Bài 10. THỜI kỳ HÌNH THÀNH và PHÁT TRIỂN của CHẾ độ PHONG KIẾN tây âu (từ thế kỷ v đến thế kỷ XIV)

Bài 10. TH I K HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRI N C A CH PHONG KI N TÂYỜ Ỳ Ể Ủ Ế ĐỘ Ế
Bài 10. TH I K HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRI N C A CH PHONG KI N TÂYỜ Ỳ Ể Ủ Ế ĐỘ Ế
ÂU (T th k V n th k XIV)ừ ế ỷ đế ế ỷ
ÂU (T th k V n th k XIV)ừ ế ỷ đế ế ỷ
I. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
I. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được:
1. Ki n th cế ứ
- Hiểu được nguyên nhân và quá trình dẫn đến sự ra đời của các quốc gia
phong kiến ở Tây Âu.
- Nắm được các giai cấp và địa vị xã hội của từng giai cấp trong xã hội; hiểu
được thế nào là lãnh địa và đời sống kinh tế, chính trị trong lãnh địa.
2. T t ngư ưở
- Giáo dục cho HS thấy được bản chất của giai cấp bóc lột, tinh thần lao
động của quần chúng nhân dân.
3. K n ngỹ ă
- Rèn cho HS kỹ năng phân tích, tổng hợp đánh giá về sự ra đời của các
vương quốc phong kiến Tây Au, sự ra đời của các thành thị và vai trò của nó.
- Biết khai thác nội dung tranh ảnh trong SGK.
II. THI T B , TÀI LI U D Y - H CẾ Ị Ệ Ạ Ọ
II. THI T B , TÀI LI U D Y - H CẾ Ị Ệ Ạ Ọ
- Tranh ảnh trong SGK.
- Sưu tầm một số tranh ảnh về các lâu dài, thành quách, cảnh sinh hoạt buôn
bán các chợ trong thời kỳ này.
III. TI N TRÌNH T CH C D Y - H C Ế Ổ Ứ Ạ Ọ
III. TI N TRÌNH T CH C D Y - H C Ế Ổ Ứ Ạ Ọ
1. Ki m tra bài cể ũ
Câu hỏi  : Lập niên biểu các giai đoạn Lịch sử lớn của Campuchia và Lào
(GV có thể chuẩn bị ra giấy trong để chiếu hoặc chuẩn bị ra giấy tơrôki).
Câu hỏi  : Là và Campuchia đã đạt được những thành tựu văn hoá gì? Nêu
bằng chứng thể hiện sự sáng tạo văn hoá của hai dân tộc này?

2. D n d t bài m iẫ ắ ớ
- GV khái quát nội dung phần kiểm tra bài cũ, dẫn dắt vào bài mới nêu
nhiệm vụ nhận thức về bài mới cho HS như sau:
Từ thế kỷ V, ở Tây Âu cũng đã dần hình thành các quốc gia phong kiến của
người Giécman, quan hệ sản xuất phong kiến cũng dần được hình thành và củng cố
phát triển, cùng với đó là sự xuất hiện các thành thị trung đại và thế kỷ XI – XII đã
có vai trò hết sức to lớn đối với sự phát triển kinh tế xã hội châu Au thời trung đại.
Để hiểu quá trình hình thành các vương quốc phong kiến tây Âu diễn ra như thế
nào? Mối quan hệ các giai cấp trong xã hội ra sao? Nguyên nhân, hoạt động và vai
trò của thành thị như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học để lý giải cho những
câu hỏi nêu trên?
3. T ch c các ho t ng trên l pổ ứ ạ độ ớ
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
Ho t ng 1: Làm vi c cá nhânạ độ ệ
- Trước hết GV gợi lại cho HS nhớ lại những
kiến thức cơ bản của xã hội cổ đại phương Tây
nhất là sự bành trướng và lớn mạnh của đế quốc
Rôma. Sau đó GV nêu câu hỏi: Những biểu hiện
sự khủng hoảng của đế quốc Rôma thế kỷ III?
- HS đọc SGK trả lời câu hỏi. HS khác có thể
bổ sung cho bạn.
- GV nhận xét bổ sung và chốt ý.
- Tiếp đó GV nhấn mạnh: trong tình hình đó
cuối thế kỷ V, đế quốc Rôma bị người Giecman
tràn xuống xâm chiếm.
- GV nêu câu hỏi : Hậu quả việc người
Giecman xâm lược đế quốc Rôma?
- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét HS trả lời và kết luận.
 S hình thành các v ng qu c phongự ươ ố

