Sinh sản và các chu kỳ sống của nấm men docx

Sinh sản và các chu kỳ sống của nấm men:
* Sinh sản vô tính:
- Sinh sản bằng cách nảy chồi. Đây là hình thức sinh
sản phổ biến và
đặc trưng của nấm men. Khi trưởng thành, tế bào
nấm men sẽ nảy ra một chồi nhỏ,
các enzim thuỷ phân sẽ làm phân giải phần
polisaccarit cuả thành tế bào làm cho
chồi chui ra khỏi tế bào mẹ. Vật chất mới được tổng
hợp sẽ được huy động đến chồi
và làm chồi phình to dần lên, một phần nhân của tế
bào mẹ được chuyển sang chồi,
sau đó tách ra thành một nhân mới, rồi hình thành
vách ngăn để ngăn cách với tế
bào mẹ, tạo nên một tế bào mới. Tế bào con được tạo
thành có thể tách khỏi tế bào
mẹ hoặc vẫn dính trên tế bào mẹ và tiếp tục nảy sinh
tế bào mới.
- Sinh sản bằng cách phân cắt tương tự như ở vi
khuẩn, kiểu sinh sản
này chỉ có ở chi Schizosaccharomyces. Đến thời kỳ
sinh sản, tế bào nấm men dài ra,
ở giữa mọc ra vách ngăn chia tế bào thành 2 phần
tương đương nhau, mỗi tế bào
con sẽ có 1 nhân.
- Sinh sản bằng bào tử:
+ Bào tử đốt: ở chi Geotrichum.
+ Bào tử bắn: ở chi Sporopolomyces.
+ Bào tử áo: ở loài Candida albicals.
* Sinh sản hữu tính: nấm men sinh sản hữu tính
bằng cách hình thành bào

tử túi. Hình thức sinh sản này thường gặp ở các chi
Saccharomyces,
Zygosaccharomyces, và nhiều chi khác thuộc bộ
Endomycetales.
Bào tử túi (ascospore) được sinh ra trong túi (ascus),
mỗi túi có 2, 4 hoặc 8
bào tử. Túi được hình thành do sự tiếp hợp của 2 tế
bào nấm men. Khi 2 tế bào nấm
men khác giới (mang dấu + và dấu -) đứng gần nhau
sẽ mọc ra mấu lồi. Chúng tiến
lại sát nhau và tiếp nối với nhau. Ở chỗ tiếp nối sẽ tạo
ra một lỗ thông và qua lỗ
thông đó chất nguyên sinh và nhân có thể đi qua để
phối chất và phối nhân. Sau đó
nhân phân cắt thành 2, 4, hoặc 8 nhân con, mỗi nhân
con được bao bọc bởi nguyên
sinh chất rồi tạo thành màng dày bao xung quanh và
tạo thành các bào tử túi. Tế bào
dinh dưỡng biến thành túi.
Chu kỳ sống của nấm men có thể phân ra thành 3 loại
hình:
Các tế bào dinh dưỡng đơn bội (n) có thể tiếp hợp với
nhau để tạo ra tế bào
dinh dưỡng lưỡng bội (2n). Sau quá trình giảm phân
sẽ sinh ra các bào tử túi
(thường là 4 bào tử túi). Bình thường khi không có
sinh sản hữu tính chúng vẫn liên
tục nảy chồi để sinh sôi nảy nở. Chu kỳ sống này
thường gặp ở nấm men lên men
rượu Saccharomyces cerevisiae.

- Các tế bào dinh dưỡng đơn bội (n) sinh sản theo lối
phân cắt. Hai tế bào
khác dấu ở gần nhau sẽ tiếp hợp với nhau và sau quá
trình phân cắt 3 lần (lần đầu
giảm phân) sẽ tạo ra 8 bào tử túi. Tế bào mang 8 bào
tử này trở thành túi. Khi túi
vỡ, các bào tử phát tán ra ngoài, gặp điều kiện thuận
lợi sẽ phát triển thành các tế
bào dinh dưỡng. Chu kỳ sống này thường gặp ở
Schizosaccharomyces octospora.
- Thể dinh dưỡng chỉ có thể tồn tại dưới dạng lưỡng
bội (2n), sinh sản theo
lối nảy chồi khá lâu. Bào tử túi đơn bội tiếp hợp từng
đôi với nhau ngay cả khi còn
nằm trong túi. Giai đoạn đơn bội tồn tại dưới dạng
bào tử túi nằm trong túi và
không thể sống đọc lập. Chu kỳ sống này thấy rõ ở
Saccharomyces ludwigii.
c. Vai trò của nấm men:
- Nhiều nấm men tham gia vào quá trình lên men
rượu nên được ứng dụng
rộng rãi trong công nghiệp sản xuất rượu, bia, cồn,
glyxerin, nước giải khát.
- Nấm men sinh trưởng nhanh, sinh khối nấm men
giàu vitamin, protein và
chứa nhiều loại axit amin, vì thế được sử dụng rộng
rãi trong công nghiệp sản xuất
thức ăn phục vụ cho chăn nuôi, sản xuất các axit
amin như lizin, xistein, metionin;
các enzim như amilaza, lactaza, invertaza,

- Nấm men còn được sử dụng để làm nở bột mỳ, gây
hương nước chấm, sản
xuất một số dược phẩm.
Bên cạnh những loài nấm men có ích vẫn có một số
loài gây hại cho người
và gia súc hoặc có thể làm hư hỏng thực phẩm tươi
sống và thực phẩm chế biến.