Điều trị điếc cho trẻ: Cần can thiệp sớm docx

Điều trị điếc cho trẻ:
Cần can thiệp sớm

Trước đây, điếc nặng hay điếc sâu bẩm sinh gây hậu quả nặng nề
về lời nói nên có tên gọi là điếc câm. Nhưng hiện nay, để người bị
điếc không cảm thấy bị thiếu tôn trọng, Hiệp hội Người điếc thế
giới thống nhất dùng thuật ngữ điếc và khó nghe. Tuy nhiên, để trẻ
điếc có thể hòa nhập với cộng đồng trong học tập và lao động thì
vấn đề can thiệp sớm có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
Sự phát triển thính giác
Ngay từ khi sinh ra, bộ máy thính giác đã hoàn thiện, hệ thống thần
kinh thính giác ngoại biên hoạt động nhưng chỉ đến 4 tuổi, sự hình
thành các bao sợi dây thần kinh mới hoàn chỉnh. Sự thành thục của
hệ thần kinh trung ương tuỳ thuộc vào hoạt động bình thường của
cơ quan thần kinh ngoại biên. Trẻ sơ sinh chỉ phản ứng với tiếng
ồn ở khoảng 60- 100dB, đến khi trẻ 4-6 tháng ngưỡng này chỉ
khoảng 10-20dB. Lúc đầu, trẻ phản ứng với kích thích âm theo
phản xạ như: co cơ lan tỏa hay khu trú, nháy mi, thay đổi nhịp thở
hay quay đầu chậm hướng về nguồn âm. Trẻ sơ sinh hay những
tuần đầu của trẻ nhũ nhi có thể không có bất kỳ phản ứng nào với
kích thích âm mặc dù bộ máy thính giác bình thường. Chỉ khi trẻ
khoảng 4-5 tháng tuổi, phân biệt thế giới âm mới dần dần xuất
hiện. Trẻ hướng về nguồn tiếng ồn, rồi nhận biết được một số tiếng
ồn như tiếng mẹ, tiếng lắc bình sữa Trên lâm sàng, phương pháp
đo thính lực ứng xử khó xác định ở trẻ nhỏ, vì vậy trước đây,
những trường hợp trẻ 5-6 tuổi mới chẩn đoán bị điếc sâu không
phải là hiếm. Nhưng từ những năm 90 của thế kỷ trước, nhờ tiến
bộ của các thăm dò thính giác khách quan như đo âm ốc tai
(OtoAcoustic Emission - OAE), đo điện thế kích thích thân não
(Auditory Brain stem Responses - ABR) nên trẻ được phát hiện
điếc từ rất sớm. Nhiều nước trên thế giới đã thực hiện đo âm ốc tai

OAE sàng lọc cho tất cả trẻ trong vòng 3 ngày sau sinh để phát
hiện sớm.

Sóng âm dẫn truyền vào tai tạo phản xạ nghe.

Sự hình thành ngôn ngữ
Dù nghe bình thường hay điếc hoàn toàn, khoảng 3 hay 4 tháng
tuổi, trẻ sẽ tự phát ra các âm, đó là lời nói bi bô (babil). Trẻ nghe
bình thường sẽ tình cờ phát ra nhiều âm mà dần dần nó tự hiệu
chỉnh dựa trên tiếng nói của người xung quanh. Nhờ cố gắng bắt
chước, thử và mò mẫm, trẻ dần dần sẽ nhắc lại được những từ đơn
giản mà nó nghe thấy. Chính vì vậy, tiếng nói được tạo ra dựa trên
một vòng tròn thực sự về thính thanh học. Trẻ bị điếc nặng không
nghe được những âm mà nó phát ra và không hoà vào môi trường
âm thanh xung quanh. Nên vài tháng sau, lời nói bi bô sẽ ít dần, rồi
biến mất. Ngoài ra, điếc nặng còn gây hậu quả lớn trong lĩnh vực
cảm xúc tâm lý của trẻ. Do không nghe được và không nói được,
trẻ điếc sâu sẽ bị cô lập với giới bên ngoài, trẻ không thể hiểu suy
nghĩ của người khác cũng như không thể thể hiện những mong
muốn của chúng. Vì vậy dẫn đến các biểu hiện: rối loạn tâm lý,
thiếu các quan hệ xã hội và nghèo nàn hiểu biết về thế giới bên
ngoài. Tuỳ theo mỗi trẻ, phản ứng diễn ra khác nhau: gây gổ, phẫn
nộ, vô cảm hay tính nết thất thường. Tình trạng này đôi khi trở nên
trầm trọng tuỳ thuộc vào cách đối xử của gia đình: bỏ rơi hay quá
bao bọc trẻ.
Đeo máy trợ thính sớm
trước 6 tháng tuổi, thậm
chí vào khoảng tháng thứ
3 cho phép trẻ sử dụng
Sự cần thiết phải can thiệp sớm

Khi trẻ điếc đã hoàn toàn không nói
trong một thời gian dài thì việc phát âm
trở lại sau này sẽ trở nên khó khăn. Các
công trình nghiên cứu gần đây khẳng
định: phát hiện và can thiệp sớm cho trẻ
điếc giúp trẻ hoà nhập tốt hơn với thế
giới bên ngoài do tính tự tạo của não
phát triển nhất ở giai đoạn này. Trẻ nhỏ
phát hiện điếc sâu hay điếc nặng đều
phải đeo máy trợ thính ngày nay là cấy
ốc tai điện tử.
Đeo máy này chỉ có hiệu quả trong điều
kiện giáo dục sớm với sự phối hợp của
nhiều chuyên khoa (chỉnh giọng, tâm lý
học, sư phạm và ngữ âm) nhằm giúp trẻ
duy trì sự hình thành âm tự phát trong những tháng đầu tiên và
phát triển các âm đó; dẫn dắt trẻ nhận thức được thế giới âm xung
quanh; khai thác các giác quan khác như nhìn, sờ ; phát triển nhu
cầu giao tiếp của trẻ; sử dụng đọc hình miệng và giao tiếp bằng cử
chỉ nếu cần. Giáo dục sớm thích ứng tuỳ từng trẻ và giáo viên cần
hướng dẫn cha mẹ, bởi gia đình đóng vai trò đáng kể trong việc
phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ của trẻ điếc, cũng như giúp trẻ
phần thính giác còn lại,
đa số các trường hợp là
các tần số trầm còn tồn
tại. Tuy nhiên, máy trợ
thính không cho phép trẻ
nhận biết được thế giới
âm thanh mà người bình
thường nhận thấy mà chỉ

cho một số thông tin
thính giác. Nếu đeo máy
muộn sau 3-4 tuổi, trẻ đã
quen với thế giới mà não
không có các thông tin
thính giác, vì vậy, hiệu
quả đeo máy sẽ kém hơn
rất nhiều.
nhận biết được thế giới âm thanh và ngôn ngữ. Chìa khoá thành
công của can thiệp sớm cho trẻ điếc chính là sớm tạo nhu cầu giao
tiếp, đặc biệt là khả năng bắt chước của trẻ.