BÀI MƯỜI TÁM SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN ppt

BÀI MƯỜI TÁM
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN

I. MỤC TIÊU
1. Tìm được ví dụ trong thực tế chứng tỏ:
- Thể tích, chiều di của một vật rắn tăng khi nóng lên, giảm khi lạnh
đi.
- Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
2. Giải thích được một số hiện tượng đơn giản về sự nở vì nhiệt của
chất rắn.
3. Biết đọc các biểu bảng để rút ra các kết luận cần thiết.
II. CHUẨN BỊ
Một quả cầu kim loại và một vòng kim loại. Một đèn cồn, một chậu
nước, khăn lau.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Bài mới
CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập

Tháp Eiffel ở Paris, thủ đô nước
Pháp làm bằng thép nổi tiếng thế
giới.
Giáo viên có thể sử dụng mẩu tin
về tháp Eiffel (Epphen): do Eiffel
(1832-1923) một kỹ sư người
Pháp thiết kế . Tháp được xây
dựng vào năm 1889 tại Quảng
trường Mars, nhân dịp Hội chợ
Quốc tế thứ nhất tại Paris. Hiện

nay tháp này được dùng làm
Trung tâm Phát thanh và Truyền
hình và là điểm du lịch nổi tiếng
của Pháp (hình 44).
Các phép đo chiều cao
tháp ngày 01-01-1890 và
01-07-1890 cho thấy,
trong vòng 6 tháng tháp
cao thêm 10cm. Tại sao
lại có điều kỳ lạ này? Chẳng lẽ một
cái thép bằng thép lại có thể “lớn
lên” được sao?
Hoạt động 2: Thí nghiệm về sự nở vì chất rắn
1. Làm thí nghiệm:
Làm thí nghiệm theo như phần
gợi ý trong SGK. Chỉ cho học
sinh nhận xét hiện tượng.
- Trước khi hơ nóng quả cầu, khi thả
quả cầu thì quả cầu lọt được qua
vòng kim loại.
- Sau khi hơ nóng quả cầu thì quả
cầu không lọt qua vòng kim loại
H
ình 44

Giáo viên điều
khiển học sinh
thảo luận trả lời
câu C1 và C2.
(hình 45).

2. Trả lời câu hỏi:
Tại sao sau khi hơ nóng, quả cầu
lại không lọt qua vòng kim loại?
Sau khi hơ nóng, quả cầu nở ra
không lọt qua vòng kim loại.
Tại sao khi nhúng quả cầu vào
nước lạnh, quả cầu lại lọt qua
vòng kim loại?
Sau khi nhúng vào nước lạnh, quả
cầu sẽ co lại khi lạnh đi, quả cầu lại
lọt qua vòng kim loại.
Hoạt động 3: Rút ra kết luận. 3. Rút ra kết luận:
Hướng dẫn học sinh điền từ vào
chỗ trống.
Chú ý: thí nghiệm ở phần trên là
thí nghiệm về sự nở khối của chất
rắn.
Giáo viên giới thiệu bảng ghi độ
tăng chiều dài của các thanh kim
loại khác nhau với chiều dài ban
đầu là 100cm và khi nhiệt độ tăng
C3. Điền từ vào chỗ trống:
a. Thể tích quả cầu tăng khi quả cầu
nóng lên.
b. Thể tích quả cầu giảm khi quả
cầu lạnh đi.
Chú ý: Sự nở vì nhiệt theo chiều dài
(sự nở dài của vật rắn) có rất nhiều
ứng dụng trong đời sống và kỹ thuật.

Nhôm 1.15cm
Hình 45

thêm 50
0
C. Đồng 0.85cm
Sắt 0.60cm
Hoạt động 4: So sánh sự nở vì
nhiệt của các chất rắn khác
nhau.

Dựa vào bảng trên có nhận xét gì
về sự nở vì nhiệt của các chất rắn
khác nhau?
- Các chất rắn khác nhau thì nở vì
nhiệt khác nhau.
- Nhôm nở vì nhiệt nhiều nhất rồi
đến đồng, sắt.
Từ hai hoạt động 3 và 4, giáo
viên chốt lại phần ghi nhớ cho
học sinh ghi vở.
- Chất rắn nở ra khi nóng lên, co
lại khi lạnh đi.
- Các chất rắn khác nhau thì nở vì
nhiệt khác nhau.
Hoạt động 5: Vận dụng. 4. Vận dụng:
Trong các câu hỏi phần Vận
dụng, cần chú ý giúp học sinh
thấy được ý nghĩa của sự nở vì
nhiệt của vật rắn trong cả hai lĩnh

vực: nở khối và nở dài.
Khâu dao: khi nung nóng khâu
Nung nóng khâu dao sẽ nở ra (hình
46), như vậy có thể tra lưỡi dao hay
liềm vào một chuôi dễ dàng, sau khi
để nguội, khâu dao sẽ co lại xiết chặt
vào chuôi dao.
dao để tra lưỡi vào được dễ dàng,
sau khi để nguội, khâu dao sẽ co
lại xiết chặt vào chuôi dao: đây l
ứng dụng về nở khối.
Tháng Một là mùa đông, thép
gặp lạnh thì sao? Tháng Bảy mùa
hè nóng bức, hiện tượng gì sẽ xảy
ra?
Hình
46
Muốn quả cầu đã nung nóng lọt qua
vòng kim loại, ta nung nóng vòng
kim loại.

Mùa đông, thép gặp lạnh sẽ co lại,
mùa nóng bức thép nở ra, do đó tháp
sẽ cao lên.
Để củng cố giáo viên có thể
dùng các câu hỏi:
1. Các chất rắn nở vì nhiệt theo
quy luật nào?
2. Nhận xét gì về sự nở vì nhiệt
của các chất rắn khác nhau?

CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Bê tông là ximăng trộn với nước và cát, sỏi nở vì nhiệt như thép. Nhờ
đó mà các trụ bê tông cốt thép không bị nứt khi nhiệt độ ngoài trời thay đổi.
RÚT KINH NGHIỆM