trả lương qua tài khoản ở Việt Nam

Lời mở đầu

Hiện nay, trên Thế giới, giao dịch và thanh tốn bằng tiền mặt đang dần dần
bị thay thế bởi các giao dịch bằng thẻ thơng qua mạng lưới các ngân hàng thương
mại được phân bổ rộng rãi và hoạt động ngày càng hiệu quả. Đó là xu hướng tất
yếu của sự phát triển kinh tế - xã hội. Việt Nam khơng nằm ngồi quy luật ấy. Việc
giao dịch bằng thẻ thơng qua ngân hàng đã trở nên quen thuộc với một bộ phận dân
cư khơng nhỏ của nước ta. Và Chỉ thị về việc Trả lương qua tài khoản của Chính
phủ ban hành ngày 24/08/2008 càng khẳng định rõ hơn xu hướng này tại Việt
Nam. Tuy nhiên, ở một Quốc gia mà hệ thống ngân hàng còn chưa phát triển đồng
đều, cơ sở hạ tầng còn non kém, thực hiện trả lương qua tài khoản có thật sự thích
hợp? Thực hiện dịch vụ này, các ngân hàng Việt Nam phải đối mặt với những khó
khăn như thế nào, và họ nên khắc phục những khó khăn đó ra sao? Để trả lời cho
câu hỏi đó, nhóm chúng em đã cùng nhau nghiên cứu đề tài: “Trả lương qua tài
khoản tại Việt Nam - Thực trạng và giải pháp”. Bài tiểu luận bao gồm ba phần:

Phần 1: Lý thuyết về trả lương tài khoản.
Phần 2: Trả lương qua tài khoản tại Việt Nam - Thuận lợi và khó khăn.
Phần 3: Đề xuất giải pháp cho các ngân hàng thực hiện dịch vụ trả lương qua
tài khoản tại Việt Nam.
Trong q trình thực hiện đề tài, do kiến thức còn hạn chế nên đề tài của
chúng em khơng tránh được những sai sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý
kiến của Cơ. Chúng em xin chân thành cảm ơn!


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
I.Lý thuyết về trả lương qua tài khoản:

1.Trả lương qua tài khoản là gì?

Việc trả lương và thanh tốn mua hàng qua tài khoản và thẻ tín dụng trên thế

giới đã có từ những năm 80 của thế kỷ trước, khi nền kinh tế phát triển theo cơ chế
thị trường. Ở nước ta, hình thức thanh tốn này được áp dụng tại các thành phố lớn
khi các ngân hàng cổ phần thương mại ra đời vào thập kỷ 90 của thế kỷ XX.


Trong khi việc trả lương qua tài khoản là phương thức thanh tốn đã trở nên
quen thuộc với người dân nhiều nước trên thế giới,
được áp dụng từ rất lâu và trở
nên thơng dụng
thì ở Việt Nam, việc làm này gần như còn rất mới mẻ và lạ lẫm với
người dân.
Tuy nhiên
, trước khi có chỉ thị của Chính phủ, nhiều cơ quan, đơn vị,
đặc biệt là các doanh nghiệp đã thực hiện việc chi trả lương qua tài khoản,
đặc biệt
các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi, các doanh nghiệp có số lượng cán bộ
cơng nhân viên đơng.

Vậy, thế nào là trả lương qua tài khoản?
Trước đây, cứ cuối tháng là các nhân viên phải xuống phòng kế tốn để lĩnh
lương hoặc phải cử người xuống đây lĩnh cho cả phòng, thì nay, tiền sẽ được
chuyển thẳng vào tài khoản cho người nhân viên. Doanh nghiệp sẽ u cầu Bên
ngân hàng mở tài khoản cho cán bộ cơng nhân viên của mình tại ngân hàng để thực
hiện trả lương qua tài khoản. Sau đó u cầu ngân hàng cung cấp dịch vụ trả lương
tự động qua tài khoản theo quy định của Hợp đồng này. Và ngân hàng cam kết
cung cấp cho Bên doanh nghiệp dịch vụ trả lương tự động vào tài khoản cho nhân
viên của doanh nghiệp mở tại ngân hàng đó, căn cứ vào danh sách chi lương và
lệnh chi lương mà doanh nghiệp đã cung cấp cho ngân hàng. Như vậy, một hợp
đồng trả lương qua tài khoản đã được thiết lập giữa doanh nghiệp và ngân hàng. Từ
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

