Nhập môn tài chính tiền tệ - Chương 1 ppt

1Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
NHẬP MÔN TÀI CHÍNH TIỀN TỆ 1.2
NHẬP MÔN TÀI CHÍNH TIỀN TỆ 1.2
Cấu trúc tín chỉ
Cấu trúc tín chỉ
2 (30,3,9,3) đối với hệ Chính quy
2 (30,3,9,3) đối với hệ Chính quy
2 (27,6,12) đối với hệ Tại chức
2 (27,6,12) đối với hệ Tại chức
2Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
N I DUNG MÔN H CỘ Ọ
N I DUNG MÔN H CỘ Ọ
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TIỀN TỆ
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TIỀN TỆ
Chương 2: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH
Chương 2: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH


Chương 3: NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Chương 3: NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Chương 4: TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
Chương 4: TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
Chương 5: BẢO HIỂM
Chương 5: BẢO HIỂM


Chương 6: TÍN DỤNG
Chương 6: TÍN DỤNG
Chương 7: TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

Chương 7: TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
3Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
TÀI LIỆU THAM KHẢO
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Đề cương bài giảng Nhập môn tài chính - tiền tệ 1.2
Đề cương bài giảng Nhập môn tài chính - tiền tệ 1.2
- Bộ môn Tài chính
- Bộ môn Tài chính
Doanh nghiệp, ĐHTM.
Doanh nghiệp, ĐHTM.

Lý thuyết tài chính - tiền tệ
Lý thuyết tài chính - tiền tệ
,
,
PSG.TS. Đinh Văn Sơn (2002), Nhà xuất
PSG.TS. Đinh Văn Sơn (2002), Nhà xuất
bản Đại học Quốc gia Hà nội
bản Đại học Quốc gia Hà nội

Giáo trình Lý thuyết tài chính
Giáo trình Lý thuyết tài chính
,
,
PGS.TS. Dương Đăng Chinh (2005),
PGS.TS. Dương Đăng Chinh (2005),
NXB Tài chính.
NXB Tài chính.


Nhập môn tài chính - tiền tệ
Nhập môn tài chính - tiền tệ
,
,
PGS.TS. Sử Đình Thành;TS.Vũ Thị Minh
PGS.TS. Sử Đình Thành;TS.Vũ Thị Minh
Hằng (2006), NXB Đại học quốc gia TP Hồ Chí Minh
Hằng (2006), NXB Đại học quốc gia TP Hồ Chí Minh

Giáo trình Lý thuyết tiền tệ
Giáo trình Lý thuyết tiền tệ
,
,
GS.TS. Vũ Hoá; PGS.TS. Đinh Xuân Hạng
GS.TS. Vũ Hoá; PGS.TS. Đinh Xuân Hạng
(2007), Nhà xuất bản tài chính.
(2007), Nhà xuất bản tài chính.

Tiền tệ và ngân hàng
Tiền tệ và ngân hàng
,
,
TS. Nguyễn Thị Phương Liên; TS. Nguyễn Văn
TS. Nguyễn Thị Phương Liên; TS. Nguyễn Văn
Thanh; PGS.TS. Đinh Văn Sơn (2003), NXB Thống kê
Thanh; PGS.TS. Đinh Văn Sơn (2003), NXB Thống kê

The economic of money, banking & Financial markets
The economic of money, banking & Financial markets

,
,
Frederic S.
Frederic S.
Mishkin (2001), Addison Wesley.
Mishkin (2001), Addison Wesley.

Tạp chí tài chính
Tạp chí tài chính



4Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
CHƯƠNG I
CHƯƠNG I
Những vấn đề cơ bản về tiền tệ
Những vấn đề cơ bản về tiền tệ
5Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
Nội dung chương học
Nội dung chương học
1.1. Lịch sử ra đời và phát triển của tiền tệ
1.1. Lịch sử ra đời và phát triển của tiền tệ
1.2. Chức năng và vai trò của tiền tệ
1.2. Chức năng và vai trò của tiền tệ
1.3. Các chế độ lưu thông tiền tệ (tham kh
1.3. Các chế độ lưu thông tiền tệ (tham kh
o)ả
o)ả

