Báo cáo nghiên cứu khoa học " Hợp tác phát triển hợp hành lang kinh tế Vân Nam - Lào Cai - Hải Phòng - Quảng Ninh trong bối cảnh mới" pptx

Hoài nam

Nghiên cứu Trung Quốc
số 12(100) - 2009

26






Hoài nam
Viện Nghiên cứu Trung Quốc

ành lang kinh tế 5 tỉnh thành
phố (Hà Nội, Lào Cai, Hải
Phòng, Quảng Ninh Việt
Nam và Vân Nam Trung Quốc) từ khi đề
xuất năm 2004 đến nay đã tròn 5 năm.
Năm năm qua, nhận thức của các bên về ý
nghĩa và vai trò của nó đã sâu sắc hơn, các
giải pháp thực hiện, nhất là cơ sở hạ tầng
cả môi trờng cứng lẫn môi trờng mềm
đã đợc triển khai và bớc đầu đạt đợc
kết quả đáng ghi nhận. Giờ đây, đứng
trớc bối cảnh mới của tình hình quốc tế,
tình hình mỗi nớc và quan hệ Việt -
Trung, việc hợp tác phát triển hành lang
kinh tế trên giữa hai nớc sẽ có thêm
những điều kiện mới để phát triển nhanh,

ổn định và lành mạnh.
1. Bối cảnh mới của tình hình quốc tế, tình
hình mỗi nớc và quan hệ hai nớc
Tình hình quốc tế và khu vực đã và
đang có những biến đổi mới tác động đến
quan hệ hợp tác hành lang kinh tế 5 tỉnh,
thành phố giữa hai nớc nh sau:
Một là, cuộc khủng hoảng tài chính
toàn cầu đã tác động mạnh đến tình hình
kinh tế mỗi nớc. Cả hai nớc đều đã thực
hiện những giải pháp kịp thời và mạnh
mẽ, nên bớc đầu đã hạn chế đợc những
tác động tiêu cực và dần dần phục hồi. Tuy
nhiên, các nhân tố dẫn đến sự phục hồi
kinh tế ở mỗi nớc vẫn cha thật ổn định,
cha chắc chắn.
Hai là, xu hớng bảo hộ mậu dịch ngóc
đầu dậy, điều này sẽ tác động bất lợi đến
các nền kinh tế có độ mở cao nh Việt
Nam, Trung Quốc.
Ba là, thời hạn hoàn thành tiến trình
xây dựng khu mậu dịch tự do ASEAN
Trung Quốc sắp đến gần, năm 2010 với
ASEAN - 6 và năm 2015 với ASEAN - 4.
Đặc biệt, nhằm tăng cờng hợp tác Trung
Quốc ASEAN, gần đây, chính phủ Trung
Quốc đã tuyên bố thiết lập quỹ Hợp tác
đầu t Trung Quốc-ASEAN với quy mô 10
tỷ USD và cho vay 15 tỷ USD . Đây là cơ
hội thuận lợi mới cho hợp tác Trung Quốc -

ASEAN nói chung, hợp tác kinh tế 5 tỉnh,
H


Nghiên cứu Trung Quốc
số 12(100) - 2009

27
thành phố nói riêng. Trớc đó, chính phủ
Trung Quốc cũng đã cho phép sử dụng
Nhân dân tệ làm đồng tiền thanh toán
trong mậu dịch biên giới giữa Vân Nam,
Quảng Tây với các nớc ASEAN. Điều này
góp phần giảm nhu cầu USD trên thị
trờng khi thanh toán thơng mại biên
giới giữa các tỉnh, thành phố liên quan của
hai nớc.
Về tình hình mỗi nớc, cũng có những
nhân tố mới tác động đến hợp tác phát
triển hành lang kinh tế nêu trên giữa Việt
Nam Trung Quốc, cụ thể nh sau:
Một là, về phía Việt Nam, Việt Nam hiện
là nớc điều phối quan hệ ASEAN Trung
Quốc (2009 - 2011) và sẽ là nớc chủ nhà
ASEAN 2010; đang tích cực chuẩn bị kỷ
niệm Quốc khách lần thứ 65, Đại lễ 1000
năm Thăng Long Hà Nội vào năm 2010 và
chuẩn bị Đại hội lần thứ 11 ĐCS Việt Nam
sẽ tổ chức vào tháng 1 2011.
Hai là, về phía Trung Quốc, Trung Quốc

