siêu âm tim ts phạm nguyễn vinh

SIÊU ÂM TIM
PGS.TS PHẠM NGUYỄN VINH
VIỆN TIM TP HỒ CHÍ MINH
2

Đường cắt cạnh ức
o
Cạnh ức trục dọc :
•
- Van ĐMC ; ĐMC lên từ gốc ; nhó trái ; buồng tống thất trái
•
- Thất trái ; van 2 lá
•
- Buồng nhận thất phải; van 3 lá
o
Cạnh ức trục ngang (CUTN)
•
- CUTN ngang van ĐMC : gốc ĐMC, van ĐMC, van ĐMP, van 3 lá,
buồng tống thất phải, nhó trái, nhó phải, ĐMP, động mạch vành
•
- CUTN ngang van 2 lá : Thất trái ; thất phải ; van 2 lá
•
- CUTN ngang cột cơ : Thất trái ; thất phải ; 2 cột cơ
•
- CUTN gần mỏm tim : thất trái phần mỏm
3
Đường cắt mỏm tim
•
- Bốn buồng từ mỏm : 4 buồng tim ; 4 buồng và ĐMC (5 buồng từ
mỏm)
•

- Theo trục dọc : 2 buồng từ mỏm (Thất trái, nhó trái) ; 2 buồng và
ĐMC
Đường cắt dưới sườn
•
- 4 buồng dưới sườn : 4 buồng, VLN, VLT, TMC dưới, TMC trên
•
- Dưới sườn trục ngang : Thất phải, ĐMP, ĐMC cắt ngang, Nhó phải,
Nhó trái, VLN, van 3 lá
Đường cắt trên hõm ức
•
- Mặt cắt cơ bản theo trục dọc : Cung ĐMC, ĐMC lên, ĐMC xuống,
eo ĐMC, ĐMP phải
•
- Mặt cắt cơ bản theo trục ngang : Cung ĐMC cắt ngang, ĐMP phải
theo chiều dọc, TMC trên và TM vô danh, nhó trái và TMP
4
 !"#$%&!'
Triệu chứng Mục đích SATQTN Mức giá trò
cơ năng
Đau ngực - Chẩn đoán bệnh tim nền ở bệnh nhân Loại 1
•
đau ngực và có biểu hiện lâm sàng bệnh
•
van tim, bệnh màng ngoài tim hoặc bệnh
•
cơ tim tiên phát
•
- Lượng giá đau ngực trên bệnh nhân nghi Loại 1
•
thiếu máu cục bộ cơ tim cấp, khi ECG

•
không giúp chẩn đoán và khi siêu âm có
•
thể thực hiện trong lúc đau hay ngay sau đau
•
- Lượng giá đau ngực ở bệnh nhân nghi Loại 1
•
bóc tách ĐMC
•
- Đau ngực ở bệnh nhân rối loạn huyết động Loại 1
•
nặng
5
Triệu chứng Mục đích SATQTN Mức giá
trò
cơ năng
Khó thở - Khó thở ở bệnh nhân có triệu chứng thực Loại 1
•
thể suy tim
Ngất - Ngất ở bệnh nhân lâm sàng nghi bệnh tim
Loại 1
•
- Ngất quanh gắng sức Loại 1
- Ngất ở bệnh nhân làm công việc có nguy cơ
Loại 2a
•
cao (TD : phi công)
Loại 1 : Có chứng cớ khoa học và/hoặc tất cả đồng ý là thủ thuật hữu
ích
Loại 2a : Chứng cớ/quan điểm ủng hộ thủ thuật

6
 "#$%()*!!
+
Triệu chứng thực thể Nguyên nhân
Âm thổi tâm thu Âm thổi cơ năng do dòng máu mạnh (không bất
thường van)
•
Hẹp van ĐMC, hẹp dưới van, trên van, BCT phì
đại
•
Hở 2 lá
•
Thông liên thất
•
Hẹp ĐMP
•
Hở 3 lá
Âm thổi tâm trương Hẹp 2 lá
•
Hở van ĐMC
•
Hở van ĐMP
•
Hẹp 3 lá
7
Triệu chứng thực thể Nguyên nhân
Tim lớn (Xquang ngực,Tràn dòch màng tim
khám thực thể) BCT dãn nở
•
Buồng tim lớn (TD: thất trái dãn trong hở van