1.1. Lịch sử ra đời và phát triển của tiền tệ
1.1. Lịch sử ra đời và phát triển của tiền tệ
1.1.1 Nguồn gốc ra đời và khái niệm tiền tệ
1.1.1 Nguồn gốc ra đời và khái niệm tiền tệ
1.1.1.1 Nguồn gốc ra đời của tiền tệ
1.1.1.1 Nguồn gốc ra đời của tiền tệ
- Ti
- Ti
n t ra đ i khi nào?ề ệ ờ
n t ra đ i khi nào?ề ệ ờ
- Thông qua quá trình phát triển của các hình thái
- Thông qua quá trình phát triển của các hình thái
giá trị trong trao đổi
giá trị trong trao đổi
1.1. Lịch sử ra đời và phát triển của tiền tệ
1.1. Lịch sử ra đời và phát triển của tiền tệ
1.1.1 Nguồn gốc ra đời và khái niệm tiền tệ
1.1.1 Nguồn gốc ra đời và khái niệm tiền tệ
1.1.1.1 Nguồn gốc ra đời của tiền tệ
1.1.1.1 Nguồn gốc ra đời của tiền tệ
- Gắn với sự phát triển của sản xuất và trao đổi
- Gắn với sự phát triển của sản xuất và trao đổi
hàng hóa
hàng hóa
- Thông qua quá trình phát triển của các hình thái
- Thông qua quá trình phát triển của các hình thái
giá trị trong trao đổi
giá trị trong trao đổi

1.1. Lch s ra i v phỏt trin ca tin t
1.1. Lch s ra i v phỏt trin ca tin t
1.1.1 Ngun gc ra i v khỏi nim tin t
1.1.1 Ngun gc ra i v khỏi nim tin t
1.1.1.2 Khỏi nim
1.1.1.2 Khỏi nim
-
-
Theo Mark, tiền tệ là một loại hàng hoá đặc biệt,
Theo Mark, tiền tệ là một loại hàng hoá đặc biệt,
đ ợc dùng làm vật ngang giá chung để đo l ờng và biểu
đ ợc dùng làm vật ngang giá chung để đo l ờng và biểu
hiện giá trị của tất cả các hàng hoá khác và thực hiện
hiện giá trị của tất cả các hàng hoá khác và thực hiện
trao đổi giữa chúng.
trao đổi giữa chúng.
- Theo quan điểm hiện đại,
- Theo quan điểm hiện đại,
tin t
tin t


l bt c th gỡ
l bt c th gỡ
c chp nhn
c chp nhn
c
c
hung trong thanh toỏn hng húa dch
hung trong thanh toỏn hng húa dch

v v tr cỏc mún n.
v v tr cỏc mún n.
9Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
1.1.2 Các hình thái tiền tệ
1.1.2 Các hình thái tiền tệ
1.1.2.1 Hóa tệ
1.1.2.1 Hóa tệ
-
Hàng hóa đóng vai trò là tiền tệ.
Hàng hóa đóng vai trò là tiền tệ.
-
Bao gồm:
Bao gồm:
+Hóa tệ phi kim loại
+Hóa tệ phi kim loại
+Hóa tệ kim loại
+Hóa tệ kim loại
1.1.2.2 Tín tệ
1.1.2.2 Tín tệ
-
Là loại tiền bản thân nó không mang giá trị nội tai đầy đủ
Là loại tiền bản thân nó không mang giá trị nội tai đầy đủ
song nhờ sự tín nhiệm của dân chúng n
song nhờ sự tín nhiệm của dân chúng n
ên
ên
được chấp
được chấp
nhận trong lưu thông.

nhận trong lưu thông.
-
Bao gồm:
Bao gồm:
+ Tín tệ kim loại
+ Tín tệ kim loại
+ Tiền giấy: Tiền giấy khả hoán và tiền giấy bất khả hoán
+ Tiền giấy: Tiền giấy khả hoán và tiền giấy bất khả hoán
+
+
Bút tệ
Bút tệ
+ Tiền điện tử
+ Tiền điện tử
10Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
1.2. Chức năng và vai trò của tiền tệ
1.2. Chức năng và vai trò của tiền tệ
1.2.1. Chức năng của tiền tệ
1.2.1. Chức năng của tiền tệ
a.
a.
Chức năng thước đo giá trị
Chức năng thước đo giá trị
-
Nội dung chức năng:
Nội dung chức năng:
Tiền tệ thực hiện chức năng này khi
Tiền tệ thực hiện chức năng này khi
đo lường và biểu hiện giá trị của các hàng hóa khác.

