uiv-kỹ thuật-cách đánh giá

UIV-kỹ thuật-cách đánh
UIV-kỹ thuật-cách đánh
giá
giá
Bùi Hoàng Tú
Bùi Hoàng Tú
ĐH Y Hải Phòng
ĐH Y Hải Phòng

Giới thiệu
Giới thiệu

UIV là một kỹ thuật đầu tay trong thăm khám
UIV là một kỹ thuật đầu tay trong thăm khám
hệ tiết niệu
hệ tiết niệu

Ngày nay có nhiều ph+ơng pháp thăm khám hệ
Ngày nay có nhiều ph+ơng pháp thăm khám hệ
tiết niệu: Siêu âm, CT, MRI .
tiết niệu: Siêu âm, CT, MRI .

Mỗi một ph+ơng pháp có giá trị riêng
Mỗi một ph+ơng pháp có giá trị riêng

UIV là ph+ơng pháp không thể thiếu trong
UIV là ph+ơng pháp không thể thiếu trong

chẩn đoán bệnh lý hệ tiết niệu
chẩn đoán bệnh lý hệ tiết niệu

Giới thiệu
Giới thiệu

UIV có thể làm sau khi chụp CT có tiêm thuốc
UIV có thể làm sau khi chụp CT có tiêm thuốc
cản quang (Post scanner)
cản quang (Post scanner)

Luôn luôn có phim chụp hệ tiết niệu không
Luôn luôn có phim chụp hệ tiết niệu không
chuẩn bị
chuẩn bị

Kỹ thuật UIV hiện nay vẫn ch+a có sự thống
Kỹ thuật UIV hiện nay vẫn ch+a có sự thống
nhất trên toàn cầu
nhất trên toàn cầu

Cách đọc UIV rất quan trọng, cần nắm đ+ợc
Cách đọc UIV rất quan trọng, cần nắm đ+ợc
những thông tin mà UIV có thể mang lại
những thông tin mà UIV có thể mang lại

Mục tiêu
Mục tiêu

Nêu đ+ợc chỉ định, chống chỉ định của ph+ơng

Nêu đ+ợc chỉ định, chống chỉ định của ph+ơng
pháp chụp UIV
pháp chụp UIV

Trình bày đ+ợc kỹ thuật làm UIV và một số
Trình bày đ+ợc kỹ thuật làm UIV và một số
nghiệm pháp bổ trợ
nghiệm pháp bổ trợ

Đánh giá đ+ợc hình ảnh UIV trong một số
Đánh giá đ+ợc hình ảnh UIV trong một số
bệnh lý của hệ tiết niệu.
bệnh lý của hệ tiết niệu.

định nghĩa
định nghĩa

UIV hay IVU : Chụp hệ tiết niệu bằng cánh
UIV hay IVU : Chụp hệ tiết niệu bằng cánh
tiêm thuốc cản quang qua đ+ờng tĩnh mạch
tiêm thuốc cản quang qua đ+ờng tĩnh mạch
(Intra Veinous Urography)
(Intra Veinous Urography)

Thuốc cản quang đ+ợc sử dụng là các chế
Thuốc cản quang đ+ợc sử dụng là các chế
phẩm của Iod tan trong n+ớc
phẩm của Iod tan trong n+ớc

Có thể có ion hoặc không ion

Có thể có ion hoặc không ion

chỉ định
chỉ định

Tất cả những tổn th+ơng nghi ngờ bệnh lý của
Tất cả những tổn th+ơng nghi ngờ bệnh lý của
đ+ờng tiết niệu: sỏi, viêm nhiễm, dị dạng
đ+ờng tiết niệu: sỏi, viêm nhiễm, dị dạng

Đái máu ch+a rõ nguyên nhân
Đái máu ch+a rõ nguyên nhân

Những bệnh lý có liên quan đến hệ tiết niệu:
Những bệnh lý có liên quan đến hệ tiết niệu:
các bệnh lý tiểu khung, bẩm sinh
các bệnh lý tiểu khung, bẩm sinh

