Bài 24. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO docx

Bài 24. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Nêu được các ứng dụng công nghệ tế bào trong chọn giống cây trồng vật
nuôi
- Từ những thành tựu của công nghệ tế bào trong chọn tạo ở vật nuôi, cây
trồng xây dựng niềm tin vào khoa học về công tác tạo giống mới.
- Nêu được 1 số thành tựu tạo giống ở việt nam
- Trình bày được 1 số quy trình và thành tựu tạo giống thực vật bằng công
nghệ tế bào
- Trình bày được kỹ thuật nhân bản vô tính ở động vật và nêu ý nghĩa thực
tiễn của phương pháp này
2. Kĩ năng:
- Phát triển kỹ năng phân tích kênh hình, kỹ năng so sánh khái quát tổng
hợp, làm việc độc lập với sgk
- Nâng cao kỹ năng pt hiện tượng qua chọn tạo giống mới từ nguồn biến dị
đột biến và công nghệ tế bào
II. Phương tiện:
- Hình: SGK
- Thiết bị dạy học: máy chiếu,tranh ảnh
III. Phng phỏp:
- Vn ỏp
- Nghiờn cu SGK (kờnh hỡnh)
IV. Tin trỡnh:
1. nh t chc:
- Kim tra s s v nhc nh gi trt t:
2. KTBC:
3. Bi mi :
Phng phỏp Ni dung
GV: T bo thc vt cú tớnh ton
nng: t bo hoc mụ thc vt u

cha b gen quy nh ca loi chỳng
u cú kh nng sinh sn vụ tớnh
to thnh cõy trng thnh.
GV: Ti sao mi giao t u cú NST
l n, nhng li khụng ging nhau v
kiu gen?



I. To ging cụng ngh t bo.
1. Nuụi cy ht phn.
- Mi ht phn mang t hp gen rt
khỏc nhau do bin d t hp. vỡ th
nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn đơn
bội mụi trng nhõn to in vitro (
trong ng nghim) tạo các mô đơn
bội phát triển thành cây đơn bi cú
kiu hỡnh khỏc nhau chn lc. Từ các
cõy đơn bội nuôi trong ống nghiệm
sử lí hoá chất cônsixin tạo cây lỡng




GV: Thành công của nuôi cấy tế bào
thực vật invitro tạo mô sẹo dựa trên
cơ sở nào?
GV: Ở thực vật của có thể nuôi cấy
những loại tế bào nào?
HS: Tế bào thực vật có tính toàn

năng bất kì tế bào thực vật nào hoặc
mô của cơ thể như thân, rễ,… đều
chứa bộ gen quy định loài đó chúng
có khả năng sinh sản vô tính để tạo
cây trưởng thành.





béi hoặc gây đột biến tạo cây tứ bội
cã cïng mét kiÓu gen.
- Phương pháp có hhiệu quả cao chọn
được cây có đặc tính như: kháng
thuốc diệt cỏ, chịu hạn, chịu phèn,
kháng bệnh,…
VD: tạo lúa chiêm chịu hạn,…
2. Nuôi cấy tế bào thực vật intro tạo
mô sẹo.
- Kĩ thuật nuôi cấy tế bào thực vật
vitro kết hợp với sử dụng các hooc
môn sinh trưởng auxin, gibêrlin,
xitôkinin,… nuôi cấy nhiều loại tế
bào tạo mô sẹo sinh ra cây trưởng
thành.
- Nuôi cấy tế bào cho phép nhân
nhanh các giống cây trồngcó năng
suất cao chất lượng tốt, thích nghi
với điều kiện sinh thái, chống chịu
bệnh tật,…

GV: Các tế bào xôma 2n tạo thành
các dòng tế bào? Để sử dụng các
dòng có tính trạng mong muốn khác
nhau.




GV: Tại sao phải bóc lớp thành
xenlulôzơ của tế bào?

GV: Nêu cách dung hợp của 2 tế
bào? So sánh sự khác nhau với lai
hữu tính.
HS: Không có quá trình kết hợp các
giao tử.


GV:Để tạo ra nhiều cá thể con có
phẩm chất giống nhau từ một hợp tử
- Thành tựu : tạo cây trồng khoai tây.
Dứa, mía, một số giống cây trồng
quý bảo tồn nguồn gen khỏi nguy cơ
tuyệt chủng.