ú, c n ngy quy nh, ngõn hng s thay th doanh nhip, chiu theo danh sỏch
lng ó c doanh nghip phờ chun tr lng cho s nhõn viờn ú.
Nghip v ny ó bc l c tớnh nng ca nú, nhanh chúng, n gin,
thun tin cho c phớa doanh nghip ln nhõn viờn. õy l mt bc phỏt trin tt
yu i vi nn kinh t ca mt nc v i vi s phỏt trin ca nghip v thanh
toỏn ca ngõn hng.
Hn na, nghip v ny cũn cho phộp cỏc cụng ty tr lng c nh v
nhng khon khỏc cho cụng nhõn qua th ca ngõn hng ny. Hiu qu v s thnh
cụng ca chng trỡnh ny ó c chng minh rt rừ ti cỏc nc phỏt trin v
ngay c ti nc ta. Trờn th gii, ti cỏc nc phỏt trin, bõy gi gn nh tt c
nhng ngi lm trong cỏc doanh nghip, cụng ty, t chc, u s dng dch v
ny. Cũn Vit Nam, con s cỏc doanh nghip, cụng ty v s ngi i lm s dng
dch v ny ngy cng tng lờn chớnh l bng chng khụng th chi cói.

2. Quy trỡnh ca vic tr lng qua ti khon:

lm rừ quy trỡnh ca vic tr lng qua ti khon ang c thc hin ti Vit
Nam, chỳng tụi xin c a ra quy trỡnh thc hin dch v ny mt trong nhng
ngõn hng hng u nc ta: Vietcombank.

* Hp ng c ký kt thc hin dch v ny bao gm hai bờn:
- Bờn A: thng l cỏc doanh nghip, cụng ty, xớ nghip, c quan, t chc cú
nhu cu s dng dch v tr lng qua ti khon.
- Bờn B: thng l cỏc ngõn hng thng mi hoc ngõn hng Nh nc c
doanh nghip la chn m dch v ny.

* iu kin thc hin hp ng:
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
- Tt c cỏc doanh nghip, h kinh doanh cú nhu cu, ngh s dng dch v
v ký hp ng vi Vietcombank.

- Ti thi im Bờn A yờu cu Bờn B thc hin tr lng, Bờn A cú ngha v
duy trỡ s d trờn ti khon tin gi ca mỡnh m bo cho Bờn B thc hin
tr lng qua ti khon cho nhõn viờn ca Bờn A theo danh sỏch chi lng v thanh
toỏn phớ dch v cho Bờn B.

* H s cn thit
- Hp ng dch v
- Danh sỏch cỏn b nhõn viờn ca doanh nghip c tr lng qua ti khon

* Phng thc thanh toỏn phớ: Bờn A thanh toỏn phớ s dng dch v cho Bờn B
thụng qua chuyn khon hoc bng tin mt.

* Phớ s dng dch v: Do ngõn hng quy nh hoc do tho thun ca 2 bờn.
Vic tr lng qua ti khon l 1 trong 15 ỏn thnh phn ca ỏn tng th
thanh toỏn khụng dựng tin mt giai on 2006-2010 v nh hng n nm 2020
Vit Nam theo Quyt nh 291, ngy 29-12-2006 ca Th tng Chớnh ph nhm
ỏp ng nhu cu thanh toỏn khụng dựng tin mt trong hi nhp quc t sau khi
Vit Nam gia nhp WTO

* Quy trỡnh thc hin:
- Bc 1:
+ Bờn A (thng l cỏc doanh nghip, cụng ty, c quan Nh nc) yờu cu
Bờn B (thng l cỏc ngõn hng thng mi hoc ngõn hang Nh nc) m ti
khon cho cỏn b cụng nhõn viờn ca Bờn A ti Bờn B thc hin tr lng qua
ti khon. Bờn B cú ngha v m ti khon cỏ nhõn cho nhõn viờn ca Bờn A ti
Bờn B.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
+ Bên A được quyền u cầu Bên B cung cấp dịch vụ trả lương tự động qua
tài khoản theo quy định của Hợp đồng này.
- Bước 2:

Bên B cam kết cung cấp cho Bên A dịch vụ trả lương tự động vào tài khoản
cho nhân viên của Bên A mở tại Bên B căn cứ vào danh sách chi lương và lệnh chi
lương mà Bên A cung cấp cho Bên B.
- Bước 3:
Hàng tháng bên B phải trả lương vào tài khoản cho nhân viên.
Hàng tháng, Bên A có nghĩa vụ phải thanh tốn cho Bên B tồn bộ phí sử
dụng dịch vụ này chậm nhất là vào ngày Bên B thực hiện trả lương tự động vào tài
khoản cho nhân viên của Bên A theo quy định của Hợp đồng.


