Vật lí lớp 12 - Tiết 10: Thực hành: KHẢO SÁT THỰC NGHIỆM CÁC ĐỊNH LUẬT DAO ĐỘNG CỦA CON LẮC ĐƠN (1) ppsx

Vật lí lớp 12 - Tiết 10: Thực hành: KHẢO SÁT
THỰC NGHIỆM CÁC ĐỊNH LUẬT DAO ĐỘNG
CỦA CON LẮC ĐƠN (1).
1. Mục tiêu:
a) Về kiến thức:
- Nhận biết có 2 phương pháp dùng để phát
hiện ra một định luật vật lí.
- Phương pháp suy diễn toán học: Dựa vào
một thuyết hay một định luật đã biết để suy ra định
luật mới rồi dùng thí nghiệm để kiểm tra sự đúng đắn
của nó.
- Phương pháp thực nghiệm: Dùng một hệ
thống thí nghiệm để làm bộc lộ mối quan hệ hàm số
giữa các đại lượng có liên quan nhằm tìm ra định luật
mới.
Biết dùng phương pháp thực nghiệm để:
- Chu kì dao động T của con lắc đơn không
phụ thuộc vào biên độ khi biên độ dao động nhỏ,
không phụ thuộc khối lượng, chỉ phụ thuộc vào chiều
dài l và gia tốc rơi tự do của nơi làm thí nghiệm.
b) Về kỹ năng:
- Tìm ra bằng thí nghiệm
T a l

, với hệ số a
 2, kết hợp với nhận xét tỉ số
2
2
g



với g = 9,8m/s
2
,
từ đó nghiệm lại công thức lí thuyết về chu kì dao
động của con lắc đơn. Ứng dụng kết quả đo a để xác
định gia tốc trọng trường g tại nơi làm thí nghiệm.
- Lựa chọn được các độ dài l của con lắc và
cách đo đúng để xác định l với sai số nhỏ nhất cho
phép.
- Lựa chọn được các loại đồng hồ đo thời
gian và dự tính hợp lí số lần dao động toàn phần cần
thực hiện để xác định chu kì của con lắc đơn với sai
số tỉ đối từ 2% đến 4%.
c) Về thái độ:
- Có thái độ nghiêm túc say mê học tập,
chăm chỉ.
2. Chuẩn bị của GV và HS:
a) Chuẩn bị của GV:
- Nhắc HS chuẩn bị bài theo các nội dung ở
phần báo cáo thực hành trong Sgk.
- Chọn bộ 3 quả cân có móc treo 50g.
- Chọn đồng hồ bấm giây hiện số có độ chia
nhỏ nhất 0,01s, cộng thêm sai số chủ quan của người
đo là 0,2s thì sai số của phép đo sẽ là t = 0,01s +
0,2s = 0,21s. Thí nghiệm với con lắc đơn có chu kì T
 1,0 s, nếu đo thời gian của n = 10 dao động là t 
10s, thì sai số phạm phải là:
0,21
2%
10

t T
t T
 
  
. Thí nghiệm cho
2
1. 0,02
100
T s
  
. Kết quả
này đủ chính xác, có thể chấp nhận được. Trong
trường hợp dùng đồ hồ đo thời gian hiện số với cổng
quang điện, có thể đo T với sai số  0,001s.
b) Chuẩn bị của HS:
Trước ngày làm thực hành cần:
- Đọc kĩ bài thực hành để định rõ mục đích và
quy trình thực hành.

3. Tiến trình bài dạy:
* Ổn định lớp: (1 phút)
a) Kiểm tra bài cũ:
- Kiểm tra trong khi giảng.
* Đặt vấn đề (1 phút).
- Khảo sát thực nghiệm các định luật dao
động của con lắc đơn.
b) Dạy nội dung bài mới:
Hoạt động 1 (14 phút): Kiểm tra chuẩn bị kiến
thức và giới thiệu dụng cụ thí nghiệm.
Hoạt động của Hoạt động của Kiến thức cơ

GV HS bản
- Mục đính thí
nghiệm?
- Tìm hiểu
SGK, trả lời
câu hỏi.
I. Mục đích:
Khảo sát thực
nghiệm để
biết ảnh
hưởng của A,
m, l đối với T.
Từ đó tìm ra
CT
2
l
T
g


.
Ứng dụng xác
định g.
- Giới thiệu dụng
cụ.
- Làm quen với
dụng cụ thí
nghiệm.
II. Dụng cụ
thí nghiệm:

SGK.
Hoạt động 2 (14 phút): Hướng dẫn thí nghiệm.
Hoạt động của Hoạt động của Kiến thức cơ
GV HS bản
- Chia lớp làm 8
nhóm làm thí
nghiệm.
- Yêu cầu các
nhóm hoàn thành
phép đo A, t của 5
lần đo.
- Tiến hành thí
nghiệm theo
các bước SGK.
- Đo các giá trị
A, t và hoàn
thành bảng giá
trị 6.1.
III. Tiến hành
thí nghiệm:
1. Chu kỳ dao
động T của
con lắc đơn
phụ thuộc vào
biên độ như
thế nào?
- Yêu cầu các
nhóm hoàn thành
phép đo m, t của 5
lần đo.

- Đo các giá trị
m, t và hoàn
thành bảng giá
trị 6.2.
2. Chu kỳ dao
động của con
lắc đơn phụ
thuộc vào
khối lượng m
của con lắc
như thế nào?
- Yêu cầu các - Đo các giá trị 3. Chu kỳ của
nhóm hoàn thành
phép đo l, t của 5
lần đo.
l, t và hoàn
thành bảng giá
trị 6.3.
con lắc đơn
phụ thuộc
chiều dài con
lắc như thế
nào?
Hoạt động 3 (10 phút): Hướng dẫn phân tích kết
quả thí nghiệm.
Hoạt động của
GV
Hoạt động của
HS
Kiến thức cơ

bản
- Hướng dẫn phân
tích kết quả (4
SGK)
- Trả lời thắc mắc
sau khi làm thí
nghiệm.
- Đọc phần 4:
Kết luận.
- Nêu các thắc
mắc nảy sinh
khi làm thí
nghiệm.
CT lý thuyết
2
l
T
g


. (
ngiệm đúng
hay không
nghiệm
đúng).
c) Củng cố, luyện tập: (3 phút)
- GV nhắc lại tầm quan trọng của thí nghiệm
trong vật lý.
- GV nhắc lại vấn đề sai số.
d) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: (2 phút)

- Lập báo cáo thực hành theo mẫu SGK.
* RÚT KINH NGHIỆM