đang tích cực chuẩn bị cho Triển lãm quốc tế
Thợng Hải 2010, chuẩn bị cho Đại hội 18
ĐCS Trung Quốc vào năm 2012.
Về quan hệ hai nớc, quan hệ hai nớc
đang có nhiều thuận lợi tạo cơ hội cho hợp
tác phát triển ở khu vực biên giới. Cụ thể
nh sau:
Một là, lãnh đạo cấp cao hai nớc đã
xác định xây dựng quan hệ đối tác hợp tác
chiến lợc toàn diện, lấy năm 2010 năm
kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại
giao làm Năm Hữu nghị Việt Trung.
Hai là, mặc dù chịu tác động của khủng
hoảng tài chính, nhng hợp tác kinh tế hai
nớc vẫn phát triển nhanh. Riêng về mặt
thơng mại, kim ngạch thơng mại hai
chiều năm 2008 đạt kỷ lục 19,5 tỷ USD,
tăng 47,4% so với năm trớc. Hai nớc
đang phấn đấu nâng kim ngạch thơng
mai lên đạt 25 tỷ USD vào năm 2010.
Riêng hợp tác thơng mại Việt Nam- Vân
Nam năm 2008, đạt gần 650 triệu USD.
Ba là, hai nớc đã hoàn thành công tác
phân giới cắm mốc trên biên giới đất liền,
tạo điều kiện thuận lợi xây dựng đờng
biên giới hai nớc thành đờng biên giới
hữu nghị, hợp tác và phát triển.
Bốn là, năm 2010 là năm tuyến đờng
sắt Điền Việt (Vân Nam Việt Nam)
vừa tròn 100 năm. Đây cũng là một sự

kiện mà các tỉnh có biên giới có thể lợi
dụng khai thác để phát triển du lịch và các
hoạt động giao lu khác.
Tất cả những nhân tố quốc tế, khu vực
và hai nớc nêu trên sẽ tạo cơ hội thuận
lợi cả về chính trị, kinh tế lẫn an ninh cho
hợp tác phát triển hành lang kinh tế 5
tỉnh, thành phố nhanh chóng ổn định và
lành mạnh.
2. Một số đề xuất về hợp tác phát triển
hành lang kinh tế 5 tỉnh, thành phố trong bối
cảnh mới
Về mặt nhận thức, cần thấy rằng hợp
tác phát triển xuyên biên giới vừa có tính
phổ biến vừa có tính đặc thù. Tính phổ
biến thể hiện ở chỗ, các quốc gia láng giềng
trên thế giới đều có hợp tác kinh tế xuyên
biên giới với nhiều hình thức phong phú đa
dạng. Tính đặc thù do đặc điểm địa hình,
dân c dân tộc và tính chất của quan hệ
hai nớc quy định. Hai nớc hiện nay đều
là thành viên WTO, đều phải thực hiện
những nghĩa vụ mà WTO quy định, nhng
cũng có thể lợi dụng những điều khoản mà
WTO cho phép để thực hiện những chính
sách u đãi nhất là ở khu vực biên giới.
Về mặt giải pháp, trên cơ sở khuôn khổ
đối tác hợp tác chiến lợc toàn diện, các
địa phơng nêu trên của hai nớc cần cụ
Hoài nam

