Kháng sinh nhóm macrolid - Thuốc uống dễ bị lạm dụng pps

Kháng sinh nhóm macrolid - Thuốc
uống dễ bị lạm dụng
Các thuốc kháng sinh nhóm macrolid rất phổ biến
trong điều trị chống nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, do tình
trạng lạm dụng và tùy tiện trong điều trị đã khiến cho
nhiều thuốc trong nhóm này trở nên kém tác dụng
hơn trước.
Vì sao phải lựa chọn kháng sinh?
Một nguyên tắc trong sử dụng thuốc kháng sinh điều trị
nhiễm khuẩn là cần phải làm kháng sinh đồ để chọn thuốc
đặc hiệu đối với từng loại vi khuẩn. Tuy nhiên, làm kháng
sinh đồ mất khá nhiều thời gian trong khi bệnh nhân cần
dùng thuốc ngay. Vì vậy, việc sử dụng một số loại thuốc
kháng sinh hiện nay thường được các thầy thuốc căn cứ
vào tình trạng lâm sàng của bệnh nhân để chọn loại thuốc
điều trị. Để chọn được loại thuốc thích hợp, thầy thuốc
trước khi kê đơn cần định hướng mầm bệnh theo vị trí
nhiễm khuẩn. Một số loại vi khuẩn thường gặp gây bệnh
ở những vị trí khu trú trên cơ thể. Kết hợp với phổ kháng
khuẩn của loại thuốc đó, bác sĩ điều trị cho bệnh nhân
dùng thuốc sao cho đảm bảo 4 yếu tố: hiệu quả, an toàn,
hợp lý và kinh tế. Các macrolid là kháng sinh dùng đường
uống để đưa thuốc vào cơ thể nên rất hay được kê đơn và
điều trị tại nhà. Vì vậy, cần phải cân nhắc và chọn thuốc
sao cho hiệu quả điều trị tốt nhất mà đảm bảo yếu tố kinh
tế trong dùng thuốc.
Cần lưu ý rằng, phổ kháng sinh trong các tài liệu hoặc
đơn thuốc chỉ để tham khảo vì độ nhạy cảm của vi khuẩn
còn phụ thuộc từng địa phương. Do đó trong nhiều trường
hợp, việc dùng thuốc kháng sinh có thể chọn lựa bởi các
nhóm khác nhau mà vẫn có cùng kết quả điều trị. Chẳng

hạn đối với một nhiễm khuẩn hô hấp dưới mắc phải ở
cộng đồng có thể lựa chọn một thuốc thuộc nhóm
macrolid có giá tiền rẻ thay vì một thuốc rất đắt tiền mà
hiệu quả điều trị của hai loại thuốc này là tương đương
như nhau. Vì thế, nếu dùng zithromax hoặc spiramycin
đều cho kết quả khỏi bệnh thì nên chọn loại thuốc rẻ tiền
hơn để đảm bảo tính kinh tế trong việc dùng thuốc. Hai
loại thuốc kháng sinh đường uống này hiện nay đang
được sử dụng tại nhiều bệnh viện với chỉ định đôi khi
giống nhau.
Các kháng sinh nhóm macrolid dùng đường uống rất
thông dụng để điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp (viêm
phổi, viêm phế quản, viêm amidan ), nhiễm trùng da, mô
mềm Gần đây, tình trạng lạm dụng thuốc và dùng thuốc
không đúng cách như uống không đủ liều, không đủ thời
gian đã làm thuốc này ít nhiều bị một số loại vi khuẩn
kháng lại. Tuy nhiên, đây vẫn là loại thuốc kháng sinh tốt
được lựa chọn để điều trị các nhiễm khuẩn nhạy cảm như
nhiễm trùng tai, mũi, họng, viêm phế quản, viêm xoang,
bệnh AIDS, bệnh dạ dày

Làm kháng sinh đồ là cách tốt
nhất để lựa chọn kháng sinh.
Một số macrolid hay dùng
- Spiramycin là một kháng sinh nhóm macrolid thông
dụng hiện nay. Khi dùng đường uống, thuốc này phân bố
tốt trong các tổ chức, đặc biệt là xương và dịch phế quản.
Trong trường hợp một số loại vi khuẩn đã kháng lại các
kháng sinh nhóm cefalosporin thì các thuốc được lựa
chọn là kháng sinh nhóm macrolid, như erythromycin

hoặc spiramycin.
Spiramycin không độc đối với gan, chịu được môi trường
acid. Trên thị trường có loại biệt dược rodogyl (hoặc
dorogyl) là thuốc để điều trị các nhiễm khuẩn kỵ khí và
nhiễm khuẩn răng miệng, dạ dày trong viên thuốc gồm
có metronidazol phối hợp với spiramycin.
Từ erythromycin, khi thay đổi các nhóm thế người ta tạo
ra được một loạt các kháng sinh bán tổng hợp bền vững
trong môi trường acid, nâng cao sinh khả dụng và mở
rộng phổ tác dụng lên vi khuẩn như roxithromycin,
clarythromycin hiện nay được sử dụng rất nhiều trong các
nhiễm khuẩn nhạy cảm. Đặc biệt, nó còn được sử dụng
trong các phác đồ phối hợp với thuốc khác để điều trị
viêm loét dạ dày - tá tràng do nhiễm khuẩn Helycobacter
Pylori. Ngoài ra, thuốc còn được dùng điều trị cho bệnh
nhân AIDS.
- Azithromycin có phổ tác dụng rộng hơn và thời gian bán
thải (T 1/2) rất dài, trên 70 giờ nên chỉ cần dùng một số
lần uống thuốc rất ít cho cả đợt điều trị.
- Ngoài ra, nhóm macrolid chứa 16 cacbon còn có
josamycin và midecamycin đều là các thuốc có phổ tác
dụng tương đối rộng và so với các thuốc kể trên thì rất ít
bị tương tác với các thuốc cùng sử dụng. Tuy nhiên đây
cũng là các thuốc nhập ngoại có giá khá đắt, chỉ sử dụng
khi thật cần thiết.
Hiện nay có tâm lý thích sử dụng các macrolid thay cho
một số thuốc uống nhóm betalactam vì các biệt dược của
macrolid thường có giá bán cao hơn các thuốc như
amoxycilin, cephalexin. Tuy nhiên, lựa chọn kháng sinh
để sử dụng có hiệu quả và hợp lý cần căn cứ vào độ nhạy

cảm của vi khuẩn đối với từng loại thuốc chứ không phải
là giá tiền của loại thuốc đó.