Giáo án điện tử môn sinh vật: Sinh sản vô tính ở sinh vật pdf

Nhóm thực hiện :
Lương Thò Yến Nguyệt
Lê Trần Nhò Thanh
Đặng Thò i Trinh
Đề tài:
Giáo viên hướng dẫn:
Lê Thò Phương Hồng


Nội dung :
Sự xác đònh giới tính do nhiễm sắc thể
Xác đònh giới tính ở người và động vật
Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
 Sự xác đònh giới tính ở động vật có vú
 Sự xác đònh giới tính của ruồi giấm Drosophila
Hệ thống xác đònh giới tính X-O
Hệ thống xác đònh giới tính Z-W
Xác đònh giới tính do số bội thể
Hiện tượng lưỡng tính
Xác đònh giới tính ở thực vật
Sự xác đònh giới tính do môi trường
Sự xác đònh giới tính do nhiệt độ ở bò sát
Sự xác đònh giới tính do môi trường sống của cá thể

Nội dung :
Sự xác đònh giới tính do nhiễm sắc thể
Xác đònh giới tính ở người và động vật
Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
 Sự xác đònh giới tính ở động vật có vú
 Sự xác đònh giới tính của ruồi giấm Drosophila

Hệ thống xác đònh giới tính X-O
Hệ thống xác đònh giới tính Z-W
Xác đònh giới tính do số bội thể
Hiện tượng lưỡng tính
Xác đònh giới tính ở thực vật
Sự xác đònh giới tính do môi trường
Sự xác đònh giới tính do nhiệt độ ở bò sát
Sự xác đònh giới tính do môi trường sống của cá thể

Xác đònh giới tính ở người và
động vật
Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
Hệ thống xác đònh giới tính X-O
Hệ thống xác đònh giới tính Z-W
Xác đònh giới tính do số bội thể
Hiện tượng lưỡng tính

Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
Nhiều động vật (bao gồm toàn bộ lớp hữu nhũ
Mamalia, Ngành thân mềm Molusca, Ngành chân
đốt Arthropoda, một số loài cá ) có một cặp NST
giới tính, ký hiệu là X và Y, qui đònh giới tính của
một cá thể. Cá thể đực có một NST giới tính X và
một NST giới tính Y, cá thể cái có hai NST giới tính
X .

Heọ thoỏng xaực ủũnh giụựi tớnh X-Y (ngửụứi)

Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
 Sự xác đònh giới tính ở động vật có vú

Sự xác đònh giới tính xảy ra ở hai mức độ :
Sơ cấp
Thứ cấp

Sự xác đònh giới tính sơ cấp
Mặc dù cả X lẫn Y đều cần cho sự phát triển
và hoạt động bình thường của cơ quan tạo
giao tử nhưng chính NST Y mới quyết đònh
giới tính .
Gen SRY (Sex determining region Y)
nằm trên NST Y được phát hiện vào năm
1990, mã hóa cho một peptid có 223 amino
axid đặc trưng cho giới đực.
Gen SRY chính là gen mã hóa cho nhân tố
xác đònh tinh hoàn (TDF) ở động vật có vú.



Sự xác đònh giới tính sơ cấp
Một số gen nằm trên NST sinh dưỡng cũng rất cần
thiết cho sự phát triển bình thường của tinh hoàn.
chuột nhắt:gen sinh dưỡng có chức năng xác
đònh tinh hoàn (Tda-1 _ Testis-determining
autosomal gen), gen đảo giới kết hợp với T (Tas _ T-
associated sex revesal gene)
người, người ta cho rằng có sự tồn tại của một
gen có tên là Z, có chức năng kìm hãm sự biệt hóa
thành tinh hoàn đồng thời kích thích sự hình thành
buồng trứng.

Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
 Sự xác đònh giới tính ở động vật có vú
Sự xác đònh giới tính xảy ra ở hai mức độ :
Sơ cấp
Thứ cấp

Sự xác đònh giới tính thứ cấp
•
Quyết đònh kiểu hình của toàn bộ cơ thể, trừ các cơ
quan tạo giao tử .
•
Xảy ra vào hai thời điểm trong đời sống: lần đầu
vào giai đoạn phôi, lần thứ hai vào lúc dậy thì .
•
Các đặc tính sinh dục thứ cấp được quyết đònh bởi
các hormone do cơ quan tạo giao tử tiết ra: buồng
trứng tiết các hormone sinh dục cái (estrogen), tinh
hoàn tiết các hormone sinh dục đực (AMH,
testosterone)
Như vậy, mọi cá thể sinh ra có sẽ kiểu hình cái
trừ phi có sự xuất hiện của hormone sinh dục đực .

Sự phát triển các cơ quan tạo giao tử và các ống sinh dục ở động
womb

Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
 Sự xác đònh giới tính của ruồi giấm
Drosophila
•
Thí nghiệm : mắt trắng x ï mắt ♀ ♂ đỏ

F1: mắt ♀ đỏ ; mắt trắng♂
Calvin Bridges đã phát hiện trong 2000
ruồi F1 thì xuất hiện một con cái mắt trắng
và một con đực mắt đỏ. Quan sát tế bào học
cho thấy ruồi cái có kiểu gen là X
W
X
W
Y, ruồi
đực có kểu gen X
W
O.

Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
 Sự xác đònh giới tính của ruồi giấm Drosophila

Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
 Sự xác đònh giới tính của ruồi giấm Drosophila
Từ kết quả của Bridges cho thấy sự xác
đònh giới tính của ruồi giấm không do NST Y
mà do tỉ số X/A quyết đònh.
* Nếu X/A <= 0,5 : ruồi đực
* Nếu X/A >= 1 : ruồi cái

Bảng : Các tỉ lệ X/A trong các kiểu hình giới tính khác nhau
ở Drosophila melanogaster.
Giới tính của ruồi
giấm
Cấu trúc NST Tỉ lệ X/A
Siêu cái

Cái bình thường

Tứ bội

Tam bội

Lưỡng bội

Đơn bội
Giới tính trung gian
Đực bình thường
Siêu đực
AAXXX
AAAAXXXX
AAAXXX
AAXX
AX
AAAXX
AAXY
AAAXY
1,5
1,0
1,0
1,0
1,0
0,67
0,5
0,33

Hệ thống xác đònh giới tính X-Y

 Sự xác đònh giới tính của ruồi giấm Drosophila
Một số gen của quá trình xác đònh giới tính
ở Drosophila melanogaster :
* Sxl (Sex-lethal)
* Tra (transformer) và tra-2
* Dsx (doublesex)

Xác đònh giới tính ở người và
động vật
Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
Hệ thống xác đònh giới tính X-O
Hệ thống xác đònh giới tính Z-W
Xác đònh giới tính do số bội thể
Hiện tượng lưỡng tính

Hệ thống xác đònh giới tính X-O
các loài thuộc nhóm cánh thẳng
Orthoptera (châu chấu, cào cào,…) và
nhóm cánh khác Herteroptera (rệp, bọ
xít,…), cá chép có hệ thống xác đònh giới
tính là X-O. Ký hiệu O chỉ sự thiếu một
NST giới tính. Trong hệ thống X-O, con
cái có hai NST X ( kiểu gen XX) , con
đực chỉ có một NST giới tính (kiểu gen
XO).

H th ng xaùc nh gi i tính X-O (d )ệ ố đị ớ ế

Xác đònh giới tính ở người và
động vật

Hệ thống xác đònh giới tính X-Y
Hệ thống xác đònh giới tính X-O
Hệ thống xác đònh giới tính Z-W
Xác đònh giới tính do số bội thể
Hiện tượng lưỡng tính

Hệ thống xác đònh giới tính Z-W
Ở toàn bộ lớp chim Aves , phần lớn lớp
bò sát Reptilia, một vài loài cá, một số thuộc
lớp ếch nhái Amphibia NST giới tính được ký
hiệu là Z và W.Cá thể cái có kiểu gen ZW,
cá thể đực có kiểu gen ZZ.

Heọ thoỏng xaực ủũnh giụựi tớnh Z-W (gaứ)