Toàn cầu hóa với thực tiễn tiến trình hội nhập sâu nền kinh tế quốc tế ở Việt nam và những vấn đề đặt ra- 2 pptx

Cuộc khủng hoảng tiền tệ 1997 vừa qua cho thấy trong bối cảnh toàn cầu hoá, tự do
hoá, vấn đề quản lý, điều hành quá trình hội nhập càng được chú ý hoàn thiện hơn,
đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính tiền tệ là nơi dễ phát sinh những biến động và
những nhân tố gây mất ổn định kinh tế.
2. Về vấn đề cải cách chính sách và hệ thống kinh tế vĩ mô.
Đây là vấn đề nước nào cũng phải giải quyết nhất là đối với các nước mới bắt đầu
vào quá trình hội nhập và đang chuyển sang kinh tế thị trường.
Trong nội bộ các nước đều có cuộc đấu tranh gay gắt về chính sách giữa xu hướng
bảo hộ với xu hướng hội nhạap, giữa lợi ích của người sản xuất và người tiêu dùng,
giữa yêu cầu tăng nguồn thu ngân sách qua thuế nhập khẩu và xu hướng tự do hoá,
thuận lợi hoá mậu dịch.
Theo kinh nghiệm các nước, cuộc đấu tranh nội bộ thường khá gay gắt vì phải dàn
xếp các vấn đề thuộc lợi ích cục bộ và sự phối hợp giữa các ngành trong nước
thường rất khó khăn. Do đó để có được sự cải cách, điều chỉnh chính sách và các vấn
đề kinh tế vĩ mô như giá cả, thuế suất, tỷ giá hối đoái cũng cần phải có quyết tâm
chính trị.
Mỗi thể chế hội nhập đều có chương trình, mục tiêu riêng đòi hỏi các thành viên phải
điều chỉnh chính sách để thực hiện chúng. AFTA đề ra mục tiêu thực hiện thương
mại tự do vào năm 2003. WTO cũng có những thời biểu riêng thực hiện giảm thuế
quan và loại bỏ các biện pháp phi thuế quan
Phải triệt để tận dụng những ưu đãi tương tự mà các thể chế hội nhập quy định để có
thể từng bước điều chỉnh chính sách và các vấn đề kinh tế vĩ mô cho phù hợp và hiệu
quả, tránh gây khó khăn hoặc làm mất ổn định nền kinh tế.
Về phương tiện vĩ mô cần phải đảm bảo sự cân bằng hài hoà về 3 mối quan hệ: giữa
quyền lợi và nghĩa vụ của một nước trong các thể chế hội nhập; giữa mục tiêu kinh tế
- xã hội trong nước với những yêu cầu và đòi hỏi của bên ngoài; giữa các vấn đề kinh
tế và thương mại với các lĩnh vực khác để quá trình hội nhập diễn ra thuận lợi và
hiệu quả.
3. Về vấn đề cải cách luật lệ, quy chế.
Cải cách về luật pháp, quy chế, quy định đều được các nước, kể cả các nước phát
triển coi là một trong những lĩnh vực khó khăn, phức tạp và cần rất nhiều thời gian,

công sức.
Đối với những nước đang chuyển từ cơ chế kế hoạch hoá tập trung, khép kín và tự
cung tự cấp sang cơ chế thị trường, mở cửa và hội nhập thì khoảng cách giữa luật lệ
của những nước này với luật lệ quốc tế càng lớn và việc điều chỉnh cho phù hợp với
luật quốc tế và quy định của các thể chế hội nhập mà họ tham gia càng là đòi hỏi to
lớn và cấp bách.
Một vấn đề quan trọng của tự do hoá, thuận lợi hoá thương mại là loạibỏ hàng rào
phi thuế quan. Các nước thường áp dụng một số biện pháp phi thuế quan nhất là các
nước đang phát triển nhằm bảo vệ một số ngành sản xuất trong nước bị tác động
mạnh trong quá trình hội nhập. Một số biện pháp được áp dụng mà không trái với
luật quốc tế: thủ tục giám định hàng hoá nhập khẩu, áp dụng chế độ cấp giấy phép
đặc biệt.
