135 Hoàn thiện kiểm toán chu trình tiền lương và nhân viên trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Deloitt Việt Nam

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

Lời mở đầu
Kiểm toán là lĩnh vực chiếm vị trí quan trọng trong nền kinh tế. Mặc dù
kiểm toán đã phát triển từ rất sớm ở nhiều nước trên thế giới đặc biệt là Anh
nhưng ở Việt Nam kiểm toán mới ra đời và phát triển trong hơn 16 năm. Tuy
bắt đầu muộn hơn các nước khác nhưng ngành kiểm tốn Việt Nam cũng đã
có những bước phát triển mạnh mẽ. Từ hai công ty kiểm tốn ban đầu tới nay
đã hơn một trăm cơng ty kiểm toán lớn nhỏ đang cạnh tranh trên thị trường.
Trong các loại hình dịch vụ của kiểm tốn thì kiểm tốn báo cáo tài chính
ln là loại hình truyền thống và chiếm tỉ trọng cao nhất trong doanh thu của
các cơng ty kiểm tốn. Tuy các thơng tin trình bày trên hệ thống báo cáo tài
chính rất đa đạng và phức tạp, song về cơ bản, đều xoay quanh các chu trình
kế tốn chính. Trong đó, chu trình tiền lương và nhân viên đóng một vai trị
hết sức quan trọng. Trong mỗi doanh nghiệp, tiền lương chính là phần thù lao
lao động được biểu hiện bằng tiền mà doanh nghiệp trả cho người lao động
căn cứ vào thời gian, khối lượng và chất lượng công việc của họ. Về bản chất
tiền lương tiền lương chính là biểu hiện bằng tiền của giá cả sức lao động.
Mặt khác tiền lương cịn là địn bẩy kinh tế để khuyến khích tinh thần hăng
hái lao động, kích thích và tạo mối quan tâm của người lao động đến kết quả
công việc của họ. Tổ chức tốt kế toán lao động, tiền lương và các khoản trích
theo lương là một trong những điều kiện để quản lí tốt quỹ lương và quỹ bảo
hiểm xã hội đảm bảo cho việc trả lương và bảo hiểm xã hội đúng nguyên tắc,
đúng chế độ, có tác dụng khuyến khhích người lao động nâng cao năng xuất
lao động; đồng thời tạo điều kiện tính và phân bổ chi phí tiền lương và các
khoản trích theo lương vào giá thành sản phẩm chính xác.
Do đó, kiểm tốn chu trình tiền lương và nhân viên thường được kiểm
tốn viên chú trọng trong các cuộc kiểm toán.

Trần Văn Hải

1

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên nên trong thời thời gian
thực tập tại Cơng ty kiểm tốn Việt Nam em đã chọn đề tài : “Hồn thiện
kiểm tốn chu trình tiền lương và nhân viên trong kiểm tốn Báo cáo tài
chính tại Công ty TNHH Deloitt Việt Nam” cho chuyên đề thực tập tốt
nghiệp đại học của mình.
Ngồi Lời mở đầu và Kết luận, luận văn tốt nghiệp của em còn có các
phần nội dung sau:
Phần 1: Tổng quan về cơng ty TNHH Deloitte Việt Nam
Phần 2: Thực trạng kiểm toán chu trình tiền lương và nhân viên trong
kiểm tốn Báo cáo tài chính do Cơng ty kiểm tốn Deloitte Việt Nam thực
hiện
Phần 3: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện kiểm tốn chu trình tiền lương
và nhân viên trong kiểm tốn Báo cáo tài chính do Cơng ty kiểm tốn Deloitte
Việt Nam thực hiện
Cùng với những kiến thức đã được học ở trường và sự hướng dẫn của
TS.Nguyễn Phương Hoa, Ban giám đốc cơng ty kiểm tốn Việt Nam cùng các
anh chị phịng kiểm tốn 1 và 2 đã hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành đề tài.
Sinh viên
Trần Văn Hải

Trần Văn Hải

2

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

Phần I
TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH DELOITTE VIỆT NAM
1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty TNHH Deloitte Việt
Nam
Gần một năm sau khi chính thức trở thành thành viên đầy đủ của một
trong bốn hãng kiểm toán hàng đầu thế giới Deloitte Touche Tohmatsu vào
tháng 5/2007, Deloitte Việt Nam vẫn tiếp tục kế thừa, phát triển trên nền tảng
và thành quả mà đơn vị tiền thân là Cơng ty kiểm tốn Việt Nam (VACO) đã
xây dựng trong suốt hơn 16 năm hoạt động
Cơng ty kiểm tốn Việt Nam (VACO) được thành lập năm 1991 theo
Quyết định số 165TC/QĐ/TCCB ngày 13 tháng 5 năm 1991 của Bộ trưởng
Bộ Tài chính, tuy nhiên do địi hỏi của nền kinh tế thị trường cơng ty muốn
tham gia đấu thầu các dự án nước ngoài thì cần chuyển đổi loại hình hoạt
động của cơng ty vì vậy cơng ty đã thực hiện chuyển đổi thành công ty TNHH
1 thành viên theo Quyết định số 1927/QĐ-BTC ngày 30/06/2003 của Bộ
trưởng Bộ Tài chính. Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh Công ty Trách
nhiệm hữu hạn một thành viên số 0104000112 ngày 19 tháng 01 năm 2004 do
Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội cấp.
VACO là cơng ty kiểm tốn đầu tiên và lớn nhất ở Việt Nam cung cấp
dịch vụ chuyên ngành kiểm tốn, kế tốn, tư vấn tài chính, tư vấn thuế, và các
dịch vụ liên quan cho nhiều khách hàng lớn thuộc mọi thành phần kinh tế như
doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài, doanh
nghiệp thuộc sở hữu nhà nước và các dự án quốc tế.
Trong xu thế hội nhập quốc tế và cạnh tranh cao, ban lãnh đạo VACO
đã mạnh dạn đưa một bộ phận của VACO liên doanh với hãng kiểm toán