II. Tình hình trả lương qua tài khoản tại Việt Nam - thuận lợi và
khó khăn:

1. Chỉ thị của thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện trả lương qua tài khoản
tại Việt Nam:
a. Nội dung chính của Chỉ thị:
Thủ tướng chính phủ Nguyễn Tấn Dũng ra chỉ thị số 20/2007/CT-TTg u
cầu các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan trực thuộc Chính Phủ, UBND các tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương triển khai việc trả lương qua các tài khoản cho các
đối tượng hưởng lương từ ngân sách Nhà nước.
Chỉ thị này nhằm thực hiện Nghị quyết hội nghị lần thứ ba Ban chấp hành Trung
ương Đảng khố X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với cơng tác phòng, chống
tham nhũng, lãng phí; Luật phòng, chống tham nhũng cũng như triển khai Đề án
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
thanh tốn khơng dùng tiền mặt giai đoạn 2006-2010 đã được Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt theo quyết định số 291/2006/QĐ-TTg ngày 29-12-2006.
Các đối tượng được trả lương qua tài khoản gồm: Cán bộ, cơng chức, viên
chức hưởng lương từ ngân sách Nhà nước; sĩ quan, hạ sĩ quan, qn nhân chun
nghiệp, cơng nhân quốc phòng, cơng nhân và lao động theo hợp đồng thuộc Bộ
quốc phòng và Bộ Cơng an và các đối tượng khác hưởng lương từ ngân sách Nhà

nước.
Việc trả lương qua tài khoản thực hiện theo hai bước:
Bước 1: Từ ngày 1-1-2008, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan trực thuộc
Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tập trung chỉ đạo các
đơn vị trực thuộc chủ động phối hợp với các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh tốn
tiếp tục triển khai và mở rộng việc trả lương qua tài khoản cho các đối tượng nêu
trên làm việc trong các cơ quan Trung ương, các cơ quan, đơn vị thuộc UBND các
cấp tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh, thành phố, thị xã,
khu chế xuất, khu cơng nghiệp đã và đang triển khai việc này.
Bước 2: Từ ngày 1-1-2009, tiếp tục mở rộng việc trả lương qua tài khoản cho
các đổi tượng trên ở những đơn vị chưa triển khai trên phạm vi tồn quốc, nơi các
tổ chức cung ứng dịch vụ thanh tốn có khả năng đáp ứng việc trả lương qua tài
khoản.

b. Lộ trình triển khai Chỉ thị 20 của Chính phủ :
- Ngày 11/10/2007, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ký ban hành
Chỉ thị số 05/2007/CT-NHNN về việc trả lương qua tài khoản cho các đối tượng
hưởng lương từ ngân sách nhà nước theo Chỉ thị số 20 của Thủ tướng Chính phủ
(Chỉ thị 05) trong đó có u cầu các Ngân hàng chi nhánh Tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương; các Vụ, Cục, đơn vụ trực thuộc NHNN, các tổ chức cung ứng
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
dch v thanh toỏn phi hp vi cỏc B ngnh liờn quan v UBND tnh, thnh ph
trc thuc trung ng trin khai thc hin Ch th 20.
- Ngy 24/10/2007 Ngõn hng Nh nc ó cú Cụng vn s 11390/NHNN-BTT
yờu cu cỏc Ngõn hng Thng mi Nh nc, cỏc Ngõn hng Thng mi C
phn v Cụng ty Dch v Tit kim Bu in bỏo cỏo thc trng v nng lc cung
cp dch v tr lng qua ti khon cho n thi im hin nay v k hoch phỏt
trin dch v tr lng qua ti khon t nay n nm 2010 nhm sm cú s liu
tng hp, cung cp cho cỏc B, c quan ngang B, c quan trc thuc Chớnh ph,
U ban nhõn dõn cỏc tnh, thnh ph trc thuc trung ng nhm trin khai Ch th