ki n Tây Auế ở
- Thế kỷ III, đế quôc1 Rôma lâm vào
khủng hoảng, nô lệ nổi dậy đấu tranh
sản xuất sút kém, xã hội rối ren.
Ho t ng 2: Làm vi c theo nhómạ độ ệ
- GV nêu câu hỏi.
- Nhiệm vụ cụ thể của từng nhóm là:
+ Nhóm 1: Khi tràn vào lãnh thổ của Rôma,
người Giecman đã có những việc làm gì?
- Cuối thế kỉ V, đế quốc Rôma bị người
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
+ Nhóm 2: Tác động của những việc làm đó
đối với xã hội phong kiến châu Au?
- HS từng nhóm đọc SGK, tìm ý trả lời và
thảo luận với nhau.
- Sau đó đại diện nhóm trình bày kết quả của
mình. GV có thể yêu cầu HS nhóm khác bổ sung.
- Cuối cùng GV nhận xét và chốt y:
Giecman xâm lược năm 476 đế quốc
Rôma bị diệt vong, thời đại phong kiến
châu Âu hình thành ở Châu Au.
- Những việc làm của người Giécman:
+ Thủ tiêu bộ máy Nhà nước cũ, thành
lập nên nhiều vương quốc mới.
+ Chiếm ruộng đất của chủ nô Rôma cũ
rồi chia cho nhau.
+ Từ bỏ các tôn giáo nguyên thuỷ của
mình và tiếp thu Kitô giáo, xây dựng
nhà thờ và tìm cách chiếm ruộng đất
của nông dân.

- Các giai cấp mới hình thành: lãnh
chúa phong kiến, nông nô, quan hệ sản
xuất phong kiến ở Châu Au bắt đầu
hình thành.
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
Ho t ng 3: C l p.ạ độ ả ớ
- GV trình bày và phân tích: đến giữa thế kỷ
IX phần lớn đất đai đã được các quý tộc và nhà
thờ chia nhau chiếm đoạt xong, những vùng đất
đai rộng lớn đó đã nhanh chóng bị họ biến thành
khu đất riêng của mình gọi là lãnh địa phong
kiến. Lãnh địa chính là đơn vị hành chính kinh tế
cơ bản trong thời kỳ phong kiến phân quyền ở
Tây Au.
- GV giải thích khái niệm về lãnh địa bằng
việc kết hợp khai thác tranh ảnh trong SGK “Lâu
đài và thành quách kiên cố của lãnh chúa” hoặc
với những tranh ảnh sưu tầm được. Lãnh địa là
một khu đất rộng bao gồm đất của lãnh chúa và
đất khẩu phần. Trong khu đất của lãnh chúa có
những lâu đài, dinh thự, nhà thờ, nhà kho,
chuồng trại … có hào sâu, tường cao, tạo thành
những pháo đài kiên cố. Đất khẩu phần ở xung
quanh pháo đài được các lãnh chúa giao cho
nông nô cầy cấy và thu tô thuế.
 Xã h i phong ki n Tây Âuộ ế
- Giữa thế kỷ IX các lãnh địa phong
kiến Tây Au ra đời, đây là đơn vị chính
trị kinh tế cơ bản trong thời kỳ phong
kiến phân quyền.

Ho t ng 4: Làm vi c theo nhómạ độ ệ
- GV chia cả lớp làm 4 nhóm, nêu câu hỏi:
cho từng nhóm như sau:
+ Nhóm 1: Miêu tả cuộc sống của nông nô
trong các lãnh địa?
+ Nhóm 2: Nêu đặc trưng kinh tế của lãnh địa?
+ Nhóm 3: Đời sống chính trị của các lãnh địa?
+ Nhóm 4: Miêu tả cuộc sống của các lãnh
chúa trong lãnh địa?
- HS nhóm đọc SGK, thảo luận và tìm ý trả
lời. Sau đó đại diện nhóm trình bày kết quả của
mình, HS nhóm khác bổ sung.
- Cuối cùng GV nhận xét và chốt ý:
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
- Các giai cấp trong xã hội:
+ Nông nô là người sản xuất chính
trong các lãnh địa. Họ bị gắn chặt và lệ
thuộc vào các lãnh thổ.
+ Lãnh chúa có cuộc sống nhàn rỗi, xa
hoa, sung sướng bằng việc bóc lột và
sức lao động của nông nô.
- Lãnh địa là một cơ sở kinh doanh
đóng kín, mang tính chất tự nhiên, tự
cung, tự cấp, tự túc.
- Lãnh địa là một đơn vị chính trị độc
lập có quân đội, toà án pháp luật riêng,
chế độ thuế khoá riêng, tiền tệ riêng …
Ho t ng 5: làm vi c c l p và cá nhânạ độ ệ ả ớ
- GV trình bày : từ thế kỷ XI ở Tây Au đã
xuất hiện những tiền đề của nền kinh tế hàng