3. Tạo giống bằng chọn dòng tế bào
xôma có BD.
- Nuôi cấy tế bào 2n sử dụng tạo ra
nhiều dòng tế bào mới trong việc tạo
ra các cây trồng mới có nhiều gen

khác nhau của cùng một giống ban
đầu.
- Thành tựu: giống lúa DR2 chịu hạn,
chịu nóng năng xuất cao từ giống
CR203.

4. Dung hợp tế bào trần.
- Loại bỏ thành xenlulôzơ của tế bào
bằng enzim hoặc vi phẫu tạo tế bào
trần.
làm cách nào?
HS: Tách phôi ra nhiều phần, mỗi
phần phát triển thành nhiều hợp tử
riêng cấy vào con cái.

GV: Bản chất của nhân giống này
trên cơ sở nào?
HS: Tạo tập hợp giống có KG và KH
đồng nhấtcho năng suất, phẩm chất
đồng đều.

GV: Phương pháp cấy truyền phôi
người ta dựa trên cơ sở nào?
HS: -Phối hợp nhiều phôi tạo thể
khảm.
- Biến đổi các thành phần trong
tế bào theo hướng có lợi cho con
người.
GV: Ý nghĩa của cấy truyền phôi?

- Lai tÕ bµo trần cùng loài hay khác
loài t¹o nªn gièng lai ë thùc vËt.
- Thành tựu: tạo cây pomato là cây
lai giữa khoai tây và cà chua.

II. Tạo giống động vật.
1. Cấy truyền phôi.
- Là công nghệ tăng sinh sản ở động
vật: phôi được lấy từ động vật cho
cấy vào động vật nhận.
- Tiến hành:
+ Tách phôi ra nhiều phần, mỗi phần
phát triển thành nhiều hợp tử riêng
cấy vào con cái.
+ Phối hợp nhiều phôi tạo thể khảm.
+ Biến đổi các thành phần trong tế
bào theo hướng có lợi cho con người.


2. Nhân bản vô tính bằng kĩ thuật
chuyển nhân.
GV: Nhân bản vô tính là gì?
- Các bước tiến hành của quy trình
nhân bản vô tính cừu đôli.

GV: Ý nghĩa thực tiễn của nhân bản
vô tính ở động vât?


GV: Nếu có một con chó có gegn

quý hiếm, làm thế nào để có nhiều
con chó có kiểu gen y hệt như nó?
HS: ( nhân bản vô tính)

- Nhân bản vô tính ở ĐV được nhân
bản từ tế bào xôma, không cần có sự
tham gia của nhân tế bào sinh dục,
chỉ cân tế bào chất của noãn bào.
*Các bước tiến hành :
+ Tách tế bào tuyến vú cua cừu cho
nhân , nuôi trong phòng thí nghiệm.
+ Tách tế bào trứng cuả cừu khác loại
bỏ nhân của tế bào này.
+ Chuyển nhân của tế bào tuyến vú
vào tế bào trứng đã bỏ nhân.
+ Nuôi cấy trên môi trường nhân tạo
để trứng ph¸t triÓn thành phôi.
+ Chuyển phôi vào tử cung của cừu
mẹ để nó mang thai.
- Thành tựu: thành công trên chuột,
khỉ, bò, lợn, dê,…
* ý nghĩa:
- Nhân nhanh giống vật nuôi quý
hiếm.
- Tạo ra các giới động vật mang gen
người nhằm cung cấp cơ quan nội
tạng cho người bệnh.
4. củng cố- Lợi ích của chọn giống thực vật bằng công nghệ tế bào?
So sánh 2 phương pháp cấy truyền phôi và nhân bản vô tính ở động vật?
HS: - Giống nhau: tạo giống có vốn gen ổn định không bị biến di tổ hợp, bảo

đảm nhân nhanh giống ban đầu.
- Khác nhau: Cấy truyền phôi từ hợp tử ban đầu thành nhiều phôi.
Nhân bản vô tính dùng nhân tế bào (2n) của giống ban
đầu tạo cá thể mới giữ nguyên vốn gen.
1. HDBTVN
Lập bảng phân biệt 4 kĩ thuật nuôi cấy tế bào thực vật.

Đặc điểm Nuôi cấy hạt
phấn
Nuôi cấy tế bào
TV in vitro tạo mô
sẹo
Chọn dòng tế bào sô
ma có biến dị
Dung hợp tế b
ào
trần
Nguồn
nguyên liệu
ban đầu

Cách tiến
hành
Cơ sở di
truyền của
phương
pháp