quy trình tìm hiểu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ

Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
CHƯƠNG MỞ ĐẦU
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
1
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
1. Sự cần thiết của đề tài
Ngày nay, kiểm soát nội bộ đang đóng một vai trò hết sức quan trọng
trong hoạt động kinh tế của các doanh nghiệp và tổ chức. Kiểm soát nội bộ
giúp các nhà quản trị quản lý hữu hiệu và hiệu quả hơn các nguồn lực kinh
tế của Cty mình như: con người, tài sản, vốn ….góp phần hạn chế tối đa
những rủi ro phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh, đồng thời giúp
doanh nghiệp xây dựng được một nền tảng quản lý vững chắc phục vụ cho
quá trình mở rộng, và phát triển đi lên của doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp, Cty này hoạt động trên nhiều lĩnh vực từ sản xuất,
thương mại đến dịch vụ và chúng có quy mô lớn nhỏ tùy thuộc vào vốn đầu
tư ban đầu cũng như thời gian tồn tại. Nên chúng có môi trường hoạt động
và nét đặc trưng cũng rất khác nhau. Tính hiệu quả và hữu hiệu của hệ
thống kiểm soát nội bộ cũng tùy thuộc vào từng Cty khác nhau.
Chính vì vậy việc tìm hiểu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ là
một vấn đề cần được quan tâm và chú ý, đồng thời nó là mục tiêu rất quan
trọng của kiểm toán viên, nó thể hiện sự tuân thủ chuẩn mực trong nghề
nghiệp của họ khi tiến hành kiểm toán. Khi có được sự hiểu biết cần thiết,
đầy đủ về tình hình kinh doanh của khách hàng, kiểm toán viên có thể xây
dựng một kế hoạch kiểm toán hợp lý, tiết kiệm thời gian, cân bằng giữa chi
phí và lợi ích nhưng vẫn giữ được mục đích và chất lượng kiểm toán.
2. Mục tiêu nghiên cứu
 Tìm hiểu quy trình và phương pháp thu thập thông tin về hệ thống
kiểm soát nội bộ của khách hàng tại Cty kiểm toán Nexia ACPA.
 Tìm hiểu phương pháp đánh giá về hệ thống kiểm soát nội bộ của
khách hàng tại Cty kiểm toán Nexia ACPA
 Minh họa quá trình tìm hiểu và đánh gía hệ thống kiểm soát nội

bộ tại một Cty khách hàng cụ thể.
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
2
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
 Nhận xét và kiến nghị các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quá
trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB khách hàng.
3. Phương pháp nghiên cứu
 Cơ sở lý thuyết và thực tế để tổng hợp phân tích, so sánh, rút ra
kết luận, nhận xét đánh giá.
 Từ thực tế tham gia kiểm toán, thực hiện các thủ tục đánh giá hệ
thống kiểm soát nội bộ tại Cty khách hàng.
 Phỏng vấn các kiểm toán viên về các thủ tục kiểm toán đã thực
hiện.
 Tham khảo hồ sơ khách hàng đã kiểm toán.
4. Phạm vi và hạn chế của đề tài
 Phạm vi: Quy trình tìm hiểu và đánh giá kiểm soát nội bộ áp dụng
tại Cty kiểm toán Nexia ACPA.
 Hạn chế: Thời gian tham gia thực tập có hạn nên chưa thể nghiên
cứu sâu, đầy đủ và chi tiết đề tài.
*************
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
3
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
CHƯƠNG 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
4
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
1.1 Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ
 Theo chuẩn mực kiểm toán 400: “Hệ thống kiểm soát nội bộ là các

