Thời của vaccin thực vật bắt đầu? pdf

Thời của vaccin thực vật bắt đầu?
Tiêm vaccin lâu nay vẫn được coi là phương cách tốt nhất để bảo vệ con
người trước nhiều loại dịch bệnh nguy hiểm. Giờ đây, vaccin không chỉ
được điều chế trong các phòng thí nghiệm của các nhà dược học mà cả
trên những cánh đồng do các nhà sinh vật học và di truyền học "canh
tác". Thay bằng phải tiêm chích những liều vaccin, bạn chỉ cần ăn vài
ba thứ rau củ thích hợp theo chỉ dẫn của bác sĩ.
"Vaccin khoai tây" phòng viêm gan B
Ý tưởng về loại "vaccin khoai tây" phòng viêm gan B đã xuất hiện từ hơn
chục năm nay khi các kỹ sư sinh học của hãng Mogen International thành
công với công trình tạo albumin trong khoai tây.
Chỉ cần ăn vài khoanh loại khoai tây đã qua biến đổi gen này, con người có
thể miễn dịch với căn bệnh viêm gan B mà không cần phải tiêm. Các nhà
khoa học thuộc Viện ung thư Roswell Park, New York, Mỹ đã thử nghiệm
"vaccin khoai tây" trên 42 tình nguyện viên. Tất cả đều ngẫu nhiên ăn những
miếng khoai tây sống bình thường hoặc đã qua biến đổi gen. Kết quả là
kháng thể chống virut viêm gan B xuất hiện ở 60% số người ăn 3 miếng
khoai tây đặc biệt và khoảng 50% số người ăn 2 miếng.
Hiện nay, trên cánh đồng của một số trung tâm nghiên cứu đã xuất hiện
những liều "vaccin khoai tây" đầu tiên bất cần điều kiện nuôi dưỡng gì đặc
biệt. Chúng phát triển trong môi trường giống như mọi cây khoai tây khác:
đất, nước và ánh sáng tự nhiên. Chỉ có điều, những cây khoai tây này đều đã
được biến đổi gen. Người ta "đính" vào chúng một loại protein đơn của virut
gây viêm gan B. Khi vào cơ thể, protein này sẽ kích hoạt hệ miễn dịch, giúp
nó nhận dạng và chống lại virut gây bệnh trong tương lai.
Còn có nhiều thí nghiệm tương tự về "vaccin khoai tây" cũng đã được công
bố. TS. Charles Amtzen, nhà sinh vật học phân tử thuộc Trường đại học tổng
hợp Houston đã đưa ra những bức ảnh về một loại chuột miễn dịch đối với
bệnh tả. Ông không hề tiêm vào cơ thể chúng vaccin tả truyền thống mà chỉ
nuôi chúng bằng một loại khoai tây đặc biệt. Hay các nhà khoa học Mỹ ở
Trường đại học tổng hợp A and M tại Teksas, đứng đầu là giáo sư Hugh

Mason cũng cho biết, với loại khoai tây của họ, cơ thể chuột còn sản xuất ra
kháng thể chống lại bệnh tiêu chảy.
"Vaccin lúa" ngừa bệnh sốt mùa hè
Cuối năm 2005, các nhà khoa học Nhật Bản thông báo họ đã tạo ra được
một loại lúa chuyển gen chứa vaccin phòng bệnh sốt mùa hè - một bệnh dị
ứng do phấn hoa hoặc bụi. Các cuộc thử nghiệm trên chuột cho thấy loại
vaccin dưới dạng lúa ăn này đã ngăn được phản ứng miễn dịch gây dị ứng.
Theo TS. Fumio Takaiwa, một thành viên của nhóm nghiên cứu, loại vaccin
này được tạo ra bằng cách bổ sung vật liệu di truyền từ những mẩu protein
vào bộ gen lúa. Những mẩu protein này có liên quan tới dị ứng và được tìm
thấy trong phấn hoa của cây thông liễu Nhật Bản - nguyên nhân chủ yếu gây
bệnh sốt mùa hè tại nước này. Sau đó họ cho một nhóm chuột ăn lúa hàng
ngày trong khoảng vài tuần rồi cho chúng phơi nhiễm với phấn hoa của cây
thông liễu. Kết quả là chúng tạo ra ít histamin hơn - một tác nguyên gây các
triệu chứng sốt mùa hè - và ít hắt hơi hơn so với nhóm chuột đối chứng.
Hiện nay, nhóm nghiên cứu này đang cấy một cánh đồng lúa tương tự dành
cho người và sẽ thử nghiệm độ an toàn trong vài năm tới.

