Hiểu đúng về tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm pdf

Hiểu đúng về tác dụng
phụ của thuốc chống
trầm cảm
Một số tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm
thường bị hiểu sai và ấn tượng xấu. Để đánh giá đúng,
tránh những hiểu lầm đáng tiếc, những hoang mang
tiêu cực trong điều trị bệnh trầm cảm là việc làm hết
sức cần thiết.
Một tác dụng phụ khá nặng nề gán cho thuốc chống trầm
cảm là gây ra suy giảm chức năng tình dục hay gây bất
lực. Trong thực tế, điều này hoàn toàn không đúng bởi vì
suy giảm chức năng tình dục là một trong các triệu chứng
thường gặp của chứng trầm cảm, điều này thường bị né
tránh khi hỏi bệnh đối với cả bác sĩ cũng như bệnh nhân,
đặc biệt là các nước phương Đông và các nước Đạo hồi
khi đây được coi là một vấn đề hết sức tế nhị. Nhưng
trong thực tế khi các chứng trầm cảm được cải thiện do
tác dụng của thuốc chống trầm cảm thì các chức năng tình
dục cũng sẽ trở lại bình thường.
Một tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm được cho là
khá quan trọng đối với các nước phương Tây đó là tác
dụng phụ gây tăng cân, béo phì. Nhưng thực tế thì khi bị
trầm cảm, đa số bệnh nhân mất hết các thích thú, đặc biệt
là gây hiện tượng chán ăn, sợ ăn kèm theo bệnh nhân
thường bị mất ngủ kéo dài nên dẫn đến gầy sút, có bệnh
nhân mất hàng chục cân. Chỉ khi thuốc chống trầm cảm
có tác dụng thì bệnh nhân mới có hiện tượng ăn ngon
miệng và ngủ ngon trở lại nên bệnh nhân tăng cân là điều
tất nhiên.
Người ta còn cho rằng, thuốc chống trầm cảm gây ngủ
nhiều và lú lẫn tâm thần, điều này cũng không hoàn toàn

chính xác, bởi lẽ tác dụng gây ngủ của thuốc chống trầm
cảm cũng là một trong các tác dụng có lợi cho bệnh nhân,
nhất là các bệnh nhân bị trầm cảm với triệu chứng mất
ngủ. Điều cần chú ý, khi kê đơn thuốc chống trầm cảm
cho người già cần có sự điều chỉnh liều thích hợp vì khả
năng chịu thuốc của người già thường kém nên dễ gây
ngủ nhiều hoặc lú lẫn.

Cơ chế tác dụng của thuốc chống
trầm cảm.
Ở các bệnh nhân cao tuổi là các đối tượng sẵn có nguy cơ
bệnh tim mạch. Một số thuốc chống trầm cảm có tác dụng
gây hạ huyết áp và nhịp tim nhanh. Với các đối tượng có
nguy cơ cao về bệnh tim mạch, các thầy thuốc cần điện
tim trước khi cho thuốc hoặc chọn các loại thuốc chống
trầm cảm có ít tác động lên hệ thống tim mạch.
Một tác dụng phụ cũng thường thấy ở thuốc chống trầm
cảm là tác dụng gây khô miệng, táo bón, tiểu khó cũng
hay gặp, nhất là khi dùng thuốc chống trầm cảm cổ điển ở
người cao tuổi vốn là đối tượng có sự giảm tiết nước bọt
cũng như giảm nhu động ruột hay có phì đại tuyến tiền
liệt… Chỉ cần khắc phục bằng thay đổi chế độ ăn phù
hợp, uống đủ nước, tăng cường xoa bóp kích thích ruột,
bàng quang… Nếu cần có thể thay bằng thuốc chống trầm
cảm mới ít có tác dụng kháng cholinergic.
Một tác dụng quan trọng nhưng không nhiều của thuốc
chống trầm cảm là gây rối loạn điều tiết mắt hoặc gây
tăng nhãn áp ở bệnh nhân bị glôcôm góc đóng… Điều này
có thể phát hiện qua khám chuyên khoa mắt cũng như qua
thăm khám kỹ lâm sàng hàng ngày hoặc thông báo cho

bệnh nhân các dấu hiệu về mắt cần lưu ý khi đang dùng
thuốc chống trầm cảm. Với các thuốc chống trầm cảm thế
hệ mới, các tác dụng phụ này rất ít gặp.
Tuy nhiên, người ta cũng đặc biệt khuyến cáo các bác sĩ
điều trị phải luôn luôn là những người cẩn trọng, khách
quan, tỉ mỉ, chính xác, đặc biệt trong chẩn đoán và điều
trị, nhất là trong khi dùng các thuốc mới nói chung và các
thuốc chống trầm cảm nói riêng… Người ta cũng thường
nói đến sức mạnh quảng cáo cũng như tiềm năng kinh tế
của ngành công nghiệp dược có những ảnh hưởng rất lớn
đến các thầy thuốc và nhất là trong thời buổi công nghệ
thông tin hiện nay có rất nhiều thuận lợi nhưng cũng có
nhiều mặt trái của nó nếu ta không xử lý và kiểm chứng
tốt thông tin.
Cuối cùng người ta cũng nhấn mạnh rằng, thuốc nào cũng
có tác dụng phụ của nó, vấn đề là các tác dụng có lợi
nhiều hơn có hại. Nhưng nhiều khi chính tác dụng phụ
của thuốc lại là một dấu hiệu chỉ điểm cho thấy bệnh nhân
đã có dùng thuốc, điều này rất quan trọng trong chuyên
khoa tâm thần nói chung và trong điều trị chống trầm cảm
nói riêng vì trong lĩnh vực này hiện tượng bệnh nhân
không tuân thủ điều trị và bỏ thuốc rất hay gặp trong thực
hành lâm sàng… Mặt khác trong thực tế lâm sàng, nhiều
tác dụng phụ của thuốc này đã trở thành tác dụng chính
trong điều trị một bệnh khác, ví dụ điển hình trong trường
hợp tìm ra tác dụng của viagra…