Lý luận về xuất khẩu tư bản pps

1
P
HẦN

MỞ

ĐẦU

Vi
ệ
t Nam đang trong quá tr
ì
nh chuy
ể
n t
ừ
n
ề
n kinh t
ế
k
ế
ho
ạ
ch hoá t
ậ
p
trung sang n
ề

n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng có s
ự
đi
ề
u ti
ế
t c
ủ
a nhà n
ướ
c. Trong nh
ữ
ng
năm qua,Vi
ệ
t Nam
đã

đạ
t
đượ
c nh
ữ
ng k

ế
t qu
ả
đáng khích l
ệ
trong phát tri
ể
n
kinh t
ế
: t
ố
c
độ
tăng tr
ưở
ng kinh t
ế
cao trong nhi
ề
u năm, gi
ả
i quy
ế
t t
ố
t v
ấ
n
đề

lương th
ự
c, tăng nhanh kim ng
ạ
ch xu
ấ
t kh
ẩ
u Tuy nhiên, Vi
ệ
t Nam c
ũ
ng c
ò
n
đang ph
ả
i
đố
i phó v
ớ
i nh
ữ
ng thách th
ứ
c to l
ớ
n trong quá tr
ì

nh phát tri
ể
n.
C
ũ
ng như các n
ướ
c đang phát tri
ể
n khác, Vi
ệ
t Nam thi
ế
u v
ố
n, th
ị
tr
ườ
ng ,
công ngh
ệ
và nh
ữ
ng kinh nghi
ệ
m trong qu
ả
n l
ý

để
xây d
ự
ng và phát tri
ể
n
kinh t
ế
.

Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài ( Foreign Direct Investment – FDI ) là m
ộ
t
h
ì
nh th
ứ
c c
ủ
a
đầ
u tư n

ướ
c ngoài đóng vai tr
ò
quan tr
ọ
ng
đố
i v
ớ
i tăng tr
ưở
ng
và phát tri
ể
n kinh t
ế
c
ủ
a các n
ướ
c đang phát tri
ể
n.
Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ

c ngoài
và đi kèm v
ớ
i nó là s
ự
chuy
ể
n giao v
ề
v
ố
n, công ngh
ệ
, th
ị
tr
ườ
ng và các kinh
nghi
ệ
m trong qu
ả
n l
ý
đáp
ứ
ng nhu c
ầ
u c
ủ

a các n
ướ
c đang phát tri
ể
n,
đồ
ng
th
ờ
i góp ph
ầ
n t
ạ
o vi
ệ
c làm cho ng
ườ
i lao
độ
ng. V
ớ
i vi
ệ
c th
ự
c hi
ệ
n chính sách
khuy
ế

n khích
đầ
u tư n
ướ
c ngoài, trong hơn 10 năm qua Vi
ệ
t Nam
đã
thu hút
đượ
c l
ượ
ng v
ố
n
đầ
u tư đăng k
ý

đạ
t hơn 36 t
ỷ
USD. Đây là ngu
ồ
n l
ự
c qu
ý
báu
để

xây d
ự
ng và phát tri
ể
n kinh t
ế
Vi
ệ
t Nam.
Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài
đã

t
ạ
o vi
ệ
c làm cho hàng v
ạ
n lao
độ
ng, góp ph
ầ
n vào tăng GDP và kim ng

ạ
ch
xu
ấ
t kh
ẩ
u.N
ướ
c ta
đã
và đang ti
ế
n hành t
ừ
ng b
ướ
c h
ộ
i nh
ậ
p n
ề
n kinh t
ế
khu
v
ự
c và th
ế
gi

ớ
i.Bên c
ạ
nh vi
ệ
c ti
ế
p t
ụ
c thúc
đẩ
y quan h
ệ
song phương v
ề
các
m
ặ
t thương m
ạ
i, đ
ầ
u tư và trao
đổ
i trên nhi
ề
u l
ĩ
nh v
ự

c khác theo h
ướ
ng đa
d
ạ
ng hoá, đa phương hoá , t
ừ
ng b
ướ
c
đả
m b
ả
o th
ự
c hi
ệ
n quy
ề
n t
ự
do h
ợ
p tác
kinh doanh v
ớ
i n
ướ
c ngoài
đố

i v
ớ
i m
ọ
i doanh nghi
ệ
p , n
ướ
c ta tham gia
đầ
y
đủ
hơn vào cơ ch
ế
đa phương nh
ằ
m thu hút t
ố
i đa ngu
ồ
n l
ự
c bên ngoài cho
phát tri
ể
n, thúc
đẩ
y c
ả
i cách th

ể
ch
ế
kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng.
V
ì
th
ế
, trong b
ố
i c
ả
nh t
ự
do hoá thương m
ạ
i và toàn c
ầ
u hoá n
ề
n kinh t
ế

th

ế
gi
ớ
i t
ạ
o nhi
ề
u cơ h
ộ
i cho Vi
ệ
t Nam phát tri
ể
n.
Để
có th
ể
t
ậ
n d
ụ
ng
đượ
c các
cơ h
ộ
i, chúng ta ph
ả
i ch
ủ

độ
ng h
ộ
i nh
ậ
p, xây d
ự
ng chi
ế
n l
ượ
c cơ c
ấ
u thích


2
ứ
ng vào n
ề
n kinh t
ế
th
ế
gi
ớ
i
để
n

ề
n kinh t
ế
n
ướ
c ta g
ắ
n k
ế
t ngày càng m
ạ
nh
hơn,d
ầ
n tr
ở
thành m
ộ
t th
ự
c th
ể
h
ữ
u cơ c
ủ
a kinh t
ế
khu v
ự

c và kinh t
ế
th
ế
gi
ớ
i.
CHƯƠNG 1
L
Ý

LUẬN

XUẤT

KHẨU
TƯ
BẢN

1.1 B
ả
n ch
ấ
t c
ủ
a xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b

ả
n :
Xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n là xu
ấ
t kh
ẩ
u giá tr
ị
ra n
ướ
c ngoài (
đầ
u tư tư b
ả
n ra
n
ướ
c ngoài) nh
ằ
m m
ụ
c đích bóc l
ộ
t giá tr

ị
th
ặ
ng dư và các ngu
ồ
n l
ợ
i khác
ở

các n
ướ
c nh
ậ
p kh
ẩ
u tư b
ả
n. Lênin kh
ẳ
ng
đị
nh r
ằ
ng , xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả

n khác v
ề

nguyên t
ắ
c v
ớ
i xu
ấ
t kh
ẩ
u hàng hóa và là quá tr
ì
nh ăn bám b
ì
nh phương. Vào
cu
ố
i th
ế
k
ỷ
XIX
đầ
u th
ế
k
ỷ
XX, xu
ấ

t kh
ẩ
u tư b
ả
n tr
ở
thành ph
ổ
bi
ế
n v
ì
:
M
ộ
t là , trong m
ộ
t s
ố
ít n
ướ
c phát tri
ể
n
đã
tích lu
ỹ

đượ
c m

ộ
t kh
ố
i l
ượ
ng
l
ớ
n tư b
ả
n k
ế
ch xù và m
ộ
t b
ộ
ph
ậ
n
đã
tr
ở
thành “ tư b
ả
n th
ừ
a ” do không t
ì
m
đượ

c nơi
đầ
u tư có t
ỷ
su
ấ
t l
ợ
i nhu
ậ
n cao
ở
trong n
ướ
c.
Hai là, kh
ả
năng xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n xu
ấ
t hi
ệ
n do nhi
ề
u n

ướ
c l
ạ
c h
ậ
u v
ề
kinh
t
ế
b
ị
lôi cu
ố
n vào s
ự
giao lưu kinh t
ế
th
ế
gi
ớ
i, nhưng l
ạ
i r
ấ
t thi
ế
u tư b
ả

n. Các
n
ướ
c đó giá ru
ộ
ng
đấ
t l
ạ
i tương
đố
i h
ạ
, ti
ề
n lương th
ấ
p , nguyên li
ệ
u r
ẻ
, nên
t
ỷ
su
ấ
t l
ợ
i nhu
ậ

n cao.
Ba là, ch
ủ
ngh
ĩ
a tư b
ả
n càng phát tri
ể
n th
ì
mâu thu
ẫ
n kinh t
ế
– x
ã
h
ộ
i càng
gay g
ắ
t. Xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n tr
ở

thành bi
ệ
n pháp làm gi
ả
m m
ứ
c gay g
ắ
t đó.
1.2 Các h
ì
nh th
ứ
c và h
ậ
u qu
ả
c
ủ
a xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n :
Xu
ấ
t kh
ẩ

u tư b
ả
n t
ồ
n t
ạ
i d
ướ
i nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c, n
ế
u xét cách th
ứ
c
đầ
u tư
th
ì
có
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p và

đầ
u tư gián ti
ế
p
·
Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p là h
ì
nh th
ứ
c xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n
để
xây d
ự
ng nh
ữ
ng xí
nghi
ệ
p m

ớ
i ho
ặ
c mua l
ạ
i nh
ữ
ng xí nghi
ệ
p đang ho
ạ
t
độ
ng
ở
n
ướ
c nh
ậ
n
đầ
u tư,
bi
ế
n nó thành m
ộ
t chi nhánh c
ủ
a công ty m
ẹ

. Các xí nghi
ệ
p m
ớ
i
đượ
c h
ì
nh
thành th
ườ
ng t
ồ
n t
ạ
i d
ướ
i d
ạ
ng h
ỗ
n h
ợ
p song phương, nhưng c
ũ
ng có nh
ữ
ng
xí nghi
ệ

p mà toàn b
ộ
s
ố
v
ố
n là c
ủ
a m
ộ
t công ty n
ướ
c ngoài


3
·
Đầ
u tư gián ti
ế
p là h
ì
nh th
ứ
c xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả

n d
ướ
i d
ạ
ng cho vay thu l
ã
i.
Thông qua các ngân hàng tư nhân ho
ặ
c các trung tâm tín d
ụ
ng qu
ố
c t
ế
và
qu
ố
c gia, tư nhân ho
ặ
c các nhà tư b
ả
n cho các n
ướ
c khác vay v
ố
n theo nhi
ề
u
h

ạ
n
đị
nh khác nhau
để

đầ
u tư vào các
đề
án phát tri
ể
n kinh t
ế
. Ngày nay, h
ì
nh
th
ứ
c này c
ò
n
đượ
c th
ự
c hi
ệ
n b
ằ
ng vi
ệ

c mua trái khoán hay c
ổ
phi
ế
u c
ủ
a các
công ty
ở
n
ướ
c nh
ậ
p kh
ẩ
u tư b
ả
n.
N
ế
u xét theo ch
ủ
s
ở
h
ữ
u, có xu
ấ
t kh
ẩ

u tư b
ả
n nhà n
ướ
c và xu
ấ
t kh
ẩ
u tư
b
ả
n tư nhân
· Xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n nhà n
ướ
c là h
ì
nh th
ứ
c xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả

n mà nhà n
ướ
c tư
s
ả
n l
ấ
y tư b
ả
n t
ừ
ngân qu
ỹ
c
ủ
a m
ì
nh
đầ
u tư vào n
ướ
c nh
ậ
p kh
ẩ
u tư b
ả
n, ho
ặ
c

vi
ệ
n tr
ợ
hoàn l
ạ
i hay không hoàn l
ạ
i
để
th
ự
c hi
ệ
n nh
ữ
ng m
ụ
c tiêu v
ề
kinh t
ế
,
chính tr
ị
và quân s
ự
.
V
ề

kinh t
ế
, xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n nhà n
ướ
c th
ườ
ng h
ướ
ng vào các ngành
thu
ộ
c k
ế
t c
ấ
u h
ạ
t
ầ
ng
để
t
ạ
o môi tr

ườ
ng thu
ậ
n l
ợ
i cho
đầ
u tư tư b
ả
n tư nhân.
V
ề
chính tr
ị
, vi
ệ
n tr
ợ
c
ủ
a nhà n
ướ
c tư s
ả
n nh
ằ
m c
ứ
u v
ã

n ch
ế

độ
chính
tr
ị
thân c
ậ
n đang b
ị
lung lay ho
ặ
c t
ạ
o ra m
ố
i liên h
ệ
ph
ụ
thu
ộ
c lâu dài.
V
ề
quân s
ự
, vi
ệ

n tr
ợ
c
ủ
a nhà n
ướ
c tư s
ả
n nh
ằ
m lôi kéo các n
ướ
c ph
ụ

thu
ộ
c vào các kh
ố
i quân s
ự
ho
ặ
c bu
ộ
c các n
ướ
c nh
ậ
n vi

ệ
n tr
ợ
ph
ả
i đưa quân
tham chi
ế
n ch
ố
ng n
ướ
c khác, cho n
ướ
c xu
ấ
t kh
ẩ
u l
ậ
p căn c
ứ
quân s
ự
trên l
ã
nh
th
ổ
c

ủ
a m
ì
nh ho
ặ
c đơn thu
ầ
n
để
bán v
ũ
khí.
· Xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n tư nhân là h
ì
nh th
ứ
c xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n do tư b
ả

n tư
nhân th
ự
c hi
ệ
n . Ngày nay, h
ì
nh th
ứ
c này ch
ủ
y
ế
u do các công ty xuyên qu
ố
c
gia ti
ế
n hành thông qua ho
ạ
t
độ
ng
đầ
u tư kinh doanh. H
ì
nh th
ứ
c xu
ấ

t kh
ẩ
u tư
b
ả
n tư nhân có
đặ
c đi
ể
m là th
ườ
ng
đượ
c
đầ
u tư vào các ngành kinh t
ế
có v
ò
ng
quay tư b
ả
n ng
ắ
n và thu
đượ
c l
ợ
i nhu
ậ

n
độ
c quy
ề
n cao. Xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n tư
nhân là h
ì
nh th
ứ
c ch
ủ
y
ế
u c
ủ
a xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n, có xu h
ướ
ng tăng nhanh ,

chi
ế
m t
ỷ
l
ệ
cao trong t
ổ
ng tư b
ả
n xu
ấ
t kh
ẩ
u . N
ế
u nh
ữ
ng năm 70 c
ủ
a th
ế
k
ỷ

XX, xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b

ả
n tư nhân
đạ
t trên 50% th
ì

đế
n nh
ữ
ng năm 80 c
ủ
a th
ế
k
ỷ

này nó
đã

đạ
t t
ỷ
l
ệ
70% trong t
ổ
ng tư b
ả
n xu
ấ

t kh
ẩ
u.