quốc tế Deloitte Touche Tohmatsu, một trong bốn hãng kiểm toán lớn nhất
thế giới từ năm 1992 và tháng 4 năm 1994 liên doanh VACO-DTT chính thức
được thành lập. Sự kiện đánh dấu sự phát triển vượt bậc của ngành kiểm toán

Trần Văn Hải

3

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
độc lập ở Việt Nam đó là: từ ngày 01 tháng 10 năm 1997, VACO với sự đại
diện của phòng dịch vụ quốc tế (ISD), đã chính thức được cơng nhận là thành
viên của hãng kiểm toán quốc tế Deloitte Touche Tohmatsu. VACO – ISD là
đại diện hợp pháp của Deloitte Touche Tohmatsu tại Việt Nam. Sự kết hợp
hài hòa và nhuần nhuyễn kinh nghiệm của một hãng kế tốn, kiểm tốn có bề
dày và danh tiếng hàng trăm năm trong lĩnh vực kế toán, kiểm tốn với Cơng
ty kiểm tốn đầu tiên và lớn nhất của Việt Nam có những hiểu biết tồn diện
về mơi trường kinh doanh, luật pháp Việt Nam chính là chìa khóa cho sự
thành cơng vượt bậc hơn hẳn các cơng ty kiểm tốn khác ở Việt Nam trong
những năm gần đây.
Đặc biệt tới ngày 7/5/2007 VACO đã chính thức cơng bố hồn thành việc
chuyển đổi sở hữu và trở thành thành viên đầy đủ của Deloitte Touche
Tohmatsu -một trong bốn hãng kiểm toán lớn nhất thế giới. Nhân dịp này,
VACO cũng cơng bố chính thức đổi tên thành Deloitte Việt Nam, hiện diện
đầy đủ của hãng kiểm toán danh tiếng nhất trên thế giới tại Việt Nam
Cùng trong chuỗi sự kiện này, Deloitte Vietnam cũng tuyên bố chính
thức gia nhập Deloitte Đông Nam Á. Deloitte Đông Nam Á được thành lập từ
tháng 6 năm 2006. Việc gia nhập của Deloitte Vietnam và trở thành thành

viên thứ 7 của Deloitte Đơng Nam Á có ý nghĩa quan trọng trong chiến lược
kinh doanh nhằm nhân đôi sức mạnh của Deloitte tại khu vực Đơng Nam Á
trong vịng 5 năm tới. Như vậy, với sự kết hợp của bảy nước thành viên bao
gồm Singapore, Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Philippines, Guam và sắp tới
là Việt Nam, Deloitte Đơng Nam Á sẽ có hơn 170 đối tác, và gần 4.300
chuyên gia và nhân viên làm việc tại hơn 19 văn phòng trong khu vực.

Trần Văn Hải

4

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
2. Khái quát về tình hình hoạt động kinh doanh tại cơng ty
2.1. Đặc điểm ngành nghề kinh doanh
2.1.1. Dịch vụ kiểm toán
Deloitte Việt Nam cung cấp dịch vụ kiểm tốn báo cáo tài chính cho
các tổng công ty nhà nước, các công ty liên doanh, các doanh nghiệp 100%
vốn đầu tư nước ngoài, các dự án được tài trợ bởi các tổ chức quốc tế và các
tổ chức phi chính phủ tại Việt Nam. Deloitte Việt Nam thực hiện kiểm toán
độc lập theo các chuẩn mực kiểm toán việt Nam và Quốc tế và cung cấp giá
trị gia tăng cho khác hàng thong qua tư vấn bằng văn bản hàng năm về cánh
thức cải thiện các hệ thống hoạt động và kiểm soát nội bộ.
2.1.2. Dịch vụ tư vấn thuế
Các chuyên gia tư vấn thuế của Deloitte Việt Nam bao gồm các chuyên
gia tư vấn thuế trong nước am hiểu sâu sắc về chế độ thuế Việt Nam và các
chuyên gia tư vấn thuế quốc tế giàu kinh nghiệm có thể tối đa hố thu nhập
của khách hàng bằng cách kết hợp giữa kiến thức toàn diện về các luật thuế