"Vaccin rau bina" chống bệnh than
Đó là kết quả nghiên cứu được công bố tại hội nghị của Hiệp hội nghiên cứu
bảo đảm sinh học - sinh học phân tử Mỹ tháng 12/2005. TS. Alexander
Karasev - trưởng nhóm nghiên cứu và các cộng sự đã dùng kỹ thuật gen để
đưa một virut gây bệnh khảm thuốc lá vào cây rau bina, chỉ dẫn cho rau bina
sản xuất ra các đoạn kháng nguyên bảo vệ của vi khuẩn Bacillus anthracis là
một trong ba thành phần chính của độc tố bệnh than. Rau bina khi có những
kháng nguyên bảo vệ này có thể được sử dụng như là một loại vaccin phòng
chống bệnh than. Đặc biệt, loại vaccin này sẽ có ít tác dụng phụ hơn và giá
thành lại rất rẻ.
"Vaccin cây thuốc lá" phòng bệnh sốt rét
Trên cánh đồng thí nghiệm của hãng Biosource Técnologie ở California,

các nhà sinh học đã trồng rất nhiều cây thuốc lá. Nhìn mắt thường, chúng
không khác gì những cây thuốc lá cùng họ. Có điều, chúng không những
không có hại cho sức khỏe mà còn có thể tạo ra các kháng nguyên giúp con
người chiến thắng sốt rét - loại dịch bệnh mà đến nay khoa học vẫn phải bó
tay trong nỗ lực tiêm phòng. Cha đẻ của loại "vaccin thuốc lá" này là nhà
sinh vật học Tom Turfen. Thật khó tin, song ông cho biết, cứ 1ha cây thuốc
lá có thể cho 250kg vaccin mỗi tháng.
GS. Henry Daniell - nhà sinh học phân tử của Trường đại học Florida, Mỹ
cũng đang nghiên cứu cách sản xuất "vaccin cây thuốc lá" để chữa các bệnh
tiểu đường týp 1, bệnh viêm gan C, bệnh tả.
Vaccin thực vật sẽ lên ngôi?
Các nhà sinh vật học Mỹ đã chứng minh được rằng việc ăn trực tiếp những
loại rau quả đặc biệt trên có thể giúp cơ thể người nâng cao khả năng miễn
dịch giống như tiêm vaccin vào máu. Và mọi dấu hiệu đều cho thấy rằng,
chậm nhất là vài ba năm nữa, chúng ta sẽ không mua vaccin tại các hiệu tân
dược mà tại các cửa hàng rau quả của các nhà sinh vật học.
Từ những kết quả đã thu được, nhiều nhà khoa học khẳng định chuyển gen
cây trồng là cách làm hiệu quả và rẻ tiền để sản xuất vaccin và thuốc hàng
loạt. Các loại vaccin truyền thống được tạo ra từ những tế bào động vật hoặc
vi khuẩn, do vậy cần chiết xuất và tinh lọc. Vaccin thực vật giúp loại bỏ
những tiến trình đó. Chúng cũng không đe dọa khả năng nhiễm bệnh ngoài
ý muốn như trong chu trình tiêm chích truyền thống. Thực vật trái với động
vật, không lưu giữ nguồn lây bệnh có thể nguy hiểm đối với con người.
Một ưu điểm nữa của loại vaccin ăn được là các nhà di truyền học không chỉ
làm cho chúng tạo ra kháng thể thích hợp mà "đội quân" kháng thể này còn
được "đóng gói" hệt như những viên thuốc tân dược truyền thống - yếu tố
bảo đảm đưa đội quân kháng nguyên đông đảo nhất thâm nhập vào các mạch
máu. Lớp vỏ "đóng gói" này sẽ giữ cho kháng nguyên không bị phân hủy
bởi enzym tiêu hóa.
Điểm yếu của các vaccin truyền thống là rất đắt và phải được bảo quản trong

tủ lạnh. Chúng gây trở ngại cho các nước nghèo và đông dân trong việc thực
hiện tiêm chủng trên diện rộng. Vì vậy, thật khó đánh giá hết lợi ích vượt
trội của loại vaccin rau củ quả đối với các quốc gia này, nơi vì thiếu khả
năng tiêm chủng đại trà mà mỗi năm dịch bệnh cướp đi hàng triệu trẻ em.
Và một khi chương trình vaccin rau củ quả được triển khai rộng rãi, khả
năng loại trừ mọi dịch bệnh sẽ nằm trong tầm tay tất cả các gia đình, dù
nghèo nhất.