN

Số cặp
nuclêôtit

Điểm khác so
với đoạn (a)
Đặt tên dạng
biến đổi
b 4 Mất cặp G – X - Mất 1 cặp
c
d
6
5
Thêm cặp T – A
Thay cặp T –
A
bằng G - X
nuclêôtit
- Thêm 1 cặp
nuclêôtit
- Thay cặp
nuclêôtit này
bằng cặp
nuclêôtit khác.
Kết luận:

- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của
gen liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit.
- Các dạng đột biến gen: mất, thêm, thay thế, đảo vị
trí một hoặc một số cặp nuclêôtit.
Hoạt động 2: Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
(14-16’)
Hoạt động của
GV
Hoạt động của
HS
Nội dung
-GV yêu c
ầu HS
đ
ọc thông tin
SGK.
- Nêu nguyên
nhân phát sinh
đột biến gen?
- GV nh
ấn mạnh
trong đi
ều kiện
tự nhiên là do sao
chép nh
ầm của
phân t
ử ADN
dư
ới tác động

của môi trư
ờng
(bên ngoài: tia
phóng xạ, hoá
chất b
ên trong:
quá trình sinh lí,
sinh hoá, r
ối loạn
- HS tự nghiên
cứu thông tin
mục II SGK và
trả lời, rút ra kết
luận.


- Lắng nghe
GV giảng và
tiếp thu kiến
thức.
2: Nguyên
nhân phát sinh
đột biến gen
Kết luận:
- Do ảnh hưởng
phức tạp của
môi trường
trong và ngoài
cơ thể làm rối
loạn quá trình

tự sao của phân
tử ADN (sao
chép nhầm),
xuất hiện trong
điều kiện tự
nhiên hoặc do
con người gây
ra.
nội bào).
Hoạt động 3: Vai trò của đột biến gen (13-15’)
Hoạt động của
GV
Hoạt động của
HS
Nội dung
- GV yêu c
ầu
HS quan sát H
21.2; 21.3; 21.4
và tranh ảnh s
ưu
t
ầm để trả lời
câu hỏi:
- Đột biến nào
có lợi cho sinh
vật và con
người? Đột biến
nào có hại cho
sinh vật và con

người?


- HS nêu được:
+ Đột biến có
lợi: cây cứng,
nhi
ều bông ở
lúa.
+ Đột biến có
hại: lá mạ m
àu
trắng, đầu v
à
chân sau c
ủa lợn
bị dị dạng.
3: Vai trò của
đột biến gen









- Cho HS thảo
luận:

- Tại sao đột
biến gen gây
biến đổi kiểu
hình?
- Gi
ới thiệu lại
sơ đồ: Gen 
mARN 

prôtêin 
tính
trạng.
- Tại sao đột
biến gen thể
hiện ra kiểu hình
thường có hại
cho bản thân
sinh vật?
- GV lấy th
êm
+ Đ
ột biến gen
làm bi
ến đổi
ADN dẫn tới
làm thay đổi
trình tự aa v
à
làm bi
ến đổi cấu

trúc prôtêin mà
nó mã hoá k
ết
quả dẫn t
ới gây
biến đổi kiểu
hình.



- HS lắng nghe.





Kết luận:
- Đột biến gen
thể hiện ra kiểu
hình bình
thường có hại
cho sinh vật vì
chúng phá vỡ
sự thống nhất
hài hoà trong
kiểu gen đã qua
chọn lọc tự
nhiên và duy trì
lâu đời trong
điều kiện tự

nhiên, gây ra
VD: đột biến
gen ở ngư
ời:
thi
ếu máu, hồng
cầu hình lư
ỡi
liềm.
- Đột biến gen
có vai trò gì
trong sản xuất?
- GV sử dụng t
ư
li
ệu SGK để lấy
VD: đột biến tự
nhiên
ở cừu
chân ngắn, đột
bi
ến tăng khả
năng ch
ịu hạn,
chịu rét ở lúa.
- HS liên h
ệ thực
tế.

- Lắng nghe v
à
ti
ếp thu kiến
thức.
những rối loạn
trong quá trình
tổng hợp
prôtêin.
- Đột biến gen
đôi khi có lợi
cho bản thân
sinh vật và con
người, rất có ý
nghĩa trong
chăn nuôi, trồng
trọt.

4. Củng cố
? Đột biến gen là gì? Tại sao nói đa số đột biến gen là
có hại?
- Bài tập trắc nghiệm:
Một gen có A = 600 Nu; G = 900Nu. Đã xảy ra đột
biến gì trong các trường hợp sau:
a. Nếu khi đột biến, gen đột biến có: A = 601 Nu; G
= 900 Nu
b. Nếu khi đột biến, gen đột biến có: A = 599 Nu; G
= 901 Nu
c. Nếu khi đột biến, gen đột biến có: A = 599 Nu; G
= 900 Nu

d. Nếu khi đột biến số lượng, thành phần các
nuclêôtit không đổi, chỉ thay đổi trình tự phân bố các
nuclêôtit thì đay là đột biến gì?
Biết rằng đột biến chỉ đụng chạm tới 1 cặp
nuclêôtit.
5. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc trước bài 22.