Luận văn thạc sĩ THỰC TRẠNG BỆNH LỢN CON PHÂN TRẮNG TẠI TRẠI LỢN GIỐNG BẮC GIANG VÀ SỬ DỤNG CAO MẬT ĐỘNG VẬT TRONG PHÒNG VÀ TRỊ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI









NGUYỄN THỊ CHUNG


THỰC TRẠNG BỆNH LỢN CON PHÂN TRẮNG
TẠI TRẠI LỢN GIỐNG BẮC GIANG VÀ SỬ DỤNG CAO
MẬT ðỘNG VẬT TRONG PHÒNG VÀ TRỊ


LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP


Chuyên ngành : THÚ Y
Mã số : 60.62.50
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI THỊ THO


HÀ NỘI - 2010
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
i

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan rằng ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, số
liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng ñược sử
dụng ñể bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam ñoan, mọi việc giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã
ñược cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñã ñược chỉ rõ nguồn
gốc.
Hà Nội, tháng 8 năm 2010
Tác giả luận văn


Nguyễn Thị Chung










Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp ñỡ quý báu của các thầy cô giáo
khoa Chăn nuôi Thú y, Viện ñào tạo sau ñại học- Trường ðại học Nông
nghiệp Hà Nội ñã dành nhiều thời gian và công sức giúp ñỡ tôi trong quá trình
học tập và thực hiện ñề tài.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn PGS.TS Bùi Thị Tho ñã tận tình giúp ñỡ và
hướng dẫn tôi trong quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn. Xin chân
thành cảm ơn thầy, cô giáo Bộ môn Nội chẩn- Dược lý- ðộc chất- Khoa chăn
nuôi thú y ñã giúp tôi trong quá trình học tập và thực hiện ñề tài.
Chân thành cảm ơn Ban lãnh ñạo trại lợn giống Bắc Giang cùng toàn
thể các anh chị kỹ sư chăn nuôi, bác sỹ thú y và các công nhân trong trại
giống ñã tạo ñiều kiện giúp ñỡ tôi trong quá trình thực hiện ñề tài.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới người thân trong gia ñình, bạn bè ñồng
nghiệp, các anh chị em cán bộ công nhân trại giống ñã luôn ñộng viên giúp ñỡ
tôi hoàn thành luận văn này.

Hà Nội, tháng 8 năm 2010
Tác giả luận văn


Nguyễn Thị Chung



Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
iii

MỤC LỤC

Lời cam ñoan i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Danh mục các chữ viết tắt v
Danh mục các bảng vi
Danh mục các hình vii
1. MỞ ðẦU 1

1.1 Tính cấp thiết của ñề tài 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 3
1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài 3
2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4

2.1 Một số ñặc ñiểm của lợn con 4
2.2 Bệnh lợn con phân trắng - LCPT 6
2.3 Những hiểu biết về dược liệu có nguồn gốc thiên nhiên 21
2.4 Mật ñộng vật 24
3. NỘI DUNG, NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU 28

3.1 Nội dung nghiên cứu 28
3.2 ðối tượng, nguyên liệu và ñịa ñiểm nghiên cứu 28
3.3 Phương pháp nghiên cứu 29
4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 34

4.1 Kết quả ñiều tra thực trạng bệnh LCPT tại trại lợn Bắc Giang 34
4.1.1 Kết quả ñiều tra thực trang bệnh LCPT từ năm 2008 ñến tháng 6 năm 2010 34
4.1.2 Kết quả theo dõi bệnh LCPT trong 6 tháng ñầu năm 2010 36
4.1.3 Kết quả ñiều tra bệnh LCPT theo lứa tuổi 40
4.1.4 Tình hình bệnh LCPT theo mùa vụ trong năm 43
4.1.5 Tình hình bệnh LCPT xét theo số lứa ñẻ của lợn mẹ. 46
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
iv




4.1.6 Theo dõi ảnh hưởng của bệnh Viêm tử cung ở lợn mẹ ñến tình hình mắc
bệnh LCPT 49
4.2 Kết quả phòng thử nghiệm bệnh LCPT của cao ñặc mật bò 52
4.3 So sánh kết quả ñiều trị thử nghiệm bệnh LCPT bằng cao mật bò 30% và
kháng sinh của trại 60
4.4 Kết quả ñiều trị ñại trà bệnh LCPT 70
5. KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ 72