Ngoài ra, đối với những ngành bị ảnh hưởng lớn do quá trình mở cửa, tự do hoá các
nước có thể quy định các biện háp trợ cấp hoặc hỗ trợ tạm thời, kể cả bằng biện pháp
cấp tín dụng ưu đãi để giúp họ tiếp tục sản xuất, kinh doanh.
4. Về vấn đề cải cách thực tiễn, tập quán sản xuất kinh doanh.
Cải cách thực tiễn và tập quán hoạt động kinh tế, kinh doanh của các nước phù hợp
với thực tiễn và thông lệ quốc tế cũng như các thể chế mà mình tham gia là một trong
những yêu cầu quan trọng của quá trình hội nhập. Các nước phải tiến hành rà soát lại
hàng loạt biện pháp, tập quán hiện hành và điều chỉnh, đổi mới chúng cho phù hợp.
Kinh nghiệm một số nước đang phát triển và đang chuyển đổi kinh tế cho thấy việc
đạt được thay đổi tư duy nhanh chóng theo hướng mở cửa, tự do hoá là rất khó khăn.
Trong giai đoạn chuyển tiếp, Chính phủ các nước đó thường có những chính sách và
biện pháp hỗ trợ các ngành và các doanh nghiệp bị ảnh hưởng lớn, giúp cho quá trình
thay đổi diễn ra từng bước, nhẹ nhàng. Trong quá trình hội nhập, một số ngành và
doanh nghiệp có thể sẽ chịu thua thiệt thất bại, nhưng cũng có nhiều ngành và doanh
nghiệp khác sẽ tăng cường được năng lực để có thể cạnh tranh và thúc đẩy sự phát
triển chung của toàn nền kinh tế.
Đồng thời, cần làm cho giới doanh nghiệp nhận rõ và chuyển từ thói quen “sản xuất
những gì mình có thể sản xuất” sang “sản xuất những gì mà thị trường cần”. Các

nước đều nhận thức rõ là thị trường trong nước rất hạn chế, do đó cần vươn ra thị
trường quốc tế, sản xuất các mặt hàng có nhu cầu lớn trên thị trường và phải tạo mọi
điều kiện để chiếm lĩnh thị trường, vì điều đó sẽ quyết định sự tồn tại của chính
mình.
5. Về vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Mỗi nước đều tác động để mở cửa thị trường nước khác cho hàng hoá, dịch vụ và
đầu tư của mình, đồng thời chịu sức ép mở cửa thị trường nội địa. Điều này ảnh
hưởng trực tiếp đến quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Các nước thường gắn kết
chiến lược phát triển và bước đi của mình với các mục tiêu và lộ trình của các khuôn
khổ hợp tác kinh tế tay đôi, tiểu khu vực, liên châu lục và toàn cầu, sao cho các cam
kết, thoả thuận trong các khuôn khổ hợp tác đó hài hoà, không mâu thuẫn với nhau.
Xây dựng một cơ cấu kinh tế phù hợp, năng động và hiệu quả nhất có thể, với khả
năng thích ứng cao và đứng vững trong cạnh tranh toàn cầu là vấn đề cốt yếu mà các
nước phải phấn đấu trong quá trình hội nhập.
Trong những cố gắng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, các nước đều phải cân nhắc lựa
chọn những ngành mình có thế mạnh để mở cửa tham gia cạnh tranh , đồng thời xác
định những ngành và lĩnh vực cần tập trung củng cố để có thể cạnh tranh được trong
tương lai; đồng thời cũng thực hiện những biện pháp bảo hộ hợp pháp và tạm thời
đối với những ngành hiện chưa có khả năng cạnh tranh.
Đối với các nước do khu vực kinh tế Nhà nước tương đối lớn và đang chuyển sang
cơ chế kinh tế thị trường, quá trình hội nhập sẽ tác động mạnh đến các đơn vị kinh tế
quốc doanh, đặt nó trước những thách thức to lớn. Vấn đề ở đây là làm sao tăng
cường được nội lực và sức cạnh tranh của các doanh nghiệp Nhà nước.