20 mt cỏch hiu qu, theo ỳng l trỡnh quy nh.
- Ban Thanh toỏn (Ngõn hng Nh nc Vit Nam) l n v u mi trin khai
thc hin Ch th tr lng qua ti khon ó lm vic vi Kho bc Nh nc TW
nm bt vic trin khai Ch th 20 ca KBNN, k hoch trin khai ca KBNN i
vi cỏc n v cú cỏc i tng hng lng t ngõn sỏch nh nc (cỏc n v m
ti khon ti KBNN) v lm vic vi Chi nhỏnh NHNN H Ni nm bt tỡnh hỡnh
trin khai Ch th 20 trờn a bn H Ni v cỏc iu kin thun li v khú khn
a ra cỏc gii phỏp thc hin cú hiu qu.
- Theo l trỡnh t 1/1/2008 s trin khai Ch th 20 ti a bn TP H Ni v TP
H Chớ Minh, vỡ vy nm tỡnh hỡnh thc t v cú gii phỏp trin khai thớch hp
NHNN (Ban Thanh toỏn) s i cụng tỏc thc t ti mt s B, ngnh, UBND thnh
ph H Ni, UBND TP H Chớ Minh v mt s t chc cung ng dch v thanh
toỏn ti 2 a bn trờn.
- Ngõn hng Nh nc (Ban Thanh toỏn) thng xuyờn phi hp vi cỏc c
quan bỏo chớ truyn thụng tuyờn truyn v Ch th 20. ngh Chi nhỏnh NHNN
trờn a bn TP H Ni v TP H Chớ Minh tham mu cho UBND TP H Ni v
TP H Chớ Minh phi hp vi cỏc t chc cung ng dch v thanh toỏn, cỏc c
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
quan thơng tấn báo chí trên địa phương đẩy mạnh cơng tác tun truyền và phối
hợp trong q trình triển khai Chỉ thị 20.

2. Thuận lợi khi thực hiện trả lương trả lương qua tài khoản tại Việt Nam:
Trả lương qua tài khoản là một hình thức hạn chế các giao dịch bằng tiền mặt
nên sẽ giúp giảm các chi phí liên quan đến thanh tốn bằng tiền mặt trong nền
kinh tế như in ấn, bảo quản, vận chuyển, kiểm đếm… tiền mặt; giảm bớt chi phí
đầu tư vào các cơng cụ phòng chống tệ nạn tiền giả; tăng cường an ninh và trật tự
an tồn xã hội. Khi các đơn vị, tổ chức sử dụng ngân sách nhà nước và các đối
tượng hưởng lương từ ngân sách nhà nước sử dụng dịch vụ thanh tốn tiền lương
qua tài khoản ngân hàng sẽ giúp minh bạch hố thu nhập cá nhân từ ngân sách
nhà nước, góp phần phòng chống tham nhũng, chống lãng phí; đồng thời giúp

tăng cường kiểm sốt chi tiêu ngân sách và quản lý tốt việc thực hiện chính sách
thuế thu nhập.
Việc trả lương theo tài khoản đối với những đối tượng được trả lương theo
ngân sách nhà nước cũng như đối với doanh nghiệp, mang lại nhiều lợi ích bởi
việc trả lương qua tài khoản sẽ tích lũy được một phần vốn tồn đọng trong tài
khoản cá nhân. Đây là một nguồn vốn quan trọng góp phần hỗ trợ các nguồn vốn
khác tạo ra một nguồn vốn vững chắc để Ngân hàng tiếp tục đầu tư vào xây dựng
phát triển kinh tế -xã hội.
Hơn nữa, dịch vụ thanh tốn tiền lương qua tài khoản sẽ tạo cơ hội thúc đẩy
các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh tốn, chủ yếu là các ngân hàng thương mại
(NHTM) phát triển mạnh mẽ các dịch vụ tài chính - ngân hàng hiện đại khơng
dùng tiền mặt, phát triển các hoạt động ngân hàng bán lẻ hỗ trợ tích cực mở rộng
và phát triển thương mại điện tử góp phần thúc đẩy cơng nghiệp hố, hiện đại hố
đất nước, thúc đẩy hội nhập quốc tế của nền kinh tế nói chung, của ngành Ngân
hàng nói riêng, sau khi Việt Nam gia nhập WTO tháng 11/2006. Phát triển các
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
dịch vụ, tiện ích thanh tốn khơng dùng tiền mặt trên cơ sở, nền tảng dịch vụ trả
lương qua tài khoản sẽ giúp các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh tốn đa dạng hố
các hoạt động kinh doanh vừa truyền thống vừa hiện đại, phân tán rủi ro và hứa
hẹn mang lại lợi nhuận đáng kể cho các ngân hàng, các doanh nghiệp thương mại,
thu hút vốn vào hệ thống ngân hàng, tạo thuận lợi cho việc điều hành chính sách
tiền tệ quốc gia của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Nhìn chung, với việc trả lương qua tài khoản, cả ngân hàng, cơ quan trả
lương và cơng chức đều có lợi. Lợi ích đó được thể hiện rõ qua các mặt sau:
a. Về mặt kinh tế - xã hội
Trả lương qua tài khoản là một hình thức hạn chế các giao dịch bằng tiền
mặt nên sẽ giúp giảm các chi hí liên quan đến thanh tốn bằng tiền mặt trong
nền kinh tế như in ấn, bảo quản, vận chuyển, kiểm đếm… tiền mặt; giảm bớt chi
phí đầu tư vào các cơng cụ phòng chống tệ nạn tiền giả; tăng cường an ninh và
trật tự an tồn xã hội. Khi các đơn vị, tổ chức sử dụng ngân sách nhà nước và