quy định và thủ tục kiểm soát do đơn vị được kiểm toán xây dựng và áp
dụng nhằm đảm bảo cho đơn vị tuân thủ pháp luật và các quy định, để kiểm
tra, kiểm soát, ngăn ngừa và phát hiện gian lận, sai sót; để lập báo cáo tài
chính trung thực và hợp lí nhằm bảo vệ, quản lí và sử dụng có hiệu quả tài
sản của đơn vị”.
 Tuy nhiên KSNB theo định nghĩa của COSO (Committee of
Sponsoring Organizations of Treadway Commission- tạm dịch là Uỷ ban
các tổ chức tài trợ) có thể xem là định nghĩa đầy đủ nhất và chính xác nhất
về KSNB:
Hệ thống KSNB là một quy trình chịu ảnh hưởng bởi Hội đồng quản trị,
các nhà quản lý và các nhân viên khác của một tổ chức, được thiết lập tại
đơn vị nhằm đảm bảo thực hiện các mục tiêu sau:
• Bảo vệ tài sản của đơn vị không bị sử dụng lãng phí, gian lận
hoặc không hiệu quả.
• Cung cấp dữ liệu kế toán chính xác và đáng tin cậy.
• Thúc đẩy và đánh giá sự chấp hành các chính sách của đơn vị.
• Đánh giá hiệu quả hoạt động của đơn vị.
1.2 Các bộ phận hợp thành hệ thống kiểm soát nội bộ
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
5
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
1.2.1 Môi trường kiểm soát
Môi trường kiểm soát phản ánh sắc thái chung của một đơn vị, nó chi
phối ý thức kiểm soát của mọi thành viên trong đơn vị và là nền tảng đối
với các bộ phận khác của kiểm soát nội bộ. Các nhân tố chính thuộc về môi
trường kiểm soát là:
 Tính chính trực và giá trị đạo đức
 Đảm bảo về năng lực.
 Hội đồng quản trị và Ủy ban kiểm toán.
 Triết lý quản lí và phong cách điều hành của nhà quản lí

 Cách thức phân định quyền hạn và trách nhiệm
1.2.2 Đánh giá rủi ro kiểm soát
Đơn vị phải nhận biết và đối phó với các rủi ro bằng cách thiết lập
mục tiêu của tổ chức và hình thành một cơ chế để nhận dạng, phân tích và
đánh giá rủi ro.
1.2.3 Hoạt động kiểm soát
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
6
HT
KSNB
HT
KSNB
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
Hoạt động kiểm soát là những chính sách và thủ tục để đảm bảo cho
các chỉ thị của nhà quản lí được thực hiện. Các chính sách và thủ tục này
giúp thực thi những hành động với mục đích là giúp kiểm soát các rủi ro
mà đơn vị đang hay có thể gặp phải. Có nhiều loại hoạt động kiểm soát
khác nhau có thể thực hiện được, và dưới đây là những hoạt động kiểm soát
có thể thực hiện trong đơn vị:
Phân chia trách nhiệm đầy đủ
Phân chia trách nhiêm đầy đủ là không cho phép môt thành viên nào
được giải quyết mọi mặt của nghiệp vụ từ khi hình thành cho đến khi kết
thúc nhằm để các nhân viên kiểm soát lẫn nhau, nếu có sai sót sẽ phát hiện
nhanh chóng. Chẳng hạn không thành viên nào được kiêm nhiệm các chức
năng phê chuẩn, thực hiện, ghi chép nghiệp vụ và bảo quản tài sản.
Kiểm soát quá trình xử lí thông tin và các nghiệp vụ
Để thông tin đáng tin cậy cần phải thực hiện nhiều hoạt động kiểm
soát nhằm kiểm tra tính xác thực, đầy đủ và việc phê chuẩn các nghiệp vụ
Khi kiểm tra quá trình xử lí thông tin cần phải đảm bảo rằng phải
kiểm soát chặt chẽ hệ thống chứng từ sổ sách và phê chuẩn đúng đắn cho

các nghiệp vụ hoặc hoạt động.
Kiểm soát vật chất
Hoạt động này được thực hiện cho các loại sổ sách và tài sản, kể cả
những ấn chỉ đã được đánh số trước nhưng chưa sử dụng; cũng như cần hạn
chế sự tiếp cận với các chương trình tin học và những hồ sơ dữ liệu.
Kiểm tra độc lập việc thực hiện
Kiểm tra độc lập được tiến hành bởi những cá hạn hoặc bộ phận khác
với hoặc bộ phận đang thực hiện nghiệp vụ. Yêu cầu đối với những thành
viên thực hiện kiểm tra là họ phải độc lập với đối tượng được kiểm tra. Sự
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
7
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
hữu hiệu của hệ thống này sẽ mất đi nếu người thực hiện kiểm tra lại là
nhân viên của người thực hiện nghiệp vụ.
Phân tích soát xét việc thực hiện
Soát xét lại quá trình thực hiện giúp nhà quản lí biết được một cách
tổng quát là mọi thành viên có theo đuổi mục tiêu của đơn vị một cách hữu
hiệu và hiệu quả không. Nhờ thường xuyên nghiên cứu về các bất thường
xảy ra trong quá trình thực hiện nhà quản lí có thể có những điều chỉnh hay
thay đổi chiến lược cho phù hợp.
1.2.4 Thông tin và truyền thông
Hệ thống này được thiết lập nhằm giúp các thành viên trong đơn vị
có khả năng nắm bắt và trao đổi thông tin cần thiết cho việc điều hành,
quản trị và kiểm soát các hoạt động.
1.2.5 Giám sát
Toàn bộ quy trình họat động phải được giám sát và điều chỉnh khi
cần thiết. Hệ thống phải có khả năng phản ứng năng động, thay đổi theo
yêu cầu của mội trường bên trong và bên ngoài.
1.3 Trình tự nghiên cứu hệ thống kiểm soát nội bộ
Kiểm toán viên tiến hành nghiên cứu hệ thống kiểm soát nội bộ thông