4
N
ế
u xét v
ề
cách th
ứ
c ho
ạ
t
độ
ng , có các chi nhánh c
ủ
a các công ty
xuyên qu
ố
c gia , ho
ạ
t
độ
ng tài chính tín d
ụ
ng c
ủ
a các ngân hàng hay các trung

tâm tín d
ụ
ng và chuy
ể
n giao công ngh
ệ
, trong đó, ho
ạ
t
độ
ng d
ướ
i h
ì
nh th
ứ
c
chuy
ể
n giao công ngh
ệ
là bi
ệ
n pháp ch
ủ
y
ế
u mà các n
ướ
c xu

ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n
th
ườ
ng s
ử
d
ụ
ng
để
kh
ố
ng ch
ế
n
ề
n kinh t
ế
c
ủ
a các n
ướ
c nh
ậ
p kh
ẩ

u tư b
ả
n.
Xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n v
ề
th
ự
c ch
ấ
t là h
ì
nh th
ứ
c m
ở
r
ộ
ng quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t tư b

ả
n
ch
ủ
ngh
ĩ
a trên ph
ạ
m vi qu
ố
c t
ế
, là s
ự
bành tr
ườ
ng th
ế
l
ự
c c
ủ
a tư b
ả
n tài chính
nh
ằ
m bóc l
ộ
t nhân dân lao

độ
ng th
ế
gi
ớ
i, làm cho các n
ướ
c nh
ậ
p kh
ẩ
u tư b
ả
n
b
ị
bóc l
ộ
t gía tr
ị
th
ặ
ng dư, cơ c
ấ
u kinh t
ế
què qu
ặ
t, l
ệ

thu
ộ
c vào n
ề
n kinh t
ế

n
ướ
c tư b
ả
n ch
ủ
ngh
ĩ
a. T
ừ
đó làm cho mâu thu
ẫ
n kinh t
ế
– x
ã
h
ộ
i gia tăng.
1.3 Nh
ữ
ng bi
ể

u hi
ệ
n m
ớ
i c
ủ
a xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n trong giai đo
ạ
n phát
tri
ể
n hi
ệ
n nay c
ủ
a ch
ủ
ngh
ĩ
a tư b
ả
n
Ngày nay , trong đi
ề

u ki
ệ
n l
ị
ch s
ử
m
ớ
i, xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n
đã
có s
ự
bi
ế
n
đổ
i l
ớ
n .
Th
ứ
nh
ấ
t là h

ướ
ng xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n
đã
có s
ự
thay
đổ
i cơ b
ả
n. Tr
ướ
c kia,
lu
ồ
ng tư b
ả
n xu
ấ
t kh
ẩ
u ch
ủ
y
ế

u t
ừ
các n
ướ
c tư b
ả
n phát tri
ể
n sang các n
ướ
c
kém phát tri
ể
n ( chi
ế
m t
ỷ
tr
ọ
ng trên 70% ). Nhưng nh
ữ
ng th
ậ
p k
ỷ
g
ầ
n đây
đạ
i

b
ộ
ph
ậ
n d
ò
ng
đầ
u tư l
ạ
i ch
ả
y qua l
ạ
i gi
ữ
a các n
ướ
c tư b
ả
n phát tri
ể
n v
ớ
i nhau.
T
ỷ
tr
ọ
ng xu

ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n gi
ữ
a ba trung tâm tư b
ả
n ch
ủ
ngh
ĩ
a tăng nhanh,
đặ
c
bi
ệ
t d
ò
ng
đầ
u tư ch
ả
y m
ạ
nh theo h
ướ
ng t
ừ

Nh
ậ
t B
ả
n vào M
ỹ
và Tây Âu, c
ũ
ng
như t
ừ
Tây Âu ch
ả
y sang M
ỹ
làm cho lu
ồ
ng xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n vào các n
ướ
c
đang phát tri
ể
n gi
ả

m m
ạ
nh, th
ậ
m chí ch
ỉ
c
ò
n 16,8%(1996) và hi
ệ
n nay
kho
ả
ng 30%.
Tr
ướ
c t
ì
nh h
ì
nh đó, nhi
ề
u nhà l
ý
lu
ậ
n tư s
ả
n cho r
ằ

ng, xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n
không c
ò
n là th
ủ
đo
ạ
n và phương ti
ệ
n mà các n
ướ
c giàu dùng
để
bóc l
ộ
t các
n
ướ
c nghèo. Theo h
ọ
, xu
ấ
t kh
ẩ

u tư b
ả
n
đã
trút b
ỏ
b
ả
n ch
ấ
t c
ũ
c
ủ
a nó và tr
ở

thành h
ì
nh th
ứ
c h
ợ
p tác cùng có l
ợ
i trong m
ố
i quan h
ệ
qu

ố
c t
ế
.S
ự
h
ợ
p tác này
di
ễ
n ra ch
ủ
y
ế
u gi
ữ
a các n
ướ
c tư b
ả
n phát tri
ể
n v
ớ
i nhau. Đó là quan ni
ệ
m
hoàn toàn sai l
ầ
m.

5
Như
đã
bi
ế
t , cu
ộ
c cách m
ạ
ng khoa h
ọ
c công ngh
ệ

đã
t
ạ
o ra nh
ữ
ng bi
ế
n
đổ
i nh
ả
y v
ọ
t trong s

ự
phát tri
ể
n c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t. Vào nh
ữ
ng năm 80
c
ủ
a th
ế
k
ỷ
XX, nhi
ề
u ngành công nghi
ệ
p m
ớ
i ra
đờ

i và phát tri
ể
n thành các
ngành m
ũ
i nh
ọ
n như : ngành công ngh
ệ
sinh h
ọ
c, ngành ch
ế
t
ạ
o v
ậ
t li
ệ
u m
ớ
i,
ngành bán d
ẫ
n và vi đi
ệ
n t
ử
, ngành v
ũ

tr
ụ
và
đạ
i dương Nh
ữ
ng ngành này có
thi
ế
t b
ị
và quy tr
ì
nh công ngh
ệ
hi
ệ
n
đạ
i, tiêu t
ố
n ít nguyên , nhiên v
ậ
t li
ệ
u.
Trong n
ề
n kinh t
ế

gi
ữ
a các n
ướ
c tư b
ả
n phát tri
ể
n
đã
di
ễ
n ra s
ự
bi
ế
n
đổ
i cơ
c
ấ
u các ngành s
ả
n xu
ấ
t m
ũ
i nh
ọ
n có hàm l

ượ
ng khoa h
ọ
c k
ỹ
thu
ậ
t cao. S
ự

xu
ấ
t hi
ệ
n nh
ữ
ng ngành ngh
ề
m
ớ
i
đã
t
ạ
o ra nhu c
ầ
u
đầ
u tư h
ấ

p d
ẫ
n v
ì
trong
th
ờ
i gian
đầ
u nó t
ạ
o ra l
ợ
i nhu
ậ
n siêu ng
ạ
ch r
ấ
t cao. Vi
ệ
c ti
ế
p nh
ậ
n k
ỹ
thu
ậ
t

m
ớ
i ch
ỉ
di
ễ
n ra
ở
các n
ướ
c tư b
ả
n phát tri
ể
n v
ì
các n
ướ
c đang phát tri
ể
n có h
ạ

t
ầ
ng kinh t
ế
x
ã
h

ộ
i l
ạ
c h
ậ
u , không phù h
ợ
p, t
ì
nh chính tr
ị
kém
ổ
n
đị
nh, s
ứ
c
mua kém, t
ỷ
su
ấ
t l
ợ
i nhu
ậ
n c
ủ
a tư b
ả

n
đầ
u tư không c
ò
n cao như tr
ướ
c ( c
ò
n
v
ớ
i n
ướ
c đang phát tri
ể
n nhưng
đã
tr
ở
thành Nics th
ì
t
ỷ
tr
ọ
ng c
ủ
a lu
ồ
ng tư b

ả
n
xu
ấ
t kh
ẩ
u v
ẫ
n l
ớ
n: chi
ế
m 80% t
ổ
ng tư b
ả
n xu
ấ
t kh
ẩ
u c
ủ
a các n
ướ
c đang phát
tri
ể
n). M
ặ
t khác th

ờ
i gian này, xu h
ướ
ng liên k
ế
t các n
ề
n kinh t
ế

ở
các trung
tâm tư b
ả
n ch
ủ
ngh
ĩ
a phát tri
ể
n r
ấ
t m
ạ
nh. H
ệ
q
ủ
a c
ủ

a ho
ạ
t
độ
ng này bao gi
ờ

c
ũ
ng h
ì
nh thành các kh
ố
i kinh t
ế
v
ớ
i nh
ữ
ng đa
ọ
lu
ậ
t b
ả
o h
ộ
r
ấ
t kh

ắ
t khe.
Để

nhanh chóng chi
ế
m l
ĩ
nh th
ị
tr
ườ
ng, các công ty xuyên qu
ố
c gia
đã
bi
ế
n các
doanh nghi
ệ
p chi nhánh c
ủ
a m
ì
nh thành m
ộ
t b
ộ
ph

ậ
n c
ấ
u thành c
ủ
a kh
ố
i kinh
t
ế
m
ớ
i nh
ằ
m tránh
đò
n thu
ế
quan n
ặ
ng c
ủ
a các
đạ
o lu
ậ
t b
ả
o h
ộ

. Nh
ậ
t và Tây
Âu
đã
tích c
ự
c
đầ
u tư vào th
ị
tr
ườ
ng M
ỹ
b
ằ
ng cách đó.
S
ự
bi
ế
n
độ
ng v
ề

đị
a bàn và t
ỷ

tr
ọ
ng
đầ
u tư c
ủ
a các n
ướ
c tư b
ả
n phát tri
ể
n
không làm cho b
ả
n ch
ấ
t c
ủ
a xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n thay
đổ
i , mà ch
ỉ
làm cho h

ì
nh
th
ứ
c và xu h
ướ
ng c
ủ
a xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n thêm phong phú và ph
ứ
c t
ạ
p hơn. S
ự

xu
ấ
t hi
ệ
n các ngành m
ớ
i có hàm l
ượ
ng khoa h

ọ
c- công ngh
ệ
cao
ở
các n
ướ
c
tư b
ả
n phát tri
ể
n bao gi
ờ
c
ũ
ng d
ẫ
n
đế
n c
ấ
u t
ạ
o h
ữ
u cơ c
ủ
a tư b
ả

n tăng cao và
đi
ề
u đó t
ấ
t y
ế
u d
ẫ
n
đế
n t
ỷ
su
ấ
t l
ợ
i nhu
ậ
n có xu h
ướ
ng gi
ả
m xu
ố
ng. Hi
ệ
n
t
ượ

ng th
ừ
a tư b
ả
n tương
đố
i, h
ệ
qu
ả
c
ủ
a s
ự
phát tri
ể
n đó là không th
ể
tránh


6
kh
ỏ
i. Bên c
ạ
nh đó, s
ự
phát tri
ể

n m
ạ
nh m
ẽ
c
ủ
a các thi
ế
t b
ị
quy tr
ì
nh công ngh
ệ

m
ớ
i
đã
d
ẫ
n
đế
n s
ự
lo
ạ
i b
ỏ
các thi

ế
t b
ị
và công ngh
ệ
l
ạ
c h
ậ
u ra kh
ỏ
i quá tr
ì
nh
s
ả
n xu
ấ
t tr
ự
c ti
ế
p ( do b
ị
hao m
ò
n h
ữ
u h
ì

nh và vô h
ì
nh ).
Đố
i v
ớ
i n
ề
n kinh t
ế

th
ế
gi
ớ
i đang phát tri
ể
n, nh
ữ
ng tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t này r
ấ
t có ích và v
ẫ
n là k

ỹ

thu
ậ
t m
ớ
i m
ẻ
. Nh
ằ
m m
ụ
c đích thu l
ợ
i nhu
ậ
n
độ
c quy
ề
n cao, các t
ậ
p đoàn tư
b
ả
n
độ
c quy
ề
n đưa các thi

ế
t b
ị
đó sang các n
ướ
c đang phát tri
ể
n d
ướ
i h
ì
nh
th
ứ
c chuy
ể
n giao công ngh
ệ
. R
õ
ràng, khi ch
ủ
ngh
ĩ
a
đế
qu
ố
c c
ò

n t
ồ
n t
ạ
i th
ì

xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n t
ừ
các n
ướ
c tư b
ả
n phát tri
ể
n sang các n
ướ
c đang phát tri
ể
n
là đi
ề
u không tránh kh
ỏ

i. Xét trong m
ộ
t giai đo
ạ
n phát tri
ể
n nh
ấ
t
đị
nh , có th
ể

di
ễ
n ra s
ự
thay
đổ
i t
ỷ
tr
ọ
ng tư b
ả
n
đầ
u tư vào khu v
ự
c nào đó c

ủ
a th
ế
gi
ớ
i,
nhưng phân tích m
ộ
t th
ờ
i k
ỳ
dài hơn c
ủ
a quy mô th
ế
gi
ớ
i cho th
ấ
y: xu
ấ
t kh
ẩ
u
tư b
ả
n v
ẫ
n là v

ũ
khí ch
ủ
y
ế
u mà tư b
ả
n
độ
c quy
ề
n s
ử
d
ụ
ng
để
bành tr
ướ
ng ra
n
ướ
c ngoài. T
ì
nh tr
ạ
ng n
ợ
n
ầ

n c
ủ
a các n
ướ
c đang phát tri
ể
n
ở
châu á, Phi ,
M
ỹ
Latinh là th
ự
c t
ế
ch
ứ
ng minh cho k
ế
t lu
ậ
n trên.
Th
ứ
hai là ch
ủ
th
ể
xu
ấ

t kh
ẩ
u tư b
ả
n có s
ự
thay
đổ
i l
ớ
n , trong đó vai tr
ò

các công ty xuyên qu
ố
c gia trong xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n ngày càng to l
ớ
n,
đặ
c bi
ệ
t
là trong FDI . M
ặ

t khác,
đã
xu
ấ
t hi
ệ
n nhi
ề
u ch
ủ
th
ể
xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n t
ừ
các
n
ướ
c đang phát tri
ể
n mà n
ổ
i b
ậ
t là các Nics châu Á.

