Dễ tai biến khi truyền dịch vô tội vạ docx

Dễ tai biến khi truyền dịch vô tội vạ
Thời gian gần đây đã có rất nhiều trường hợp bị biến chứng do
tự ý truyền dịch hoặc lạm dụng việc truyền dịch.
Tác hại của việc truyền dịch tùy tiện
Rõ ràng với các tác dụng dùng trong điều trị, dịch truyền là dạng
thuốc rất quý, rất cần thiết trong trường hợp bệnh nặng cần được
cấp cứu hoặc trong trường hợp người bệnh không thể uống thuốc.
Tuy nhiên, do có nhiều loại dịch truyền, dùng loại dịch truyền nào
sẽ tùy vào từng trường hợp bệnh cụ thể, với liều lượng truyền vào
trong cơ thể sẽ được cân nhắc tính toán cho từng người, có sự theo
dõi của thầy thuốc chứ không phải loại nào cũng truyền được và
truyền với bất cứ liều lượng nào.
Không phải lúc nào truyền dịch cũng là tốt
Điều đặc biệt lưu ý là khi truyền dịch, với bất cứ dịch truyền nào,
đều cũng có thể xảy ra các tai biến, đôi khi rất trầm trọng nguy
hiểm đến tính mạng. Trước hết là nguy cơ nhiễm trùng, xuất phát
từ nơi đưa thuốc vào cơ thể. Các bệnh nhiễm như: HIV/ AIDS,
viêm gan siêu vi B, C… đều có thể lây nhiễm qua con đường tiêm
chích, đặc biệt qua truyền dịch, nếu việc truyền dịch bừa bãi không
đúng quy cách, không được vô trùng. Thứ đến, do truyền dịch đưa
vào cơ thể một số lượng nước lớn, các chất điện giải, các chất dinh
dưỡng nên có thể gây rối loạn về chuyển hóa gây các hiện tượng
phù ở tim, thận…
Đặc biệt, dịch truyền có thể gây phản ứng toàn thân khi cơ thể
không “chịu” như: hiện tượng sốt run hoặc gây sốc dịch truyền rất
nguy hiểm. Chính vì vậy, khi thầy thuốc chỉ định cho dùng dịch
truyền là đã có sự cân nhắc rất kỹ, thấy đó là việc rất cần thiết và
khi truyền dịch, thầy thuốc phải theo dõi chặt chẽ để có tai biến
xảy ra sẽ có biện pháp xử lý kịp thời.

Trẻ em có ngoại lệ?

Trẻ em cũng là đối tượng mà một số bậc phụ huynh cũng thường
nài nỉ cho vô dịch truyền. Chỉ khi bị sốt xuất huyết loại nặng, có
tình trạng thất thoát nước từ máu trong cơ thể thì bác sĩ mới chỉ
định vô dịch truyền. Còn nếu chỉ bị sốt thông thường chưa rõ
nguyên nhân mà vội truyền dịch là rất sai. Có trường hợp đặc biệt
cần phải kể là đối với trẻ tuy không được mập mạp như một số trẻ
cùng trang lứa khác nhưng sức khỏe bình thường không đau yếu
gì, ăn uống vẫn tốt, thế mà phụ huynh lại tìm cách tiêm truyền loại
dịch truyền với mục đích à để khỏe hơn, mập mạp hơn thì rất nguy
hiểm. Truyền dịch như thế chỉ lãng phí, vì thật ra đối với trẻ bình
thường (xin đừng có quan niệm trẻ mập mạp là đồng nghĩa với
khỏe mạnh), dịch truyền chẳng có tác dụng gọi là “khỏe hơn, mập
mạp hơn” mà trẻ được tiêm luôn luôn có nguy cơ bị các tai biến đã
kể ở trên do tiêm truyền gây ra.
Nên lưu ý, chỉ có bác sĩ mới là người có thẩm quyền nhất trong
việc quyết định có nên truyền dịch hay không. Và thông thường,
chỉ khi nào không ăn uống được do bệnh, bác sĩ mới chỉ định cho
tiêm dịch truyền cung cấp năng lượng và chất dinh dưỡng. Xin
đừng tạo sức ép tâm lý đối với thầy thuốc để thầy thuốc cho dùng
dịch truyền, trong khi xét về mặt khách quan, việc truyền dịch như
thế chưa thật sự cần thiết. Trong trường hợp còn ăn uống được thì
chế độ ăn thích hợp bao giờ cũng tốt hơn việc nuôi ăn bằng tiêm
truyền, chứa nhiều nguy cơ tai biến.
Khi nào thì truyền dịch đúng yêu cầu điều trị?
Ta cần lưu ý, truyền dịch có nhiều loại tùy theo tác dụng, có thể
chia làm 4 loại như sau: Dịch truyền cung cấp nước, các chất điện
giải: dùng trong trường hợp cơ thể bị mất nước, mất chất điện giải.
Dung dịch loại này có dung dịch “ngọt” chứa đường glucose, dung
dịch “mặn” chứa muối natri clorid, hoặc dung dịch chứa nhiều chất
điện giải có tên ringer lactat. Từ “nước biển” ban đầu được dùng

chính để chỉ dung dịch mặn chứa muối natri clorid giống như nước
biển nhưng về sau bà con ta dùng từ “nước biển” để gọi tất cả các
dịch truyền khác.
Dung dịch tái lập cân bằng kiềm toan: dùng trong trường hợp cơ
thể bị bệnh hoặc thừa toan (tức dư chất acid hay còn gọi “toan
huyết”) hoặc thừa kiềm (tức dư chất base). Truyền dịch loại này sẽ
có tác dụng trung hòa sự thừa toan hay thừa kiềm, như khi người
bệnh bị toan huyết, bác sĩ chỉ định tiêm truyền dung dịch kiềm là
natri bicarbonat.
Dịch truyền cung cấp năng lượng và chất dinh dưỡng: dùng trong
trường hợp bệnh nhân bị bệnh không thể ăn qua đường tiêm tĩnh
mạch và đây là loại dịch truyền hay bị lạm dụng. Dịch truyền loại
này cung cấp các acid amin thiết yếu (là chất dinh dưỡng cơ bản
lấy từ chất đạm), các vitamin và chất khoáng, một số chất béo (như
dầu đậu nành tinh lọc nhằm cung cấp năng lượng).
Dịch truyền thay thế máu: dùng trong trường hợp người bệnh bị
mất máu. Dịch truyền loại này là các dung dịch keo chứa các chất
có phần tử lớn như dextran, có tác dụng tái lập khối lượng chất
lỏng trong máu
Ngoài 4 loại dịch truyền kể trên, người ta cần dùng dịch truyền có
chứa thuốc như thuốc kháng sinh để tiêm truyền trong trường hợp
bị nhiễm khuẩn nặng, vì dùng kháng sinh dạng uống sẽ không hiệu
quả