qua 4 bước:
Bước 1: Tìm hiểu về hệ thống kiểm sóat nội bộ.
Bước 2: Đánh giá sơ bộ rủi ro kiểm soát.
Bước 3: Thiết kế và thực hiện các thử nghiệm kiểm soát trong
chương trình kiểm tóan.
Bước 4: Đánh giá lại rủi ro kiểm soát và điều chỉnh những thử
nghiệm cơ bản đã dự kiến.
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
8
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
Tùy thuộc vào từng khách hàng cụ thể mà kiểm toán có thể thực hiện
tất cả bốn bước trên hoặc chi thực hiện một số bước. Dựa trên sự xét đoán
nghề nghiệp của kiểm toán viên chính.
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
9
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
CHƯƠNG 2:
GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY
KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN
NEXIA ACPA
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
10
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
2.1 Khái quát về Cty TNHH Kiểm toán và Tư vấn Nexia ACPA
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển
Tiền thân là Cty TNHH kiểm toán và tư vấn ACPA, đuợc thành lập
năm 2004 bởi một nhóm các kiểm toán viên hành nghề với những kinh
nghiệm cao trong việc cung cấp những dịch vụ có chất lượng hàng đầu ở
Việt Nam. Tháng 12/2006, Cty trở thành thành viên tại Việt Nam của tập
đoàn kiểm toán thế giới Nexia International. Đến tháng 12/2007, Cty

TNHH Kiểm toán và tư vấn ACPA chính thức đổi tên thành Cty TNHH
Kiểm toán và Tư vấn Nexia ACPA.
Sơ lược về tập đoàn Nexia International:
Nexia International là mạng lưới các Cty kiểm toán và tư vấn trên
toàn thế giới với tổng doanh thu năm 2009 là 2,11 tỷ đô la Mỹ, tập đoàn
này có khoảng 23.000 chủ phần hùn và nhân viên trong 620 văn phòng
phục vụ khách hàng trên 105 quốc gia. Nexia International được công
nhận là một trong 9 hãng kiểm toán lớn nhất thế giới.
Nexia International được thành lập năm 1971 bởi 2 Cty Openheim
Appel Dixon & Asosiates, USD và Spicer & Pegler, UK. Hai Cty này đã
kết nạp những Cty thành viên cung cấp các dịch vụ về lĩnh vực tài chính
trong các trung tâm chủ yếu của London và New York, là một phần của
những Cty toàn cầu. Đây là điều mà không có hệ thống nào có được.
Từ năm 1971 đến nay, một trong những thế mạnh lớn nhất của Nexia
là những Cty độc lập của nó có thể chia sẽ kinh nghiệm chuyên môn tới
những đối tác đại diện cho hệ thống khách hàng. Nexia luôn tự hào về
những truyền thống đã có dựa vào những kinh nghiệm của đối tác, đặc biệt
là trong lĩnh vực thuế và IFRS.
Nexia ACPA đồng thời cũng là một thành viên của cộng đồng kinh
doanh trong nước, vì thế Cty luôn liên kết chặt chẽ với các thành viên của
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
11
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
tập đoán Nexia tại quốc gia khác để có những cơ hội kinh doanh và các dự
án đầu tư cho Việt Nam.
Cty TNHH kiểm toán và tư vấn Nexia ACPA hoạt động theo giấy
Đăng ký kinh doanh số 1012012231 ngày 14/04/2004, do Sở Kế Hoạch và
Đầu Tư thành phố Hà Nội cấp. Riêng văn phòng tại thành phố Hồ Chí
Minh được thành lập theo giấy Đăng ký kinh doanh số 4112022354 ngày
05/06/2006, do Sở Kế Hoạch và Đầu Tư thành phố Hồ Chí Minh cấp.