6. Về vấn đề đào tạo cán bộ.
Nội dung tham gia của các nước trong các thể chế hội nhập là rất phong phú, sâu
rộng và phức tạp, trong đó có những nội dung đã được các nước thương lượng hoặc
thực hiện hàng chục năm qua và cũng có nhiều vấn đề được đưa ra để thương lượng
trong thời gian tới. Mặt khác, những khác biệt trong cơ chế, chính sách, luật lệ, thực
tiễn kinh tế của phần lớn các nước so với luật pháp và thực tế quốc tế đòi hỏi các
nước phải giải quyết những công việc rất lớn. Vì vậy mà đào tạo đội ngũ cán bộ có

đủ số lượng và năng lực, bố trí hợp lý tại các cơ quan quản lý trong nước cũng như
tham gia các đoàn đàm phán là một đòi hỏi gấp rút đều với tất cả các nước, nhất là
các nước đang phát triển.
Trong việc đào tạo cán bộ cần tranh thủ sự hỗ trợ kỹ thuật của các nước, các tổ chức
quốc tế như UNCTAD, ESCAP, ban thư ký của các thể chế hội nhập nhất là WTO,
ASEAN, APEC.
7. Kinh nghiệm của các nước đang phát triển trong đàm phán gia nhập WTO.
- Vận dung khéo léo các quy chế, quy định của WTO dành cho các nước đang phát
triển để đạt được những điều kiện thuận lợi nhất trong việc tham gia WTO.
- Nên tính thật kỹ để đưa vào đàm phán những lĩnh vực mạnh và quan tâm nhất của
mình, đồng thời cân nhắc về mức độ cam kết, hạn chế cam kết mở cửa quá những
lĩnh vực mà mình còn yếu hoặc nhạy cảm. Đây là một trong những vấn đề hệ trọng
nhất vì nó tác động rất lớn đến sự tồn tại và phát triển của nhiều ngành sản xuất và
hàng loạt doanh nghiệp trong nước, ảnh hưởng đến đời sống nhân dân và an toàn xã
hội.
- Trong đàm phán song phương với các nước phát triển, các nước đang phát triển nên
có quan điểm toàn cục, có thể linh hoạt nhân nhượng ở những lĩnh vực không thật
thiết yếu để đạt được lợi ích tổng thể. Phải có sự chuẩn bị và phối hợp tốt giữa các
ngành trong nước để thống nhất lập trường trước khi đàm phán. Đồng thời, cần tham
khảo rộng ý kiến giới doanh nghiệp trong nước về những cam kết, lộ trình sẽ đưa ra
đàm phán và thực hiện trong các thể chế hội nhập.
- Cần có sự phối hợp hài hoà về nội dung và mức độ của những cam kết của một
nước khi nước đó tham gia những thể chế hội nhập khác nhau.
- Nước nhỏ nên tranh thủ các tổ chức mà mình tham gia để tăng khả năng và vị thế
của mình trong đàm phán.
- Tranh thủ sự đào tạo cán bộ chuyên trách về hội nhập và sự hỗ trợ kỹ thuật của ban
thư ký WTO cũng như các thành viên quan trọng của tổ chức này.
8. Đối với Việt Nam, hội nhập là một việc còn mới và có nhiều khó khăn, phức tạp.