đo lường và biểu hiện giá trị của các hàng hóa khác.
-
Điều kiện thực hiện chức năng:
Điều kiện thực hiện chức năng:
+ Tiền phải có đầy đủ giá trị
+ Tiền phải có đầy đủ giá trị
+ Tiền phải có tiêu chuẩn giá cả
+ Tiền phải có tiêu chuẩn giá cả
11Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
1.2. Ch c năng và vai trò c a ti n tứ ủ ề ệ
1.2. Ch c năng và vai trò c a ti n tứ ủ ề ệ
1.2.1. Chức năng của tiền tệ
1.2.1. Chức năng của tiền tệ
a.
a.
Chức năng thước đo giá trị
Chức năng thước đo giá trị
-
Ý nghĩa chức năng:
Ý nghĩa chức năng:
+ Chuyển đổi giá trị của các hàng hóa khác về 1 chỉ tiêu
+ Chuyển đổi giá trị của các hàng hóa khác về 1 chỉ tiêu
duy nhất là tiền, giúp các hoạt động và giao lưu kinh tế
duy nhất là tiền, giúp các hoạt động và giao lưu kinh tế
được thực hiện thuận lợi hơn
được thực hiện thuận lợi hơn
+ Các DN có thể tổng hợp CPSX, tính giá thành và đánh
+ Các DN có thể tổng hợp CPSX, tính giá thành và đánh
giá hiệu quả kinh doanh để chọn hướng đầu tư thích hợp

giá hiệu quả kinh doanh để chọn hướng đầu tư thích hợp
+ Các QG có thể tính toán GDP, GNP trong từng thời kỳ
+ Các QG có thể tính toán GDP, GNP trong từng thời kỳ
để phân phối và đánh giá hiệu quả nền kinh tế.
để phân phối và đánh giá hiệu quả nền kinh tế.
12Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
b. Chức năng phương tiện trao đổi và thanh toán
b. Chức năng phương tiện trao đổi và thanh toán
-
Nội dung chức năng
Nội dung chức năng
: Tiền tệ thực hiện chức năng này khi
: Tiền tệ thực hiện chức năng này khi
đóng vai trò môi giới trong trao đổi hàng hóa và tiến hành
đóng vai trò môi giới trong trao đổi hàng hóa và tiến hành
thanh toán.
thanh toán.
-
Điều kiện thực hiện chức năng:
Điều kiện thực hiện chức năng:
+ Tiền phải có sức mua tương đối ổn định
+ Tiền phải có sức mua tương đối ổn định
+ Phải có một lượng tiền thực tế xuất hiện
+ Phải có một lượng tiền thực tế xuất hiện
13Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
b. Chức năng phương tiện trao đổi và thanh toán
b. Chức năng phương tiện trao đổi và thanh toán
-

Ý nghĩa:
Ý nghĩa:
+ Tách quá trình trao đổi hàng hóa thành 2 quá trình bán –
+ Tách quá trình trao đổi hàng hóa thành 2 quá trình bán –
mua tách biệt về không gian và thời gian.
mua tách biệt về không gian và thời gian.
+ Quá trình trao đổi hàng hóa diễn ra nhanh chóng thuận
+ Quá trình trao đổi hàng hóa diễn ra nhanh chóng thuận
lợi
lợi
+ Tiết kiệm chi phí lưu thông tiền trong xã hội và tạo
+ Tiết kiệm chi phí lưu thông tiền trong xã hội và tạo
điều
điều
kiện cho hệ thống ngân hàng phát triển
kiện cho hệ thống ngân hàng phát triển
14Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
c. Chức năng phương tiện tích lũy giá trị
c. Chức năng phương tiện tích lũy giá trị
-
Nội dung của chức năng:
Nội dung của chức năng:
Tiền tệ thực hiện chức năng này
Tiền tệ thực hiện chức năng này
khi nó tạm thời rút ra khỏi lưu thông để chuẩn bị cho một
khi nó tạm thời rút ra khỏi lưu thông để chuẩn bị cho một
nhu cầu tiêu dung trong tương lai.
nhu cầu tiêu dung trong tương lai.
-