Nghiên cứu Trung Quốc
số 12(100) - 2009

28
thể hóa thành chơng trình hành động của
địa phơng mình với những cơ chế hợp tác
thông thoáng và giải pháp khả thi để nâng
cao hiệu quả hợp tác.
Một là, tiếp tục duy trì cơ chế Hội nghị
Thờng niên các nhà lãnh đạo 5 tỉnh,
thành phố trên hành lang kinh tế. Hội
nghị này sẽ quyết định những nội dung,
phơng thức hợp tác phát triển xuyên biên
giới theo sự ủy quyền hoặc đợc phép của
Chính phủ hai nớc. Đây đợc xem nh
một cơ chế quyết sách.
Hai là, thành lập Uỷ ban chỉ đạo hợp
tác song phơng cấp tỉnh, thành phố giữa
4 tỉnh của Việt Nam với tỉnh Vân Nam,
Trung Quốc. Đây đợc xem nh một cơ chế
chấp hành.
Ba là, thành lập Diễn đàn doanh
nghiệp 5 tỉnh, thành phố Việt Trung, thu
hút sự tham gia của các doanh nghiệp nội
địa hai nớc, để trao đổi thông tin, tìm
hiểu thị trờng, hợp tác cùng phát triển.
Đây chính là chủ thể hợp tác phát triển
hành lang kinh tế.
Bốn là, thành lập Diễn đàn các nhà

khoa học Việt Trung, thu hút sự tham
gia của các nhà khoa học đến từ các tỉnh
thành khác. Đây chính là cơ chế t vấn cho
cả 3 cơ chế nêu trên.
Năm là, thành lập Nhóm chuyên gia
liên hợp Việt Trung, để cụ thể hóa các
quyết định của các nhà quản lý và ý tởng
của các nhà khoa học thành những chính
sách cụ thể về thơng mại, đầu t, du lịch.
Trong lĩnh vực thơng mại và đầu t, có
thể nghiên cứu thiết kế các khu mậu dịch
tự do xuyên biên giới, các khu ngoại quan,
cảng bảo thuế của 5 tỉnh, thành phố
theo một quy hoạch thống nhất có sự bổ
sung cho nhau, thúc đẩy lẫn nhau, cùng có
lợi và cùng thắng. Trớc mắt, hai bên cần
nhanh chóng xây dựng các dự án khả thi
về cơ sở hạ tầng (đờng sá, kho tàng, cảng
khẩu) đề tranh thủ quỹ hợp tác đầu t
Trung Quốc ASEAN 10 tỷ USD và cho
vay 15 tỷ USD nh đã nêu ở trên. Còn
trong lĩnh vực du lịch, có thể thiết kế các
tuyến du lịch văn hóa, du lịch sinh thái
gắn với các lễ hội, các làng nghề đặc sắc
của mỗi bên. Đây nên đợc xem là một
điểm tăng trởng mới của hợp tác phát
triển hành lang kinh tế 5 tỉnh, thành phố.
Sáu là, 5 tỉnh thành phố liên quan cần
nhanh chóng xây dựng kế hoạch hợp tác
nguồn nhân lực nhất là về ngoại ngữ

(tiếng Việt ở Hà Nội và Hải Phòng, tiếng
Trung Quốc ở Vân Nam). Trớc mắt, hai
bên cần tranh thủ khai thác Quỹ đào tạo
1000 suất học bổng trong 5 năm của Chính
phủ Trung Quốc dành cho các nớc Tiểu
vùng sông Mê Kông mở rộng (GMS) để đào
tạo cán bộ.
Tóm lại, hợp tác phát triển hành lang
kinh tế Vân Nam Lào Cai Hà Nội
Hải Phòng Quảng Ninh giữa Việt Nam
và Trung Quốc đang đứng trớc cơ hội
phát triển mới. Viêc lãnh đạo hai nớc xác
định xây dựng đối tác hợp tác chiến lợc
toàn diện thể hiện sự đột phá về t duy
chiến lợc trong phát triển quan hệ của
hai nớc. Năm tỉnh, thành phố của hai
nớc một mặt cụ thể hóa phơng châm
chiến lợc nêu trên; mặt khác thể hiện t
duy toàn cục trong phát triển của địa
phơng mình. Nh vậy có nghĩa là, sự
phát triển của mỗi địa phơng vừa nhằm
thực hiện chiến lợc phát triển quốc gia,
vừa nhằm thực hiện phơng châm chiến
lợc của hai nớc. Điều đó vừa có lợi cho
nhân dân hai nớc, nhất là nhân dân 5
tỉnh, thành phố hai nớc, vừa phù hợp với
xu thế chung của thế giới và khu vực là
hòa bình, hợp tác và phát triển.

Nghiªn cøu Trung Quèc

sè 12(100) - 2009

29