Việc tham khảo kinh nghiệm các nước cần được xem xét, tính toán kỹ lưỡng, phải
xuất phát từ trình độ phát triển và điều kiện của Việt Nam là một nước đang phát

triển có thu nhập đầu người rất thấp, đang chuyển sang cơ chế kinh tế thị trường và
bước đầu hội nhập. Cần tận dụng mọi ưu đãi mà các thể chế hội nhập dành cho một
nước có trình độ phát triển và điều kiện tương tự như ta để đảm bảo sự an toàn và
những cơ hội cho phát triển kinh tế. Đồng thời dựa vào những yêu cầu và nội dung
hoạt động của các thể chế hội nhập cũng như luật háp và thực tiễn quốc tế để vươn
mạnh lên, rút ngắn dần khoảng cách về phát triển giữa nước ta với các nước khác.
chương ii: Tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam: Những vấn đề đặt ra
I. Tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.
1. Yêu cầu hội nhập quốc tế.
Việt Nam chúng ta thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trùng với thời
điểm trên thế giới đang diễn ra những thay đổi to lớn về chính trị và kinh tế. Hoà
bình, hợp tác, phát triển ngày càng trở thành đòi hỏi bức xúc của các dân tộc và quốc
gia trên thế giới. Các nước đều ưu tiên phát triển kinh tế, cần có môi trường hoà
bình, ổn định và thực hiện chính sách mở cửa.
Không một quốc gia nào có thể phát triển trong một thế giới ngày càng được toàn
cầu hoá mà không lỗ lực hội nhập vào xu thế chung, điều chỉnh chính sách, giảm dần
hàng rào thuế quan và dỡ bỏ hàng rào phi thuế quan, làm cho việc trao đổi hàng hoá,
luân chuyển vốn, lao động, công nghệ và kỹ thuật trên phạm vi thế giới ngày càng
thông thoáng hơn. Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. Vấn đề là phải hội nhập
như thế nào và tiến trình hội nhập ra sao cho phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện
phát triển của mình. Ngay từ đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (1986) của Đảng
đã khởi xướng công cuộc đổi mới mà quan trọng là mở rộng quan hệ và hợp tác quốc
tế. Đại hội VII (1992), đại hội (1990) tiếp tục đường lối đa dạng hoá, đa phương hoá
các mối quan hệ. Đại hội IX (2000) Đảng và Nhà nước càng nhấn mạnh tinh thần:
“Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế,
phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển”.
Chủ trương này đã tạo điều kiện thúc đẩy tiến trình hội nhập quốc tế của ta, đẩy
mạnh quan hệ đối ngoại, phá thế bị bao vây cấm vận, tham gia tích cực vào đời sống
của cộng đồng quốc tế.
Chúng ta cũng nhận thức rõ hội nhập kinh tế quốc tế là việc một quốc gia thực hiện

chính sách kinh tế mở, tham gia vào các định chế tài chính, kinh tế, thương mại quốc
tế, mở rộng hợp tác kinh tế với bên ngoài, thực hiện tự do hoá và thuận lợi hoá
thương mại, đầu tư. Tham gia hội nhập quốc tế thực chất là tham gia cuộc đấu tranh
phưc tạp để góp phần phát triển kinh tế và củng cố an ninh, chính trị, độc lập kinh tế
và bản sắc dân tộc của mỗi nước thông qua việc thiết lập các mối quan hệ tuỳ thuộc
lẫn nhau, đan xen, nhiều chiều, ở nhiều tầng nấc với các quốc gia khác.
Chúng ta chủ động hội nhập kinh tế quốc tế để phát triển đất nước, phục vụ công
cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, thực hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng dân chủ, văn minh.
2. Các bước tiến hành.
Chính sách hội nhập quốc tế từng bước được hình thành trong quá trình triển khai
đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hoá, đa dạng hoá của đại hội đại biểu
toàn quốc VII (1992) giữ vững và phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, xây dựng một
nền kinh tế mở và đẩy nhanh quá trình hội nhập kinh tế khu vực và thế giới.
Nguyên tắc hội nhập của Đảng ta là trên cơ sở phát huy nội lực, thực hiện nhất quán,
lâu dài chính sách thu hút các nguồn lực bên ngoài, tích cực và chủ động thâm nhập
và mở rộng thị trường quốc tế, khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho xuất
khẩu. Hội nhập nhưng phải giữ độc lập,tự chủ, tự lực tự cường, bảo đảm an ninh
quốc gia, ổn định chính trị - xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc và
định hướng xã hội chủ nghĩa.