các đối tượng hưởng lương từ ngân sách nhà nước sử dụng dịch vụ thanh tốn
tiền lương qua tài khoản ngân hàng sẽ giúp minh bạch hố thu nhập cá nhân từ
ngân sách nhà nước, góp phần phòng chống tham nhũng, chống lãng phí; đồng
thời giúp tăng cường kiểm sốt chi tiêu ngân sách và quản lý tốt việc thực hiện
chính sách thuế thu nhập.
Việc trả lương theo tài khoản đối với những đối tượng được trả lương
theo ngân sách nhà nước cũng như đối với doanh nghiệp nó mang lại nhiều lợi
ích bởi việc trả lương qua tài khoản sẽ tích lũy được một phần vốn tồn đọng
trong tài khoản cá nhân. Đây là một nguồn vốn quan trọng để hỗ trợ các nguồn
vốn khác tạo ra một nguồn vốn vững chắc để Ngân hàng tiếp tục đầu tư vào xây
dựng phát triển kinh tế -xã hội.
Hơn nữa, dịch vụ thanh tốn tiền lương qua tài khoản sẽ tạo cơ hội thúc
đẩy các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh tốn, chủ yếu là các ngân hàng thương
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
mi (NHTM) phỏt trin mnh m cỏc dch v ti chớnh - ngõn hng hin i
khụng dựng tin mt, phỏt trin cỏc hot ng ngõn hng bỏn l h tr tớch cc
m rng v phỏt trin thng mi in t gúp phn tớch cc cụng nghip hoỏ,
hin i hoỏ t nc, thỳc y hi nhp quc t ca nn kinh t núi chung ca
ngnh Ngõn hng núi riờng, sau khi Vit Nam gia nhp WTO thỏng 11/2006.
Phỏt trin cỏc dch v, tin ớch thanh toỏn khụng dựng tin mt trờn c s, nn
tng dch v tr lng qua ti khon s giỳp cỏc t chc cung ng dch v thanh
toỏn a dng hoỏ cỏc hot ng kinh doanh va truyn thng va hin i, phõn
tỏn ri ro v ha hn mang li li nhun ỏng k cho cỏc ngõn hng, cỏc doanh
nghip thng mi, thu hỳt vn vo h thng ngõn hng, to thun li cho vic
iu hnh chớnh sỏch tin t quc gia ca Ngõn hng Nh nc Vit Nam.
Nhỡn chung, vi vic tr lng qua ti khon, c ngõn hng, c quan tr
lng v cụng chc u cú li. Li ớch ú c th hin rừ qua cỏc mt sau:
b.Vi cỏc ngõn hng thng mi:
i vi cỏc NHTM cung ng dch v tr lng qua ti khon, thỡ li ớch
m h thu c khụng phi l phớ. Bi vỡ hin ti v chc chn trong nhiu nm

ti cỏc NHTM cng cha thu phớ. Song li ớch ln nht m cỏc NHTM thu c
chớnh l s d tin gi trờn ti khon khi ngi hng lng cha s dng n.
Cỏc ngõn hng cú th s dng s d tin gi ú cho vay v u t trong khi
ch phi tr lói sut khụng k hn. Mc dự t l s dng cho vay v u t thỡ
khụng ln trong tng s d tin gi bỡnh quõn ca cỏc ti khon chi tr lng
nhng chc chn s d bỡnh quõn rt ln, (theo c tớnh trờn c nc cú th lờn
ti hng chc nghỡn t ng), nờn lng vn m cỏc NHTM cú th huy ng
c l tng i ln.
Mt khỏc, tr lng qua ti khon cng gn lin vi vic s dng th rỳt
tin ATM, iu ny ó em li c hi vng cho cỏc ngõn hng trong vic phỏt
trin dch v th. Theo thng kờ, tớnh n ht thỏng 8/2007, c nc cú khong
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN