BÀI 24: PHÂN BỐ DÂN CƯ, CÁC LOẠI HÌNH QUẦN CƯ VÀ ĐÔ THỊ HÓA pdf

BÀI 24: PHÂN BỐ DÂN CƯ, CÁC LOẠI HÌNH QUẦN CƯ VÀ ĐÔ THỊ
HÓA


I- Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh cần:
- Hiểu đặc điểm phân bố dân cư thế giới và các nhân tố ảnh hưởng tới sự
phân bố dân cư.
- Phân biệt được các loại hình quần cư, đặc điểm và chức năng của chúng.
- Hiểu được đặc điểm và bản chất của đô thị hóa.
- Biết cách tính mật độ dân số, xác định vị trí các thành phố lớn trên bản đồ
- Rèn luyện kỹ năng nhận xét, phân tích biểu đồ, sơ đồ, lược đồ và bảng số
liệu về tình hình phân bố dân cư, các hình thái quần cư và dân cư thành thị.
II- Những kiến thức trọng tâm
:
- Đặc điểm phân bố dân cư thế giới và các nhân tố ảnh hưởng tới sự phân
bố dân cư.
- Những đặc điểm và chức năng chủ yếu của hai loại hình quần cư nông
thôn và thành thị.
- Ba đặc điểm chính của đô thị hóa, mặt tích cực và tiêu cực của quá trình này
III- Phương pháp dạy học
IV- Thiết bị dạy học
:

- Bản đồ phân bố dân cư và các đô thị lớn trên thế giới
- Hình 24 sách giáo khoa phóng to
V- Học sinh lên lớp
1- Ổn định lớp.
2- Bài cũ.
3- Bài mới
.

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung chính


- Hoạt động 1: Nêu tiêu chí đánh giá
sự phân bố dân cư.
- Học sinh tính một số ví dụ cụ thể




- Hoạt động 2: Dựa vào bảng 24.1
nhận xét sự phân bố dân cư thế giới.
I- Phân bố dân cư
1- Khái niệm
- Là sự sắp xếp dân số một cách tự
phát hoặc tự giác trên một lãnh thổ
nhất định, phù hợp với điều kiện sống
và các yêu cầu xã hội.
- Tiêu chí đánh giá: Mật độ dân số
- Đơn vị: Người/km
2

2- Đặc điểm:
a/ Phân bố dân cư không đều trong
không gian

- Dựa vào bảng 24.2 nêu sự thay đổi
về tỷ trọng phân bố dân cư thế giới
theo thời gian.
- Nêu nguyên nhân
- Giáo viên bổ sung


- Hoạt động 3: Vì sao có vùng đông
dân, vùng thưa dân ? Cho một số ví dụ






- Năm 2005 mật độ dân số trung bình
của thế giới là 48 người/km
2

- Có khu vực dân cư tập trung đông đúc

như Tây Âu, Đông Á, Trung nam Á
- Có những khu vực dân cư thưa thớt
như châu Úc, Trung Phi, Bắc Mỹ
b/ Phân bố dân cư biến động theo thời
gian

- Châu Á giảm dần
- Châu Đại Dương, châu Phi, châu Mỹ
tăng lên
3- Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phân
bố dân cư
- Phân bố dân cư là một hiện tượng xã
hội có tính quy luật
- Nhân tố tự nhiên: Khí hậu, tài nguyên
- Nhân tố kinh tế - xã hội: Trình độ
phát triển của lực lượng sản xuất, lịch
sử khai thác lãnh thổ, chuyển cư
II- Các loại hình quần cư:


- Hoạt động 4: Nêu sự phan loại các
loại hình quần cư
- So sánh quân cư nông thôn và quần
cư thành thị

1- Khái niệm
2- Phân loại và đặc điểm
a/ Phân loại:
- Có hai loại hình quần cư chủ yếu
+ Quần cư nông thôn
+ Quần cư thành thị
b/ Đặc điểm

QC nông thôn
- Xuất hiện sớm
- Mang tính chất
phân tán
- Sản xuất nông
nghiệp là chủ
yếu
- Còn có tiểu thủ
công nghiệp,
dịch vụ, du lịch
QC thành thị
- Xuất hiện muộn
- Tính chất tập
trung, mật độ cao

- Sản xuất công
nghiệp là chủ
yếu và dịch vụ
- Là trung tâm
kinh tế, văn hóa,

chính trị

III- Đô thị hóa
- Hoạt động 5: Dựa vào bảng 24.3,
nhận xét về sự thay đổi dân cư thành
thị và nông thôn
- Dựa vào hình 24 nêu khu vực, châu
lục dân cư thành thị cao ? Khu vực
châu lục dân cư thành thị thấp

- Ví dụ về các thành phố dông dân
Mêhicô: 29,6 triệu dân
Saopaolô: 26 triệu dân
Sơun: 22 triệu dân
Thượng Hải: 15 triệu dân

- Hoạt động 6: Nêu ảnh hưởng của đô
thị hóa đến sự phát triển kinh tế - xã
hội (làm ra giấy gọi học sinh đọc)

1- Khái niệm
2- Đặc điểm
a/ Dân cư thành thị có xu hướng tăng
nhanh
Năm 2005 chiếm 48%
b/ Dân cư tập trung vào các thành phố
lớn và cực lớn
- Thế giới có 270 thành phố > 1 triệu
dân, 50 thành phố > 5 triệu dân
- Tập trung nhiều ở châu Mỹ, Nga, Úc

c/ Phổ biến rộng rãi lối sống thành thị
3- Ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát
triển kinh tế - xã hội và môi trường.
a/ Tích cực:
Đô thị hóa gắn liền với công nghiệp
hóa, thúc đẩy sự phát triển kinh tế,
chuyển dịch cơ cấu kinh tế, công cụ
lao động. Thay đổi sự phân bố dân cư,
lao động.
b/ Tiêu cực
Đô thị hóa không gắn liền với công
nghiệp hóa, nông thôn thiếu nhân lực,
vấn đề việc làm, nhà ở, môi trường

4- Củng cố:
Nêu đặc điểm phân bố dân cư, nhân tố ảnh hưởng đến phân bố dân cư.
5- Hoạt động nối tiếp:
- Làm bài tập trang 97
- Xem trước bài thực hành