5.1. Kết luận 72
5.2. ðề nghị 73
TÀI LIỆU THAM KHẢO 74


Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

LCPT : Lợn con phân trắng
Cs : Cộng sự
CM : Cao mật
ðC : ðối chứng
Pð : Phác ñồ
& : Và
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
vi




DANH MỤC CÁC BẢNG

STT TÊN BẢNG TRANG

3.1. Liều lượng cao mật bò sử dụng phòng bệnh LCPT 30

3.2: Liều lượng cao mật bò và kháng sinh trong các phác ñồ ñiều trị
bệnh LCPT 31

4.1: Kết quả ñiều tra bệnh LCPT từ năm 2008 ñến tháng 6 năm 2010 34

4.2: Kết quả ñiều tra bệnh LCPT 6 tháng ñầu năm 2010 36

4.3: Kết quả ñiều tra bệnh LCPT từ sơ sinh ñến 21 ngày tuổi 41

4.4: Tình hình bệnh LCPT xét theo mùa vụ năm 2009 44

4.5 : Kết quả theo dõi bệnh LCPT theo số lứa ñẻ của lợn mẹ 46

4.6: Mối liên quan giữa bệnh viêm tử cung ở lợn mẹ với bệnh LCPT
trên ñàn con 50

4.7: Kết quả phòng thử nghiệm bệnh LCPT của cao mật bò 53

4.8: Ảnh hưởng của cao ñặc mật bò ñến tăng trọng của lợn từ sơ sinh
ñến 21 ngày tuổi 58

4.9: Kết quả ñiều trị bệnh LCPT tại trại 61

4.10: Ảnh hưởng của các phác ñồ ñiều trị ñến tỷ lệ tái phát và khả năng
tăng trọng của lợn 66

4.11: Kết quả ñiều trị ñại trà của phác ñồ 3 và 4 70



Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
vii




DANH MỤC CÁC HÌNH

STT TÊN HÌNH TRANG

4.1: So sánh tỷ lệ mắc bệnh, chết do bệnh LCPT 6 tháng ñầu năm 2010 40
4.2: So sánh tỷ lệ mắc bệnh LCPT từ sơ sinh ñến 21 ngày tuổi 43
4.3: So sánh tỷ lệ mắc bệnh LCPT ở các mùa vụ 45
4.4: So sánh ảnh hưởng của số lứa ñẻ của lợn nái ñến tỷ lệ bệnh
LCPT từ sơ sinh ñến 21 ngày tuổi 49
4.5: So sánh hiệu quả phòng bệnh LCPT của các nồng ñộ CM 57
4.6: So sánh tỷ lệ khỏi bệnh của các phác ñồ ñiều trị 64
4.7: So sánh tỷ lệ tái phát của các phác ñồ ñiều trị 67
4.8: So sánh khả năng tăng trọng của lợn giữa các phác ñồ ñiều trị 69





Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
1




1. MỞ ðẦU

1.1 Tính cấp thiết của ñề tài
Trong Chiến lược phát triển chăn nuôi ñến năm 2020 của Chính phủ,
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chăn nuôi nước ta sẽ hướng tới sự
tập trung công nghiệp, sản xuất hàng hoá ñáp ứng nhu cầu trong nước và xuất
khẩu. Các sản phẩm của ngành chăn nuôi phải bảo ñảm vệ sinh môi trường
ñặc biệt ñáp ứng ñược nhu cầu về an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.
trên phương diện bảo ñảm vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm.

Như vậy, việc giám sát quy trình sản xuất từ ñầu vào của chăn nuôi tới thành
phẩm cho người tiêu dùng ñòi hỏi phải chặt chẽ hay nói cách khác là từ
“chuồng trại tới bàn ăn” phải ñồng bộ.
Trong chăn nuôi, lợn là vật nuôi chiếm số lượng cao nhất, các sản phẩm
từ thịt lợn cũng là mặt hàng chính trên thị trường buôn bán do nhu cầu tiêu
thụ của người dân cao. Do ñó, bất cứ yếu tố nào nguy hiểm có hại như dịch
bệnh ñều gây ảnh hưởng xấu ñến giá cả thị trường, làm giảm hiệu quả kinh tế
của cả ngành chăn nuôi nói chung. Một trong những vấn ñề ñược người tiêu
dùng quan tâm chính là mức ñộ an toàn vệ sinh của thực phẩm, việc người
chăn nuôi lạm dụng một số chất như hoormon tăng trọng, kháng sinh bổ sung
vào thức ăn, cơ sở giết mổ không ñảm bảo làm cho chất lượng thịt bị biến
ñổi, tồn lưu hoạt chất và vi sinh vật gây bệnh. Công tác ñiều trị thú y cũng ảnh
hưởng tới sự tồn lưu kháng sinh khi người ñiều trị sử dụng thuốc không ñúng
quy tắc. Hệ quả của những vấn ñề này làm xuất hiện các dòng vi khuẩn kháng
thuốc dẫn tới ñiều trị bệnh càng khó khăn. Tồn dư kháng sinh trong thực
phẩm gây ảnh hưởng trực tiếp ñến sức khoẻ của con người ñặc biệt là với
những kháng sinh ñã bị cấm sử dụng do có thể gây biến ñổi tổ chức hoặc cấu
trúc di truyền.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
2