ĐMC)
•
Lỗ bầu dục thông thương
Âm thổi liên tục Còn ống ĐM
•
Túi phìng xoang Valsalva vỡ
•
Dò ĐMV vào buồng tim
Biến cố thuyên tắc Chức năng thất trái ; bất thường
mạch hệ thống vận động vách tim
•
Túi phình thất
•
Huyết khối nhó, thất
•
Bệnh van ĐMC
•
Bệnh van 2 lá
8
 "#$%,!,
Chẩn đoán Mục tiêu siêu âm Hạn chế của siêu âm
lâm sàng
Hẹp van - Nguyên nhân, cơ chế hẹp van, - Có thể ước lượng thấp độ
•
cấu trúc van nặng hẹp van
•
- Độ nặng hẹp van. Kích thước - Có thể có bệnh ĐMV phối
•
các buồng tim hợp (cần chụp ĐMV)
•

- Chức năng tâm thu thất trái,
•
thất phải
•
- Áp lực ĐMP
- Bệnh van phối hợp
Hở van - Nguyên nhân, cơ chế hở van, - Có thể cần SATQTQ để
•
cấu trúc van. lượng đònh độ nặng hở van
•
- Độ nặng hở van. và giải phẫu học bộ máy van
•
- Kích thước buồng tim
•
- Chức năng tâm thu, thất trái, thất phải
•
- Áp lực ĐMP
•
- Bệnh van phối hợp
•
- Lượng đònh hiệu quả điều trò
9
Chẩn đoán Mục tiêu siêu âm Hạn chế của siêu âm
lâm sàng
Van nhân - Chứng cớ hẹp Có thể cần SATQTQ
tạo - Nguyên nhân hở, hẹp khi nghi ngờ hở van 2 lá
- Chức năng thất nhân tạo
- Áp lực ĐMP
Viêm nội - Mảnh sùi (độ nhậy Có thể cần SATQTQ vì độ
tâm mạc SATQTN 70-85%) nhậy cao (> 90%) đối với

nhiễm trùng - Hiện diện và mức độ rối mảng sùi và áp xe
•
loạn chức năng van
-
Chức năng và kích thước
buồng tim
- Áp xe vòng van, cơ tim
10
 "#$%,!!,-
Chẩn đoán Mục tiêu siêu âm Hạn chế của siêu âm
lâm sàng
Nhồi máu Rối loạn vận động vùng Không khảo sát trực
cơ tim Chức năng thất trái tiếp tổn thương ĐMV
cấp Các biến chứng cơ học : Hở 2 lá, Thông
•
liên thất, Viêm màng ngoài tim, Huyết
•
khối, Túi phình, Túi phình giả, Tràn máu
•
màng tim (do Vỡ tim)
•
Nhồi máu thất phải
Cơn đau Rối loạn vận động vùng lúc nghỉ (có Có thể cần siêu âm
tim
thắt ngực thể bình thường dù có bệnh ĐMV) gắng sức để phát hiện
•
Chức năng tâm thu tim rối loạn vận động vùng
Loại trừ các nguyên nhân CĐTN
•
khác (Hẹp ĐMC, BCT phì đại …)

