Sau phẫu thuật, nên ăn và bổi bổ như thế nào? pps

Sau phẫu thuật, nên ăn và bổi bổ như thế nào?
Chế độ nuôi ăn sau phẫu thuật rất quan trọng. Áp dụng
chế độ dinh dưỡng không hợp lý có thể dẫn đến những
biến chứng cho vết mổ.

Khi trải qua một cuộc phẫu thuật, dù lớn hay nhỏ, cũng sẽ
tạo ra một kích ứng (stress) về chuyển hoá. Khi đó, cơ thể
sẽ hồi đáp lại bằng một số biểu hiện như: tăng năng lượng
chuyển hoá, tăng phân huỷ chất đạm ở bắp thịt… Những
phản ứng này cần được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ, nếu
không sẽ suy dinh dưỡng và kéo theo giảm khối lượng các
tế bào có ích và các chất hoá học trong cơ thể giúp lành vết
thương. Hệ luỵ là người bệnh có thể sẽ gặp một số biến
chứng như vết mổ lâu lành, nhiễm trùng, bung vết mổ…
Ngoài ra, dinh dưỡng không hợp lý trong quá trình phục
hồi sau phẫu thuật còn có thể làm cơ thể gầy yếu do mất
dần bắp thịt (khối cơ), rối loạn các chất và nội tiết tố, làm
ảnh hưởng đến hoạt động của đường tiêu hoá, hô hấp…
thậm chí có thể gây suy kiệt, tử vong.
Bồi bổ cả trước và sau mổ
Không như quan niệm của nhiều người bệnh, chỉ tập trung
bồi bổ sau khi đã mổ xong, quá trình hồi phục của bệnh
nhân phẫu thuật phụ thuộc cả vào trước, trong và sau khi
phẫu thuật. Do vậy việc hỗ trợ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý
cũng cần diễn ra song hành với quá trình này.
Trước phẫu thuật: dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp làm giảm
nhiễm trùng, gia tăng khả năng lành vết thương, hạn chế sụt
cân và cải thiện chức năng ruột. Tuỳ tình trạng bệnh lý để
xây dựng thực đơn cho phù hợp, miễn sao đảm bảo cung
cấp đủ năng lượng, thành phần các chất phải hợp lý, nên ăn
thức ăn thông thường, có thể bổ sung thêm sữa. Nên phối

hợp đa dạng thực phẩm, phù hợp với tình trạng bệnh và chỉ
định điều trị nhằm giúp cơ thể hấp thu được tốt các chất.
Trường hợp bệnh nặng, mắc các bệnh lý gây khó khăn
trong ăn uống bình thường thì việc hỗ trợ dinh dưỡng cần
được tiến hành sớm như nuôi ăn bằng ống thông, hoặc nuôi
ăn tĩnh mạch.
Sau phẫu thuật: bồi bổ đúng cách sẽ giúp giảm được dị hoá
chất đạm (tránh teo cơ, mau hồi phục vết thương), kiểm
soát được nhiễm trùng sau mổ, giảm kích ứng sau phẫu
thuật, tăng sức đề kháng cơ thể. Muốn vậy, cần đảm bảo
cung cấp đầy đủ năng lượng (lưu ý thêm phần năng lượng
bù đắp cho cơ thể do phẫu thuật và quá trình hồi phục sau
phẫu thuật tạo nên). Chia nhỏ bữa ăn trong những ngày đầu
sau phẫu thuật để giúp cơ thể dung nạp được. Tuỳ theo loại
phẫu thuật, nếu không có chống chỉ định thì khuyến khích
ăn qua đường tiêu hoá sớm vì sẽ giúp duy trì chức năng và
cấu trúc ruột, hạn chế nhiễm trùng.
Tuỳ phẫu thuật, cách ăn riêng
Để có được một chế độ dinh dưỡng hợp lý cho người bệnh
sau phẫu thuật, phải tuỳ theo độ tuổi, mức độ bệnh lý,
phương pháp phẫu thuật, tình trạng dinh dưỡng trước phẫu
thuật, cũng như quá trình điều trị đi kèm (điều dưỡng,
thuốc, vật lý trị liệu, tâm lý…) Ngoài ra cần chọn phương
pháp nuôi ăn phù hợp với loại phẫu thuật và thời gian sau
phẫu thuật. Ăn bằng đường miệng phù hợp với các phẫu
thuật bên ngoài đường tiêu hoá. Nuôi ăn qua ống sonde và
qua đường truyền tĩnh mạch thường áp dụng cho đại phẫu
vùng cổ (ung thư hầu, họng…), đại phẫu vùng ngực, bụng
(thực quản, dạ dày, tá tuỵ…) và sau phẫu thuật do chấn
thương nặng.

Để người bệnh dễ hấp thu, nên chia nhỏ bữa ăn, từ 6 – 8
bữa hoặc 4 – 6 bữa, theo từng giai đoạn. Khi đã ăn được
bằng đường tiêu hoá, cần chọn thức ăn bình thường hoặc
dung dịch nuôi ăn chuẩn hoặc sữa chuẩn. Bổ sung thêm các
vitamin và khoáng chất có vai trò quan trọng trong quá
trình làm lành vết thương nhanh. Đa dạng thực phẩm trong
bữa ăn hằng ngày nhằm cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng
cho cơ thể.
Nhằm đánh giá tác động của chế độ dinh dưỡng trong quá
trình phẫu thuật, để xem có phải thay đổi ăn uống gì không,
bệnh nhân cần được thăm khám định kỳ và ghi nhận các
thông tin như khả năng dung nạp với bữa ăn (đau bụng, nôn
ói, tiêu chảy…), cân nặng; các dấu hiệu khác như vẻ mặt,
sức cơ, mức độ lành vết mổ, lượng nước tiểu, tính chất
phân… Ngoài ra cũng cần thực hiện ion đồ máu, kiểm tra
đường huyết, lipit máu…