Luận văn thạc sĩ NGHIÊN CỨU MỘT SỐ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT SẢN XUẤT AN TOÀN ĐẾN NĂNG SUẤT, CHẤT LƯỢNG BẮP CẢI TN059 VỤ ĐÔNG XUÂN 2010-2011-XUÂN HÈ 2011 TẠI AN LÃO -HẢI PHÒNG

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
----------------------------------

CAO THANH HUY N

NGHIÊN C U M T S

BI N PHÁP K THU T S N XU T

AN TOÀN ð N NĂNG SU T, CH T LƯ NG B P C I
TN059 V ðÔNG XUÂN 2010-2011-XUÂN HÈ 2011
T I AN LÃO -H I PHỊNG

LU N VĂN TH C SĨ NƠNG NGHI P

Chun ngành: TR NG TR T
MÃ S : 60.62.01

Ngư i hư ng d n khoa h c: G.S.TS. TR N KH C THI
TS. TR N TH MINH H NG

HÀ N I - 2011


L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan r ng, s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn

là trung th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v b t c m t h c v nào.
Tơi xin cam đoan các thơng tin trích d n trong lu n văn đ u ñư c
ch d n rõ ngu n g c.
Tác gi

Cao Thanh Huy n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

i


L I C M ƠN
Trong quá trình h c t p, nghiên c u và th c hi n lu n văn ngoài s n
l c c g ng c a b n thân, tơi nh n đư c s quan tâm, giúp ñ t o ñi u ki n
thu n l i c a các th y cô và cán b Vi n ñào t o sau ð i h c; B môn Rau
Hoa Qu Khoa Nông h c trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i; các cán b
Vi n Nghiên c u rau qu TW.
ð c bi t tôi xin g i l i c m ơn sâu s c nh t t i Giáo sư –TS. Tr n Kh c
Thi, TS. Tr n Th Minh H ng, cám ơn nh ng ch d n sâu s c, t n tâm, chu
ñáo c a các Th y Cơ trong su t q trình th c hi n lu n văn.
Tơi xin đư c g i l i c m ơn t i các đ ng chí Lãnh đ o Trung tâm
Khuy n nơng Khuy n ngư H i Phịng cùng tồn th cán b cơng ch c Trung
tâm, các b n bè đ ng nghi p ñã t o m i ñi u ki n v th i gian, cơ s v t ch t
cũng như ln đ ng viên khích l , giúp đ tơi trong q trình h c t p và th c
hi n lu n văn.
Xin ñư c c m ơn t i lãnh ñ o UBND xã An Th , HTX Nông nghi p
An Th , Công ty c ph n TMDV Qu ng Ích, cùng các cán b , cơng nhân,
nơng dân đ a đi m tơi tham gia th c hi n lu n văn ñã t o ñi u ki n cơ s v t
ch t, giúp đ tơi th c hi n lu n văn.

Nhân d p này, tơi xin bày t lịng c m ơn t i t t c ngư i thân, b n bè
ln đ ng viên, khích l và t o m i đi u ki n cho tơi trong su t th i gian h c
t p, th c hi n và hồn thành lu n văn này.
Tơi xin chân thành c m ơn và ghi nh n nh ng giúp đ q báu đó.
H i Phịng, tháng 9 năm 2011
Tác gi

Cao Thanh Huy n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

ii


M CL C
Trang
L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c các ch vi t t t

vi

Danh m c các b ng

vii

Danh m c ñ th

ix

Danh m c hình

xi

1

M ð U

i

1.1

Tính c p thi t c a ñ tài

1

1.2

M c ñích yêu c u c a ñ tài

2

1.3

Ý nghĩa c a ñ tài

3

2

T NG QUAN TÀI LI U

4

2.1

Cơ s khoa h c c a ñ tài

4

2.2

Các nguyên nhân gây nh hư ng ch t lư ng rau

5

2.3

Tình hình nghiên c u và s n xu t rau trên th gi i

10

2.4

Tình hình nghiên c u và s n xu t rau trong nư c

13

2.5

Nghiên c u chung v cây c i b p

21

3

V T LI U, N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

28

3.1

ð a ñi m và th i gian nghiên c u

28

3.2

ð i tư ng và v t li u nghiên c u

28

3.3

N i dung nghiên c u.

29

3.4

Phương pháp nghiên c u:

29

4

K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

36

4.1

K t qu nghiên c u nh hư ng c a phân bón lá ñ n năng, su t
ch t lư ng c i b p v đơng xn 2010 – 2011 và xuân hè 2011
t i an lão- h i phòng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

36

iii


4.1.1

nh hư ng c a phân bón lá đ n các giai ño n sinh trư ng c a
ch y u c i b p

4.1.2

nh hư ng c a phân bón lá đ n đ ng thái ra lá ngồi c a rau c i
b p TN059

4.1.3

42

nh hư ng c a phân bón lá đ n m t s đ c ñi m sinh trư ng,
phát tri n c i b p TN059

4.1.6

40

nh hư ng c a phân bón lá ñ n ñ ng thái tăng trư ng ñư ng
kính b p c a c i b p TN059

4.1.5

37

nh hư ng c a phân bón lá đ n đ ng thái tăng trư ng đư ng
kính tán c a c i b p

4.1.4

36

45

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n tình hình sâu b nh
h i ch y u c a c i b p TN059 v đơng xn 2010-2011, v
xn 2011

4.1.7

48

K t qu phân tích đánh giá ch t lư ng b p c i TN059 trên thí
nghi m phân bón lá v đơng, v xn 2010 -2011 t i An Th An Lão- H i Phòng.