Tên giao dịch: Nexia ACPA Auditing & Consulting Company Limited.
Tên viết tắt: Nexia ACPA Co., Ltd
Biểu tượng:
Website: www.nexiaacpa.com
Địa chỉ trụ sở:
Tháp Quốc Tế Hòa Bình, tầng 18
106 Hoàng Quốc Việt, Quận Cầu Giấy, Hà Nội
Tel: (84 4) 7556080 Fax: (84 4) 7556081
Văn phòng thành phố Hồ Chí Minh:
Tòa nhà Citilight, phòng 4405, tầng 14
45 Võ Thị Sáu, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
Tel: (84 4) 2191268 Fax: (84 4) 2911269
2.1.2 Phương châm, nguyên tắc và mục tiêu hoạt động
 Phương châm và nguyên tắc hoạt động:
• Độc lập, khách quan và bảo mật.
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
12
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
• Tuân thủ luật pháp, các quy định của Nhà nước Việt Nam, các
chuẩn mực nghề nghiệp.
• Quan tâm đến lợi ích hợp pháp của khách hàng, góp phần mang
lại hiệu quả thiết thực trong hoạt động sản xuất kinh doanh của
đơn vị và hổ trợ khách hàng giải quyết các khó khăn gặp phải
khi kinh doanh.
• Đảm bảo tính dân chủ, công khai và đồng thời đảm bảo tính tập
trung, thống nhất, giữ gìn đoàn kết và bí mật nội bộ nhằm phát
huy sức mạnh tập thể ban lãnh đạo Cty trong việc tổ chức điều
hành.
• Đảm bảo tổ chức triển khai, giải quyết công việc nhanh gọn,
tuân thủ các quy định về hành chính trong xử lý công việc.

 Mục tiêu hoạt động
• Cung cấp dịch vụ chuyên ngành cho khách hàng trong và ngoài
nước.
• Tạo điều kiện cho nhân viên tiến bộ và thành công trong nghề
nghiệp.
• Đạt kết quả tốt về tài chính để Cty phát triển lớn mạnh.
• Đảm bảo vai trò của mình trong xã hội và phục vụ lợi ích cộng
đồng.
2.1.3 Chiến lược hoạt động
• Định hướng trở thành nhà cung cấp dịch vụ hàng đầu Việt
Nam.
• Luôn xem việc đáp ứng tốt các nhu cầu của khách hàng là
chiến lược hàng đầu để thu hút khách hàng.
• Phục vụ khách hàng với các dịch vụ cao nhất, tinh thần phục vụ
tận tụy nhất và vì sự phát triển của khách hàng.
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
13
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
• Giá phí cung cấp các dịch vụ chuyên ngành được xác định dựa
vào tính chất phức tạp, mức độ rủi ro, khối lượng công việc,
thời gian và năng lực chuyên môn nhằm tạo dựng mối quan hệ
hợp tác lâu dài với khách hàng.
2.1.4 Cơ cấu tổ chức
Hình 1: Sơ đồ bộ máy quản lý Cty Nexia ACPA
2.1.5 Lĩnh vực hoạt động
 Kiểm toán và kế toán
• Kiểm toán và soát xét báo cáo tài chính
• Kiểm toán hoạt động
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
Hội đồng quản trị

Tổng giám đốc
Phó tổng giám đốc
Kiểm toán
Kiểm toán
Phó tổng giám đốc
Tư vấn
Tư vấn
Phó tổng giám đốc
Tài chính DN
Tài chính doanh
nghiệp
Kế toán trưởng
Quản trị tổng hợp
Giám đốc kiểm
toán
Trưởng phòng
kiểm toán
Nhân viên kiểm
toán
Giám đốc tư vấn
Trưởng phòng tư
vấn
Nhân viên tư vấn
Giám đốc tài chính
doanh nghiệp
Trưởng phòng tài
chính doanh
nghiệp
Nhân viên tài
chính DN

Kế toán
14
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
• Báo cáo thẩm định, định giá doanh nghiệp
• Đánh giá và tư vấn hệ thống kiểm toán nội bộ
• Xem xét việc quản lý rủi ro
• Dịch vụ kế toán
 Tư vấn thuế
• Lập kế hoạch thuế
• Dịch vụ tư vấn thuế và các quy định liên quan tại Việt Nam
• Đánh giá, rá soát nghĩa vụ tuân thủ về thuế
• Trợ giúp doanh nghiệp quyết toán thuế
• Trợ giúp doanh nghiệp các vấn đề cụ thể về thuế
• Tư vấn thuế
 Tư vấn quản lý doanh nghiệp
• Tư vấn huy động vốn cho doanh nghiệp
• Tư vấn cơ cấu lại các khoản vay
• Tư vấn quản lý lại các nghiệp vụ kinh doanh
2.2 Sơ lược quy trình kiểm toán tại Cty kiểm toán và tư vấn Nexia
ACPA
Tại Cty kiểm toán Nexia ACPA, quy trình kiểm toán được thiết lập
dựa trên một phương hướng tiếp cận mới đó là dựa trên việc đánh giá rủi ro
(risk- based audit), được chia thành các bước rõ rệt và được minh họa theo
sơ đồ sau:
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
15
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
Sơ đồ 2: Quy trình kiểm toán chung tại Cty Kiểm toán và Tư vấn Nexia
ACPA
Theo phương pháp này, cách tiếp cận đối với khách hàng của Cty có