Mục đích của chụp UIV là đánh giá chức năng
Mục đích của chụp UIV là đánh giá chức năng
và hình thái của thận và hệ tiết niệu
và hình thái của thận và hệ tiết niệu

chống chỉ định
chống chỉ định

Trong suy thận nặng : Không có những hình
Trong suy thận nặng : Không có những hình
ảnh giá trị do đậm độ thuốc cản quang thấp,
ảnh giá trị do đậm độ thuốc cản quang thấp,

nguy cơ tăng thêm suy thận
nguy cơ tăng thêm suy thận

Không dung nạp Iod
Không dung nạp Iod

Suy tim, suy gan nặng
Suy tim, suy gan nặng

Đa u tuỷ : do các ống thận bị tắc khi Protein
Đa u tuỷ : do các ống thận bị tắc khi Protein
Bence-Jones tiếp xúc với thuốc cản quang
Bence-Jones tiếp xúc với thuốc cản quang

chống chỉ định
chống chỉ định

Thai nghén: Nếu nhất thiết phải chụp UIV nên
Thai nghén: Nếu nhất thiết phải chụp UIV nên
chụp tối thiểu số phim đủ để chẩn đoán và
chụp tối thiểu số phim đủ để chẩn đoán và
không ép.
không ép.

Nhìn chung UIV không có chống chỉ định
Nhìn chung UIV không có chống chỉ định
tuyệt đối
tuyệt đối

Kỹ thuật

Kỹ thuật

Chuẩn bị bệnh nhân:
Chuẩn bị bệnh nhân:

Bệnh nhân đ+ợc ăn chế độ ít rau tr+ớc khi chụp
Bệnh nhân đ+ợc ăn chế độ ít rau tr+ớc khi chụp
khoảng 2 ngày
khoảng 2 ngày

Không đ+ợc sử dụng những thuốc cản quang khác
Không đ+ợc sử dụng những thuốc cản quang khác
tr+ớc ít nhất 6 ngày (Thụt Baryte, uống Baryte )
tr+ớc ít nhất 6 ngày (Thụt Baryte, uống Baryte )

Thụt phân hôm tr+ớc và thụt lần 2 khoảng 2 giờ tr+
Thụt phân hôm tr+ớc và thụt lần 2 khoảng 2 giờ tr+
ớc khi chụp
ớc khi chụp

Không uống n+ớc tr+ớc khi chụp khoảng 3 giờ
Không uống n+ớc tr+ớc khi chụp khoảng 3 giờ

Trong tr+ờng hợp cấp cứu : không cần chuẩn bị.
Trong tr+ờng hợp cấp cứu : không cần chuẩn bị.

Kỹ thuật
Kỹ thuật

Đ+ờng vào:

Đ+ờng vào:

Dùng thuốc cản quang là Iod tan trong n+ớc để đ+
Dùng thuốc cản quang là Iod tan trong n+ớc để đ+
a vào cơ thể qua đ+ờng tĩnh mạch.
a vào cơ thể qua đ+ờng tĩnh mạch.

Liều l+ợng thuốc: khoảng 1-1,5ml/kg.
Liều l+ợng thuốc: khoảng 1-1,5ml/kg.

Kỹ thuật UIV đ+ợc thực hiện tuỳ theo từng tác
Kỹ thuật UIV đ+ợc thực hiện tuỳ theo từng tác
giả, từng tr+ờng phái, ch+a có sự thống nhất
giả, từng tr+ờng phái, ch+a có sự thống nhất

Luôn phải chụp phim hệ tiết niệu không chuẩn
Luôn phải chụp phim hệ tiết niệu không chuẩn
bị
bị

Kỹ thuật
Kỹ thuật

Các b+ớc
Các b+ớc

Chụp phim sau tiêm 1 đến 3 phút, có thể chụp toàn
Chụp phim sau tiêm 1 đến 3 phút, có thể chụp toàn
bộ hoặc khu trú vùng thận.
bộ hoặc khu trú vùng thận.

Chụp phim toàn bộ sau 5 phút
Chụp phim toàn bộ sau 5 phút

Tiến hành ép sau 5 phút (nếu cần)
Tiến hành ép sau 5 phút (nếu cần)

Chụp phim sau ép 5 phút
Chụp phim sau ép 5 phút

Chụp hình ảnh hệ thống đài bể thận sau 5 phút, 10
Chụp hình ảnh hệ thống đài bể thận sau 5 phút, 10
phút, có thể chụp chếch theo h+ớng đài và bàng
phút, có thể chụp chếch theo h+ớng đài và bàng
quang đầy thuốc ở giai đoạn sớm
quang đầy thuốc ở giai đoạn sớm

Kỹ thuật
Kỹ thuật

Các b+ớc
Các b+ớc

Sau 15 phút có thể tháo ép. Chụp phim toàn thể
Sau 15 phút có thể tháo ép. Chụp phim toàn thể
ngay sau tháo ép.
ngay sau tháo ép.