Th
ứ
ba là h
ì
nh th
ứ
c xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n r
ấ
t đa d
ạ
ng, s
ự
đan quy
ệ
n gi
ữ
a xu
ấ
t
kh
ẩ
u tư b
ả
n và xu

ấ
t kh
ẩ
u hàng hoá tăng lên. Ch
ẳ
ng h
ạ
n, trong
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p
xu
ấ
t hi
ệ
n nh
ữ
ng h
ì
nh th
ứ
c m
ớ
i như BOT,BT s
ự
k
ế

t h
ợ
p gi
ữ
a xu
ấ
t kh
ẩ
u tư
b
ả
n v
ớ
i các h
ợ
p
đồ
ng buôn bán hàng hoá, d
ị
ch v
ụ
, ch
ấ
t xám không ng
ừ
ng
tăng lên.
Th
ứ
tư là s

ự
áp
đặ
t mang tính th
ự
c dân trong xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n
đã

đượ
c
g
ỡ
b
ỏ
d
ầ
n và nguyên t
ắ
c cùng có l
ợ
i
đượ
c
đề

cao.
Ngày nay , xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n luôn th
ể
hi
ệ
n k
ế
t qu
ả
hai m
ặ
t. M
ộ
t m
ặ
t, nó
làm cho các quan h
ệ
tư b
ả
n ch
ủ
ngh
ĩ

a
đượ
c phát tri
ể
n và m
ở
r
ộ
ng ra trên
đị
a
bàn qu
ố
c t
ế
, góp ph
ầ
n thúc
đẩ
y nhanh chóng quá tr
ì
nh phân công lao
độ
ng và
qu
ố
c t
ế
hoá
đờ

i s
ố
ng kinh t
ế
c
ủ
a nhi
ề
u n
ướ
c; là m
ộ
t trong nh
ữ
ng nhân t
ố
c
ự
c


7
k
ỳ
quan tr
ọ
ng tác
độ
ng t
ừ

bên ngoài vào làm cho quá tr
ì
nh công nghi
ệ
p hoá
và tái công nghi
ệ
p hoá, hi
ệ
n
đạ
i hoá
ở
các n
ướ
c nh
ậ
p kh
ẩ
u tư b
ả
n phát tri
ể
n
nhanh chóng . Song m
ặ
t khác, xu
ấ
t kh
ẩ

u tư b
ả
n v
ẫ
n
để
l
ạ
i cho các qu
ố
c gia
nh
ậ
p kh
ẩ
u tư b
ả
n, nh
ấ
t là v
ớ
i các n
ướ
c đang phát tri
ể
n nh
ữ
ng h
ậ
u qu

ả
n
ặ
ng n
ề

như: n
ề
n kinh t
ế
phát tri
ể
n m
ấ
t cân
đố
i và l
ệ
thu
ộ
c, n
ợ
n
ầ
n ch
ồ
ng ch
ấ
t do b
ị

bóc l
ộ
t quá n
ặ
ng n
ề
. Song đi
ề
u này tu
ỳ
thu
ộ
c m
ộ
t ph
ầ
n r
ấ
t l
ớ
n vào vai tr
ò

qu
ả
n l
ý
c
ủ

a nhà n
ướ
c
ở
các n
ướ
c nh
ậ
p kh
ẩ
u tư b
ả
n. L
ợ
i d
ụ
ng m
ặ
t tích c
ự
c c
ủ
a
xu
ấ
t kh
ẩ
u tư b
ả
n , nhi

ề
u n
ướ
c
đã
m
ở
r
ộ
ng vi
ệ
c ti
ế
p nh
ậ
n
đầ
u tư
để

đẩ
y m
ạ
nh
quá tr
ì
nh công nghi
ệ
p hoá
ở

n
ứơ
c m
ì
nh. V
ấ
n
đề

đặ
t ra là ph
ả
i bi
ế
t v
ậ
n d
ụ
ng
m
ề
m d
ẻ
o,linh ho
ạ
t , nguyên t
ắ
c cùng có l
ợ
i, l

ự
a ch
ọ
n phương án thi
ế
t th
ự
c,
để

khai thác ngu
ồ
n l
ự
c qu
ố
c t
ế
có hi
ệ
u qu
ả
.




8
CHƯƠNG 2
ĐẦU

TƯ
TRỰC

TIẾP

NƯỚC
NGOÀI – XU
HƯỚNG
QUAN
TRỌNG

ĐỐI

VỚI
CÁC
NƯỚC
ĐANG PHÁT
TRIỂN

2.1
Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài

2.1.1

Đặ
c đi
ể
m
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài

Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài ( Foreign Direct Investment – FDI ) là h
ì
nh
th
ứ
c
đầ
u tư n
ướ
c ngoài. S

ự
ra
đờ
i và phát tri
ể
n c
ủ
a nó là k
ế
t qu
ả
t
ấ
t y
ế
u c
ủ
a
quá tr
ì
nh qu
ố
c t
ế
và phân công lao
độ
ng qu
ố
c t
ế

.
Trên th
ự
c t
ế
có nhi
ề
u cách nh
ì
n nh
ậ
n khác nhau v
ề

đầ
u tư n
ướ
c
ngoài.Theo hi
ệ
p h
ộ
i lu
ậ
t qu
ố
c t
ế
(1966) “
Đầ

u tư n
ướ
c ngoài là s
ự
di chuy
ể
n
v
ố
n t
ừ
n
ướ
c c
ủ
a ng
ườ
i
đầ
u tư sang n
ướ
c c
ủ
a ng
ườ
i s
ử
d
ụ
ng nhưng không ph

ả
i
để
mua hàng tiêu dùng c
ủ
a n
ướ
c này mà dùng
để
chi phí cho các ho
ạ
t
độ
ng có
tính ch
ấ
t kinh t
ế
x
ã
h
ộ
i ”. Theo lu
ậ
t
Đầ
u tư n
ướ
c ngoài Vi
ệ

t Nam ban hành
năm 1987 và đư
ợ
c b
ổ
sung hoàn thi
ệ
n sau ba l
ầ
n s
ử
a
đổ
i “
Đầ
u tư n
ướ
c ngoài
là vi
ệ
c các t
ổ
ch
ứ
c và cá nhân n
ướ
c ngoài tr
ự
c ti
ế

p đưa vào Vi
ệ
t Nam v
ố
n
b
ằ
ng ti
ề
n n
ướ
c ngoài ho
ặ
c b
ấ
t k
ỳ
tài s
ả
n nào
đượ
c chính ph
ủ
Vi
ệ
t Nam ch
ấ
p
nh
ậ

n
để
h
ợ
p tác kinh doanh trên cơ s
ở
h
ợ
p
đồ
ng ho
ặ
c thành l
ậ
p xí nghi
ệ
p liên
doanh hay xí nghi
ệ
p 100% v
ố
n n
ướ
c ngoài”
Qua xem xét các
đị
nh ngh
ĩ
a v
ề

đầ
u tư n
ướ
c ngoài có th
ể
rút ra m
ộ
t s
ố

đặ
c trưng cơ b
ả
n c
ủ
a
đầ
u tư n
ướ
c ngoài như sau:
M
ộ
t là , s
ự
di chuy
ể
n v
ố
n t

ừ
n
ướ
c này sang n
ướ
c khác .
Hai là , v
ố
n
đượ
c huy
độ
ng vào các m
ụ
c đích th
ự
c hi
ệ
n các ho
ạ
t
độ
ng
kinh t
ế
và kinh doanh.
M
ặ
c dù có nhi
ề

u khác bi
ệ
t v
ề
quan ni
ệ
m nhưng nh
ì
n chung FDI
đượ
c
xem xét như m
ộ
t ho
ạ
t
độ
ng kinh doanh,
ở
đó có các y
ế
u t
ố
di chuy
ể
n v
ố
n
qu
ố

c t
ế
và kèm theo nó bao g
ồ
m các y
ế
u t
ố
khác . Các y
ế
u t
ố
đó không ch
ỉ

bao g
ồ
m s
ự
khác bi
ệ
t v
ề
qu
ố
c t
ị
ch c
ủ
a các

đố
i tác tham gia vào quá tr
ì
nh kinh


9
doanh,s
ự
khác bi
ệ
t văn hoá , lu
ậ
t pháp mà c
ò
n là s
ự
chuy
ể
n giao công ngh
ệ
,
th
ị
tr
ườ
ng tiêu th
ụ

Theo lu

ậ
t
Đầ
u tư n
ướ
c ngoài c
ủ
a Vi
ệ
t Nam, FDI có th
ể

đượ
c hi
ể
u như là
vi
ệ
c các t
ổ
ch
ứ
c, các cá nhân tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài đưa vào Vi
ệ

t Nam v
ố
n
b
ằ
ng ti
ề
n hay b
ấ
t c
ứ
tài s
ả
n nào
đượ
c chính ph
ủ
Vi
ệ
t Nam ch
ấ
p nh
ậ
n
để
h
ợ
p
tác v
ớ

i bên Vi
ệ
t Nam ho
ặ
c t
ự
m
ì
nh t
ổ
ch
ứ
c các ho
ạ
t
độ
ng kinh doanh trên
l
ã
nh th
ổ
Vi
ệ
t Nam .D
ướ
i góc
độ
kinh t
ế
có th

ể
hi
ể
u FDI là h
ì
nh th
ứ
c di
chuy
ể
n v
ố
n qu
ố
c t
ế
trong đó ng
ườ
i s
ở
h
ữ
u
đồ
ng th
ờ
i là ng
ườ
i tr
ự

c ti
ế
p tham
gia qu
ả
n l
ý
và đi
ề
u hành ho
ạ
t
độ
ng s
ử
d
ụ
ng v
ố
n
đầ
u tư.V
ề
th
ự
c ch
ấ
t, FDI là
s
ự

đầ
u tư c
ủ
a các công ty ( cá nhân) nh
ằ
m xây d
ự
ng các cơ s
ở
, chi nhánh
ở

n
ướ
c ngoài và làm ch
ủ
toàn b
ộ
hay t
ừ
ng ph
ầ
n cơ s
ở
đó.

Đầ
u tư tr
ự

c ti
ế
p n
ướ
c ngoài có các
đặ
c đi
ể
m sau:
Th
ứ
nh
ấ
t , các ch
ủ

đầ
u tư ph
ả
i đóng góp m
ộ
t kh
ố
i l
ượ
ng v
ố
n t
ố
i thi

ể
u theo
quy đ
ị
nh c
ủ
a t
ừ
ng qu
ố
c gia. Lu
ậ
t
Đầ
u tư n
ướ
c ngoài c
ủ
a Vi
ệ
t Nam quy
đị
nh
ch
ủ

đầ
u tư n
ướ
c ngoài ph

ả
i đóng góp t
ố
i thi
ể
u 30% v
ố
n pháp
đị
nh c
ủ
a d
ự
án.
Th
ứ
hai , s
ự
phân chia quy
ề
n qu
ả
n l
ý
các doanh nghi
ệ
p ph
ụ
thu
ộ

c vào m
ứ
c
độ
đóng góp v
ố
n. N
ế
u đóng góp 10% v
ố
n th
ì
doanh nghi
ệ
p hoàn toàn do ch
ủ

đầ
u tư n
ướ
c ngoài đi
ề
u hành và qu
ả
n l
ý
.
Th
ứ
ba , l

ợ
i nhu
ậ
n c
ủ
a các ch
ủ

đầ
u tư ph
ụ
thu
ộ
c vào k
ế
t qu
ả
ho
ạ
t
độ
ng
kinh doanh và
đượ
c phân chia theo t
ỷ
l
ệ
góp v
ố

n sau khi n
ộ
p thu
ế
và tr
ả
l
ợ
i
t
ứ
c c
ổ
ph
ầ
n.
Th
ứ
tư , FDI
đượ
c th
ự
c hi
ệ
n thông qua vi
ệ
c xây d
ự
ng doanh nghi
ệ

p m
ớ
i,
mua l
ạ
i toàn b
ộ
ho
ặ
c t
ừ
ng ph
ầ
n doanh nghi
ệ
p đang ho
ạ
t
độ
ng ho
ặ
c sát nh
ậ
p
các doanh nghi
ệ
p v
ớ
i nhau.
Th

ứ
năm , FDI không ch
ỉ
g
ắ
n li
ề
n v
ớ
i di chuy
ể
n v
ố
n mà c
ò
n g
ắ
n li
ề
n v
ớ
i
chuy
ể
n giao công ngh
ệ
, chuy
ể
n giao ki
ế

n th
ứ
c và kinh nghi
ệ
m qu
ả
n l
ý
và t
ạ
o
ra th
ị
tr
ườ
ng m
ớ
i cho c
ả
phía
đầ
u tư và phía nh
ậ
n
đầ
u tư.


10
Th

ứ
sáu , FDI hi
ệ
n nay g
ắ
n li
ề
n v
ớ
i các ho
ạ
t
độ
ng kinh doanh qu
ố
c t
ế
c
ủ
a
các công ty đa qu
ố
c gia.

Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n

ướ
c ngoài có th
ể

đượ
c phân chia theo nhi
ề
u tiêu th
ứ
c
khác nhau:
N
ế
u căn c
ứ
tính ch
ấ
t pháp l
ý
c
ủ
a
đầ
u tư n
ướ
c ngoài tr
ự
c ti
ế
p có th

ể
chia
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài thành các lo
ạ
i h
ợ
p
đồ
ng và h
ợ
p tác kinh doanh ,
doanh nghi
ệ
p liên doanh,doanh nghi
ệ
p 100% v
ố
n n
ướ
c ngoài. Ngoài ra c
ò
n
có thêm h

ì
nh th
ứ
c
đầ
u tư khác đó là h
ợ
p
đồ
ng xây d
ự
ng – kinh doanh- chuy
ể
n
giao (BOT). Trong các h
ì
nh th
ứ
c trên th
ì
doanh nghi
ệ
p liên doanh và doanh
nghi
ệ
p 100% v
ố
n là h
ì
nh th

ứ
c pháp nhân m
ớ
i và lu
ậ
t Vi
ệ
t Nam g
ọ
i chung là
xí nghi
ệ
p có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài.
N
ế
u căn c
ứ
vào tính ch
ấ
t
đầ
u tư có th
ể
chia FDI thành hai lo

ạ
i
đầ
u tư t
ậ
p
trung trong khu ch
ế
xu
ấ
t và
đầ
u tư phân tán. M
ỗ
i lo
ạ
i
đầ
u tư trên
đề
u có
ả
nh
h
ưở
ng
đế
n chuy
ể
n d

ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
, cơ c
ấ
u công nghi
ệ
p
ở
t
ừ
ng qu
ố
c gia.
N
ế
u căn c
ứ
vào quá tr
ì
nh tái s
ả
n xu
ấ
t có th
ể
chia
đầ

u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c
ngoài thành
đầ
u tư vào nghiên c
ứ
u và tri
ể
n khai,
đầ
u tư vào cung
ứ
ng nguyên
li
ệ
u,
đầ
u tư vào s
ả
n xu
ấ
t,
đầ
u tư vào tiêu th
ụ

s
ả
n ph
ẩ
m
N
ế
u căn c
ứ
vào l
ĩ
nh v
ự
c
đầ
u tư có th
ể
chia FDI thành các lo
ạ
i như
đầ
u tư
công nghi
ệ
p, nông nghi
ệ
p , d
ị
ch v
ụ

Theo lu
ậ
t
Đầ
u tư n
ướ
c ngoài c
ủ
a Vi
ệ
t Nam, các h
ì
nh th
ứ
c
đầ
u tư n
ướ
c
ngoài vào Vi
ệ
t Nam bao g
ồ
m 3 h
ì
nh th
ứ
c như sau:
· H

ợ
p
đồ
ng h
ợ
p tác kinh doanh
· Doanh nghi
ệ
p liên doanh
· Doanh nghi
ệ
p 100% v
ố
n n
ướ
c ngoài
. Hàng
đổ
i hàng – Phương th
ứ
c
đầ
u tư thu hút n
ướ
c ngoài quan tr
ọ
ng
đố
i
v

ớ
i các n
ướ
c đang phát tri
ể
n.
Hàng
đổ
i hàng là phương th
ứ
c
đầ
u tư mà giá tr
ị
c
ủ
a trang thi
ế
t b
ị
cung c
ấ
p
đượ
c hoàn tr
ả
b
ằ
ng chính s
ả

n ph
ẩ
m mà các trang thi
ế
t b
ị
đó làm ra. Phương
th
ứ
c này liên quan t
ớ
i hai h
ợ
p
đồ
ng quan h
ệ
m
ậ
t thi
ế
t v
ớ
i nhau và cân b
ằ
ng


11
nhau v

ề
m
ặ
t giá tr
ị
.Trong m
ộ
t h
ợ
p
đồ
ng, nhà cung c
ấ
p
đồ
ng
ý
xây d
ự
ng nhà
máy ho
ặ
c cung c
ấ
p các công ngh
ệ
c
ủ
a nhà máy cho phía
đố

i tác. Trong
h
ợ
p
đồ
ng khác, nhà cung c
ấ
p
đồ
ng
ý
mua l
ạ
i s
ả
n ph
ẩ
m mà công ngh
ệ
đó s
ả
n
xu
ấ
t ra v
ớ
i kh
ố
i l
ượ

ng tương
ứ
ng v
ớ
i gía tr
ị
thi
ế
t b
ị
mà nhà máy
đã

đầ
u tư.
Hàng
đổ
i hàng có vai tr
ò
quan tr
ọ
ng
đố
i v
ớ
i phát tri
ể
n kinh t
ế
c

ủ
a các
n
ướ
c đang phát tri
ể
n
đặ
c bi
ệ
t là các n
ướ
c đang chuy
ể
n
đổ
i. Th
ự
c t
ế

đã
ch
ỉ
ra
r
ằ
ng hàng
đổ
i hàng có

ý
ngh
ĩ
a quan tr
ọ
ng trong phát tri
ể
n các ngành công
nghi
ệ
p ch
ế
bi
ế
n nông s
ả
n góp ph
ầ
n
ổ
n
đị
nh và phát tri
ể
n kinh t
ế
, t
ạ
o vi
ệ

c làm
cho ng
ườ
i lao
độ
ng
ở
các n
ướ
c đang phát tri
ể
n. Hàng
đổ
i hàng là phương th
ứ
c
đầ
u tư m
ớ
i c
ủ
a các
đố
i tác n
ướ
c ngoài vào Vi
ệ
t Nam.

2.1.2

Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài
ở
các n
ướ
c đang phát tri
ể
n
Trong ba th
ậ
p k
ỷ
v
ừ
a qua, n
ề
n kinh t
ế
th
ế
gi
ớ
i
đã

ch
ứ
ng ki
ế
n m
ộ
t s
ự
tăng
tr
ưở
ng đáng k
ể
v
ề
lu
ồ
ng v
ố
n FDI. T
ổ
ng FDI trung b
ì
nh hàng năm theo giá tr
ị

th
ị
tr
ườ

ng hi
ệ
n nay tăng lên 10 l
ầ
n, t
ừ
104 t
ỷ
USD trong nh
ữ
ng năm c
ủ
a th
ậ
p
k
ỷ
60 lên
đế
n 1173 t
ỷ
USD vào cu
ố
i nh
ữ
ng năm c
ủ
a th
ậ
p k

ỷ
80. FDI
đã
ti
ế
p
t
ụ
c tăng và
đạ
t 1940 t
ỷ
USD năm 1992. Các n
ướ
c phát tri
ể
n chi
ế
m t
ừ
68%
trong nh
ữ
ng năm 60 lên
đế
n 80% vào cu
ố
i nh
ữ
ng năm 90 trong t

ổ
ng s
ố
c
ủ
a
ph
ầ
n tăng lên c
ủ
a FDI.
Xét v
ề
khuynh h
ướ
ng chung, m
ộ
t trong nh
ữ
ng nét n
ổ
i b
ậ
t nh
ấ
t c
ủ
a FDI là
vi
ệ

c tăng nhanh lên nhanh chóng và v
ữ
ng b
ề
n c
ủ
a nh
ữ
ng lu
ồ
ng FDI t
ớ
i các
n
ướ
c đang phát tri
ể
n. Sau m
ộ
t giai đo
ạ
n tương
đố
i
đì
nh tr
ệ
di
ễ
n ra sau các

cu
ộ
c kh
ủ
ng ho
ả
ng n
ợ
và m
ộ
t cu
ộ
c suy thoái cho t
ớ
i gi
ữ
a nh
ữ
ng năm 80 (t
ừ

năm 1981 - 1985 FDI
đế
n các n
ướ
c đang phát tri
ể
n th
ự
c t

ế
gi
ả
m 4%/ năm),
đầ
u tư vào các n
ướ
c đang phát tri
ể
n
đã
khôi ph
ụ
c m
ạ
nh m
ẽ
. Trong nh
ữ
ng năm
cu
ố
i th
ậ
p k
ỷ
80, FDI tăng 17% m
ộ
t năm và ti
ế

p t
ụ
c trong nh
ữ
ng năm 90.Theo
báo cáo c
ủ
a Liên H
ợ
p Qu
ố
c và
Đầ
u tư th
ế
gi
ớ
i năm 1994, t
ổ
ng
đầ
u tư FDI
vào các n
ướ
c đang phát tri
ể
n
đạ
t s
ố

k
ỷ
l
ụ
c là 70 t
ỷ
USD năm 1993, tăng
125% trong ba năm
đầ
u c
ủ
a th
ậ
p k
ỷ
này. Ng
ượ
c l
ạ
i FDI vào các n
ướ
c phát


12
tri
ể
n l
ạ
i gi

ả
m m
ạ
nh trong nh
ữ
ng năm 90. Trong năm 1991 , FDI vào các n
ướ
c
OECD gi
ả
m 31% và ti
ế
p t
ụ
c gi
ả
m thêm 16% năm 1992. K
ế
t qu
ả
là năm 1992
các n
ướ
c đang phát tri
ể
n chi
ế
m 32% t
ổ
ng FDI, trong khi t

ỷ
tr
ọ
ng trung b
ì
nh
là 24% trong nh
ữ
ng năm 70. T
ỷ
tr
ọ
ng này ti
ế
p t
ụ
c tăng,
đạ
t 40% vào năm
1993. N
ế
u xu h
ướ
ng này ti
ế
p t
ụ
c, kh
ố
i l

ượ
ng FDI hàng năm vào các n
ướ
c
đang phát tri
ể
n có th
ể
v
ượ
t các n
ướ
c phát tri
ể
n trong th
ờ
i gian không xa. Đi
ề
u
này cho th
ấ
y có m
ộ
t s
ự
thay
đổ
i cơ c
ấ
u r

ấ
t l
ớ
n không ch
ỉ
v
ề
h
ì
nh th
ứ
c c
ủ
a
đầ
u
tư mà c
ò
n c
ủ
a s
ả
n xu
ấ
t và thương m
ạ
i sinh ra t
ừ
k
ế

t qu
ả

đầ
u tư này.
Xét v
ề
m
ặ
t cơ c
ấ
u, d
ò
ng FDI có xu h
ướ
ng tăng vào khu v
ự
c s
ả
n xu
ấ
t và
d
ị
ch v
ụ
. Trong đó khu v
ự
c d
ị

ch v
ụ
chi
ế
m ưu th
ế
so v
ớ
i khu v
ự
c s
ả
n xu
ấ
t. Ví
d
ụ
51%
đầ
u tư n
ướ
c ngoài vào M
ỹ
năm 92 là vào khu v
ự
c d
ị
ch v
ụ
, so sánh

v
ớ
i năm 1981 là 4%. Con s
ố
này
ở
Anh là 40% năm 1992 và 35% năm 1981.
N
ướ
c Nh
ậ
t là 56% và 53%. Trong khi ph
ầ
n l
ớ
n các ho
ạ
t
độ
ng d
ị
ch v
ụ
t
ậ
p
trung
ở
các n
ướ

c phát tri
ể
n, c
ũ
ng có nh
ữ
ng d
ấ
u hi
ệ
u ch
ỉ
ra r
ằ
ng chính sách t
ự

do hoá c
ũ
ng
đã
d
ẫ
n
đế
n vi
ệ
c tăng đáng k
ể
m

ứ
c đâù tư FDI vào ngành d
ị
ch v
ụ

ở
các n
ướ
c đang phát tri
ể
n.
D
ò
ng FDI b
ì
nh quân hàng năm 1970 – 1992.


70 – 80
81- 85
86 - 90
1991
1992
T
ấ
t c
ả
các n
ướ

c (t
ỷ
USD)
Các n
ướ
c phát tri
ể
n ( t
ỷ
USD )
Các n
ướ
c đang phát tri
ể
n(t
ỷ

USD)
Châu Phi (%)
Châu Á (%)
Châu M
ỹ
-Latinh (%)

21
16
5
13.0
60.9
26.1

50
36
14
15.3
46.2
38.5
155
129
26
12.0
36.0
52.0
149
110
39
7.9
39.5
52.6
126
86
40
5.1
41.0
53.9



13
Ngu
ồ

n : Transnational Corporations in World Development : Third survey ,
United Nations .
S
ự
phân b
ổ
v
ề

đị
a l
ý
cho th
ấ
y 10 n
ướ
c
đứ
ng
đầ
u v
ề
nh
ậ
n FDI chi
ế
m
76% t
ổ
ng s

ố
FDI vào th
ế
gi
ớ
i th
ứ
ba vào năm 1992, tăng lên so v
ớ
i 70% trong
m
ườ
i năm tr
ướ
c nhưng v
ẫ
n th
ấ
p hơn 81%
đạ
t
đượ
c c
ủ
a năm 1981. Đi
ề
u này
có th
ể
gi

ả
i thích b
ở
i s
ự
tăng lên nhanh chóng c
ủ
a FDI vào Trung Qu
ố
c.N
ế
u
năm 1981 kh
ố
i l
ượ
ng FDI vào Trung Qu
ố
c là không đáng k
ể
th
ì

đế
n năm
1992
đã
chi
ế
m t

ớ
i m
ộ
t ph
ầ
n tư tông FDI vào các n
ướ
c đang phát tri
ể
n.
Chính sách thu hút và qu
ả
n l
ý
FDI c
ủ
a các n
ướ
c đang phát tri
ể
n
đã
thay
đổ
i m
ạ
nh m
ẽ
trong th
ậ

p k
ỷ
tr
ướ
c.Hi
ệ
n nay các chính ph
ủ

đề
u khuy
ế
n khích
FDI theo m
ộ
t cách th
ứ
c m
ớ
i chưa t
ứ
ng có trong l
ị
ch s
ử
. Vi
ệ
c chuy
ể
n các

chính sách kinh t
ế
h
ướ
ng v
ề
th
ị
tr
ườ
ng và các chính sách t
ự
do kinh t
ế

đã
thu
hút và h
ấ
p d
ẫ
n hơn các nhà
đầ
u tư. Nh
ữ
ng c
ố
g
ắ
ng c

ủ
a chính ph
ủ
các n
ướ
c
nh
ằ
m thu hút các nhà
đầ
u tư n
ướ
c ngoài
đặ
c bi
ệ
t là các d
ự
án vào cơ s
ở
h
ạ

t
ầ
ng và công tr
ì
nh phúc l
ợ
i theo h

ì
nh th
ứ
c BOO hay BOT đang tăng nhanh.
Vi
ệ
c th
ự
c hi
ệ
n tư nhân hoá và c
ổ
ph
ầ
n hoá doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c c
ũ
ng là
môt phương th
ứ
c quan tr
ọ
ng
để
thu hút các nhà
đầ
u tư n