Điều kiện để tiền thực hiện chức năng:
Điều kiện để tiền thực hiện chức năng:
+ Phải là tiền thực tế
+ Phải là tiền thực tế
+ Phải đảm bảo giá trị của đồng tiền cất trữ được chuyền tải
+ Phải đảm bảo giá trị của đồng tiền cất trữ được chuyền tải
tới giá trị tiêu dùng trong tương lai.
tới giá trị tiêu dùng trong tương lai.
-
Ý nghĩa:
Ý nghĩa:
+ Nhờ có chức năng này của tiền tệ mà có thể phục vụ cho
+ Nhờ có chức năng này của tiền tệ mà có thể phục vụ cho
nhu cầu tiêu dùng trong tương lai đồng thời phục vụ cho
nhu cầu tiêu dùng trong tương lai đồng thời phục vụ cho
quá trình mở rộng quy mô SXKD, thúc đẩy tái SXMR nền
quá trình mở rộng quy mô SXKD, thúc đẩy tái SXMR nền
kinh tế
kinh tế
15B mụn Ti chớnh Doanh
Nghip
1.2.2. Vai trũ ca tin t
1.2.2. Vai trũ ca tin t
-
-
Tiền tệ là ph ơng tiện để mở rộng, phát triển sản xuất
Tiền tệ là ph ơng tiện để mở rộng, phát triển sản xuất
và trao đổi hàng hoá.
và trao đổi hàng hoá.
-

Tiền tệ là ph ơng tiện để thực hiện và mở rộng các
Tiền tệ là ph ơng tiện để thực hiện và mở rộng các
quan hệ
quan hệ
hp tỏc
hp tỏc
quốc tế.
quốc tế.
-
Tiền tệ là ph ơng tiện phục vụ mục đích của ng ời sở
Tiền tệ là ph ơng tiện phục vụ mục đích của ng ời sở
hữu chúng.
hữu chúng.
16Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
1.3. Các ch đ l u thông ti n ế ộ ư ề
1.3. Các ch đ l u thông ti n ế ộ ư ề
tệ
tệ
1.3.1.
1.3.1.
Khái niệm và các yếu tố cơ bản của chế độ lưu thông tiền tệ
Khái niệm và các yếu tố cơ bản của chế độ lưu thông tiền tệ
a. Kh¸i niÖm
a. Kh¸i niÖm
ChÕ ®é l u th«ng tiÒn tÖ lµ
ChÕ ®é l u th«ng tiÒn tÖ lµ
tập hợp có hệ thống các đạo luật, quy
tập hợp có hệ thống các đạo luật, quy
định và những văn bản của quốc gia hay tổ chức quốc tế về quản lý

định và những văn bản của quốc gia hay tổ chức quốc tế về quản lý
và lưu thông tiền trong phạm vi không gian và thời gian nhất định.
và lưu thông tiền trong phạm vi không gian và thời gian nhất định.
b.
b.
Các yếu tố cơ bản của chế độ lưu thông tiền tệ
Các yếu tố cơ bản của chế độ lưu thông tiền tệ
-
Bản vị tiền
Bản vị tiền
-
Đ n v ti n tơ ị ề ệ
Đ n v ti n tơ ị ề ệ
-
Quy đ nh ch đ đúc ti n và l u thông ti n đúcị ế ộ ề ư ề
Quy đ nh ch đ đúc ti n và l u thông ti n đúcị ế ộ ề ư ề
-
Quy đ nh ch đ l u thông các d u hi u giá trị ế ộ ư ấ ệ ị
Quy đ nh ch đ l u thông các d u hi u giá trị ế ộ ư ấ ệ ị


17Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
1.3.2.
1.3.2.


Các chế độ lưu thông tiền tệ
Các chế độ lưu thông tiền tệ


Chế độ lưu thông tiền đủ giá:
Chế độ lưu thông tiền đủ giá:
- Ch
- Ch
ế độ bản vị bạc
ế độ bản vị bạc
-
Ch
Ch
ế độ song bản vị
ế độ song bản vị
-
Chế độ bản vị vàng
Chế độ bản vị vàng

Chế độ lưu thông tiền dấu hiệu
Chế độ lưu thông tiền dấu hiệu
18Bộ môn Tài chính Doanh
Nghiệp
CÂU H I ÔN T PỎ Ậ
CÂU H I ÔN T PỎ Ậ
1.
1.
Trình bày quá trình ra đời và phát triển của tiền tệ
Trình bày quá trình ra đời và phát triển của tiền tệ
2.
2.
Tiền tệ là gì? Phân tích tính chất đặc biệt của “Vàng – tiền
Tiền tệ là gì? Phân tích tính chất đặc biệt của “Vàng – tiền
tệ” so với các loại hàng hóa khác.

tệ” so với các loại hàng hóa khác.
3.
3.
Phân tích các chức năng của tiền? Trong các chức năng
Phân tích các chức năng của tiền? Trong các chức năng
đó, chức năng nào là quan trọng nhất?
đó, chức năng nào là quan trọng nhất?
4.
4.
Phân tích vai trò của tiền?
Phân tích vai trò của tiền?