4.2

51

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n năng su t ch t lư ng rau c i
b p tn059 v đơng xuân 2010-2011, v xuân hè 2011 t i an th an lão- h i phòng

4.2.1

nh hư ng c a lư ng ñ m ñ n th i gian giai ño n sinh trư ng
c a c i b p TN059

4.2.2

60

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n đ ng thái tăng trư ng đư ng kính
tán c a c i b p TN059 v đơng xn 2010 -2011 và v xuân hè 2011

4.2.4

58

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n đ ng thái ra lá ngoài c a c i
b p TN059

4.2.3

58

62

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n đ ng thái tăng trư ng đư ng
kính b p c a c i b p TN059 v đơng xuân 2010 -2011 và v
xuân hè 2011

4.2.5

65

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n đ c ñi m sinh trư ng c a c i
b p TN059

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

67

iv


4.2.6

nh hư ng c a lư ng đ m bón ñ n tình hình sâu b nh h i ch y u
c a c i b p TN059 v đơng xuân 2010 -2011 và xuân hè 2011

4.1.7

nh hư ng c a hàm lư ng đ m bón đ n ch t lư ng dinh dư ng
và t n dư hóa h c (NO3) trong s n ph m

2 th i v

đơng xn

2010-2011 và xn hè 2011.
4.2.8

70

71

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n các y u t c u thành năng
su t và năng su t c a c i b p TN059 tr ng v ñông năm 2010 2011 và xuân hè 2011

4.3

nh hư ng c a m t s lo i thu c bvtv ñ n năng xu t, ch t lư ng
b p c i tn059

v đơng xn 2010-2011 và xn hè 2011 t i an

th - an lão- h i phòng
4.3.1

75

79

nh hư ng c a m t s lo i thu c BVTV sau phun ñ n m t ñ
sâu h i và đánh giá hi u l c cđa lo¹i thc BVTV trên b p c i
TN059 trong v xuân hè.

4.3.2

nh hư ng c a m t s lo i thu c BVTV sau phun đ n k t qu
phân tích ch t lư ng b p c i TN059 thí nghi m thu c BVTV .

4.3.3

79
84

nh hư ng c a lo i thu c BVTV ñ n các y u t c u thành năng
su t và năng su t c a c i b p TN059 v đơng xn 2010 -2011
và xuân hè 2011

87

4.4

ðánh giá hi u qu kinh t c a các thí nghi m

91

4.4.1

ðánh giá hi u qu kinh t c a các công th c s d ng phân bón lá

91

4.4.2

ðánh giá hi u qu kinh t c a các cơng th c bón đ m

92

4.4.3

H ch tốn giá tr kinh t c a các cơng th c s d ng thu c BVTV

94

5

K T LU N VÀ ð NGH

95

5.1

K t lu n

95

5.2

ð ngh

95

TÀI LI U THAM KH O

99

PH L C 1

104

PH L C 2

105

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

v


DANH M C CÁC CH

VI T T T

BVTV : B o v th c v t
CT1

: Công th c 1

CT2

: Công th c 2

CT3

: Công th c 3

CT4

: Công th c 4

ðC

: ð i ch ng

HCSG : H u cơ sơng gianh
KLTB : Kh i lư ng trung bình
NSLT

: Năng su t lý thuy t

NSTT

: Năng su t th c thu

NXB

: Nhà su t b n

NSP

: Ngày sau phun

TP

: Trư c phun

TB

: Trung bình

TN

: Trang nơng

Tr.đ

: Tri u đ ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

vi


DANH M C CÁC B NG

STT

Tên b ng

Trang

2.1

Di n tích, năng su t và s n lư ng c i b p

m t s nư c

10

2.2

Di n tích, s n lư ng rau

2.3

Di n tích, năng su t, s n lư ng c i b p c a Vi t Nam t 1999-

Vi t Nam phân theo ñ a phương

14

2005

15

2.4

Di n tích và s n lư ng rau các lo i c a H i Phòng

18

2.5

M c dư lư ng t i ña cho phép MRL(mg/kg)

23

4.1

nh hư ng c a phân bón lá đ n các giai đo n sinh trư ng c a c i
b p v đơng xn, v xuân hè 2010 - 2011

4.2

36

nh hư ng c a phân bón lá đ n đ c đi m sinh trư ng, phát tri n
c a c i b p TN059 v đơng xn 2010- 2011 và v xn hè
46

2011
4.3

nh hư ng c a phân bón lá đ n m t s sâu b nh h i trên c i
50

b p TN059 v đơng xn 2010-2011 và xn hè 2011
4.4

nh hư ng c a phân bón lá đ n k t qu phân tích dư lư ng NO-3,
Kim lo i n ng, Vi sinh v t trên b p c i TN 059

2 th i v đơng

xn 2010-2011 và xn hè 2011.
4.5

52

nh hư ng c a phân bón lá đ n k t qu phân tích ch tiêu ch t
lư ng và t n dư thu c BVTV trên c i b p TN 059

2 th i v

đơng xn 2010-2011 và xuân hè 2011.
4.6

53

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n các y u t c u thành
năng su t và năng su t c i b p TN059 v đơng xn 2010- 2011
và xuân hè 2011

4.7

55

nh hư ng c a lư ng ñ m bón ñ n các giai ño n sinh trư ng c a
c i b p TN059 v đơng xuân 2010 -2011, v xuân hè 2011

59

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

vii


4.8

nh hư ng c a lư ng đ m bón ñ n ñ c ñi m nông sinh h c c a
67

rau c i b p TN059 v đơng xn 2010- 2011, v xuân hè 2011
4.9

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n tình hình sâu h i ch y u
trên cây c i b p TN059 v đơng xn 2010- 2011 và xn hè
2011

4.10

70

nh hư ng c a li u lư ng đ m bón ñ n k t qu phân tích dư
lư ng NO-3, Kim lo i n ng, Vi sinh v t trên b p c i TN 059

2
73

th i v đơng xn 2010-2011 và xuân hè 2011.
4.11

nh hư ng c a li u lư ng đ m bón đ n k t qu phân tích ch
tiêu ch t lư ng và t n dư thu c BVTV trong thí nghi m đ m trên
c i b p TN 059

2 th i v ñông xuân 2010-2011 và xuân hè

2011.
4.12

74

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n các y u t c u thành năng
su t và năng su t c a c i b p TN059 v đơng xn 2010- 2011
76

t i An Th - An Lão- H i Phòng
4.13

nh hư ng c a m t s lo i thu c BVTV sau phun ñ n m t ñ
sâu h i chính trên c i b p TN059 v xuân hè 2011

4.14

81

ðánh giá hi u l c c a thu c BVTV ñ n m t s lo i sâu h i
chính trên b p c i TN059 v xuân hè 2011

4.15

83

nh hư ng c a thu c BVTV ñ n k t qu phân tích dư lư ng NO3,

Kim lo i n ng, Vi sinh v t trên b p c i TN 059

2 th i v

đơng xn 2010-2011 và xuân hè 2011.