ướ
c ngoài. Trong xu
h
ướ
ng này các n
ướ
c Châu M
ỹ
Latinh d
ẫ
n
đầ
u các n
ướ
c đang phát tri
ể
n.T
ừ

năm 1988
đế
n 1992 kh
ố
i l
ượ
ng FDI tr
ị
giá kho
ả
ng 8,1 t

ỷ
USD
đã

đượ
c đưa
vào các n
ướ
c châu M
ỹ
Latinh b
ở
i h
ì
nh th
ứ
c mua c
ổ
ph
ầ
n c
ủ
a các doanh
nghi
ệ
p nhà n
ướ
c. Kh
ố
i l

ượ
ng này chi
ế
m 16% t
ổ
ng FDI
đầ
u tư vào qu
ố
c gia
này. Các n
ướ
c Đông Âu c
ũ
ng
đã
thu hút kh
ố
i l
ượ
ng
đầ
u tư l
ớ
n vào l
ĩ
nh v
ự
c
này kho

ả
ng 5,2 t
ỷ
USD trong kho
ả
ng th
ờ
i gian t
ừ
năm 1988
đế
n 1992 tương
ứ
ng v
ớ
i 43% trong t
ổ
ng kh
ố
i l
ượ
ng
đầ
u tư vào khu v
ự
c.
Đầ
u tư tr
ự
c ti

ế
p n
ướ
c
ngoài c
ủ
a toàn th
ế
gi
ớ
i
đạ
t 450 t
ỷ
USD vào năm 1995. Trong đó hai ph
ầ
n ba
t
ậ
p trung vào các n
ướ
c châu á. T
ầ
m vóc ngày càng l
ớ
n và tính năng
độ
ng c
ủ
a

các n
ướ
c châu á
đã
làm cho châu á tr
ở
thành th
ị
tr
ườ
ng
đầ
u tư quan tr
ọ
ng
đố
i
v
ớ
i các công ty đa qu
ố
c gia.


14
T
ì
nh h
ì
nh d

ò
ng v
ố
n FDI trên th
ế
gi
ớ
i và trong khu v
ự
c hi
ệ
n nay
Có th
ể
nói trong 10 năm tr
ở
l
ạ
i đây, m
ặ
c dù có m
ộ
t s
ố
bi
ế
n
độ
ng song
nh

ì
n chung l
ượ
ng FDI trên toàn th
ế
gi
ớ
i có xu h
ướ
ng tăng. Năm 1997, con s
ố

này vào kho
ả
ng 400 t
ỷ
USD v
ớ
i kho
ả
ng 70% vào các n
ướ
c công nghi
ệ
p phát
tri
ể
n.Theo cơ quan thương m
ạ
i và phát tri

ể
n c
ủ
a Liên H
ợ
p Qu
ố
c (UNCTAD),
năm 1998, t
ổ
ng l
ượ
ng FDI
đạ
t 430 t
ỷ
USD, tăng g
ầ
n 10% so v
ớ
i năm 1997
nhưng lu
ồ
ng v
ố
n vào các n
ướ
c đang phát tri
ể
n l

ạ
i gi
ả
m xu
ố
ng c
ò
n 111 t
ỷ

USD so v
ớ
i 117 t
ỷ
c
ủ
a năm 1997.
Trong khu v
ự
c châu á, m
ứ
c
độ
c
ạ
nh tranh
để
thu hút tr
ở
nên r

ấ
t gay g
ắ
t.
Trong s
ố
các n
ướ
c đang phát tri
ể
n, Trung Qu
ố
c là n
ướ
c thành công nh
ấ
t v
ớ
i
l
ượ
ng
đầ
u tư thu hút trung b
ì
nh chi
ế
m t
ớ
i m

ộ
t n
ử
a t
ổ
ng s
ố
v
ố
n FDI
đổ
vào
các n
ướ
c đang phát tri
ể
n. Nguyên nhân ch
ủ
y
ế
u là s
ự
h
ấ
p d
ẫ
n c
ủ
a m
ộ

t th
ị

tr
ườ
ng r
ộ
ng l
ớ
n và c
ả
i cách kinh t
ế

đạ
t
đượ
c nhi
ề
u thành t
ự
u n
ổ
i b
ậ
t trong
nh
ữ
ng năm qua.
Do tác

độ
ng c
ủ
a cu
ộ
c kh
ủ
ng ho
ả
ng ti
ề
n t
ệ
châu á, năm 1998 là năm
đầ
u
tiên k
ể
t
ừ
năm 1985 t
ổ
ng v
ố
n vào khu v
ự
c này tuy
đã
gi
ả

m nhưng không
nhi
ề
u. Trong đó, kh
ả
năng
ứ
ng phó d
ẫ
n
đế
n m
ứ
c
độ

ả
nh h
ưở
ng c
ủ
a t
ừ
ng n
ướ
c
là khác nhau. Indonesia và Philippines
đứ
ng
đầ

u danh sách nhóm n
ướ
c suy
gi
ả
m ngu
ồ
n v
ố
n FDI, trong khi đó Hàn Qu
ố
c và Thái Lan , m
ặ
c dù ch
ị
u nhi
ề
u
tác
độ
ng c
ủ
a cu
ộ
c kh
ủ
ng ho
ả
ng nh
ấ

t, song v
ẫ
n duy tr
ì

đượ
c l
ượ
ng v
ố
n l
ớ
n.
Trên th
ự
c t
ế
hai qu
ố
c gia này
đã
ti
ế
n hành nh
ữ
ng c
ả
i cách sâu r
ộ
ng,

đã

đượ
c
đánh giá là thành công c
ả
trên b
ì
nh di
ệ
n n
ề
n kinh t
ế
v
ĩ
mô nói chung và môi
tr
ườ
ng
đầ
u tư nói riêng.Năm 1998, v
ố
n FDI đăng k
ý
c
ủ
a Thái Lan là 5,9 t
ỷ

USD so v
ớ
i 3,6 t
ỷ
năm 1997 và c
ủ
a Hàn Qu
ố
c l
ầ
n l
ượ
t là 4,7 t
ỷ
USD và 3,6
t
ỷ
USD . Cu
ộ
c kh
ủ
ng ho
ả
ng này c
ũ
ng làm gi
ả
m r
õ
r

ệ
t ngu
ồ
n cung c
ấ
p FDI t
ừ

hai qu
ố
c gia cung c
ấ
p FDI l
ớ
n c
ủ
a châu á là Nh
ậ
t B
ả
n ,Hàn Qu
ố
c và m
ộ
t s
ố

n
ướ
c Nics khác.

15
2.2 Kinh nghi
ệ
m c
ủ
a m
ộ
t s
ố
n
ướ
c trong thu hút và s
ử
d
ụ
ng
đầ
u tư tr
ự
c
ti
ế
p n
ướ
c ngoài vào phát tri
ể
n tăng tr

ưở
ng kinh t
ế


2.2.1
Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài
ở
Trung Qu
ố
c

Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài
ở
Trung Qu
ố

c chi
ế
m m
ộ
t ph
ầ
n tư t
ổ
ng
đầ
u
tư vào các n
ướ
c đang phát tri
ể
n, góp ph
ầ
n quan tr
ọ
ng vào phát tri
ể
n kinh t
ế

ở

các n
ướ
c này. Quy mô trung b
ì

nh c
ủ
a các d
ự
án năm 1991 là 920000USD,
năm 1190000USD và năm 1993 là 1310000 USD. T
ừ
năm 1992 b
ắ
t
đầ
u có s
ự

gia tăng đáng k
ể
trong các d
ự
án v
ừ
a ho
ặ
c l
ớ
n v
ớ
i k
ỹ
thu
ậ

t tiên ti
ế
n trong
ngành đi
ệ
n, máy móc, hoá ch
ấ
t, đi
ệ
n t
ử
, v
ậ
t li
ệ
u xây d
ự
ng. Các
đặ
c khu kinh
t
ế
và khu công nghi
ệ
p
đượ
c xây d
ự
ng ngày càng nhi
ề

u. Cho
đế
n nay Trung
Qu
ố
c v
ẫ
n là nơi h
ấ
p d
ẫ
n các nhà
đầ
u tư và Trung Qu
ố
c v
ẫ
n duy tr
ì
m
ứ
c tăng
tr
ưở
ng cao.
T
ừ
năm 1995, Trung Qu
ố
c

đã
khuy
ế
n khích các doanh nghi
ệ
p trong
n
ướ
c và các nhà
đầ
u tư c
ủ
a các n
ướ
c châu Âu th
ự
c hi
ệ
n phương th
ứ
c hàng
đổ
i
hàng nh
ằ
m phát tri
ể
n ngành ch
ế
bi

ế
n nông s
ả
n xu
ấ
t kh
ẩ
u, góp ph
ầ
n tích c
ự
c
t
ạ
o vi
ệ
c làm cho ng
ườ
i lao
độ
ng nh
ấ
t là lao
độ
ng nông thôn . Đi
ề
u g
ì

đã

d
ẫ
n
đế
n k
ế
t qu
ả
ho
ạ
t
độ
ng t
ố
t như v
ậ
y c
ủ
a Trung Qu
ố
c .Bên c
ạ
nh m
ộ
t s
ố
nhân t
ố

thu

ậ
n l
ợ
i, Trung Qu
ố
c
đã
có các bi
ệ
n pháp thu hút và s
ử
d
ụ
ng FDI cho s
ự

phát tri
ể
n m
ộ
t cách tích c
ự
c và k
ế
ho
ạ
ch.
Th
ứ
nh

ấ
t , Trung Qu
ố
c
đã
t
ạ
o ra m
ộ
t môi tr
ườ
ng khá thu
ậ
n l
ợ
i và
ổ
n
đị
nh cho các nhà
đầ
u tư, t
ạ
o ra m
ứ
c tin c
ậ
y cao nơi h
ọ
. Nh

ờ
đó Trung Qu
ố
c
đã
thu hút lu
ồ
ng
đầ
u tư l
ớ
n, h
ì
nh th
ứ
c và
đố
i tác phong phú. Môi tr
ườ
ng
đầ
u
tư luôn
đượ
c c
ả
i thi
ệ
n . T
ừ

năm 1992 các chính quy
ề
n
đị
a phương b
ắ
t
đầ
u ch
ủ

độ
ng hơn trong vi
ệ
c thông qua các d
ự
án FDI và
đã
cung c
ấ
p thêm các d
ị
ch
v
ụ
x
ã
h
ộ
i cho các doanh nghi

ệ
p có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài. Nh
ậ
n ra tâm quan
tr
ọ
ng c
ủ
a vi
ệ
c b
ả
o h
ộ
s
ở
h
ữ
u trí tu
ệ
, Trung Qu
ố
c
đã

đưa các lu
ậ
t v
ề
b
ả
n quy
ề
n
, nh
ã
n mác, sáng ch
ế
và các quy
đị
nh v
ề
các ph
ầ
n m
ề
m máy tínhvà gia nh
ậ
p
t
ổ
ch
ứ
c s
ở

h
ữ
u trí tu
ệ
th
ế
gi
ớ
i, Công
ướ
c Paris và Công
ướ
c b
ả
n quy
ề
n th
ế



16
gi
ớ
i
để
b
ả
o v
ệ

b
ả
n quy
ề
n công nghi
ệ
p. Các đi
ề
u ki
ệ
n cơ s
ở
h
ạ
t
ầ
ng
ở
các khu
v
ự
c t
ậ
p trung nhi
ề
u FDI
đã

đượ
c nâng c

ấ
p,
đặ
c bi
ệ
t là
ở
các khu v
ự
c kinh t
ế

và các vùng phát tri
ể
n kinh t
ế
và công nghi
ệ
p.
Th
ứ
hai , FDI
ở
Trung Qu
ố
c
đượ
c thu hút m
ộ
t cách có k

ế
ho
ạ
ch.
ở
giai
đo
ạ
n
đầ
u FDI
đượ
c khuy
ế
n khích t
ậ
p trung vào s
ả
n xu
ấ
t công nghi
ệ
p là ngành
có h
ệ
s
ố
t
ạ
o vi

ệ
c làm cao tuy nhiên h
ọ
c
ũ
ng đưa ra nh
ữ
ng h
ạ
n ch
ế
m
ớ
i d
ầ
n
d
ầ
n
đượ
c tháo b
ỏ
. Ch
ẳ
ng h
ạ
n t
ừ
năm 1992 sau 13 năm k
ể

t
ừ
khi m
ở
c
ử
a,
Trung Qu
ố
c m
ớ
i m
ở
r
ộ
ng l
ĩ
nh v
ự
c
đầ
u tư trong ngành dich v
ụ
như tài chính ,
b
ả
o hi
ể
m, b
ấ

t
độ
ng s
ả
n, du l
ị
ch, thương m
ạ
i
đặ
c bi
ệ
t d
ị
ch v
ụ
k
ế
toán, tư v
ấ
n
và thông tin.

2.2.2
Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n

ướ
c ngoài
ở
Thái Lan

Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài
ở
Thái Lan
đã
góp ph
ầ
n quan tr
ọ
ng vào phát
tri
ể
n kinh t
ế

ở
n
ướ
c này. Cu

ố
i th
ậ
p k
ỷ
80, Thái Lan
đã
thu hút kho
ả
ng 30 t
ỷ

USD v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài. Vào
đầ
u nh
ữ
ng năm 90, n
ề
n kinh t
ế
Thái Lan
luôn gi
ữ

ở
m
ứ
c tăng tr
ưở
ng 8%/ năm. Tuy nhiên v
ừ
a qua n
ướ
c này
đã
lâm
vào cu
ộ
c kh
ủ
ng ho
ả
ng tài chính tr
ầ
m tr
ọ
ng mà các nguyên nhân chính là
đầ
u
tư quá nhi
ề
u vào b
ấ
t

độ
ng s
ả
n, qu
ả
n l
ý
v
ố
n n
ướ
c ngoài quá l
ỏ
ng l
ẻ
o và thu hút
vào n
ề
n kinh t
ế
quá m
ứ
c so v
ớ
i kh
ả
năng h
ấ
p d
ẫ

n và s
ử
d
ụ
ng th
ự
c s
ự
.
Trong ba năm l
ạ
i đây, ngu
ồ
n v
ố
n
đổ
vào Thái Lan là 55 t
ỷ
USD song
h
ầ
u h
ế
t l
ạ
i
đượ
c
đầ

u tư vào b
ấ
t
độ
ng s
ả
n và m
ộ
t s
ố
l
ĩ
nh v
ự
c không phát huy
đượ
c hi
ệ
u qu
ả
.
Đầ
u tư nh
ữ
ng kho
ả
n kh
ổ
ng l
ồ

vào b
ấ
t
độ
ng s
ả
n nhưng ch
ủ

y
ế
u
để
ph
ụ
c v
ụ
tiêu dùng ít t
ạ
o ra vi
ệ
c làm có ch
ấ
t l
ượ
ng cho n
ề
n kinh t
ế
, v

ớ
i
kh
ả
năng sinh l
ờ
i th
ấ
p , ch
ỉ
t
ạ
o cho m
ọ
i ng
ườ
i c
ả
m giác giàu có nhưng đó ch
ỉ

là s
ự
ph
ồ
n vinh gi
ả
t
ạ
o. Đi

ề
u này có ngh
ĩ
a là FDI không nh
ằ
m vào phát tri
ể
n
mà ch
ỉ

để
ki
ế
m chênh l
ệ
ch.
Vi
ệ
c vay ti
ề
n n
ướ
c ngoài v
ớ
i l
ã
i su
ấ
t th

ấ
p quá d
ễ
dàng làm cho các nhà
đầ
u tư
ở
Thái Lan thi
ế
u ch
ọ
n l
ọ
c l
ĩ
nh v
ự
c kinh doanh. M
ộ
t s
ố
l
ĩ
nh v
ự
c có l
ã
i
su
ấ

t r
ấ
t th
ấ
p c
ũ
ng
đượ
c
đầ
u tư.


17
2.3 Bài h
ọ
c rút ra t
ừ
nghiên c
ứ
u kinh nghi
ệ
m c
ủ
a Trung Qu
ố
c và Thái
Lan
T
ừ

vài th
ậ
p niên tr
ở
l
ạ
i đây,
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài
đã
góp ph
ầ
n
không nh
ỏ
trong quá tr
ì
nh tăng tr
ưở
ng c
ủ
a nhi
ề
u n

ướ
c trong đó có c
ả
s
ự
th
ầ
n
k
ỳ
châu á. S
ự
bùng n
ổ

đầ
u tư và thương m
ạ
i
ở
t
ấ
t c
ả
các vùng trên th
ế
gi
ớ
i
trong m

ấ
y năm g
ầ
n đây là các nhân t
ố
chính góp ph
ầ
n thúc
đẩ
y quá tr
ì
nh toàn
c
ầ
u hóa kinh t
ế
ngày m
ộ
t lan r
ộ
ng . Khu v
ự
c châu á - Thái B
ì
nh Dương
đã

tr
ở
thành m

ộ
t đi
ể
m sáng trên b
ả
n
đồ
phân b
ổ

đầ
u tư c
ủ
a th
ế
gi
ớ
i v
ớ
i nhi
ề
u l
ợ
i
th
ế
v
ề
lao
độ

ng , ngu
ồ
n l
ự
c mà các nhà
đầ
u tư coi là r
ấ
t có tri
ể
n v
ọ
ng và
đặ
t
nhi
ề
u ni
ề
m tin. V
ề
lâu dài, chúng ta c
ầ
n ph
ả
i g
ắ
n vi
ệ
c c

ả
i cách môi tr
ườ
ng
đầ
u tư v
ớ
i c
ả
i cách toàn b
ộ
n
ề
n kinh t
ế
. Vi
ệ
c làm này có tác d
ụ
ng m
ạ
nh m
ẽ

hơn so v
ớ
i vi
ệ
c ưu
đã

i và khuy
ế
n khích riêng l
ẻ
cho các nhà
đầ
u tư ( ch
ủ
y
ế
u
ch
ỉ

để
gi
ữ
chân các nhà
đầ
u tư tr
ướ
c chuy
ể
n d
ị
ch l
ợ
i th
ế
c

ạ
nh tranh gi
ữ
a các
n
ướ
c). C
ả
i cách môi tr
ườ
ng
đầ
u tư s
ẽ
ch
ỉ
là m
ộ
t ph
ầ
n trong vi
ệ
c c
ả
i cách cơ
c
ấ
u kinh t
ế
và có thu hút

đượ
c nhi
ề
u FDI hay không ph
ụ
thu
ộ
c vào k
ế
t qu
ả

c
ủ
a nh
ữ
ng n
ỗ
l
ự
c c
ả
i cách
ấ
y.C
ầ
n ph
ả
i th
ấ

y r
ằ
ng n
ế
u ch
ỉ
c
ả
i thi
ệ
n theo h
ướ
ng
t
ố
t hơn so v
ớ
i tr
ướ
c là chưa
đủ
. Các nhà
đầ
u tư s
ẽ
ch
ỉ

đầ
u tư khi cho r

ằ
ng các
đi
ề
u ki
ệ
n c
ủ
a môi tr
ườ
ng
đã

đủ
t
ố
t
đố
i v
ớ
i h
ọ
và có th
ể
đem l
ạ
i l
ợ
i nhu
ậ

n.
S
ự

ổ
n
đị
nh chính tr
ị
– x
ã
h
ộ
i cùng v
ớ
i chính sách nh
ấ
t quán và lâu dài
c
ủ
a Vi
ệ
t Nam trong vi
ệ
c h
ộ
i nh
ậ
p v
ớ

i khu v
ự
c và th
ế
gi
ớ
i và nh
ữ
ng l
ợ
i th
ế

v
ố
n có v
ề
tài nguyên , con ng
ườ
i s
ẽ
v
ẫ
n là nh
ữ
ng th
ế
m
ạ
nh c

ủ
a môi tr
ườ
ng
đầ
u tư c
ủ
a Vi
ệ
t Nam. Như v
ậ
y chúng ta c
ầ
n bi
ế
t t
ậ
n d
ụ
ng và phát huy nh
ữ
ng
l
ợ
i th
ế
Vi
ệ
t Nam v
ẫ

n s
ẽ
là m
ộ
t th
ị
tr
ườ
ng h
ấ
p d
ẫ
n và có nhi
ề
u cơ h
ộ
i
đầ
u tư.



18
CHƯƠNG 3

ĐẦU
TƯ
TRỰC

TIẾP

NƯỚC
NGOÀI VÀ
NHỮNG

GIẢI
PHÁP
NHẰM

THU HÚT
ĐẦU
TƯ
TRỰC

TIẾP

NƯỚC
NGOÀI VÀO V
IỆT
NAM.
3.1
Đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài v
ớ

i tăng tr
ưở
ng, phát tri
ể
n kinh t
ế

Vi
ệ
t Nam
3.1.1 FDI – Ngu
ồ
n v
ố
n
đầ
u tư phát tri
ể
n quan tr
ọ
ng
Thu hút và s
ử
d
ụ
ng có hi
ệ
u q
ủ
a v

ố
n
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài là ch
ủ

trương quan tr
ọ
ng c
ủ
a Nhà n
ướ
c Vi
ệ
t Nam nh
ằ
m th
ự
c hi
ệ
n thành công
đườ
ng
l

ố
i
đổ
i m
ớ
i , phát tri
ể
n kinh t
ế
x
ã
h
ộ
i.
T
ừ
năm 1987
đế
n nay, sau hơn 10 năm kiên tr
ì
th
ự
c hi
ệ
n
đườ
ng l
ố
i
đổ

i
m
ớ
i, Vi
ệ
t Nam
đã

đạ
t
đượ
c nh
ữ
ng thành t
ự
u đáng k
ể
trên t
ấ
t c
ả
các m
ặ
t kinh
t
ế
– x
ã
h
ộ

i . Lu
ậ
t
Đầ
u tư n
ướ
c ngoài ban hành năm 1987
đã
m
ở
ra m
ộ
t
chương m
ớ
i trong ho
ạ
t
độ
ng kinh t
ế

đố
i ngo
ạ
i c
ủ
a Vi
ệ
t Nam. Hơn m

ườ
i năm
qua khu v
ự
c kinh t
ế
có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài
đã
phát tri
ể
n nhanh, t
ừ
ng b
ướ
c
kh
ẳ
ng
đị
nh v
ị
trí c
ủ
a m

ì
nh như là m
ộ
t b
ộ
ph
ậ
n năng
độ
ng c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
, có
t
ố
c
độ
tăng tr
ưở
ng cao và đóng góp ngày càng l
ớ
n vào phát tri
ể
n kinh t
ế

đấ

t
n
ướ
c và thành công chung c
ủ
a công cu
ộ
c
đổ
i m
ớ
i.
T
ừ
khi “ Lu
ậ
t
Đầ
u tư n
ướ
c ngoài t
ạ
i Vi
ệ
t Nam ” có hi
ệ
u l
ự
c cho
đế

n h
ế
t
tháng 12/1999, nhà n
ướ
c ta
đã
c
ấ
p gi
ấ
y phép cho 2766 d
ự
án
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p
n
ướ
c ngoài v
ớ
i t
ổ
ng s
ố
v
ố

n đăng k
ý
là 37055,66 tri
ệ
u USD.Tính b
ì
nh quân
m
ỗ
i năm chúng ta c
ấ
p phép cho 230 d
ự
án v
ớ
i m
ứ
c 3087,97 tri
ệ
u USD v
ố
n
đăng k
ý
.
Nh
ị
p
độ
thu hút

đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài c
ủ
a ta có xu h
ướ
ng tăng
nhanh t
ừ
năm 1988
đế
n năm 1995 c
ả
v
ề
s
ố
d
ự
án c
ũ
ng như v
ố
n đăng
k

ý
.Riêng năm 1996 s
ở
d
ĩ
có l
ượ
ng v
ố
n đăng k
ý
tăng v
ọ
t là do có hai d
ự
án
đầ
u tư vào l
ĩ
nh v
ự
c phát tri
ể
n đô th
ị

ở
Hà N
ộ
i và thành ph

ố
H
ồ
Chí Minh
đượ
c phê duy
ệ
t v
ớ
i quy mô d
ự
án l
ớ
n ( hơn 3 t
ỷ
USD/ 2 d
ự
án).
Đố
i v
ớ
i n
ề
n
kinh t
ế
có quy mô như c
ủ
a n
ướ

c ta th
ì
đâu là m
ộ
t l
ượ
ng v
ố
n
đầ
u tư không
nh
ỏ
, nó th
ự
c s
ự
là ngu
ồ
n v
ố
n góp ph
ầ
n t
ạ
o ra s
ự
chuy
ể
n bi

ế
n không ch
ỉ
v
ề



19
quy mô
đầ
u tư mà đi
ề
u quan tr
ọ
ng hơn là ngu
ồ
n v
ố
n này có vai tr
ò
như “
ch
ấ
t xúc tác đi
ề
u ki
ệ
n ”
để

vi
ệ
c
đầ
u tư c
ủ
a ta
đạ
t hi
ệ
u qu
ả
nh
ấ
t
đị
nh . N
ế
u so
v
ớ
i t
ổ
ng s
ố
v
ố
n
đầ
u tư xây d

ự
ng cơ b
ả
n x
ã
h
ộ
i th
ờ
i k
ỳ
năm 1991-1999 th
ì
v
ố
n
đầ
u tư xây d
ự
ng cơ b
ả
n c
ủ
a các d
ự
án
đầ
u tư tr
ự
c ti

ế
p n
ướ
c ngoài chi
ế
m
26,51% và l
ượ
ng v
ố
n
đầ
u tư này có xu h
ướ
ng tăng lên qua các năm. V
ố
n
đầ
u
tư n
ướ
c ngoài là ngu
ồ
n v
ố
n b
ổ
sung quan tr
ọ
ng giúp Vi

ệ
t Nam phát tri
ể
n m
ộ
t
n
ề
n kinh t
ế
cân
đố
i b
ề
n v
ữ
ng theo yêu c
ầ
u c
ủ
a công cu
ộ
c công nghi
ệ
p hoá ,
hi
ệ
n
đạ
i hoá.