và khả năng hoạch định sáng tạo làm giảm bớt thuế phải đóng một cách hợp
pháp. Công ty giúp khách hàng khối doanh nghiệp cơ cấu đầu tư của họ tại
Việt Nam,vàn hỗ trợ hoạt động quốc tế để đầu tư vốn vào những nơi hoặc lĩnh
vực có mức thuế suất thấp giữa các nơi thuộc các hệ thống pháp luật khác
nhau. Đối với khách hàng là cá nhân người Việt hay người nước ngồi sinh
sống tại Việt Nam cơng ty cung cấp các giải pháp về lương trọn gói có tính
hiệu quả cao về thuế và tư vấn về các giải pháp chuyển lợi nhuận ra nước
ngồi. Deloitte Việt Nam cịn giúp khách hàng làm việc với cơ quan thuế,
cung cấp thông tin cập nhật về thuế, và tổ chức các buổi đào tạo, hội thảo về
thuế.
2.1.3. Dịch vụ tư vấn và giải pháp doanh nghiệp
Dịch vụ này của Deloitte Việt Nam giúp khách hàng thực hiện được những
mục tiêu tài chính doanh nghiệp của mình bằng việc xây dựng các chiến lược

Trần Văn Hải

5

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
và kế hoạch hiệu quả với nhiều phương án như sáp nhập, mua lại, cổ phần
hoá, mở rộng, đầu tư mới, tái cơ cấu tài chính, phục hồi hoạt động kinh
doanh, giảm vốn hay bán lại công ty thông qua những dịch vụ tư vấn Tài
chính Doanh nghiệp đa dạng. Đồng thời các dịch vụ thiết kế cải thiện hệ
thống kiểm soát nội bộ của doanh nghiệp, tư vấn về hệ thống kế toán và kiểm
sốt nội bộ thích hợp… giúp cho khách hàng tiết kiệm được rất nhiều thời
gian, do đó, sẽ có nhiều thời gian đóng góp vào hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp hơn

2.1.4. Dịch vụ đào tạo và quản lý nguồn nhân lực
Dịch vụ đào tạo của Deloitte Việt Nam do những chuyên gia cao cấp
giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán, thuế và quản trị kinh
doanh thực hiện,chương trình này bao gồm nhiều lĩnh vực: kế tốn, kiểm
tốn, thuế và quản trị kinh doanh, khơng những giúp khách hàng áp dụng đầy
đủ theo chuẩn mực kế toán và kiểm tốn mà cịn giới thiệu với khách hàng
các kỹ năng quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế và cập nhật các chế độ chính sách
của nhà nước.
Hệ thống kiểm soát nội bộ tốt sẽ đem lại cho khách hàng sự đảm bảo
chắc chắn về việc lập báo cáo tài chính, tuân thủ pháp luật và các quy định
hiện hành.Nhằm trợ giúp các doanh nghiệp vận hành chế hệ thống kiểm sốt
nội bộ có hiệu quả, Deloitte Việt Nam cũng tổ chức các khoá đào tạo về kỹ
năng kiểm tốn nội bộ. Các chương trình này được xây dựng trên các chuẩn
mực kiểm toán được chấp nhận chung tại Việt Nam và các phương pháp thực
hành kiểm toán quốc tế.
2.2. Một số chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh
Với bề dầy lịch sử trong ngành kiểm tốn Việt Nam, Deloitte Việt Nam
đã khơng ngừng gặt hái được những thành cơng.Kết quả đó thể hiện ở những
chỉ tiêu sau:

Trần Văn Hải

6

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Bảng 2.2.1: Một số chỉ tiêu phẩn ánh kết quả hoạt động kinh doanh
của Deloitte Việt Nam

Đơn vị: triệu đồng
STT
1
2
3
4
5

Chỉ tiêu

Năm
2005

Tổng doanh thu
Lợi nhuận trước thuế
Lợi nhuận sau thuế
Nộp ngân sách Nhà nước
Tổng số lao động (người)

64826
30107
21677
8430
409

Năm 2006
(Tính trong 8
tháng)
62752
28825

20754
8071
345

Năm
2007
98763
48946
35241
13705
293

Nguồn: Bảng cáo bạch cơng ty TNHH Deloitte Việt Nam

Doanh thu của công ty liên tục tăng(năm 2006 doanh thu chỉ là 62,752
tỉ vì đó là do số liệu chỉ tổng hợp trong 8 tháng) chỉ trong vịng 2 năm doanh
thu của cơng ty đã tăng lên gấp 1,5lần từ 64,826 tỉ đồng năm 2005 lên đến
98,763 tỉ đồng năm 2007 cho thấy hoạt động kinh doanh của công ty ngày
càng hiệu quả, công ty ngày càng có nhiều hợp đồng kiểm tốn có giá trị lớn,
số lượng khách hàng cũng không ngừng mở rộng, uy tín của cơng ty ngày
càng được khẳng định. Tốc độ tăng trưởng trung bình của doanh thu hàng
năm đạt 20% - cao nhất trong số các cơng ty kiểm tốn ở Việt Nam. Lợi
nhuận sau thuế của công ty cũng tăng lên trên 1,5 lần từ năm 2005 đến năm
2007 điều này phù hợp với sự tăng lên của doanh thu và số lượng lao động
của công ty. Số tiền công ty nộp ngân sách Nhà nước cũng tăng lên khơng
ngừng