những điểm khác biệt so với cách truyền thống, đó là ở loại rủi ro được
đánh giá và cách đánh giá các loại rủi ro trong thực hiện cuộc kiểm toán.
Trong cách tiếp cận truyền thống, các kiểm toán viên xem xét đến những
rủi ro tiềm tàng có thể tồn tại trong hoạt động của khách hàng có thể ảnh
hưởng trực tiếp tới báo cáo tài chính, sự thiết kế phù hợp và hoạt động hiệu
quả của hệ thống kiểm soát nội bộ (rủi ro kiểm soát) và hiệu quả của việc
phát hiện ra các sai phạm (rủi ro phát hiện). Theo cách tiếp cận dựa trên
đánh giá rủi ro, kiểm toán viên không chỉ quan tâm tới các rủi ro kiểm toán
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
16
Khúa lun tt nghip: Quy trỡnh tỡm hiu v ỏnh giỏ HTKSNB
m cũn quan tõm ti ri ro kinh doanh ca khỏch hng, nhng ri ro nh
hng trc tip ti li nhun ca khỏch hng cng nh nm gi chỡa khúa
quyt nh cho s tn ti ca h. Do ú kim toỏn viờn cn tỡm hiu k v
khỏch hng hiu v cỏch thc hot ng, cỏc ri ro ngn hn v di hn
trong hot ng ca khỏch hng, da vo ú kim toỏn viờn a ra cỏc
ỏnh giỏ c lp ca mỡnh cú tớnh n cỏc yu t nh hng n tỡnh hỡnh
kinh doanh ca Cty trong ngn hn v di hn. Theo cỏch tip cn mi ny,
kim toỏn viờn v khỏch hng khụng phi l cỏc bờn i lp trong xem xột
cựng mt vn l bỏo cỏo ti chớnh ca doanh nghip m phi cựng nhau
xem xột v ỏnh giỏ v vn ú.
Vic thc hin quy trỡnh kim toỏn theo cỏch tip cn nh trờn c
chi tit húa qua s sau:
Đánh giá tính
trọng yếu
Đánh giá ban
đầu vể rủi ro
BAF
BPR
BIF

Thủ tục kiểm soát
tầm cao
Các thủ tục kiểm
soát đặc biệt
Xác định và tìm nguyên nhân rủi ro
Đối chiếu với BCTC
Liên hệ các
rủi ro đ*ợc
phát hiện với
các thủ tục
kiểm soát
chính
Đánh giá sự
thiết kế phù
hợp của các
thủ tục kiểm
soát
Kiểm tra sự
hoạt động
hữu hiệu của
các thủ tục
kiểm soát
Rủi ro đ*ợc
giảm tới mức
chấp nhận
đ*ợcc
Phân tích
kinh
doanh
Xác định các rủi ro còn lại

Xác định và thực hiện các thử nghệm cơ bản
Các kiến
nghị hoàn
thiện
áp dụng thủ tục
phân tích
áp dụng thử nghiệm
cơ bản các nghiệp
vụ và số d* tài
khỏan
Thực hiện các thủ tục kiểm toán bổ trợ
Các tài khoản
trọng yếu có rủi
ro thấp
Các yêu cầu và
qui định trong
giai đoạn lập
báo cáo
Các yêu cầu
chuyên môn
The ACPA Audit Process Framework
2004 ACPA All rights reserved
AA-003
GVHD: Ths.o V Hoi Giang SVTH: Lng Ngc Thm
17
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
BAF: Business Analysis Framework (Phân tích hoạt động kinh doanh)
BIF: Business Information Framework (Tìm hiểu thông tin doanh nghiệp)
BPR: Business Performance Review(Đánh giá kết quả hoạt động kinh
doanh)