hoá, thị trường được mở rộng không bị đóng kín
trong lãnh địa. Thủ công nghiệp diễn ra quá trình
chuyên môn hoá mạnh mẽ như mộc, đồ da, gốm.
- GV nêu câu hỏi: Trước sự phát triển của
sản xuất thành thị ra đời như thế nào?
- HS đọc SGK tìm nội dung trả lời, HS khác
có thể bổ sung.
- GV nhận xét và chốt ý: Để có điều kiện
thuận lợi cho sản xuất, trao đổi buôn bán, thợ thủ
công đến ngã ba đường, bến sông nơi có đông
người qua lại lập xưởng sản xuất và buôn bán
hình thành các thành thị.
 S xu t hi n thành th trung iự ấ ệ ị đạ
- Nguyên nhân thành thị ra đời:
+ Tây Au đã xuất hiện những tiền đề
của nền kinh tế hàng hoá.
+ Thị trường buôn bán tự do.
+ Thủ công nghiệp diễn ra quá trình
chuyên môn hoá.
- Thợ thủ công đến ngã ba đường, bến
sông nơi có đông người qua lại lập
xưởng sản xuất và buôn bán hình thành
các thành thị.
Ho t ng 6: C l p và cá nhânạ độ ả ớ
- GV trình bày hoạt động của thành thị: Cư
dân chủ yếu của thành thị là thợ thủ công và
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
thương nhân, họ tập hợp lại với nhau trong các tổ
chức hội là phường hội hay thương hội và đặt ra
những quy chế riêng (phường quy) nhằm giữ độc

quyền sản xuất và tiêu thụ sản phẩm của mình,
đấu tranh chống áp bức sách nhiễu của các lãnh
chúa.
- GV giới thiệu nội dung bức tranh hình 24
trong SGK “Hội chợ ở Đức”, đây là bức tranh thể
hiện cảnh mua bán tại Hội chợ ở Đức phản ánh
sự phát triển của thương nghiệp của xã hội phong
kiến Tây Au lúc bấy giờ.
- GV nêu câu hỏi: Nêu vai trò của thành thị?
HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý: Sự phát triển của các
ngành thủ công đã phá vở nền kinh tế tự nhiên,
tự cấp tự túc, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hoá
phát triển, góp phần tích cực xoá bỏ chế độ phân
quyền. Đặc biệt mang lại không khí tự do.
- Vai trò thành thị:
+ Phá vỡ nền kinh tế tự nhiên tự cung tự
cấp, tự túc, tạo điều kiện cho kinh tế
hàng hoá phát triển.
+ Góp phần tích cực xoá bỏ chế độ phân
quyền. Đặc biệt mang lại không khí tự
do cho xã hội phong kiến Tây Au.
4. S k t bài h cơ ế ọ
- GV kiểm tra hoạt động nhận thức của HS với việc yêu cầu HS nêu lại sự ra
đời của các vương quốc phong kiến Tây Au; yêu cầu giải thích khái niệm thế nào là
lãnh địa? Các giai cấp trong xã hội phong kiến tây Au và địa vị từng giai cấp trong
xã hội. Nguyên nhân sự ra đời và vai trò của thành thị trung đại.
5. Bài t p - D n dò v nhàậ ặ ề
- Học bài cũ, đọc trước bài mới và trả lời câu hỏi trong SGK.
- Bài tập:

Nội dung so sánh
Chế độ phong kiến
phương Đông
Chế độ phong kiến
Tây Âu
- Giai cấp trong xã hội
- Đặc trưng kinh tế
- Thể chế chính trị