Táo bón - Không nên coi nhẹ! pdf

Táo bón - Không nên coi nhẹ!
Táo bón là một trong những triệu chứng rất phổ biến của
bệnh lý hệ thống tiêu hoá và cũng là triệu chứng xuất hiện
trong rất nhiều bệnh lý ở các cơ quan bộ phận khác trong cơ
thể. Tuy chỉ là triệu chứng nhỏ không ảnh hưởng nhiều đến
chất lượng cuộc sống nhưng gây nhiều phiền toái cho bệnh
nhân, và thiệt hại rất lớn về mặt kinh tế.

Thực phẩm nhiều chất xơ tốt cho hệ tiêu hóa. Ảnh: minh họa -
Internet
Ở nhiều người, táo bón chỉ đơn thuần là ít đi đại tiện. Tuy nhiên,
đối với một số người khác táo bón có nghĩa là phân cứng, phân
khô đi đại tiện phải gắng sức rặn, hay là cảm giác còn phân
trong trong ruột sau khi đi đại tiện. Số lần đi đại tiện thường
giảm dần theo tuổi. Ở 95% người lớn, mỗi tuần thường đi đại
tiện từ 3 đến 21 lần được coi là bình thường. Dạng thông dụng
nhất là mỗi ngày đi đại tiện một lần.
Nguyên nhân gây nên táo bón là gì?
Có rất nhiều nguyên nhân, nhưng có thể chia làm hai nhóm
nguyên nhân chính:
Nhóm nguyên nhân cơ năng
+ Bệnh toàn thân: sốt cao, hậu phẫu, vì mất nước phân khô.
+ Do dùng thuốc: đó là các thuốc giảm đau gây nghiện như
codeine, oxycodone, hdrophormone; các thuốc chống trầm cảm
như amitriptylene (Elavil) và imipramine (Tofranil); các thuốc
chống động kinh như phenytoin (Dilantin) và carbamazepine
(Tegretol); các thuốc chẹn kênh calci như diltiazem (Cardizem)
và nifedipine (Procardia); các thuốc antacid có chứa nhôm như
Amphogel, phosphalugel và Basaljel
+ Do thói quen: phản xạ đi đại tiện có thể điều chỉnh được theo
ý muốn. Có nghĩa là một người bình thường có thể ngăn cảm

giác thúc bách muốn đi đại tiện. Dầu vậy, ngăn cảm giác đi đại
tiện thường xuyên sẽ dẫn đến mất cảm giác thúc bách và dẫn
đến táo bón.
+ Do chế độ ăn: chất xơ rất quan trọng để duy trì phân to, mềm.
Do đó các chế độ ăn ít chất xơ có thể gây táo bón. Nguồn chất
xơ tự nhiên tốt nhất là trái cây, rau và các loại hạt.
+ Do thuốc nhuận tràng: một trong những nguyên nhân nghi ngờ
gây táo bón nặng là lạm dụng các chất kích thích nhuận tràng
(như cây keo, dầu thầu dầu, và vài loại thảo mộc). Sử dụng chất
kích thích đại tràng làm xuất hiện chu kỳ bất thường, sau đó tổn
thương có thể gây táo bón và phải cần dựng lượng chất kích
thích nhuận tràng nhiều hơn nữa.
Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác như: do phản xạ, do
ngồi nhiều, do người già suy nhược nằm lâu, do căng thẳng thần
kinh
Nhóm nguyên nhân thực tổn
+ Tổn thương ống tiêu hóa
- Cản trở lưu thông: u, chít hẹp
- Dị dạng đại tràng: to, dài hoặc vừa to lại vừa dài quá.
- Viêm đại tràng mạn thể có co thắt.
- Hội chứng ruột kích thích thể táo.
- Tổn thương trực tràng hậu môn: trĩ, hẹp trực tràng.
+ Tổn thương ngoài ống tiêu hoá.
- Có thai vào tháng cuối.
- U tử cung, tiền liệt tuyến, dính sau mổ.
- Tổn thương não màng não: viêm màng não tăng áp sọ tổn
thương tủy sống, hội chứng màng não
Ðiều trị táo bón như thế nào?
Ngoài điều trị do căn nguyên, cần điều trị táo bón theo nguyên
nhân.

- Nếu do phản ứng phụ của thuốc thì có thể đề nghị bác sĩ cho
dừng thuốc hoặc đổi thuốc khác.
- Nếu do ăn uống không hợp lý: phải cải thiện việc ăn uống, ăn
nhiều chất xơ, chất bã (rau xanh 200 – 300g/ ngày), uống nhiều
nước (2 – 2,5 lít/ ngày), ăn thêm các sản phẩm nhuận tràng như
rau đay, mồng tơi, khoai lang, mướp, đồ ngọt, cacao, socola
kiêng uống trà đặc, cà phê, rượu.
- Nếu do rối loạn mất phản xạ đại tiện: khôi phục lại phản xạ
bằng cách đi đại tiện đúng giờ, đi ngay khi mới mót, không nhịn,
không mót cũng đi đại tiện đúng giờ để tạo lập dần phản xạ đi
đại tiện.
- Cuối cùng là việc sử dụng thuốc nhuận tràng, có rất nhiều
thuốc nhuận tràng khác nhau tuỳ theo cơ chế tác dụng đó là:
Chất xơ và chất nhầy (sợi thức ăn, thạch agar agar) Thuốc nhuận
tràng và làm mềm phân (Dầu vaselin hoặc paraphin) Các thuốc
nhuận tràng thẩm thấu (Forlax, Fortrans) Các thuốc nhuận tràng
kích thích nhu động (Phenolphtalein, Bisacodyl) Thuốc nhuận
tràng tác dụng tại chỗ (Thuốc đạn glycerin, thuốc đạn có
Bysacodyl), khi sử dụng các thuốc này nên có chỉ định của bác
sĩ.
Táo bón là một triệu chứng thông thường trong cuộc sống, đa số
người cho rằng nó không phức tạp và đã coi nhẹ triệu chứng, tự
điều trị vì nghĩ rằng chỉ cần sử dụng thuốc nhuận tràng là đủ.
Tình trạng đó kéo dài sẽ dẫn đến nhiều hậu quả như bị trĩ, sa
niêm mạc trực tràng Tốt nhất là nên đi khám bệnh để được tìm
ra nguyên nhân và điều trị đúng tránh tình trạng lạm dụng thuốc
nhuận tràng.