Sơ đồ 3: Qui trình kiểm toán chi tiết
2.2.1 Tìm hiểu qui trình hoạt động kinh doanh của khách hàng kiểm
toán (Understand the Business)
Trong giai đoạn này, kiểm toán toán viên thu thập những hiểu biết cơ
bản về tính hiệu quả trong hoạt động quản trị rủi ro, phân tích điều kiện
kinh doanh cũng như hệ thống thông tin của khách thể kiểm toán. Thông
qua đó, kiểm toán viên có thể xác định và khoanh vùng những gian lận, sai
sót trọng yếu và rủi ro trong hoạt động kinh doanh có khả năng ảnh hưởng
tới cuộc kiểm toán cũng như hiệu quả hoạt động của khách hàng. Trong
giai đoạn này, kiểm toán viên cũng bước đầu xác định được các tài khoản
có khả năng chứa đựng các rủi ro trọng yếu, căn cứ vào đó, kiểm toán viên
sẽ đưa ra các thử nghiệm cơ bản cần thực hiện trên cơ sở tuân thủ theo các
chuẩn mực kiểm toán được chấp nhận rộng rãi (GAAS).
Giai đoạn này được chia thành các bước nhỏ:
- Đánh giá tính trọng yếu: Đánh giá tính trọng yếu và sai sót có thể
chấp nhận được từ đó xác định các công việc cần thiết nhằm xác định rủi ro
cũng như các công việc thực hiện xuyên suốt cuộc kiểm toán.
- Đánh giá ban đầu về rủi ro: Là đưa ra những nhận xét đánh giá ban
đầu về những rủi ro có thể xuất hiện trong Cty khách hàng từ những thông
tin trong quá khứ cũng như những thông tin chung thu thập được ở bước
ban đầu.
- Hiểu biết về hoạt động kinh doanh của khách hàng:
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
18
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
Việc tìm hiểu và phân tích về hoạt động kinh doanh của khách hàng
được thực hiện thông qua quá trình phân tích cơ bản về hoạt động kinh
doanh (BAF – Business Analysis Framework), quá trình tìm hiểu về những
thông tin kinh doanh cơ bản (Business Information Framework), và đánh
giá kết quả hoạt động kinh doanh (Business Performance Review) của

khách hàng.
Việc tiến hành tìm hiểu những thông tin kinh doanh cơ bản được
thực hiện nhằm xác định và tìm hiểu nguyên nhân của những rủi ro sai
phạm. Quá trình này xem xét những thông tin thu thập được về việc áp
dụng các chế độ, chuẩn mực kế toán hiện hành vào hoạt động của Cty, như:
việc ghi nhận doanh thu, phương pháp tính giá hàng tồn kho, quản lý tiền
mặt, các nghiệp vụ về ngoại tệ…
Bảng đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh của khách hàng được
thực hiện dựa vào các tỷ suất tài chính (ROA, ROE ) cho thấy kết quả kinh
doanh hiện tại và đồng thời dự đoán khả năng hoạt động trong tương lai
(thông qua tỷ suất về đòn bẩy tài chính, khả năng sinh lời, giá trị thị trường,
quản lý tài sản ).
Trong bước này, kiểm toán viên cũng tiến hành tìm hiểu về tính liêm
chính của ban giám đốc cũng như các áp lực và cơ hội thực hiện hành vi
gian lận.
Xác định và tìm nguồn gốc rủi ro: Sau khi đã tiến hành các bước
trên, kiểm toán viên đã có đầy đủ dữ liệu để xác định các rủi ro về khả năng
xảy ra sai sót và gian lận trong hoạt động kinh doanh của khách hàng, chú ý
tới những yếu tố, nguyên nhân chính dẫn tới các rủi ro đó.
Đối chiếu với báo cáo tài chính: Việc đối chiếu này sẽ giúp đoàn
kiểm toán liên kết, đánh giá sự ảnh hưởng của các rủi ro đã xác định được
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
19
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
với các tài khoản tương ứng trên báo cáo tài chính. Điều này giúp kiểm
toán viên xác định được các tài khoản quan trọng có mức rủi ro cao phải áp
dụng kiểm tra toàn diện đồng thời xác định được các tài khoản trọng yếu có
rủi ro thấp để áp dụng các thủ tục kiểm toán bổ trợ.
2.2.2 Đánh giá rủi ro kiểm soát (Assess Client Risk Controls)
Trong giai đoạn này, kiểm toán viên sẽ tìm hiểu cách thức hệ thống