Trần Văn Hải

7

Lớp: Kiểm tốn 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Biểu đồ 2.2.1: Doanh thu theo loại hình khách hàng
Năm 2007

DN vốn đầu tư
nước ngồi
DN nhà nước

Dự án quốc tế

Hành chính sự
nghiệp,cty
CP,khác
Biểu đồ 2.2.2: Doanh thu theo loại hình dịch vụ năn 2007

Kiểm tốn
BCTC
Tư vấn
thuế,TC
Kiểm toán xây
dựng cơ bản
Kiểm toán dự
án
Dịch vụ khác

2.3. Những thành tựu đạt được

Trần Văn Hải

8

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Trải qua 16 năm hình thành và phát triển, với những thành tựu đã đạt
được Deloitte Việt Nam đã có bước tiến vượt bậc, ln hoàn thành xuất sắc
kế hoạch kinh doanh đã đề ra và trở thành lá cờ đầu của ngành kiểm toán Việt
Nam. Với những thành tích đó Deloitte Việt Nam đã được Đảng và Nhà nước
trao tặng nhiều danh hiệu cao q.
Những thành tích đã đạt được:
Năm 1999: đón nhận Bằng khen của Thủ tướng chính phủ
Năm 2001: Huân chương Lao động hạng Ba
Năm 2002: Giải thưởng Sao vàng đất Việt
Năm 2003: Giải thưởng Ngôi sao bạch kim về thương hiệu VACO do
tổ chức BDI có trụ sở tại Madrit, Tây Ba Nha bình chọn
Năm 2005: Cúp vàng Sản phẩm uy tín chất lượng do Hội sở hữu cơng
nghiệp Việt Nam tổ chức bình chọn
Năm 2005: Huân chương Lao động hạng Nhì
Và nhiều danh hiệu cao quý khác.
Gần đây nhất vào tháng 1/2008 Deloitte Việt Nam vinh dự là một trong
mười doanh nghiệp Việt Nam có hệ thống quản lí tốt nhất, nhận giải thưởng
Ngơi sao quản lí do Bộ Ngoại giao Việt Nam trao tặng.
2.4. Chiến lược của công ty trong tương lai
Chiến lược phát tiển trong tương lai của công ty là vẫn tiếp tục đầu tư
phát triển nguồn nhân lực hiện đang là lợi thế của công ty, có chính sách thu

hút thêm nhiều nhân tài ở cấp bậc kiểm toán viên, mở rộng đào tạo nâng cao
kỹ thuật nghiệp vụ tư vấn, kiểm toán, nâng cao chất lượng dịch vụ, mở rộng
số lượng khách hàng ra cả trong và ngồi nước, từ đó trở thành cơng ty kiểm
toán hàng đầu về cung cấp dịch vụ chất lượng và hiệu quả ở Việt Nam, phấn
đấu đưa Công ty trở thành một doanh nghiệp có thương hiệu và uy tín tại Việt
Nam và trong vung Châu Á Thái Bình Dương.
Định hướng phát triển kinh doanh của Công ty:

Trần Văn Hải

9

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
 Đầu tư phát triển tồn bộ hệ thống cơng nghệ thơng tin và giải pháp
phần mềm phục vụ Deloitte Audit và mục đích kế toán quản trị. Thực hiện
mục tiêu mở rộng đối tượng khách hàng ít rủi ro và hiệu quả như các khách
hàng FDI và ODA.
 Tập trung mở rộng hoạt động cung cấp dịch vụ vào các địa bàn trọng
điểm, có nhiều tiềm năng phát triển, bao gồm các trung tâm kinh tế lớn như:
Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phịng, Đà Nẵng…. đồng thời đẩy mạnh cơng
tác Marketing, mở rộng hoạt động tư vấn tài chính và tư vấn thuế đối với
khách hàng chiến lược, trong đó tập trung vào các thị trường như: Nhật, Hà
Quốc và các nước trong khu vực.
 Nâng cao chất lượng dịch vụ đặc biệt là chất lượng phục vụ kiểm toán
và tư vấn tài chính, góp phân tăng uy tín của Cơng ty với khách hàng và đa
dạng hóa loại hình dịch vụ.
 Mở rộng hoạt động kinh doanh trên các lĩnh vực có hiệu quả như: dịch

vụ ERS, tư vấn chia tách, sáp nhập, giải thể doanh nghiệp.
Định hướng phát triển các loại hình cụ thể:
 Lĩnh vực kiểm tốn: tập trung phát triển các khách hàng là các công
ty đa quốc gia, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi ít rủi ro. Nâng cao sức
mạng cạnh tranh trong lĩnh vực kiểm toán chẩn đoán, kiểm toán dự án và
kiểm toán hoạt động, mở thêm dịch vụ phát triển rủi ro doanh nghiệp.
 Lĩnh vực tư vấn: Tăng cường, phát triển đội ngũ nhân viên chuyên
nghiệp, mở rộng các loại hình dịch vụ phát sinh trong quá trình hội nhập như
tư vấn nghiên cứu thị trường, đánh giá môi trường đầu tư và các dịch vụ hỗ
trợ pháp lý; hạn chế rủi ro, không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ hiện tại
đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Tập trung phát triển các khách
hàng là công ty có vốn đầu tư nước ngồi và các cơng ty trong nước có quy
mơ lớn.

Trần Văn Hải

10

Lớp: Kiểm tốn 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
 Lĩnh vực tư vấn thuế: tập trung phát triển các dịch vụ kiểm toán thuế
và kế hoạch thuế cho các cơng ty có vốn đầu tư nước ngồi và cho các loại
hình doanh nghiệp khác; phấn đấu doanh thu tư vấn thuế đạt từ 15-18% tổng
doanh thu.
2.5. Những điều làm nên thành công của Deloitte Việt Nam hiện nay
Ngay từ khi mới thành lập Deloitte Việt Nam đã rất chú trọng đến vấn đề con
người, vì mục đích đầu tư và phát triển lâu dài tại Việt Nam, hãng kiểm tốn
Deloitte ln duy trì một đội ngũ chuyên gia ở các cấp cao và trong các lĩnh

vực dịch vụ khác nhau làm việc tại Deloitte Việt Nam để vừa trợ giúp cho
Deloitte Việt Nam phục vụ khách hàng là các công ty đa quốc gia, các dự án
quốc tế lớn, vừa đào tạo trực tiếp cho các kiểm tốn viên của mình. Chính
điều này giúp cho Deloitte Việt Nam có cơ hội chuyển giao “chất xám” từ các
chuyên gia tới cả ban lãnh đạo lẫn nhân viên của Công ty. “Nhờ vậy, cho đến
nay, ở nhiều vị trí , nhân viên của Deloitte Việt Nam cịn giỏi hơn cả chun
gia nước ngồi, tạo cho Deloitte Việt Nam nhiều lợi thế cạnh tranh cao so với
các cơng ty kiểm tốn nước ngồi đang có mặt tại Việt Nam”, thành viên ban
lãnh đạo Deloitte Việt Nam tự hào nói.
Trước xu thế hội nhập ban giám đốc Deloitte Việt Nam đã và đang tiếp tục
triển khai chương trình quốc tế hố đội ngũ nhân viên Việt Nam, thơng qua
việc liên tục cử nhân viên ra nước ngồi đào tạo các chương trình ngắn hạn và
dài hạn về kiểm toán do Deloitte tổ chức. Đồng thời, Deloitte Việt Nam cũng
tập trung đầu tư đào tạo nhân viên theo các khoá học quốc tế về kiểm toán, kế
toán, quản trị kinh doanh, tài chính quốc tế trong nước.
Lợi thế thành viên của Deloitte càng được nhân mạnh hơn khi Deloitte
Việt Nam có một đội ngũ quản lý và kiểm tốn viên là người Việt Nam thơng
hiểu pháp luật và hệ thống kinh doanh trong nước và được đào tạo có hệ
thống tại nước ngồi. Trong hơn 300 nhân viên của Deloitte Việt Nam ở 3
văn phòng tại Hà Nội, Hải Phịng, và TP.HCM có hơn 20% nhân viên đã và

Trần Văn Hải

11

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
đang được đào tạo theo các chương trình quốc tế về kế tốn, kiểm tốn, tài

chính, quản trị doanh nghiệp (DN) và gần 100 trong tổng số 800 kiểm toán
viên quốc gia đang hành nghề ở hơn 90 cơng ty kiểm tốn độc lập đăng ký
hành nghề tại Việt Nam đang làm việc tại Deloitte Việt Nam. Điều này thể
hiện chất lượng quốc tế của đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp của Deloitte
Việt Nam mà khơng cơng ty kiểm tốn của Việt Nam nào có được. “Mạnh
dạn đầu tư cho con người là hướng đi mà Deloitte Việt Nam đã chọn trong
thời gian qua và Ban giám đốc Deloitte Việt Nam xác định sẽ tiếp tục thực
hiện điều này trong tương lai. Đây là cách đầu tư đúng đắn để đảm bảo sự
phát triển bền vững của Công ty”, thành viên ban lãnh đạo Deloitte Việt Nam
phát biểu.
3. Tổ chức bộ máy quản lí của Deloitte Việt Nam
Tổ chức bộ máy quản lý của Deloitte Việt Nam được thiết kế và thực hiện
theo mơ hình tập trung. Deloitte Việt Nam có trụ sở chính ở Hà nội và các chi
nhánh ở Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh ( trước cơng ty có 1 chi nhánh
tại đà nẵng, nhưng đến nay chi nhánh này đã ngừng hoạt động )
Sơ đồ 3.1: Mơ hình tổ chức kinh doanh của cơng ty
Trụ sở chính của
cơng ty tại Hà Nội

Chi nhánh Hải
Phịng

Chi nhánh Tp Hồ
Chí Minh

Với mơ hình như trên, Ban lãnh đạo cơng ty có quyền chỉ đạo, điều hành
trực tiếp các hoạt động của công ty ở cả trụ sở chính và các chi nhánh. Trong
đó trụ sở chính ở Hà nội sẽ tiến hành kiểm tốn cho các khách hàng ở phía
bắc, các tổng cơng ty do nhà nước bổ nhiệm cũng như các dự án quốc tế lớn
khác. Mơ hình tổ chức trên khơng có nghĩa là chi nhánh nào thì chỉ thực hiện

Trần Văn Hải

12

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
kiểm toán cho các khách hàng ở khu vực đó mà thường xuyên có sự di
chuyển nhân viên từ trụ sở chính cũng như giữa các chi nhánh với nhau. Các
khách hàng của công ty nằm trên khắp các tỉnh thành trong cả nước nên sự di
chuyển nhân viên của công ty là hợp lý. Các chi nhánh cũng thường xuyên
nhận được sự hỗ trợ về kỹ thuật và về nhân lực. Trụ sở chính của công ty
cũng trực tiếp thực hiện việc hợp tác với Deloitte toàn cầu trong việc đào tạo
nguồn nhân lực, tiếp nhận phương pháp kỹ thuật.
Sơ đồ 3.2: Mơ hình tổ chức bộ máy tại Deloitte Việt Nam
Chủ tịch công ty

Đội ngũ chun gia nước ngồi

Các phịng nghiệp
o vụ

Phịng
kiểm
tốn
1

Phịng

kiểm
tốn
2

Phịng
IT và
dịch
vụ
quản
lý rủi
ro

Ban giám đốc

Các phịng tư vấn

Phịng
tư vấn
tài
chính
và giải
pháp

Phịng
tư vấn
thuế

Khối hành chính

Phịng

kế
tốn

Phịng
hành
chính

Phịng
quản
trị
nhân
sự

Các chi
nhánh:
TP Hồ
Chí
Minh,
Hải
Phịng

Nguồn: Bảng cáo bạch cơng ty TNHH Deloitte Việt Nam

Chức năng nhiệm vụ:
 Chủ tịch công ty: là người đứng đầu cơng ty, có tồn quyền quyết
định các chiến lược hoạt động của công ty, chịu trách nhiệm về tất cả các vấn
đề liên quan đến công ty.
 Đội ngũ chuyên gia nước ngoài: thực hiện sự hỗ trợ về mặt nghiệp
vụ đối với các phòng ban và các hợp đồng kiểm tốn của cơng ty.

Trần Văn Hải

13

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
 Ban giám đốc: có trách nhiệm lập các định hướng chung như chiến
lược kinh doanh, chính sách tuyển dụng và đào tạo…Giám đốc là đại diện
tồn quyền của cơng ty, chịu trách nhiệm trước Bộ Tài chính và cơng ty
Deloitte Touche Tohmatsu về mọi hoạt động của cơng ty, có quyền điều hành,
quyết định mọi hoạt động của cơng ty và các văn phịng đại diện. Phó giám
đốc là người phụ trách sốt xét kỹ thuật kiểm toán và nghiên cứu khoa học tại
các bộ phận mình phụ trách, giúp Giám đốc điều hành một số lĩnh vực, chịu
trách nhiệm trước Giám đốc về nhiệm vụ được Giám đốc uỷ quyền và phân
công thực hiện.
 Các phịng nghiệp vụ:
- Phịng kiểm tốn 1: thực hiện kiểm tốn các doanh nghiệp có vốn
đầu tư nước ngồi, các dự án quốc tế.
- Phịng kiểm tốn 2: thực hiện kiểm tốn báo cáo tài chính của các
doanh nghiệp Nhà nước.
Hiện nay thì khơng có sự phân biệt rõ ràng về khách hàng giữa hai
phịng kiểm tốn mà hai phịng này ln hỗ trợ nhau trong cơng việc để đạt
mục tiêu chung của cơng ty.
- Phịng IT và dịch vụ quản lý rủi ro: thực hiện hỗ trợ khách hàng
các phần mềm, đánh giá, quản lý rủi ro, tăng cường độ tin cậy của hệ thống
cũng như chu trình sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp.
 Các phịng tư vấn
- Phịng tư vấn tài chính và giải pháp: thực hiện tư vấn tài chính,

giải pháp quản lý, tư vấn kế toán và các dịch vụ hỗ trợ dự án.
- Phòng tư vấn thuế: hoạt động trên các lĩnh vực: hoạch định chiến
lược thuế, cơ cấu kinh doanh có hiệu quả cho mục đích thuế, sốt xét tính
tn thủ luật thuế của doanh nghiệp, lập kế hoạch, tính tốn và kê khai thuế
thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân cho người nước ngoài làm
việc tại Việt Nam, thuế nhà thầu nước ngoài, tư vấn và trợ giúp doanh nghiệp

Trần Văn Hải

14

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
khi gặp vướng mắc trong q trình quyết tốn với cơ quan thuế, tổ chức hội
thảo và đào tạo kiến thức về thuế.
 Khối hành chính
- Phịng kế tốn: thực hiện thu thập, xử lý và cung cấp thông tin về
tài sản và các hoạt động kinh tế, tài chính phát sinh trong q trình hoạt động
kinh doanh của công ty nhằm phục vụ công tác quản lý, cơng tác tín dụng.
- Phịng hành chính: thực hiện quản lý hồ sơ nhân sự, lưu trữ văn
thư, giải quyết các thủ tục liên lạc, giao dịch hành chính, cập nhật thơng tin,
văn bản mới….
- Phịng quản trị nhân sự: theo dõi, phân công lao động, bố trí điều
kiện cho nhân viên đi cơng tác…
 Các chi nhánh: đại diện cho công ty hoạt động kinh doanh trong lĩnh
vực kiểm toán, tư vấn và thuế theo khu vực.
3. Khái qt về hoạt động kiểm tốn của cơng ty kiểm toán Deloitte Việt
Nam

3.1. Kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Deloitte Việt Nam
Ở Deloitte Việt Nam kiểm soát chất lượng kiểm toán được thực hiện trong
suốt cuộc kiểm tốn, đó là một u cầu bắt buộc. Theo hướng dẫn kiểm toán
của Deloitte Việt Nam, việc kiểm tra, soát xét lại công việc cấp dưới đã làm
được thực hiện một cách nghiêm ngặt và gắn với trách nhiệm của kiểm toán
viên. Đối với mỗi cuộc kiểm toán, việc kiểm soát chất lượng kiểm toán được
thực hiện bởi các kiểm tốn viên chính thức có ít nhất 2 năm kinh nghiệm
nghề nghiệp cho đến các manager (chủ nhiệm kiểm toán, giám đốc kiểm
toán). Để hạn chế các rủi ro đến mức thấp nhất, trong mỗi cuộc kiểm tốn sẽ
có một manager và một chuyên gia người nước ngoài phụ trách. Và trước khi
báo cáo kiểm tốn được phát hành thì giám đốc cơng ty sẽ là người sốt xét
cuối cùng để đảm bảo rằng báo cáo kiểm tốn khơng có bất cứ một sai sót

Trần Văn Hải

15

Lớp: Kiểm tốn 46B


Chun đề thực tập tốt nghiệp
đáng kể nào. Chính vì cuộc kiểm toán được sự kiểm soát chặt chẽ như vậy mà
chất lượng các cuộc kiểm tốn của cơng ty không ngừng đựơc nâng cao.
3.2. Sơ lược về phương pháp kiểm toán của Deloitte (AS/2)
Hệ thống kiểm toán AS/2 được DTT chuyển giao cho tất cả các thành viên
của DTT trên tồn cầu trong đó có cả Deloitte Việt Nam. AS/2 là một hệ
thống kiểm toán tiên tiến nhất theo tiêu chuẩn của DTT toàn cầu. Hệ thống
AS/2 bao gồm 3 bộ phận là:
 Quy trình kiểm tốn
 Hệ thống hồ sơ kiểm toán

 Phần mềm kiểm toán ứng dụng
Quy trình kiểm tốn theo AS/2: được DTT thiết kế và áp dụng tại tất cả các
thành viên của mình. Đây là một quy trình phức tạp và chặt chẽ được thể hiện
qua 6 bước như sau:
- Bước 1: Những công việc thực hiện trước khi kiểm toán. Bước này sẽ được
thực hiện bởi các partner và cũng có thể có sự hỗ trợ của các chủ nhiệm kiểm
toán, nội dung công việc của bước này sẽ gồm:
 Đánh giá, kiểm soát và xử lý rủi ro của các cuộc kiểm tốn
 Lựa chọn nhóm kiểm tốn
 Lập và lựa chọn các điều khoản trong hợp đồng kiểm toán
- Bước 2: lập kế hoạch kiểm tốn tổng qt. Cơng việc của bước này bao
gồm:
 Tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng
 Tìm hiểu mơi trường kiểm sốt
 Tìm hiểu các chu trình kế tốn áp dụng
 Thực hiện các bước phân tích tổng quát
 Xác định mức độ trọng yếu
 Lập kế hoạch giao dịch và phục vụ khách hàng
 Tổng hợp kế hoạch kiểm toán

Trần Văn Hải

16

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
- Bước 3: Lập kế hoạch kiểm tốn cụ thể. Cơng việc của bước này bao
gồm:

 Xác định mức độ rủi ro tiềm tàng
 Lập kế hoạch cho các thủ tục khảo sát hệ thống kiểm soát nội bộ
 Lập kế hoạch cho các kiểm tra chi tiết
 Tổng hợp kế hoạch kiểm toán
- Bước 4: Thực hiện kiểm tốn. Cơng việc của bước này bao gồm;
 Thực hiện các thủ tục kiểm soát để đánh giá tính hiệu lực và hiệu
quả của hệ thống kiểm soát nội bộ và đánh giá kết quả
 Thực hiện các thủ tục kiểm toán chi tiết. Trong bước này gồm 2
phần việc đó là thủ tục phân tích chi tiết và kiểm tra chi tiết. Và
đánh giá kết quả
 Đánh giá tồn diện những sai sót và phạm vi của cuộc kiểm toán
 Soát xét lại báo cáo tài chính
- Bước 5: Tổng hợp kết quả kiểm tốn và báo cáo. Cơng việc của bước này
bao gồm:
 Sốt xét các sự kiện xảy ra sau ngày lập báo cáo
 Thu thập thư giải trình của giám đốc
 Tổng hợp tồn bộ các bằng chứng kiểm tốn để đưa ra ý kiến
 Lập báo cáo kiểm toán
- Bước 6: Cơng việc thực hiện sau kiểm tốn. Cơng việc cuả bước này bao gồm:
 Đánh giá chất lượng cuộc kiểm tốn
 Giữ mối quan hệ với khách hàng
Thêm vào đó đối với công việc cụ thể trong từng bước trong quy trình kiểm
tốn theo AS/2 đều có các hướng dẫn cụ thể và chi tiết

Trần Văn Hải

17

Lớp: Kiểm toán 46B

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

sơ đồ 2.2 : Quy trình kiểm tốn tại Deloitte Vi
ệt Nam theo tiêu chuẩn của Deloitte Touche
Tohmatsu

Trần Văn Hải

18

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Quản lý hợp đồng kiểm tốn
Những
cơng việc
trước khi
thực hiện
hợp đồng
kiểm tốn

Đánh giá rủi ro chấp nhận hợp đồng kiểm tốn
Lựa chọn nhóm phụ trách hợp đồng
Thiết lập nhóm kiểm tốn
Kế hoạch kiểm tốn chiến lược

Lập kế
hoạch

kiểm tốn
tổng qt

Tìm hiểu khách hàng và mơi trường hoạt động kinh doanh
Tìm hiểu về hệ thống kiểm sốt nội bộ
Tìm hiểu chu trình kế tốn
Thực hiện những thủ tục phân tích sơ bộ
Xác lập mức trọng yếu

Lập kế
hoạch
kiểm tốn
chi tiết
Chất
lượng
kiểm
tốn

Đánh giá mức độ rủi ro của các sai sót tiềm tàng
Lập kế hoạch quy trình kiểm tốn
Lập kế hoạch các thủ tục kiểm tra hoạt động hiệu quả của
hệ thống kiểm soát nội bộ
Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết

Đánh
giá và
quản lý
rủi ro

Tổng hợp và trao đổi, thảo luận về kế hoạch kiểm toán

Thực
hiện kế
hoạch
kiểm
toán

Thực hiện các thủ tục kiểm tra hoạt động
hiệu quả của hệ thống kiểm soát
Thực hiện các quy trình phân tích và kiểm tra chi tiết

Đánh giá khái quát các sai phạm và phạm vi kểm tốn
Thực hiện xem xét lại báo cáo tài chính
Kết thúc
cơng việc
kiểm tốn và
lập báo cáo
kiểm tốn

Xem xét lại những sự kiện sau ngày kết thúc niên độ kế toán
Thu thập thư giải trình của Ban giám đốc
Tổng hợp các ghi chép
Phát hành báo cáo kiểm tốn

Những cơng
việc thực
hiện sau
kiểm toán

Trần Văn Hải

19

Lớp: Kiểm toán 46B


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Đánh giá chất lượng hợp đồng

Chuẩn bị, xem xét lại và kiểm soát các giấy tờ làm việc
Mỗi giai đoạn của
cuộc kiểm toán đều được phân công phân nhiệm rõ

ràng. Trước hết, những công việc đánh giá, xử lý các rủi ro của cuộc kiểm
toán và thiết lập các điều khoản hợp đồng kiểm toán là những cơng việc mà
ban giám đốc có sự cố vấn của các chuyên gia thực hiện trước khi kiểm tốn.
Sau khi tiến hành lựa chọn nhóm kiểm tốn, trên cơ sở phân cơng của các
giám đốc kiểm tốn, trưởng nhóm kiểm tốn có thể là các kiểm tốn viên
cao cấp sẽ tiến hành lập kế hoạch kiểm toán tổng qt và chi tiết. Trưởng
nhóm kiểm tốn sẽ giao cho các thành viên trong nhóm kiểm tốn những
phần việc phải thực hiện. Và trưởng nhóm kiểm tốn sẽ tổng hợp kết quả
làm việc của các thành viên trong nhóm vào file kiểm toán. Cuối cùng là đưa
ra báo cáo kiểm toán.
Hệ thống Hồ sơ kiểm toán theo AS/2:
Hệ thống hồ sơ kiểm toán của Deloitte Việt Nam xây dựng nhằm mục
đích trợ giúp q trình lập kế hoạch kiểm tốn, lập các giấy tờ làm việc, xác
định và kiểm tra các bước kiểm sốt, lập báo cáo tài chính sau kiểm tốn,
lưu trữ các thơng tin khác để giao dịch và phục vụ khách hàng. Hồ sơ kiểm
tốn góp phần rút ngắn q trình lập kế hoạch kiểm tốn, đưa ra các khả
năng rủi ro của từng phần hành khi lập kế hoạch kiểm toán. Đồng thời, hồ sơ
kiểm toán cũng giúp kiểm toán viên thiết lập các giấy tờ làm việc phục vụ

quá trình kiểm tra chi tiết. Mặt khác, hồ sơ kiểm toán chuẩn được thiết kế và
quản lý bởi phần mềm kiểm tốn AS/2 cũng góp phần đảm bảo cho các kiểm
tốn viên nói riêng và cơng ty nói chung có thể áp dụng đúng phương pháp
kiểm tốn chuẩn DTT. Do vậy, hồ sơ kiểm tốn góp phần tồn cầu hóa
phương pháp kiểm tốn và mang lại hiệu quả cao trong các cuộc kiểm toán.

Trần Văn Hải

20

Lớp: Kiểm toán 46B