Đầ
u tư c
ủ
a m
ộ
t s
ố
n
ướ
c vào Vi
ệ
t Nam

Stt



1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Tên các qu

ố
c gia và l
ã
nh
th
ổ


Singapore
Đài Loan
Nh
ậ
t B
ả
n
Hàn Qu
ố
c
Qu
ầ
n
đả
o Virgin ( Anh )
H
ồ
ng Kông
Pháp
Malaysia
Thái Lan
Hoa K

ỳ



S
ố
d
ự

án

194
369
263
213
69
187
89
61
79
67

T
ỷ
l
ệ

%

9.8

18.7
13.4
10.8
3.5
9.5
4.5
3.1
4.0
3.4


S
ố
v
ố
n
đầ
u
tư

6368.61
4354.64
3453.58
3212.92
2705.89
2482.07
1364.61
1344.08
1087.81
1062.66

T
ỷ
l
ệ

%

19.2
13.1
10.4
9.7
8.1
7.5
4.1
4.0
3.3
3.2

Ngu
ồ
n : Báo cáo t
ổ
ng h
ợ
p v
ề

đầ

u tư n
ướ
c ngoài , V
ụ
Qu
ả
n l
ý
D
ự
án, B
ộ
KH&ĐT.
M
ộ
t trong vai tr
ò
quan tr
ọ
ng c
ủ
a ho
ạ
t
độ
ng
đầ
u tư n
ướ
c ngoài tr

ự
c ti
ế
p
đặ
c bi
ệ
t
đố
i v
ớ
i các n
ướ
c đang phát tri
ể
n là chuy
ể
n giao công ngh
ệ
và thi
ế
t b
ị

cho n
ướ
c nh
ậ
n
đầ

u tư. Các nhà
đầ
u tư n
ướ
c ngoài th
ườ
ng góp v
ố
n b
ằ
ng bí


20
quy
ế
t, công ngh
ệ
c
ủ
a m
ì
nh ho
ặ
c c
ủ
a n
ướ
c m
ì

nh và s
ử
d
ụ
ng trong các doanh
nghi
ệ
p có
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài.
D
ò
ng FDI
đế
n Vi
ệ
t Nam t
ừ
nhi
ề
u n
ướ
c và khu v
ự

c trên th
ế
gi
ớ
i.
Đế
n
30/04/1998 có 59 qu
ố
c gia và l
ã
nh th
ổ

đầ
u tư vào Vi
ệ
t Nam v
ớ
i tr
ì
nh
độ
phát
tri
ể
n kinh t
ế
, khoa h
ọ

c công ngh
ệ
và
đặ
c đi
ể
m nhân văn khác nhau,
đã
và
đang làm đa d
ạ
ng hoá k
ỹ
thu
ậ
t công ngh
ệ
c
ò
n nghèo nàn c
ủ
a Vi
ệ
t Nam. Đa s
ố

thi
ế
t b
ị

công ngh
ệ
đưa vào Vi
ệ
t Nam thông qua FDI thu
ộ
c lo
ạ
i trung b
ì
nh c
ủ
a
th
ế
gi
ớ
i , tiên ti
ế
n hơn thi
ế
t b
ị
hi
ệ
n có. Đi
ề
u này có th
ể

đượ
c gi
ả
i thích do các
đố
i tác n
ướ
c ngoài l
ớ
n nh
ấ
t ch
ủ
y
ế
u là Singapore, Đài Loan, H
ồ
ng Kông, Hàn
Qu
ố
c . Có th
ể
nói s
ự
ho
ạ
t
độ
ng c
ủ

a
đồ
ng v
ố
n có ngu
ồ
n g
ố
c t
ừ

đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p
n
ướ
c ngoài như là m
ộ
t trong nh
ữ
ng
độ
ng l
ự
c gây ph
ả
n

ứ
ng dây chuy
ề
n thúc
đẩ
y s
ự
ho
ạ
t
độ
ng c
ủ
a
đồ
ng v
ố
n trong n
ướ
c. M
ộ
t s
ố
chuyên gia kinh t
ế
tính
toán r
ằ
ng c
ứ

m
ộ
t
đồ
ng v
ố
n
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài ho
ạ
t
độ
ng s
ẽ
làm cho
b
ố
n
đồ
ng v
ố
n trong n
ướ
c ho

ạ
t
độ
ng theo.

3.1.2 FDI v
ớ
i phát tri
ể
n ngành , vùng kinh t
ế
quan tr
ọ
ng
Đầ
u tư n
ướ
c ngoài tr
ự
c ti
ế
p
đế
n nay
đã
có m
ặ
t
ở
h

ầ
u h
ế
t các l
ĩ
nh v
ự
c,
ngay c
ả
nh
ữ
ng ngành và l
ĩ
nh v
ự
c
đò
i h
ỏ
i k
ỹ
thu
ậ
t, công ngh
ệ
tiên ti
ế
n như
thông tin vi

ễ
n thông, thăm d
ò
d
ầ
u khí, giao thông
đườ
ng b
ộ
, c
ấ
p n
ướ
c, s
ả
n
xu
ấ
t l
ắ
p ráp ô tô, xe máy, hàng đi
ệ
n t
ử
, s
ả
n xu
ấ
t m
ộ

t s
ố
m
ặ
t hàng tiêu dùng và
th
ự
c ph
ẩ
m v
ớ
i ch
ấ
t l
ượ
ng cao. Vi
ệ
c này giúp Vi
ệ
t Nam không m
ấ
t nhi
ề
u năm
t
ự
mày m
ò
t
ì

m ki
ế
m mà v
ẫ
n phát tri
ể
n
đượ
c các ngành, l
ĩ
nh v
ự
c m
ớ
i, rút ng
ắ
n
đượ
c kho
ả
ng cách công ngh
ệ
v
ớ
i th
ế
gi
ớ
i và khu v
ự

c.
Cơ c
ấ
u v
ố
n FDI th
ự
c hi
ệ
n phân theo ngành kinh t
ế




21

1988-1995

1996-1998

1988-1998

Th
ờ
i
gian


Ngành

g
T
ổ
ng

%

T
ổ
ng
T
ổ
ng

%

T
ổ
ng
T
ổ
ng

%
1. Công nghi
ệ
p
và xây d
ự
ng

2. Nông Lâm
Ngư Nghi
ệ
p
3. D
ị
ch v
ụ


4.T
ổ
ng

4130.076

370.870

2311.865

6785.812
60.5

5.5

34.1


5023.794

558.144

2511.66

8093.598
62.1

6.9

31.0
9126.87

929.014

4823.522

14879.40
61.3

6.2

32.4


Ngu
ồ
n : Báo cáo T
ổ
ng h
ợ

p th
ự
c hi
ệ
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài tr
ự
c ti
ế
p 1988-1998, V
ụ
qu
ả
n
l
ý
D
ự
án , B
ộ
K
ế
ho
ạ
ch
Đầ
u tư .

Khu v
ự
c kinh t
ế
có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài luôn có ch
ỉ
s
ố
phát tri
ể
n cao
hơn ch
ỉ
s
ố
phát tri
ể
n c
ủ
a các thành ph
ầ
n kinh t
ế

khác, và cao hơn h
ẳ
n ch
ỉ
s
ố

phát tri
ể
n chung c
ủ
a c
ả
n
ướ
c. T
ỷ
tr
ọ
ng c
ủ
a khu v
ự
c kinh t
ế
có v
ố
n
đầ
u tư

n
ướ
c ngoài trong t
ổ
ng s
ả
n ph
ẩ
m trong n
ướ
c c
ũ
ng có xu h
ướ
ng tăng lên tương
đố
i
ổ
n
đị
nh ( năm 1995 = 6,3%; năm 1996 = 7,39%; năm 1997 = 9,07%; năm
1998 = 10,12%; năm 1999 = 10,3%)
( Theo T
ạ
p chí Nghiên c
ứ
u kinh t
ế
tháng 9/2000)
Công nghi

ệ
p – Ngành kinh t
ế
quan tr
ọ
ng và tr
ự
c ti
ế
p liên quan
đế
n k
ỹ

thu
ậ
t công ngh
ệ
c
ủ
a toàn b
ộ
n
ề
n kinh t
ế
, thu hút
đượ
c nhi
ề

u và ngày càng
tăng v
ề
s
ố
d
ự
án và v
ố
n FDI. Các doanh nghi
ệ
p có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài
không nh
ữ
ng chi
ế
m t
ỷ
tr
ọ
ng cao mà c
ò
n có xu h
ướ

ng tưng lên đáng k
ể
trong


22
t
ổ
ng giá tr
ị
s
ả
n xu
ấ
t c
ủ
a toàn ngành. Khu v
ự
c có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài luôn
t
ạ
o ra hơn 25% giá tr
ị
s

ả
n xu
ấ
t c
ủ
a toàn ngành công nghi
ệ
p.
Trong ngành công nghi
ệ
p khai thác, các doanh nghi
ệ
p có v
ố
n
đầ
u tư
n
ướ
c ngoài đang có v
ị
trí hàng
đầ
u, v
ớ
i t
ỷ
tr
ọ
ng 79% giá tr

ị
s
ả
n xu
ấ
t c
ủ
a toàn
ngành.
Đặ
c bi
ệ
t, giá tr
ị
s
ả
n xu
ấ
t c
ủ
a ngành khai thác d
ầ
u thô và khí t
ự
nhiên
ch
ủ
y
ế
u do các doanh nghi

ệ
p có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài t
ạ
o ra. Trong công
nghi
ệ
p ch
ế
bi
ế
n,t
ỷ
tr
ọ
ng giá tr
ị
s
ả
n xu
ấ
t c
ủ
a các doanh nghi
ệ

p có v
ố
n
đầ
u tư
n
ướ
c ngoài chi
ế
m kho
ả
ng 22% và có xu h
ướ
ng ngày càng tăng. Trong đó,
ở

m
ộ
t s
ố
ngành quan tr
ọ
ng, t
ỷ
tr
ọ
ng giá tr
ị
s
ả

n xu
ấ
t c
ủ
a các doanh nghi
ệ
p có
v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài như sau: 71% trong ngành s
ả
n xu
ấ
t s
ử
a ch
ữ
a xe có
độ
ng cơ; 44,3% trong ngành s
ả
n xu
ấ
t san ph
ẩ
m b

ằ
ng da và gi
ả
da;100% trong
ngành s
ả
n xu
ấ
t t
ụ
đi
ệ
n,máy in, máy gi
ặ
t, t
ủ
l
ạ
nh, đi
ề
u h
ò
a không khí 67,6%
trong ngành s
ả
n xu
ấ
t radio, tivi, thi
ế
t b

ị
truy
ề
n thông, 31% trong ngành s
ả
n
xu
ấ
t kim lo
ạ
i; 22,2% trong ngành s
ả
n xu
ấ
t thi
ế
t b
ị
đi
ệ
n, đi
ệ
n t
ử
; 20,1% trong
ngành s
ả
n xu
ấ
t hoá ch

ấ
t; 19,1% trong ngành s
ả
n xu
ấ
t may m
ặ
c;18,1% trong
ngành d
ệ
t.(Theo T
ạ
p chí Nghiên c
ứ
u kinh t
ế
tháng 9/2000)
Các công ngh
ệ
đang
đượ
c s
ử
d
ụ
ng trong l
ĩ
nh v
ự
c d

ầ
u khí, vi
ễ
n thông,
hoá ch
ấ
t,
đề
u thu
ộ
c lo
ạ
i công ngh
ệ
hi
ệ
n
đạ
i và các công ngh
ệ
này th
ự
c s
ự

đã

góp ph
ầ
n t

ạ
o nên b
ướ
c ngo
ặ
t tích c
ự
c trong quá tr
ì
nh phát tri
ể
n kinh t
ế
c
ủ
a
n
ướ
c ta. Đa s
ố
công ngh
ệ
s
ử
d
ụ
ng trong các ngành công ngh
ệ
đi
ệ

n t
ử
, hoá
ch
ấ
t , ô tô , xe máy, v
ậ
t li
ệ
u xây d
ự
ng đ
ề
u là nh
ữ
ng dây chuy
ề
n t
ự

độ
ng hoá
tương
đố
i hi
ệ
n
đạ
i. M
ộ

t s
ố
s
ả
n ph
ẩ
m đi
ệ
n t
ử
, vi m
ạ
ch
đượ
c s
ả
n xu
ấ
t b
ằ
ng
công ngh
ệ
tiên ti
ế
n. Các khách s
ạ
n , văn ph
ò
ng cho thuê

đề
u
đượ
c trang b
ị

các thi
ế
t b
ị
hi
ệ
n
đạ
i
đạ
t tiêu chu
ẩ
n qu
ố
c t
ế
.
Đố
i v
ớ
i ngành nông nghi
ệ
p: tính
đế

n nay, con 221 d
ự
án
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p
n
ướ
c ngoài đang ho
ạ
t
độ
ng trong ngành nông nghi
ệ
p v
ớ
i t
ổ
ng s
ố
v
ố
n đăng k
ý

hơn 2 t
ỷ

USD.
Đầ
u tư n
ướ
c ngoài
đã
góp ph
ầ
n đáng k
ể
nâng cao năng l
ự
c s
ả
n
xu
ấ
t cho ngành nông nghi
ệ
p, chuy
ể
n giao cho l
ĩ
nh v
ự
c này nhi
ề
u gi
ố
ng cây,

gi
ố
ng con , t
ạ
o ra nhi
ề
u s
ả
n ph
ẩ
m ch
ấ
t l
ượ
ng cao, góp ph
ầ
n thúc
đẩ
y quá tr
ì
nh


23
đa d
ạ
ng hoá s
ả
n xu
ấ

t nông nghi
ệ
p và kh
ả
năng c
ạ
nh tranh c
ủ
a nông lâm s
ả
n
hàng hoá . V
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài c
ò
n góp ph
ầ
n làm chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh
t
ế

nông lâm nghi
ệ
p theo yêu c
ầ
u c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
công nghi
ệ
p hoá, hi
ệ
n
đạ
i
hoá. N
ế
u như tr
ướ
c đây
đầ
u tư nông nghi
ệ
p ch
ủ
y
ế
u t

ậ
p trung vào l
ĩ
nh v
ự
c
ch
ế
bi
ế
n g
ỗ
, lâm s
ả
n th
ì
nh
ữ
ng năm g
ầ
n đây nhi
ề
u d
ự
án
đã

đầ
u tư vào l
ĩ

nh
v
ự
c s
ả
n xu
ấ
t gi
ố
ng, tr
ồ
ng tr
ọ
t , s
ả
n xu
ấ
t th
ứ
c ăn chăn nuôi, mía
đườ
ng, tr
ồ
ng
r
ừ
ng, s
ả
n xu
ấ

t nguyên li
ệ
u gi
ấ
y, chăn nuôi
Vi
ệ
c t
ậ
p trung
đầ
u tư FDI vào l
ĩ
nh v
ự
c công nghi
ệ
p và d
ị
ch v
ụ
t
ạ
o
đượ
c
t
ố
c
độ

tăng tr
ưở
ng nhanh c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
, tuy nhiên
đố
i v
ớ
i nh
ữ
ng n
ướ
c nông
nghi
ệ
p như Vi
ệ
t Nam n
ế
u ch
ỉ
t
ậ
p trung
đầ
u tư vào công nghi

ệ
p và d
ị
ch v
ụ
s
ẽ

không t
ạ
o cơ s
ở
cho tăng tr
ưở
ng b
ề
n v
ữ
ng. Đi
ề
u này c
ũ
ng
ả
nh h
ưở
ng r
ấ
t l
ớ

n
t
ớ
i vi
ệ
c làm và th
ấ
t nghi
ệ
p không ch
ỉ

ở
nông thôn mà ngay c
ả

ở
đô th
ị
.
Đế
n nay khu v
ự
c có FDI đang phát tri
ể
n và đóng vai tr
ò
quan tr
ọ
ng

trong phát tri
ể
n tăng tr
ưở
ng kinh t
ế

ở
Vi
ệ
t Nam.Khu v
ự
c này
đã
s
ử
d
ụ
ng lao
độ
ng và các ngu
ồ
n l
ự
c khác trong n
ướ
c và t
ạ
o ra nh
ữ

ng năng l
ự
c m
ớ
i cho n
ề
n
kinh t
ế
, góp ph
ầ
n vào tăng tr
ưở
ng trong n
ướ
c và t
ạ
o ra nh
ữ
ng năng l
ự
c m
ớ
i
cho n
ề
n kinh t
ế
, đóng góp vào ngân sách , kim ng
ạ

ch xu
ấ
t kh
ẩ
u.
3.1.3 Ho
ạ
t
độ
ng c
ủ
a các d
ự
án FDI t
ạ
o ra s
ố
l
ượ
ng l
ớ
n ch
ỗ
làm vi
ệ
c có thu
nh
ậ
p cao
đồ

ng th
ờ
i góp ph
ầ
n h
ì
nh thành cơ ch
ế
thúc
đẩ
y nâng cao năng l
ự
c
cho ng
ườ
i lao
độ
ng Vi
ệ
t Nam

Tính
đế
n ngày 31/12/1999 các doanh nghi
ệ
p có v
ố
n n
ướ
c ngoài

đã
t
ạ
o ra
cho Vi
ệ
t Nam kho
ả
ng 296.000 ch
ỗ
làm vi
ệ
c tr
ự
c ti
ế
p và kho
ả
ng 1 tri
ệ
u lao
độ
ng gián ti
ế
p (bao g
ồ
m công nhân xây d
ự
ng và các ngành s
ả

n xu
ấ
t , d
ị
ch v
ụ

ph
ụ
tr
ợ
có liên quan ). Như v
ậ
y, s
ố
lao
độ
ng làm vi
ệ
c trong các b
ộ
ph
ậ
n có
liên quan
đế
n ho
ạ
t
độ

ng c
ủ
a các d
ự
án
đầ
u tư n
ướ
c ngoài b
ằ
ng kho
ả
ng 39%
t
ổ
ng s
ố
lao
độ
ng b
ì
nh quân hàng năm trong khu v
ự
c nhà n
ướ
c - đây là m
ộ
t k
ế
t

qu
ả
n
ổ
i b
ậ
t c
ủ
a
đầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p n
ướ
c ngoài.


24
Thu nh
ậ
p b
ì
nh quân c
ủ
a lao
độ
ng làm vi
ệ

c trong các doanh nghi
ệ
p n
ướ
c
ngoài là 70 USD/tháng ( tương đương 980000
đồ
ng ) b
ằ
ng kho
ả
ng 150 % m
ứ
c
thu nh
ậ
p b
ì
nh quân c
ủ
a lao
độ
ng trong khu v
ự
c nhà n
ướ
c. Đây là y
ế
u t
ố

h
ấ
p
d
ẫ
n
đố
i v
ớ
i lao
độ
ng Vi
ệ
t Nam, do đó
đã
t
ạ
o ra s
ự
c
ạ
nh tranh nh
ấ
t
đị
nh trên
th
ị
tr
ườ

ng lao
độ
ng. Tuy nhiên, lao
độ
ng làm vi
ệ
c trong các doanh nghi
ệ
p này
đò
i h
ỏ
i c
ườ
ng
độ
lao
độ
ng cao, k
ỷ
lu
ậ
t lao
độ
ng nghiêm kh
ắ
c đúng v
ớ
i yêu
c

ầ
u c
ủ
a lao
độ
ng làm vi
ệ
c trong n
ề
n s
ả
n xu
ấ
t hi
ệ
n
đạ
i, trong m
ộ
t s
ố
l
ĩ
nh v
ự
c
c
ò
n có yêu c
ầ

u
đố
i v
ớ
i l
ự
c l
ượ
ng lao
độ
ng ph
ả
i có tr
ì
nh
độ
cao v
ề
tay ngh
ề
,
h
ọ
c v
ấ
n, ngo
ạ
i ng
ữ
S

ự
h
ấ
p d
ẫ
n v
ề
thu nh
ậ
p cùng v
ớ
i
đò
i h
ỏ
i cao v
ề
tr
ì
nh
độ

là nh
ữ
ng y
ế
u t
ố
t
ạ

o nên cơ ch
ế
bu
ộ
c ng
ườ
i lao
độ
ng Vi
ệ
t Nam có
ý
th
ứ
c t
ự
tu
d
ưỡ
ng, rèn luy
ệ
n , nâng cao tr
ì
nh
độ
và tay ngh
ề

để
có th

ể

đủ
đi
ề
u ki
ệ
n
đượ
c
tuy
ể
n ch
ọ
n vào làm vi
ệ
c t
ạ
i các doanh nghi
ệ
p này. Theo đánh giá c
ủ
a m
ộ
t s
ố

chuyên gia v
ề
lao

độ
ng cho th
ấ
y ,
đế
n nay, ngo
ạ
i tr
ừ
m
ộ
t s
ố
ít lao
độ
ng b
ỏ

vi
ệ
c do mâu thu
ẫ
n v
ớ
i gi
ớ
i ch
ủ
, m
ộ

t s
ố
khác b
ị
th
ả
i lo
ạ
i do không đáp
ứ
ng
đượ
c yêu c
ầ
u ch
ủ
y
ế
u do tay ngh
ề
y
ế
u, s
ố
công nhân hi
ệ
n c
ò
n làm vi
ệ

c t
ạ
i các
doanh nghi
ệ
p có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài
đề
u
đượ
c b
ồ
i d
ưỡ
ng tr
ưở
ng thành và
t
ạ
o nên m
ộ
t
độ
i ng
ũ

công nhân lành ngh
ề
, đáp
ứ
ng
đượ
c yêu c
ầ
u
đố
i v
ớ
i
ng
ườ
i lao
độ
ng trong n
ề
n s
ả
n xu
ấ
t tiên ti
ế
n.
S
ự
ph
ả

n
ứ
ng dây chuy
ề
n t
ự
nhiên, s
ự
c
ạ
nh tranh gi
ữ
a các doanh nghi
ệ
p
có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài v
ớ
i các doanh nghi
ệ
p trong n
ướ
c trên th
ị
tr

ườ
ng lao
độ
ng là nhân t
ố
thúc
đẩ
y l
ự
c l
ượ
ng lao
độ
ng tr
ẻ
t
ự
đào t
ạ
o m
ộ
t cách tích c
ự
c
và có hi
ệ
u qu
ả
hơn, c
ũ

ng như góp ph
ầ
n h
ì
nh thành cho ng
ườ
i lao
độ
ng Vi
ệ
t
Nam nói chung m
ộ
t tâm l
ý
tuân th
ủ
n
ề
n n
ế
p làm vi
ệ
c theo tác phong công
nghi
ệ
p hi
ệ
n
đạ

i có k
ỷ
lu
ậ
t.
V
ề

độ
i ng
ũ
các cán b
ộ
qu
ả
n l
ý
, kinh doanh: tr
ướ
c khi b
ướ
c vào cơ ch
ế

th
ị
tr
ườ
ng , chúng ta chưa có nhi
ề

u nhà doanh nghi
ệ
p gi
ỏ
i có kh
ả
năng t
ổ

ch
ứ
c s
ả
n xu
ấ
t kinh doanh có hi
ệ
u qu
ả
trong môi tr
ườ
ng c
ạ
nh tranh. Khi các
d
ự
án
đầ
u tư n
ướ

c ngoài b
ắ
t
đầ
u ho
ạ
t
độ
ng, các nhà
đầ
u tư n
ướ
c ngoài đưa
vào Vi
ệ
t Nam nh
ữ
ng chuyên gia gi
ỏ
i ,
đồ
ng th
ờ
i áp d
ụ
ng nh
ữ
ng ch
ế

độ
qu
ả
n


25
l
ý
, t
ổ
ch
ứ
c, kinh doanh hi
ệ
n
đạ
i nh
ằ
m th
ự
c hi
ệ
n d
ự
án có hi
ệ
u qu
ả
, đây chính

là đi
ề
u ki
ệ
n t
ố
t m
ộ
t m
ặ
t
để
doanh nghi
ệ
p Vi
ệ
t Nam ti
ế
p c
ậ
n, h
ọ
c t
ậ
p và nâng
cao tr
ì
nh
độ
, kinh nghi

ệ
m qu
ả
n l
ý
; m
ặ
t khác,
để
liên doanh có th
ể
ho
ạ
t
độ
ng
t
ố
t , nhà
đầ
u tư n
ướ
c ngoài c
ũ
ng bu
ộ
c ph
ả
i đào t
ạ

o cán b
ộ
qu
ả
n l
ý
c
ũ
ng như
lao
độ
ng Vi
ệ
t Nam
đế
n m
ộ
t tr
ì
nh
độ

đủ

để
đáp
ứ
ng
đượ
c yêu c

ầ
u k
ỹ
thu
ậ
t,
công ngh
ệ
đang s
ử
d
ụ
ng trong các d
ự
án. Như v
ậ
y, dù không mu
ố
n th
ì
các
nhà
đầ
u tư n
ướ
c ngoài v
ẫ
n ph
ả
i tham gia vào công tác đào t

ạ
o ngu
ồ
n nhân l
ự
c
c
ủ
a Vi
ệ
t Nam.
Đế
n nay chúng ta có kho
ả
ng 6000 cán b
ộ
qu
ả
n l
ý
, 25000 cán
b
ộ
k
ỹ
thu
ậ
t đang làm vi
ệ
c t

ạ
i các doanh nghi
ệ
p có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài. H
ọ

ch
ủ
y
ế
u là nh
ữ
ng k
ỹ
sư tr
ẻ
, có tr
ì
nh
độ
có th
ể
cùng các chuyên gia n
ướ

c ngoài
qu
ả
n l
ý
doanh nghi
ệ
p, t
ổ
ch
ứ
c s
ả
n xu
ấ
t, kinh doanh có hi
ệ
u qu
ả
và
đủ
kh
ả

năng
để
ti
ế
p thu nhanh nh
ữ

ng công ngh
ệ
hi
ệ
n
đạ
i th
ậ
m chí c
ả
bí quy
ế
t k
ỹ

thu
ậ
t.

3.1.4 FDI thúc
đẩ
y quá tr
ì
nh m
ở
c
ử
a và h
ộ
i nh

ậ
p n
ề
n kinh t
ế
th
ế
gi
ớ
i
Các nhà
đầ
u tư n
ướ
c ngoài thông qua th
ự
c hi
ệ
n d
ự
án
đầ
u tư
đã
tr
ở
thành
“c
ầ
u n

ố
i”, là đi
ề
u ki
ệ
n t
ố
t
để
Vi
ệ
t Nam nhanh chóng ti
ế
p c
ậ
n và ti
ế
n hành h
ợ
p
tác
đượ
c v
ớ
i nhi
ề
u qu
ố
c gia, nhi
ề

u t
ổ
ch
ứ
c qu
ố
c t
ế
, c
ũ
ng như nh
ữ
ng trung tâm
kinh t
ế
, k
ỹ
thu
ậ
t công ngh
ệ
m
ạ
nh c
ủ
a th
ế
gi
ớ
i.

M
ộ
t v
ấ
n
đề
n
ữ
a không kém ph
ầ
n quan tr
ọ
ng là ho
ạ
t
độ
ng c
ủ
a
đầ
u tư tr
ự
c
ti
ế
p n
ướ
c ngoài
đã
giúp Vi

ệ
t Nam m
ở
r
ộ
ng hơn th
ị
tr
ườ
ng
ở
n
ướ
c ngoài.
Đố
i
v
ớ
i nh
ữ
ng hàng hóa xu
ấ
t kh
ẩ
u c
ủ
a các doanh nghi
ệ
p có v
ố

n
đầ
u tư n
ướ
c
ngoài, vô h
ì
nh chung
đã
bi
ế
n các b
ạ
n hàng truy
ề
n th
ố
ng c
ủ
a các nhà
đầ
u tư
n
ướ
c ngoài t
ạ
i Vi
ệ
t Nam thành b
ạ

n hàng c
ủ
a Vi
ệ
t Nam . Nh
ờ
có nh
ữ
ng l
ợ
i th
ế

trong ho
ạ
t
độ
ng c
ủ
a th
ị
tr
ườ
ng th
ế
gi
ớ
i nên t
ố
c

độ
tăng kim ng
ạ
ch xu
ấ
t kh
ẩ
u
(KNXK) c
ủ
a các doanh nghi
ệ
p có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài cao hơn t
ố
c
độ
tăng
KNXK c
ủ
a c
ả
n
ướ
c và cao hơn h

ẳ
n KNXK c
ủ
a các doanh nghi
ệ
p trong n
ướ
c
( năm 1996 KNXK c
ủ
a các doanh nghi
ệ
p có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài tăng
78,6% so v
ớ
i năm tr
ướ
c , th
ì
KNXK c
ủ
a c
ả
n

ướ
c tăng 33,2%, c
ò
n KNXK c
ủ
a