Bài 34. CHỦ NGHĨA tư BẢN CHUYỂN SANG GIAI đoạn đế QUỐC CHỦ NGHĨA

Bài 34. CH NGH A T B NCHUY N SANG GIAI O N QU C CHỦ Ĩ Ư Ả Ể Đ Ạ ĐẾ Ố Ủ
Bài 34. CH NGH A T B NCHUY N SANG GIAI O N QU C CHỦ Ĩ Ư Ả Ể Đ Ạ ĐẾ Ố Ủ
NGH AĨ
NGH AĨ
I. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
I. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được:
1. Ki n th cế ứ
- Nắm và hiểu được những thành tựu chủ yếu về khoa học kỹ thuật cuối thế
kỷ XIX – đầu thế kỷ XX, nó đã thức đẩy sự phát triển vượt bậc của lực lượng sản
xuất xã hội.
- Nắm được khoảng những năm cuối thế kỷ XIX, công nghiệp tư bản dần
chuyển sang giai đoạn phát triển cao hơn giai đoạn đế quốc chủ nghĩa mà đặc trưng
cơ bản nhất là sự ra đời của các tổ chức độc quyền và sự bóc lột ngày càng tinh vi
hơn đối với nhân dân lao động làm cho mâu thuẫn trong xã hội tư bản ngày càng
gay gắt và sâu sắc.
2. T t ng, tình c m, thái ư ưở ả độ
- Biết trân trọng những công trình nghiên cứu những phát minh của các nhà
khoa học trong việc khám phá nguồn năng lượng vô tận của thiên nhiên phục vụ
cho nhu cầu và cuộc sống con người.
- Thấy được mặc dù chủ nghĩa đế quốc là giai đoạn phát triển cao của chủ
nghĩa đế quốc, đi cùng với nó là những thủ đoạn bóc lột tinh vi của chúng.
3. K n ngỹ ă
- Rèn luyện cho HS kỹ năng nhận xét đánh giá sự kiện lịch sử về sự hình
thành các tổ chức độc quyền.
- Kỹ năng khai thác và sử dụng tranh ảnh lịch sử về những thành tựu của
khoa học kỹ thuật.
II. THI T B , TÀI LI U D Y - H CẾ Ị Ệ Ạ Ọ
II. THI T B , TÀI LI U D Y - H CẾ Ị Ệ Ạ Ọ
- Tranh ảnh các nhà bác học ó những phát minh nổi tiếng vào cuối thế kỷ
XIX đầu thế kỷ XX.

- Tư liệu về cuộc đời và sự nghiệp của các nhà bác học có tên tuổi trên thế
giới.
III. TI N TRÌNH T CH C D Y - H C Ế Ổ Ứ Ạ Ọ
III. TI N TRÌNH T CH C D Y - H C Ế Ổ Ứ Ạ Ọ
1. Ki m tra bài cể ũ
Câu hỏi 1: Tại sao nói cuộc đấu tranh thống nhất Đức, Italia và nội chiến ở
Mỹ lại mang tính chất một cuộc cách mạng tư sản?
Câu hỏi 2: Tại sao trong cuộc nội chiến ở Mỹ tư sản ở miền Bắc lại thắng
chủ nô ở miền Nam?
2. D n d t vào bài m iẫ ắ ớ
.
3. T ch c các ho t ng trên l pổ ứ ạ độ ớ
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
Ho t ng 1: Ho t ng nhómạ độ ạ độ
- Trước hết, GV trình bày: Khoảng 30 năm
cuối thế kỷ XIX lực lượng sản xuất ở các nước tư
bản đạt đến trình độ phát triển cao. Nhờ những
phát minh khoa học trong các lĩnh vực vật lý, hoá
học, sinh học.
- GV chia lớp thành 4 nhóm nhiệm vụ của các
nhóm như sau:
+ Nhóm 1: Nêu tên các nhà khoa học và
những thành tựu phát minh về vật lý.
+ Nhóm 2: Nêu tên các nhà khoa học và
những thành tựu phát minh về hoá học.
+ Nhóm 3: Nêu tên các nhà khoa học và
những thành tựu phát minh về sinh học.
+ Nhóm 4: Nêu những tiến bộ trong việc áp
dụng những thành tựu khoa học kỹ thuật trong
sản xuất nông nghiệp.

- HS đọc SGK và thảo luận theo nhóm cử đại
diện trình bày kết quả của mình.
 Nh ng thành t u v khoa h c – kữ ự ề ọ ỹ
thu t cu i th k XIX –ậ ố ế ỷ
u th k XXđầ ế ỷ
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
- GV nhận xét bổ sung và chốt ý.

Ho t ng 2: C l p và cá nhânạ độ ả ớ
GV trình bày và phân tích:
+ Những hoạt động khoa học được áp dụng
vào sản xuất.
+ Kỹ thuật luyện kim được cải tiến, với việc
sử dụng lò Bétxme và lò Máctanh sản xuất lượng
thép tăng nhanh và được sử dụng rộng rãi trong
chế tạo máy và đóng tàu, xe lửa … tuốc bin phát
điện được sử dụng để cung cấp điện năng.
+ Dầu hoả được khai thác để thắp sáng và
cung cấp nguồn nhiên liệu mới giao thông vận
tải. Công nghiệp hoá học ra đời phục vụ sản xuất
thuốc nhuộm, phân bón.
+ Việc phát minh ra điện tín giúp việc liên lạc
ngày càng xa và nhanh hơn. Cuối thế kỷ XIX ôtô
được đưa vào sử dụng nhờ phát minh về động cơ
đốt trong. Tháng 12 – 1903 anh em người Mỹ đã
* Những phát minh khoa học được áp
dụng vào sản xuất:
+ Kỹ thuật luyện kim được cải tiến, với
việc sử dụng lò Bétxme và lò Máctanh
sản xuất lượng thép tăng nhanh và được

sử dụng rộng rãi trong chế tạo máy và
đóng tàu, xe lửa … tuốc bin phát điện
được sử dụng để cung cấp điện năng.
+ Dầu hoả được khai thác để thắp
sáng và cung cấp nguồn nhiên liệu mới
giao thông vận tải. Công nghiệp hoá học
ra đời phục vụ sản xuất thuốc nhuộm,
phân bón.
+ Việc phát minh ra điện tín giúp
việc liên lạc ngày càng xa và nhanh
hơn. Cuối thế kỷ XIX ôtô được đưa vào
sử dụng nhờ phát minh về động cơ đốt
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
chế tạo máy bay đầu tiên.
- GV nêu câu hỏi: ý nghĩa của những tiến bộ
về khoa học kỹ thuật?
- HS dựa vào SGK tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý: Đã làm thay đổi cơ
bản nền sản xuất và cơ cấu kinh tế tư bản chủ
nghĩa, đánh dấu bước tiến mới của chủ nghĩa tư
bản ở giai đoạn này.
trong. Tháng 12 – 1903 anh em người
Mỹ đã chế tạo máy bay đầu tiên.
* Đã làm thay đổi cơ bản nền sản xuất
và cơ cấu kinh tế tư bản chủ nghĩa, đánh
dấu bước tiến mới của chu3 nghĩa tư
bản ở giai đoạn này.
Ho t ng 3: Cá nhânạ độ
- GV nêu câu hỏi: Hãy cho biết bối cảnh dẫn
đến sự ra đời các tố chức độc quyền?

- HS dựa vào vốn hiểu biết của mình và SGK
tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và trình bày:
 Sự hình thành các tổ chức độc
quyền.
- Nguyên nhân:
+ Do tiến bộ của khoa học – kỹ thuật
sản xuất công nghiệp các nước Au - Mỹ
tăng nhanh dẫn đến tích tụ tư bản.
+ Các ngành kinh tế chuyển từ tự do
cạnh tranh sang tổ chức độc quyền dưới
nhiều hình thức: Cácten, Xanhđica, Tờ
rơt.
Ho t ng 4: C l p, cá nhânạ độ ả ớ
- GV nêu câu hỏi: Quá trình tập trung sản
xuất hình thành các công ty độc quyền trong lĩnh
vực công nghiệp diễn ra như thế nào? Đặc điểm
của chủ nghĩa tư bản ở giai đoạn đế quốc chủ
nghĩa?
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
- HS dựa vào SGK tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và trình bày:
…
- GV nhấn mạnh : Ngoài đặc điểm nêu trên,
mỗi nước do điều kiện lịch sử kinh tế của mình
đã chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa với
những nét riêng biệt, như Mỹ là sự hình thành
các Tờrớt khổng lồ với những tập đoàn tài chính
giàu sụ: Ở Anh là đế quốc thực dân với hệ thống
thuộc địa rộng lớn và đông dân; ở Pháp là Đế

quốc cho vay nặng lãi.
- GV nêu câu hỏi: Sự ra đời các tổ chức độc
quyền dẫn đến hậu quả gì?
- HS tìm hiểu và chốt ý: Xuất hiện nhiều mâu
thuẫn.
+ Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc trong việc
tranh chấp thuộc địa gay gắt dẫn đến các cuộc
chiến tranh để phân chia thuộc địa.
+ Mâu thuẫn giữa nhân dân thuộc địa với đế
quốc; giữa giai cấp tư sản với nhân dân lao động
các nước tư bản.
+ Mâu thuẫn trên đã dẫn đến cuộc đấu tranh
giai cấp và cách mạng xã hội.
- Đặc điểm của chủ nghĩa đế quốc:
+ Trong công nghiệp : Diễn ra quá trình
tập trung vốn lớn thành lập những công
ty độc quyền như ở Pháp, Đức, Mỹ…
lũng đoạn đời sống kinh tế các nước tư
bản.
+ Trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng:
Một vài ngân hàng lớn khống chế mọi
hoạt động kinh doanh của cả nước hình
thành tư bản tài chính.
+ Tư bản tài chính còn đầu tư vốn ra
nước ngoài đem lợi nhuận cao: năm
1900, nước Anh đầu tư vốn ra bên ngoài
2 tỷ Livro xtecling, đến năm 1913 lên
gần 4 tỷ.
- Mỗi đế quốc còn có đặc điểm riêng:
+ Mỹ là sự hình thành các Tờrớt khổng

lồ với những tập đoàn tài chính giàu sụ.
+ Anh là đế quốc thực dân với hệ thống
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
thuộc địa rộng lớn và đông dân.
+ Pháp là Đế quốc cho vay nặng lãi.
- Xuất hiện nhiều mâu thuẫn.
Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc; giữa
nhân dân thuộc địa với đế quốc; giữa
giai cấp tư sản với nhân dân lao động
các nước tư bản.
4. S k t bài h cơ ế ọ
- Hướng dẫn học trả lời câu hỏi đặt ra ngay từ đầu giờ học: Nguyên nhân
nào dẫn đến sự phát triển của chủ nghĩa tư bản? Sự ra đời và những đặc điểm cơ
bản của chủ nghĩa tư bản ở giai đoạn đế quốc chủ nghĩa?
5. D n dò, bài t pặ ậ
- Học bài cũ, trả lời câu hỏi trong SGK.