4.16

85

nh hư ng c a thu c BVTV đ n k t qu phân tích ch tiêu ch t
lư ng và t n dư thu c BVTV trên c i b p TN 059

thí nghi m

đ m trong 2 th i v .
4.17

86

nh hư ng c a thu c BVTV ñ n các y u t c u thành năng su t
và năng su t c a c i b p TN059 v đơng xn 2010 -2011 và
xuân hè 2011

4.18

88

H ch toán hi u qu kinh t c a thí nghi m tham gia nghiên c u

93

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

viii

DANH M C ð

STT
4.1A

TH

Tên ñ th

Trang

nh hư ng c a phân bón lá đ n đ ng thái ra lá ngồi c a c i b p
TN059 v đơng xn 2010-2011

4.1B

nh hư ng c a phân bón lá đ n ñ ng thái ra lá ngoài c a c i b p
TN059 v đơng 2010-2011

4.2A

38

nh hư ng c a phân bón lá đ n đ ng thái tăng trư ng ñư ng
kính tán c a c i b p TN059 v đơng xn 2010- 2011

4.2B

xn hè 2010- 2011

63

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n đ ng thái tăng trư ng đư ng
kính tán c a c i b p TN059 và xuân hè 2011

4.7A

61

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n ñ ng thái tăng trư ng ñư ng
kính tán c a c i b p TN059 v đơng xn 2010 -2011

4.6B

57

nh hư ng c a lư ng đ m bón ñ n ñ ng thái ra lá ngoài c a c i
b p TN059 v xuân hè 2011

4.6A

56

nh hư ng c a PBL d n năng su t lý thuy t và năng su t th c
thu c a c i b p TN059 v xuân 2011

4.5B

43

nh hư ng c a PBL d n năng su t lý thuy t và năng su t th c
thu c a c i b p TN059 v đơng 2010

4.4B

43

nh hư ng c a phân bón lá đ n đ ng thái tăng trư ng đư ng
kính b p c a c i b p TN059 v

4.4A

41

nh hư ng c a phân bón lá ñ n ñ ng thái tăng trư ng ñư ng
kính b p c a c i b p TN059 v đơng xn 2010- 2011

4.3B

41

nh hư ng c a phân bón lá ñ n ñ ng thái tăng trư ng ñư ng
kính tán c a c i b p TN059 v xuân 2010- 2011

4.3A

38

64

nh hư ng c a lư ng ñ m bón đ n đ ng thái tăng trư ng ñư ng
kính b p c a c i b p TN059 v đơng xn 2010 -2011

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

66

ix


4.7B

nh hư ng c a lư ng đ m bón ñ n ñ ng thái tăng trư ng ñư ng
kính b p c a c i b p TN059 v

4.8A.

xuân hè 2011

nh hư ng c a lư ng ñ m bón đ n năng su t lý thuy t và năng
su t th c thu c a c i b p TN059 v ðông xuân năm 2010- 2011

4.8B

78

nh hư ng c a thu c BVTV ñ n năng su t lý thuy t và năng
su t th c thu c i b p TN059 v đơng xn 2010 - 2011

4.9B

78

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n năng su t lý thuy t và năng
su t th c thu c a c i b p TN059 v xuân hè 2011

4.9A

66

90

nh hư ng c a thu c BVTV ñ n năng su t lý thuy t và năng
su t th c thu c i b p TN059 v xuân hè 2011

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

90

x


DANH M C HÌNH

STT
4.1

Tên hình

Trang

Ru ng thí nghi m c i b p TN059 giai ño n cây chu n b vào
cu n b p v đơng xn 2010-2011

4.2

39

Cơng th c thí nghi m phân bón lá v đơng xn giai đo n tr i lá
bàng

4.3
4.4

44

Cơng th c thí nghi m phân bón lá v đơng xn giai đo n cu n

44

nh hư ng c a PBL ñ n năng su t, ch t lư ng c i b p TN059 v
đơng xn 2010-2011

4.5

56

nh hư ng c a PBL đ n năng su t, ch t lư ng c i b p TN059 v
xn 2011

4.6

Ru ng thí nghi m

56
giai đo n tr i lá bàng v

đơng xn 2010 -

2011
4.7

63

nh hư ng c a lư ng đ m bón đ n ñ n năng su t, ch t lư ng
c i b p TN059 đơng xn 2010 - 2011

4.8

77

nh hư ng c a li u lư ng ñ m ñ n năng su t, ch t lư ng c i b p
TN059 v xuân 2011

4.9

77

nh hư ng c a thu c BVTV ñ n năng su t, ch t lư ng c i b p

TN059 v đơng xn 2010- 2011

4.10

87

nh hư ng c a thu c BVTV ñ n năng su t, ch t lư ng c i b p
TN059 v xuân hè 2010- 2011

4.11

87

nh hư ng c a thu c BVTV trên c i b p TN059 v đơng xn
2010- 2011 t i An Th - An Lão- H i Phòng

4.12

nh hư ng c a thu c BVTV c i b p TN059 v

89
xuân hè 2011

tai An Th - An Lão- H i Phịng

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

89

xi

4.13

Thí nghi m ð m giai đo n cu n c i b p TN059 v đơng xn
2010- 2011(ch p ngày 29/12/2010)

4.14

Thí nghi m ð m giai đo n chu n b thu ho ch c i b p TN059 v
xuân hè- 2011 (ch p ngày 24/4/2011)