kế toán và ban quản lý Cty có thể kiểm soát, phát hiện và sửa chữa kịp thời
các sai sót liên quan đến hệ thống thông tin cũng như các ước tính kế toán
hay nói cách khác là việc tìm hiểu về các thủ tục mà khách hàng thiết lập và
áp dụng để kiểm soát hoạt động của họ. Giai đoạn này giúp cho kiểm toán
viên hiểu rõ sự phù hợp cũng như hiệu quả của các thủ tục kiểm soát được
thiết kế trong doanh nghiệp phục vụ cho việc đưa ra các ý kiến nhằm cải
thiện hệ thống nội bộ được trình bày trên thư quản lý của kiểm toán viên.
Đồng thời, kiểm toán viên cũng đánh giá được mức độ quan tâm của những
người quản lý doanh nghiệp tới việc kiểm soát rủi ro, đây là một trong
những yếu tố quan trọng để đánh giá rủi ro kiểm soát của khách hàng.
Trong giai đoạn này, kiểm toán viên thực hiện các thử nghiệm kiểm soát,
được cụ thể hoá thành các bước như sau:
• Liên hệ các rủi ro được phát hiện với các thủ tục kiểm soát
chính
• Đánh giá sự thiết kế phù hợp của các thủ tục kiểm soát
• Đánh giá hiệu quả hoạt động của các thủ tục kiểm soát
Dựa trên kết quả thu được từ các bước trên, nhóm kiểm toán sẽ xác
định xem rủi ro kiểm soát đã giảm đến mức chấp nhận được hay không.
Nếu rủi ro kiểm soát được xác định là đã ở mức chấp nhận được, kiểm toán
viên có thể tiến hành ít hơn các thủ tục kiểm tra chi tiết. Ngược lại, nếu rủi
ro kiểm soát không thể giảm đến giới hạn chấp nhận hay các thủ tục kiểm
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
20
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
soát được thiết kế không phù hợp cũng như không hiệu quả trong việc giảm
thiểu các rủi ro thì kiểm toán viên không thể dựa vào các thủ tục kiểm soát
và phải thực hiện kiểm tra chi tiết và các thủ tục kiểm toán bổ trợ khác.
2.2.3 Thực hiện các thử nghiệm cơ bản (Determine and Manage
Residual Audit Risk)
Giai đoạn này đòi hỏi kiểm toán viên phải sử dụng những phán đoán

chuyên môn của mình trong việc xác định các khoản mục mà các thủ tục
kiểm soát nội bộ không hiệu quả trong việc giảm rủi ro xuống mức có thể
chấp nhận được, xác định rủi ro kiểm toán còn lại. Các bước công việc bao
gồm:
Thực hiện thủ tục phân tích: Bao gồm phân tích sự biến động (so
sánh số dư tài khoản giữa các kì với nhau, so với số dự toán và so với
chuẩn chung của ngành, tính toán và so sánh các tỉ suất tài chính (tỉ suất
khả năng thanh toán, tỉ suất thể hiện cơ cấu vốn, hiệu suất sử dụng tài sản,
hiệu suất sử dụng vốn…), trắc nghiệm tính hợp lý (so sánh giá trị thực tế
với giá trị dự toán và giá trị kiểm toán viên tính toán được) từ đó tìm ra các
xu hướng biến động, các biến động bất thường hoặc các mối quan hệ có
mâu thuẫn với các thông tin có liên quan khác.
Thực hiện các trắc nghiệm trực tiếp số dư: Kiểm toán viên kết hợp
kiểm tra giữa việc sử dụng các phương pháp cân đối, phân tích và đối chiếu
trực tiếp với kiểm kê và điều tra thực tế nhằm xác định lại độ tin cậy của
các số dư tại thời điểm cuối kỳ.
Phân bổ lại các giá trị chênh lệch lên các tài khoản tương ứng và tính
toán lại số dư cuối kỳ.
2.2.4 Thực hiện các thủ tục kiểm toán bổ trợ (Perform Additional
Audit Procedures)
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
21
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
Các thủ tục kiểm toán bổ trợ này thường được thực hiện với những
tài khoản trọng yếu mà rủi ro thấp. Ngoài ra các thủ tục kiểm toán bổ trợ
còn được thực hiện để đáp ứng các yêu cầu chuyên môn và các quy định
trong chuẩn mực trong giai đoạn báo cáo. Các công việc thường được thực
hiện trong giai đoạn này bao gồm:
- Đánh giá khả năng tiếp tục hoạt động trong tương lai của khách
hàng: kiểm toán viên xem xét các hoạt động có khả năng ảnh hưởng đến