Có thể chụp thêm ở các t+ thế chếch, nằm sấp,
Có thể chụp thêm ở các t+ thế chếch, nằm sấp,

đứng, chụp chậm
đứng, chụp chậm

Chụp bàng quang đầy thuốc (thẳng, chếch, nằm
Chụp bàng quang đầy thuốc (thẳng, chếch, nằm
sấp ) và chụp bàng quang sau khi bài tiết.
sấp ) và chụp bàng quang sau khi bài tiết.

Có thể chụp muộn sau 24 giờ
Có thể chụp muộn sau 24 giờ

Kỹ thuật
Kỹ thuật

Nghiệm pháp rửa thận
Nghiệm pháp rửa thận

CĐ trong một số tr+ờng hợp nghi ngờ HC nối bán
CĐ trong một số tr+ờng hợp nghi ngờ HC nối bán
cấp, hẹp động mạch thận
cấp, hẹp động mạch thận

Tiêm 1 ống Furosemid 40mg cùng với thuốc cản
Tiêm 1 ống Furosemid 40mg cùng với thuốc cản
quang
quang

Đánh giá độ thải thuốc của thận hai bên. Nếu có sự
Đánh giá độ thải thuốc của thận hai bên. Nếu có sự
chênh lệch : có bệnh lý.

chênh lệch : có bệnh lý.

Phim bông tiÕt niÖu kh«ng chuÈn
bÞ chuÈn

Viªm bÓ thËn sinh h¬i
(Emphysematous
Pyelonephritis)

Sái niÖu ®¹o ®o¹n tiÒn liÖt tuyÕn

Gi¸ trÞ cña chôp chÕch phim kh«ng chuÈn bÞ

?

?

Gi¸ trÞ cña chôp Ðp bãng
ThÊy râ h×nh ¶nh c¸c ®µi

Giá trị của chụp chếch sau khi tiêm thuốc
Hình ảnh khuyết thuốc/ Chếch phải thấy hình ảnh khuyết
thuốc do nhú ở đỉnh đài thận

Chôp Tomo th+êng
ThÊy râ h×nh ¶nh bê thËn

Chôp Tomo th+êng
1. H×nh ¶nh nang thËn
2. H×nh ¶nh thËn hai bê (RCC)

Kỹ thuật
Kỹ thuật

ép
ép

Không nhất thiết ca nào cũng ép
Không nhất thiết ca nào cũng ép

CCĐ trong tr+ờng hợp tắc nghẽn do có vật cản,
CCĐ trong tr+ờng hợp tắc nghẽn do có vật cản,
trong tr+ờng hợp cơn đau quặn thận, chấn th+ơng
trong tr+ờng hợp cơn đau quặn thận, chấn th+ơng
bụng, mới phẫu thuật ổ bụng
bụng, mới phẫu thuật ổ bụng

ép cho thấy rõ các hốc của đ+ờng bài xuất
ép cho thấy rõ các hốc của đ+ờng bài xuất

Chụp cắt lớp th+ờng (Tomogram)
Chụp cắt lớp th+ờng (Tomogram)

Th+ờng làm vào thời điểm 30 giây sau tiêm hoặc
Th+ờng làm vào thời điểm 30 giây sau tiêm hoặc
khi đ+ờng bờ thận không rõ
khi đ+ờng bờ thận không rõ

cách đánh giá UIV
cách đánh giá UIV

Đánh giá chức năng thận
Đánh giá chức năng thận

Có ngấm thuốc đúng theo thời gian hay không?
Có ngấm thuốc đúng theo thời gian hay không?

Bình th+ờng sau khoảng 1 phút là thận ngấm đầy
Bình th+ờng sau khoảng 1 phút là thận ngấm đầy
nhu mô
nhu mô

Ngấm thuốc hai thận có cân đối không?
Ngấm thuốc hai thận có cân đối không?

Bình th+ờng hai thận ngấm thuốc cân đối
Bình th+ờng hai thận ngấm thuốc cân đối

Sau khoảng 5-7 phút là thuốc sẽ đổ đầy hệ thống
Sau khoảng 5-7 phút là thuốc sẽ đổ đầy hệ thống
bài xuất và thải thuốc xuống niệu quản
bài xuất và thải thuốc xuống niệu quản