4.15

97
97

Thí nghi m ð m giai ño n cu n c i b p TN059 v đơng xn
2010- 2011(ch p ngày 18/1/2011)

97

4.16

M t s hình nh th c hi n đ tài c i b p TN059 v xuân hè 2011

97

4.17

Thí nghi m li u lư ng đ m bón trên c i b p TN059 v đơng
xn 2010-2011(ch p ngày 2/2/2011)

4.18

98

Thí nghi m li u lư ng đ m bón trên c i b p TN059 v đơng
xn 2010-2011(ch p ngày 2/2/2011)

98

4.19

Thí nghi m thu c BVTV xuân hè 2011(ch p ngày 26/3/2011)

98

4.20

Thí nghi m thu c BVTV xuân hè 2011(ch p ngày 18/4/2011)

98

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

xii


1. M

ð U

1.1. Tính c p thi t c a ñ tài
S n xu t th c ph m an tồn nói chung và rau an tồn nói riêng là xu th
chung c a nông nghi p th gi i nh ng năm ñ u th k XXI. Vi c nghiên c u
và phát tri n s n xu t rau an tồn

nư c ta đư c phát đ ng quan tâm th c

hi n t gi a nh ng năm 90 c a th k trư c. Tuy nhiên cho đ n nay k t qu
v n cịn h n ch . Theo s li u c a C c Tr ng tr t (2010), năm 2009 di n tích
rau tr ng theo quy trình an tồn m i đ t 2% trung bình c nư c. Có r t nhi u
ngun nhân d n đ n tình tr ng trên, song vi c s d ng hóa ch t b o v th c
v t và phân bón hóa h c thi u ki m sốt trong canh tác rau là y u t quy t
ñ nh [23].
T i các vùng s n xu t rau t p trung, chuyên canh ven thành ph và khu
công nghi p, do h s s d ng ru ng ñ t cao, th i v r i ñ u nên trên ñ ng
ru ng h u như có cây tr ng quanh năm ñã t o ra ngu n th c ăn liên t c cho
các lo i sâu h i do v y khó tránh kh i vi c s d ng thu c thư ng xuyên.
Trung bình m t chu kỳ tr ng c i b p

ðà L t ngư i nông dân ph i phun t

12-15 l n v i lư ng thu c t 4-5 kg/ha trong m t v 75-90 ngày (Ph m Xuân
Tùng, 2005)[18]. Ngoài ra, nhi u nơng dân cịn s d ng thu c b o v th c v t
ñ ñ c cao ñ x lý h t gi ng, s d ng thu c không rõ ngu n g c, s d ng
liên t c m t lo i thu c…
Bên c nh t n dư hóa ch t b o v th c v t, dư lư ng nitrat (NO3) vư t
ngư ng cho phép trong s n ph m rau xanh là 2 nhân t ch y u làm cho rau

m t an toàn, gây h i cho s c kh e ngư i s d ng.
Như v y, ñ gi i bài toán cân ñ i gi a năng su t, ngo i hình s n ph m
v i vi c tích lũy NO3, dư lư ng hóa ch t b o v th c v t và các tác nhân gây
h i khác (kim lo i n ng, vi sinh v t…) cho rau xanh t i m i vùng tr ng nh t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

1


ñ nh ñ u c n t ch c nghiên c u ñ xác ñ nh ngư ng h p lý cho canh tác an
toàn và b n v ng.
ð i v i H i Phịng, di n tích tr ng rau ñ u là 13.790ha, năng su t ñ t
21,75 t /ha, s n lư ng trên 300 ngàn t n. Tuy nhiên di n tích áp d ng theo
quy trình s n xu t rau an tồn ch chi m 4,3% di n tích rau đ u [36].
C i b p là lo i rau thu c nhóm cây h hoa th p t có di n tích gieo
tr ng l n nh t trong v đơng

nư c ta nói chung và H i Phịng. ðây là lo i

cây ch u tác ñ ng c a nhi u lo i sâu b nh và r t m n c m v i phân bón hóa
h c. Vi c canh tác ñ b p c i ñ t ñư c năng su t cao và ñ m b o an toàn v
sinh th c ph m là m i quan tâm thư ng xuyên c a ngư i s n xu t và c
ngư i tiêu dùng.
ð góp ph n nâng cao năng su t, ch t lư ng và đ m b o v sinh an
tồn th c ph m cho c i b p tr ng t i An Lão, H i Phịng, chúng tơi ti n hành
th c hi n ñ tài: “ Nghiên c u m t s bi n pháp k thu t s n xu t an tồn
đ n năng su t, ch t lư ng b p c i TN059 t i An Lão - H i Phịng”.
1.2. M c đích u c u c a đ tài
1.2.1.M c đích

- Xác đ nh li u lư ng ñ m, lo i phân bón lá và thu c tr sâu sinh h c
thích h p góp ph n xây d ng và hồn thi n quy trình s n xu t b p c i an tồn
trong đi u ki n H i Phòng.
- ðánh giá hi u qu kinh t s n xu t c i b p TN 059 an toàn t i An Lão
- H i Phòng.
1.2.2.Yêu c u
- ðánh giá ñư c kh năng sinh trư ng, phát tri n, tình hình sâu b nh
h i, năng su t và ch t lư ng c i b p trong ñi u ki n bón phân và s d ng
thu c b o v th c v t khác nhau.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

2


- L a ch n li u lư ng ñ m bón, lo i phân bón lá, thu c tr sâu sinh h c
phù h p góp ph n nâng cao năng su t, ch t lư ng b p c i TN059 cho vùng
s n xu t rau chuyên canh t i An Lão - H i Phòng.
1.3. Ý nghĩa c a ñ tài
1.3.1.Ý nghĩa khoa h c
Xác ñ nh cơng th c phân bón, lo i thu c BVTV cho vùng s n xu t rau
chuyên canh t i An Lão - H i Phòng, làm cơ s đ xây d ng quy trình canh
tác an tồn. K t qu nghiên c u góp ph n làm tài li u tham kh o cho công tác
nghiên c u, ch ñ o s n xu t, bi n pháp phòng tr d ch h i...
1.3.2. Ý nghĩa th c ti n
Hồn thi n quy trình s n xu t b p c i TN059 theo hư ng VietGAP t i
H i Phòng nh m nâng cao năng su t, ch t lư ng, m c đ an tồn v sinh th c
ph m và mang l i hi u q a kinh t cao cho ngư i s n xu t.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

3


2. T NG QUAN TÀI LI U

2.1. Cơ s khoa h c c a ñ tài
Cùng v i s phát tri n chung c a kinh t th gi i, n n nơng nghi p
cũng đang trên đà phát tri n v i hàng lo t các gi ng cây tr ng m i ñư c lai t o,
chuy n gen…có năng su t cao ph m ch t t t ñang thay d n nh ng gi ng cũ, b n
ñ a, c truy n năng su t th p. Nhi u bi n pháp thâm canh m i ñang ñư c áp
d ng vào s n xu t trên nhi u vùng s n xu t r ng l n t o ra s n ph m năng su t,
ch t lư ng cao, có tính c nh tranh cao ñáp ng nhu c u tiêu dùng và hư ng t i
th trư ng xu t kh u. Theo các tiêu chí c a th c hành nơng nghi p t t (Good
Agricultural Practice - GAP) như: EUREPGAP, ASEANGAP… vi c s n xu t
rau an toàn (RAT) theo tiêu chu n GAP là m t nhu c u khách quan trong xu th
h i nh p. Trong tình hình nư c ta đã tham gia t ch c thương m i th gi i
(WTO), khu v c thương m i t do (AFTA) hàng rào thu quan ñư c thay th
b i các qui ñ nh v an toàn th c ph m, ki m d ch th c v t. S n ph m nông
nghi p ph i ñ m b o các tiêu chu n xu t kh u là địi h i khách quan. Do đó, vi c
quy ho ch, xây d ng vùng xu t theo hư ng an toàn v sinh th c ph m là nhu
c u c n thi t ñ k p th i ñáp ng cho vi c cung c p s n ph m nông nghi p ch t
lương cao cho th trư ng trong nư c và ra th trư ng th gi i góp ph n chuy n
d ch cơ c u kinh t nông nghi p hi n nay.
H i Phịng ph n đ u ñ n năm 2015, t i thi u 30% di n tích t i các
vùng s n xu t rau an tồn t p trung đáp ng u c u VietGAP, 100% t ng s n
ph m ñư c ch ng nh n và công b s n xu t, ch bi n theo quy trình s n xu t
RAT [33]. ð ph c v cho m c tiêu trên thì vi c nghiên c u các bi n pháp k
thu t nh m hồn thi n quy trình k thu t s n xu t b p c i an toàn ph c v cho
s n xu t rau an tồn t i đ a phương là khâu ñ u tiên trong chu i quá trình t

ñ ng ru ng ñ n bàn ăn c a m t n n s n xu t h i nh p....

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

4


2.2. Các nguyên nhân gây nh hư ng ch t lư ng rau
An toàn th c ph m là m t v n ñ h t s c quan tr ng cho s c kho con
ngư i. Trung tâm qu c gia ki m soát b nh t t (National Centres for Diseas
Control) c a Hoa Kỳ ñã t ng báo cáo vào năm 1999, đã có 76 tri u ngư i
Hoa kỳ đã b ng đ c vì th c ăn, trong đó có 325.000 ngư i nh p vi n và
5.000 t vong.

Vi t Nam, theo th ng kê c a B Y t (2006), trong kho ng

th i gian t 2001 - 2005, đã có g n 23.000 ngư i Vi t Nam b ng ñ c th c
ăn. Riêng năm 2005, đã có 144 v ng ñ c v i 4.304 ngư i nh p vi n và 53
ca t vong. Nghiên c u cho th y nguyên nhân c a ng ñ c ph n l n do vi
sinh v t (51,4%), có đ c trong th c ăn (27,1%), hoá ch t (8,3%) và 13,2%
không rõ nguyên nhân [43].
Theo báo cáo (2007) c a B Y t trong nh ng năm g n ñây, m i năm
Vi t Nam có kho ng 150.000 ngư i b b nh ung thư (năm 2010: 216.000
ngư i) và có t i 1 n a (b ng dân s trung bình c a 1 huy n) trong s đó b
ch t vì căn b nh này. M t trong nh ng nguyên nhân chính gây b nh ung thư
đó là do th c ăn b nhi m đ c (thu c BVTV, NO3, Kim lo i n ng….), trong
đó có rau qu [34].
ð xác đ nh rõ ngun nhân làm rau xanh b ơ nhi m và đ xây d ng các
bi n pháp canh tác h p lý nh m gi m ñ n m c th p nh t các dư lư ng hoá
ch t gây h i cho s c kho con ngư i có trong s n ph m c n ñánh giá ñúng

th c tr ng môi trư ng canh tác và tác ñ ng nhi u chi u ñ n s ô nhi m.
Thư ng có 4 ngun nhân chính gây ơ nhi m rau là hoá ch t b o v th c v t,
hàm lư ng nitơrat cao, kim lo i n ng và vi sinh v t có h i.
2.2.1. nh hư ng dư lư ng hoá ch t b o v th c v t
Nh ng nguyên nhân cơ b n d n ñ n hi n tư ng s n xu t rau khơng an
tồn do thu c b o v th c v t gây nên như sau:
- Khi phun thu c tr sâu, tr b nh, tr c d i... thu c s t o thành m t
l p m ng trên b m t lá, qu , thân cây, m t ñ t, m t nư c và m t l p ch t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

5


l ng g i là dư lư ng ban ñ u c a thu c. Theo C c BVTV nh ng năm g n ñây
vi c s d ng thu c BVTV tăng c v ch ng lo i thu c, s l n phun, n ng ñ ,
th i gian cách ly. S lư ng thu c BVTV nh p kh u tăng 8 l n trong vòng 20
năm (1990 nh p 15.000 t n; 1998 nh p 33.000 t n; 2008: 71.000 t n; 2010:
110.000 t n) [34].
- Nhi u nơng dân cịn s d ng nh ng lo i thu c nh p l u có đ c t cao
ñã b c m s d ng như Monitor, Wofatox... do còn m t nguyên nhân n a là
các lo i thu c nh p l u này giá r , ph di t sâu r ng và hi u qu di t cao.
- M t nguyên nhân quan tr ng khác là kho ng th i gian cách ly gi a l n
phun thu c cu i cùng t i lúc thu ho ch khơng đư c tuân th nghiêm ng t, ñ c
bi t là các lo i rau thu ho ch liên t c như dưa chu t, cà chua, đ u cơve, mư p
đ ng... T i các vùng rau t p trung chuyên canh ven thành ph như Hà N i, ðà
L t ...
- T i các vùng s n xu t rau chun canh ln t o nguy cơ cho các lồi
sâu b nh h i liên t c phát sinh phát tri n và gây h i trên di n r ng, nguy cơ
bùng phát d ch luôn luôn ti m n, do v y ngư i nông dân s d ng thu c

BVTV tăng s l n phun, tăng li u lư ng và n ng ñ .
- Do h s s d ng ru ng ñ t cao, th i v r i ñ u ñã t o ra ngu n th c ăn
liên t c cho các lo i sâu và t o ra s di chuy n c a bư m ngày càng m nh m
t ru ng s p thu ho ch t i ru ng m i tr ng, do v y khó tránh kh i vi c s
d ng thu c thư ng xuyên. Trung bình m t chu kì tr ng c i b p, ngư i nông
dân ph i phun tư 7- 15 l n v i lư ng thu c t 4 - 5 kg/ha trong m t v t 75 90 ngày (Tr n Kh c Thi, 2008) [37].
Ngoài ra, nhi u nơng dân cịn s d ng nhi u lo i thu c tr sâu đ đ c
cao (nhóm I, II) ñ b o qu n h t gi ng các lo i rau hay b sâu, m t như h t
mùi, tía tơ, rau d n, rau mu ng, húng qu ...
V i hi n tr ng s d ng thu c BVTV như v y dư lư ng thu c BVTV
thư ng cao hơn r t nhi u so v i ngư ng cho phép. Ki m tra 35 m u rau t i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

6


các t nh phía Nam, C c BVTV phát hi n t i 54% m u có dư lư ng thu c b o
v th c v t, trong đó 8,6% m u đư c phát hi n có hàm lư ng thu c b o v
th c v t ñ kh năng gây ng ñ c cho ngư i s d ng. T i Bình Dương, ki m
tra 228 m u có đ n 72 m u phát hi n dư lư ng clo và 9 m u có dư lư ng
thu c b o v th c v t vư t gi i h n. T i ð ng Nai, ki m tra 495 m u rau, có
t i 56 m u có dư lư ng thu c b o v th c v t cao g p nhi u l n tiêu chu n
cho phép....[2].
T i Hà N i và vùng ph c n, ngư i nông dân s n xu t rau t ý tăng
li u lư ng thu c BVTV cao hơn khuy n cáo trung bình t 1,7- 2,4 l n. S l n
s d ng thu c hố h c trung bình 9,7 - 15 l n/ v . Kho ng 60 - 90% nông dân
thư ng h n h p hai hay nhi u lo i thu c tr sâu ñ phun, chi phí cho thu c
tr sâu chi m 53,58% trên rau c i b . Khi phân tích m u rau trên c i b , ñã
phát hi n; dư lư ng thu c tr

sâu Monogrotophos cao g p 75 l n,

Metamidophos cao g p 55 l n và hàm lư ng Nitrat cao g p 2,4 l n tiêu chu n
cho phép [15].
2.2.2.

nh hư ng hàm lư ng Nitơrat (NO 3-) trong rau quá cao

Nitrat vào cơ th

m c đ bình thư ng khơng gây đ c, ch khi hàm

lư ng vư t tiêu chu n cho phép m i gây nguy hi m. Trong h th ng tiêu hoá
nitrơat b kh

thành nitơrit (NO2), nitrit là m t trong nh ng ch t bi n

Oxyhemoglobin (ch t v n chuy n oxy trong máu) thành ch t không ho t ñ ng
ñư c g i là methaemoglobin,

m c ñ cao s làm gi m hô h p c a t bào,

nh hư ng t i ho t ñ ng c a tuy n giáp, gây ñ t bi n và phát tri n các kh i u.
Lư ng nitơrat

m c ñ cao s gây ph n ng v i các amin thành ch t gây ung

thư g i là nitrosamin [2].
Theo ð ng Th An và c ng s (1998) khi kh o sát ch t lư ng rau

các

ch n i thành ñã th y 30 trong 35 lo i qu ph bi n có t n dư NO3 vư t trên
500mg/kg. M t nghiên c u khác cho th y trong các phương th c canh tác rau,
rau s n xu t an tồn, đ u tư th p và rau h u cơ đ u có hàm lư ng NO3 dư i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

7


ngư ng cho phép (500 mg/kg). Trong khi t t c các m u rau s n xu t theo
hư ng thâm canh cao đ u có hàm lư ng NO3 cao hơn (t 700-1300 mg/kg).
(Tô Th Thu Hà, 2008) [14].
Các nghiên c u g n ñây (Tr n Kh c Thi và cs, 2008) [37] cho th y có
t i trên 20 y u t làm tăng hàm lư ng NO3 trong rau xanh và môi trư ng canh
tác nhưng ch y u v n do các y u t sau quy t đ nh:
Bón nhi u phân đ m: Các nghiên c u cho th y v i nhóm rau c i ăn lá
có th i gian sinh trư ng dư i 60 ngày, c 10kg N s cho 3 - 3,2 t n s n
ph m/ha và dư lư ng NO3 s tích lũy 60mg/kg ch t xanh. N u bón q 80 kg
N thì năng su t ch ng l i, không theo quy lu t và dư lư ng NO3 s vư t
ngư ng cho phép. V i m i nhóm cây vi c tích lũy NO3 trong s n ph m ăn
đư c có khác nhau theo th t : lá- thân- c - qu .
Th i gian cách ly l n bón cu i cùng t i lúc thu ho ch càng xa thì NO3
t n dư càng th p, đ ng th i cũng t l ngh ch v i năng su t và ngo i hình c a
s n ph m.
- Phân lân có nh hư ng nh t đ nh t i tích lũy nitrat. Bón phân đ m
nhưng khơng bón lân đã gây tích lũy NO3 cao trong cây. Hàm lư ng NO3
trong cây bón phân đ m nhưng khơng bón phân lân cao g p 2 - 6 l n so v i

cây v a bón đ m v a bón lân.
- Kali làm tăng q trình kh NO3 trong cây. Bón thêm phân kali s làm
gi m tích lũy NO3 trong rau rõ r t so v i ch bón đ m.
- ð t tr ng và nư c tư i có nh hư ng tr c ti p t i NO3 trong cây, t l
thu n v i NO3 r a trôi trong nư c và lưu gi trong đ t.
- Th i ti t có tác đ ng nh t đ nh t i tích lũy NO3. Vào th i kì thu ho ch,
khi g p th i ti t l nh, âm u, lư ng NO3 tích lũy trong cây s cao hơn h n. Khi
b c x ánh sáng th p dư i 3000 lux, NO3 cao so v i cây

cư ng ñ ánh sáng

m nh (hơn 5000 lux) [ 1].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

8


2.2.3. nh hư ng vi sinh v t gây h i trên rau.
V n ñ phát sinh và phát tri n vi sinh v t gây h i trên rau có r t nhi u
ngun nhân: do đ a bàn s n xu t rau g n khu công nghi p, g n đư ng giao
thơng, do nư c th i sinh ho t, ñ c bi t là do bà con nơng dân trong q trình
s n xu t ñã s d ng ngu n nư c tư i ho c phân h u cơ b nhi m vi sinh v t
gây h i, đi u đó làm cho s n ph m rau cũng nhi m vi sinh v t, có th gây ng
đ c cho ngư i s d ng. S li u ñi u tra t i 2 h p tác xã tr ng rau ngo i thành
Hà N i cho th y th c tr ng ơ nhi m mơi trư ng đ t do vi sinh v t ký sinh gây
h i ñã

m c báo ñ ng.
Theo th ng kê c a C c qu n lý ch t lư ng v sinh an toàn th c ph m

năm 2000 cho th y t năm 1997 đ n 2000 tồn qu c đã có 1391 v ng ñ c
th c ph m v i 25.509 ngư i m c b nh, làm ch t 217 ngư i và 4.287.180
ngư i m c các b nh ch y u truy n qua ñư ng ăn u ng (t , l , thương hàn,
tiêu ch y...), làm ch t 213 ngư i. T ng chi phí cho các thi t h i trên 500 t
đ ng.
Ơ nhi m vi sinh v t r t nguy hi m ñ n s c kho ngư i tiêu dùng.
Chúng ta đ u có th h n ch nguy cơ ô nhi m vi sinh v t ñ i v i s n ph m rau
thơng qua ki m sốt các bi n pháp k thu t canh tác, k thu t s d ng phân
h u cơ... Tuy nhiên, v n ñ m u ch t v n là nh n th c và trách nhi m c a
ngư i s n xu t ñ i v i s n ph m h làm ra.
2.2.4.

nh hư ng dư lư ng kim lo i n ng
Hàm lư ng kim lo i n ng do cịn t n dư trong đ t tr ng, ngu n nư c

tu i b ô nhi m b i nư c th i công nghi p chưa qua s lý, khói b i b ơ
nhi m, s d ng hố ch t và phân bón khơng đúng ch ng lo i, phân bón gi ,
q li u lư ng… Hi n nay các vùng tr ng rau

nư c ta thư ng phân b

quanh khu đơ th , khu dân cư và các khu công nghi p, nên nguy cơ ô nhi m
b i b i khói và nư c tư i là r t nghiêm tr ng.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

9

Tác gi Tr n Kh c Thi (2005), ñã d n ra các s li u c a Ph m Bình
Quy n khi kh o sát hàm lư ng kim lo i n ng trong đ t

2 khu cơng nghi p

Văn ði n và ð c Giang - Hà N i (1993-1994) là hàm lư ng các kim lo i
n ng Cu, Zn, Mn, Pb trong nư c tư i có hàm lư ng sunphat tích lu trên b
m t vào mùa khô cao hơn khu v c xa nhà máy g p 15-18 l n. Như v y, khi
s d ng ngu n nư c tư i cho rau s khơng đ m b o u c u.
Ngồi nh ng t n đ ng khó khăn làm nh hư ng ñ n s phát tri n s n
xu t rau như đã phân tích

trên thì v n đ v k thu t trong s n xu t và th

hi u c a ngư i tiêu dùng cũng nh hư ng r t l n ñ n s phát tri n c a ngành
s n xu t rau.
2.3. Tình hình nghiên c u và s n xu t rau trên th gi i
2.3.1.Tình hình s n xu t rau trên th gi i
C i b p là lo i rau ch l c thu c nhóm cây h Th p t b t ngu n t
Tây b c châu Âu. Sau đó cây tr ng này đư c tr ng r ng rãi

nhi u nơi trên

th gi i. Hi n nay nư c tr ng nhi u c i b p nh t là: Nh t B n, M , Anh,
Trung Qu c… (Mai Th Phương Anh, 2000 ) [1].
B ng 2.1: Di n tích, năng su t và s n lư ng c i b p

m t s nư c

trên th gi i

TT

Nư c

Di n tích
(1000 ha)

Năng su t
(t /ha)

S n lư ng
(1000 t n)

2002

2003

2002

2003

2002

2003

1571,1

1621,1

17 872

18 925 28078,0 30678,0

1

Trung Qu c

2

Nh t B n

56,3

57,0

42 487

42 105

2392,0

2400,0

3

Hàn Qu c

44,4

44,4

58 003

58 003

2575,8

2575,8

270,0

280,0

21 111

21 786

5700,0

6100,0

5

Châu Á, Thái
Binh dương

2190,3

2260,4

19 904

20 657 43596,3 46693,7

6

Các châu khác

897,3

925,3

20 037

20 819 17978,5 19262,5

7

Th gi i

3087,6

3185,7

19 943

20 704 61574,7 65956,2

4

nð

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

10


Theo t ch c FAO (1999), th gi i có 25 tri u ha v i 120 ch ng lo i
rau khác nhau, trong đó có 14 ch ng rau có di n tích hơn 500.000 ha, s n
lư ng đ t 48,8 nghìn tri u, nư c có s n lư ng rau l n là: Trung Qu c 230,3
tri u t n, M 35,15 tri u t n, n ð 59 tri u t n ...
Di n tích, năng su t và s n lư ng c i b p tính trung bình trên tồn th
gi i đ u tăng t 1993-2003. Riêng khu v c châu Á, v i đi u ki n khí h u
thích h p và ña d ng, ñ ng th i là m t lo i rau quan tr ng nên s n xu t c i
b p l n, chi m kho ng 60% s n lư ng trên toàn th gi i. Trong đó các nư c
như Trung Qu c,

n ð , Nh t B n và Hàn Qu c là nh ng nư c s n xu t c i

b p l n nh t. Các nư c Trung Qu c và

n ð có xu th phát tri n m nh cây

c i này trong nh ng năm g n ñây.Cũng theo FAO (2005), s n lư ng c i b p
trên th gi i là 135,2 tri u t n, năng su t ñ t 35 t n/ha. Riêng

châu Á có s n

lư ng là 87,4 tri u t n, năng su t ñ t kho ng 40 t n/ha. ð n năm 2007 trên
th gi i s n lư ng c i b p ñã ñ t 82 tri u t n, năng su t bình quân là 38,5

t n/ha. Hi n nay di n tích tr ng c i b p nhi u nh t là Trung Qu c v i s n
lư ng là 9 tri u t n, năng su t ñ t 45 t n/ ha, ti p theo là M v i s n lư ng
6,5 tri u t n, năng su t 50 t n/ha. Có th nói châu Á là vùng có s n lư ng rau
c i b p nhi u nh t trên th gi i v i t ng di n tích tr ng là 220 nghìn ha, ti p
theo là châu M v i 100 nghìn ha.
2.3.2.Tình hình nghiên c u và s

d ng phân bón, thu c BVTV

Theo M. Yamaguchi (1983), A. Gupta (1987) thì ñ m là y u t h n ch
hàng ñ u v i năng su t rau. Khi cung c p ñ ñ m cây sinh trư ng phát tri n
t t, n u thi u đ m thì khơng nh ng cây sinh trư ng phát tri n kém, năng su t
kém mà ph m ch t l i gi m [39].
Theo M.E. Yarvan (1980) thì khi bón lư ng ñ m tăng t 30 lên 180 kg
N/ha làm tăng hàm lư ng NO3- trong cà r t t 21,7 lên 40,6 mg/kg ñ u vư t
ngư ng cho phép c a t ch c y t th gi i quy ñ nh [39].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

11


Năm 2005 tác gi Rankop, Dimitrop và các tác gi khác cho r ng: Các
th i kỳ sinh trư ng khác nhau c a cây c i b p thì yêu c u v N, P, K cũng
thay ñ i t th i kỳ ñ u ñ n th i kỳ cu i, cây hút 85% ñ m, 96% lân và 84%
kali [39].
Nhi u nư c trên th gi i và nư c ta đã s d ng phân bón lá càng ngày
càng nhi u, ñ c bi t trong khâu tr ng rau, hoa, cây ăn qu , cây cơng nghi p…
Vi c s d ng phân bón lá đã có t gi a th k 17 (1676), ơng E Maiotte
(Pháp) đã tìm th y lá cây có th h p th nư c t bên ngoài. Năm 1916 ông

M.O.Johnson (M ) phun ch t sunphat s t lên cây d a có lá vàng, làm cho cây
này tr nên xanh trong vài tu n l .
Sau đó, vi c phát hi n ra các ch t kích thích sinh tru ng như: Auxin
(1880 - Darwin, 1928 - Went, 1934 - Koge), Giberilin (1926 - Kurosawa,
1938- Yabuta), Xytokynin (1955 - Miller, Skoog), các ch t c ch sinh tru ng
như axit axixic (ABA) (1961 - Liu, Carn, 1963 - Ohkuma, Eddicott), Ethylen,
các ch t phenol…Vi c s d ng các ch t này làm phương ti n hoá h c đ đi u
ch nh q trình sinh trư ng, phát tri n c a cây tr ng ñư c coi là bư c ñ u s
d ng ch ph m bón qua lá cho cây tr ng (Cao Kỳ Sơn, cs) [31].
Trong nh ng năm g n ñây nhi u nư c trên th gi i như: M , Nh t B n,
Anh, ð c, Thái Lan, Trung Qu c… ñã s n xu t và s d ng nhi u ch ph m
bón qua lá có tác d ng làm tăng năng su t, ph m ch t nông s n, không làm ô
nhi m môi trư ng như: Yogen, Atonik…(Nh t B n), Organic, Cheer…(Thái
Lan), Bloomplus, Sduspray - N - Grow (Hoa Kỳ), ð c ña thu, ð c phong thu,
Di p l c t …(Trung Qu c)…Trong đó nhi u ch ph m đã đư c kh o nghi m
và cho phép s d ng trong s n xu t nông nghi p
Hi n nay

Vi t Nam [31].

m t s nư c phát tri n như: M , Canada… áp d ng các

bi n pháp k thu t canh tác tiên ti n trong nông nghi p như s d ng phân bón
lá, s d ng các ch ph m sinh h c, s d ng thu c tr sâu sinh h c, s n xu t ra
trong đi u ki n nhà kính, nhà lư i, nhà có mành che, k thu t s n xu t trong

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

12