Trước/ sau tái Lượng đònh rối loạn vận động vùng
tưới máu cơ tim trước và sau tái tưới máu cơ tim
Bệnh cơ tim Chức năng tâm thu thất trái
thiếu máu cục Áp lực ĐMP
bộ giai đoạn cuối Mức độ hở 2 lá
•
Huyết khối thất trái
•
Chức năng tâm thu thất phải
11
 "#$%,!+
Chẩn đoán lâm sàng Mục tiêu siêu âm Hạn chế
Bệnh tim bẩm sinh Chẩn đoán xác đònh vò trí, kích thước, Cần ít nhất
không tím có dòng số lượng dòng chảy siêu âm bởi
chảy thông Chiều luồng thông, lưu lượng dòng 2 Bác só
(TLN, TLT, Còn chảy thông trước khi có
ống động mạch ….) Áp lực ĐMP chỉ đònh
Kích thước, chức năng các buồng tim phẫu thuật
Tổn thương phối hợp
BTBS không tím, Chẩn đoán xác đònh
không dòng chảy Độ nặng của tổn thương (2D, Doppler)
thông (Hẹp ĐMC, Kích thước và chức năng tâm thất
Hẹp ĐMP, Hẹp eo Áp lực ĐMP
ĐMC ….) Tổn thương phối hợp
BTBS tím phức tạp Xác đònh Situs và đònh vò thất Đôi khi cần
(Tứ chứng Fallot, Xác đònh sự nối liền nhó - thất và thất- chụp mạch
Hoán vò đại động đại động mạch để khảo sát
mạch, Tâm thất Kích thước tâm thất tổn thương
độc nhất …) Khảo sát vách liên nhó và vách liên thất xa của ĐMP
Tình trạng van nhó thất, van ĐMC, van ĐMP

Khảo sát sự nối với buồng tim của
tónh mạch chủ và tónh mạch phổi
12
 "#$%,.!
Chẩn đoán Mục tiêu siêu âm Hạn chế
lâm sàng
BCT dãn nở Kích thước 4 buồng tim (dãn cả 4) Không đo được áp
•
Chức năng tâm thu thất trái, thất phải lực cuối tâm trương
Mức độ hở van nhó thất phối hợp thất trái
Áp lực ĐMP
Huyết khối thất trái
BCT phì đại Kiểu và độ rộng của phì đại thất trái
Nghẽn đường ra thất trái (2D và Doppler)
Hở van 2 lá phối hợp
Chức năng tâm trương thất trái
Bệnh cơ tim Độ dầy vách thất trái ; kích thước các Có thể cần STQTQ

hạn chế buồng tim để khảo sát phổ
•
Chức năng tâm trương thất trái (dòng Doppler dòng máu
•
qua van 2 lá, dòng TMP) TMP
•
Áp lực ĐMP
13
%/((!


Túi phình thất trái


Túi phình giả thất trái

Hở van 2 lá (do đứt cơ trụ, rối loạn chức năng cơ trụ)

Thông liên thất (vỡ vách liên thất do NMCT)

Tràn máu màng tim (vỡ thành tim)

Huyết khối thất trái

Lan rộng vùng nhồi máu (dãn vùng nhồi máu)
14
, 0+123
1.Trên hõm ức.
2.Cạnh ức.
3.Mỏm.
4.Dưới sườn.
15
, 04&--5-
6#78--6.78-&-678-
9673
16
/2&:5/
17
/2;,!3<+
((=&-,!(+,!=-
>3>1?367
D
18

/2@!5!@, 01-A
!9@, 0B-673/2;
,=A(,A*9=,,-=,6.@73
D
B
C
19
/214-3<+((=C&-,=
,!=-D3EE?6@73/2F4-A
!(+((==&-,!,!
=-D3E?6G@H73
C
D E F
20
/2F4&-3
21
/2&-*!
(+4-(3
B C
22
/29&(*!
=A!A!C,-!(+
6.A7
B C
23
/294&-(*!
6##7A!C6#7A!(+6I<#7
673J*4&-ED(*5!6##7A!
(+&6K<#7AL6"M76)73
C D

24
",-/;2&3N/
,=3O!)A=,=)43PQ
)/A,!=-A&/)
-3I,&4*6#@.73/2
,=5&!0,==-D3RFA(,&0A=,&4*
67
C
A B
25
/2&A)=,=,-L
6#73/2,=5=,
(4<6.73
A
B