tình hình hoạt động tương lai của khách hàng thông qua việc lập bảng hỏi
về các giả định hoạt động liên tục.
- Tìm hiểu các bên thứ ba có liên quan đến hoạt động của khách
hàng: Kiểm toán viên có thể hiểu kĩ lưỡng hơn về hoạt động của Cty thông
qua việc xác định các bên thứ ba cũng như các nghiệp vụ có liên quan tới
bên thứ ba.
- Đánh giá rủi ro gian lận.
- Xem xét lại các sự kiện xảy ra sau ngày lập báo cáo tài chính của
khách hàng.
2.3 Hồ sơ kiểm toán tại Nexia ACPA
Đối với mỗi khách hàng Cty sẽ lập 2 hồ sơ kiểm toán:
Một hồ sơ lưu các thông tin chung cần thiết được sử dụng trong nhiều
lần kiểm toán (Pernanent Audit File- PAF)
Một hồ sơ lưu tất cả các bằng chứng kiểm toán của năm kiểm toán hiện
hành `(Current Audit File- CAF)
Trong CAF các giấy làm việc được đánh tham chiếu và bao gồm các nội
dung chính sau:
 Phần A: BCTC được kiểm toán năm trước và năm nay, các bút toán
điều chỉnh, thư quản lý, thư giải trình…
 Phần B: Thông tin ban đầu do khách hàng cung cấp (các sổ)
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
22
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
 Phần C: Hợp đồng kiểm toán, thư từ trao đổi kiểm toán giữa Nexia
ACPA và khách hàng
 Phần D: Thông tin chung, hệ thống kiểm soát nội bộ, hệ thống kế
toán của khách hàng và thiết lập mức trọng yếu chung
 Phần E: Các chương trình kiểm toán đặc biệt (hoạt động liên tục, bên
liên quan…)
 Phần F: Phân công phần hành cụ thể cho từng thành viên nhóm kiểm

toán, tóm lược quy trình kiểm toán
 Phần R: Đánh giá sự hữu hiện của HTKSNB và thử nghiệm kiểm
soát
 Phần Z: Thủ tục thử nghiệm cơ bản
Quá trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB của khách hàng tại Cty kiểm toán
Nexia ACPA được trình bày chủ yếu tại phần D và R của hồ sơ kiểm toán.
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
23
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
CHƯƠNG 3:
QUY TRÌNH
TÌM HIỂU VÀ ĐÁNH GIÁ
HTKSNB KHÁCH HÀNG
TẠI CTY NEXIA ACPA
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
24
Khóa luận tốt nghiệp: Quy trình tìm hiểu và đánh giá HTKSNB
3.1 Mục tiêu của việc tìm hiểu và nghiên cứu HTKSNB khách hàng tại
Cty Kiểm toán Nexia ACPA
Việc nghiên cứu hệ thống kiểm soát nội bộ và đánh giá rủi ro kiểm
soát là rất quan trọng đối với kiểm toán viên. Như ban đầu đã để cập ở
chương mở đầu, mục tiêu chính của các Cty kiểm toán nói chung cũng như
của Cty kiểm toán Nexia ACPA khi nghiên cứu tìm hiểu về HTKSNB
khách hàng là:
 Thể hiện sự tuân thủ chuẩn mực trong nghề nghiệp của kiểm toán
viên khi tiến hành kiểm toán.
Theo chuẩn mực kiểm toán 400: “Kiểm toán viên phải có đủ hiểu biết về
hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng để lập kế
hoạch kiểm toán tổng thể và chương trình kiểm toán thích hợp, có hiệu quả.
Kiểm toán viên phải sử dụng khả năng xét đoán chuyên môn của mình để

đánh giá rủi ro kiểm toán và xác định các thủ tục kiểm toán nhằm giảm các
rủi ro kiểm toán xuống thấp tới mức có thể chấp nhận được.”
 Tiết kiệm thời gian, cân bằng giữa chi phí và lợi ích
Khi có được sự hiểu biết cần thiết, đầy đủ về tình hình kinh doanh của
khách hàng, kiểm toán viên đánh giá được điểm mạnh và điểm yếu của
HTKSNB, từ đó có thể xây dựng một kế hoạch kiểm toán hợp lý, tiết kiệm
thời gian, cân bằng giữa chi phí và lợi ích nhưng vẫn giữ được mục đích và
chất lượng kiểm toán. Theo VSA 400 “Việc tìm hiểu hệ thống kế toán và
hệ thống kiểm soát nội bộ của đơn vị được kiểm toán và việc đánh giá rủi
ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát sẽ giúp cho kiểm toán viên xác định được
phạm vi kiểm tóan cần thiết đối với những sai sót trọng yếu có thể tồn tại
trong báo cáo tài chính, xem xét những nhân tố có khả năng gây ra sai sót
trọng yếu, xây dựng các thủ tục kiểm toán thích hợp.”
GVHD: Ths.Đào Vũ Hoài Giang SVTH: Lương Ngọc Thơm
25