Hiện nay ngành chăn nuôi lợn theo quy mô trang trại ở nước ta ñang
ngày càng phổ biến và ñạt hiệu quả kinh tế cao, ñóng vai trò quan trọng trong
phát triển nến kinh tế nông nghiệp, nhưng bên cạnh ñó vẫn còn tồn tại rất
nhiều hạn chế: gây ô nhiễm môi trường sống, mùi hôi thối khó chịu ảnh
hưởng ñến cộng ñồng, lợn nuôi hay mắc phải các bệnh truyền nhiễm nguy
hiểm có thể lây sang cho con người: bệnh lợn nghệ, sảy thai truyền nhiễm,

bệnh ký sinh trùng, và gần ñây nhất là dịch cúm lợn, bệnh tai xanh…
Khó khăn nan giải nhất gặp phải trong chăn nuôi chính là vấn ñề dịch
bệnh, nó ñã, ñang và sẽ gây thiệt hại lớn về kinh tế cho ngành chăn nuôi. Một
trong những bệnh gây thiệt hại lớn về kinh tế ñó là hội chứng tiêu chảy của
vật nuôi. Trong chăn nuôi lợn tập trung, bệnh lây lan mạnh lại thường xuyên
gặp, gây ảnh hưởng lớn ñến hiệu quả chăn nuôi, tỷ lệ chết cao, giảm khả năng
tăng trọng của ñàn lợn.
Một trong những bệnh thường xuyên gặp là lợn con phân trắng (LCPT)
trong giai ñoạn theo mẹ. Bệnh xảy ra làm cho lợn con bị viêm ruột ỉa chảy, mất
nước và ñiện giải dẫn ñến giảm sức ñề kháng, còi cọc và chết nếu không ñiều trị
kịp thời. Cũng xoay quanh bệnh này, rất nhiều trang trại hay các nhà máy sản
xuất thức ăn công nghiệp ñã sử dụng kháng sinh trộn vào thức ăn, nước uống ñể
phòng tiêu chảy và ñiều trị bệnh. Do không thực hiện ñúng nguyên tắc sử dụng
kháng sinh nên hiện tượng kháng thuốc của vi khuẩn ngày càng gia tăng và tồn
dư kháng sinh trong các sản phẩm có nguồn gốc ñộng vật là rất cao.
Có rất nhiều cách tác ñộng nhằm phòng, trị bệnh LCPT, ñồng thời tạo
ñiều kiện ñể lợn con sinh trưởng tốt. Hiện nay, cách cho hiệu quả nhất chính
là việc lập lại cân bằng hệ vi sinh vật ñường ruột theo hướng tích cực như sử
dụng các men vi sinh, chế phẩm sinh học và ñặc biệt là dùng thảo dược trong
phòng, ñiều trị bệnh LCPT. Xuất phát từ tình hình thực tế trên cùng sự giúp
ñỡ của các cộng sự và ñặc biệt dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Bùi Thị Tho
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
3




chúng tôi tiến hành ñề tài: « Thực trạng bệnh lợn con phân trắng tại trại lợn
giống Bắc Giang và sử dụng cao mật ñộng vật trong phòng và trị. »
1.2 Mục tiêu nghiên cứu

+ ðánh giá thực trạng bệnh lợn con phân trắng (LCPT) tại trang trại lợn giống
Bắc Giang.
+ ðánh giá hiệu quả phòng bệnh LCPT của chế phẩm cao mật ñộng
vật.
+ ðánh giá hiệu quả trị bệnh LCPT của chế phẩm cao mật ñộng vật.
Từ kết quả nghiên cứu của ñề tài sẽ ñịnh hướng sử dụng chế phẩm cao
mật ñộng vật trong phòng trị bệnh LCPT nhằm góp phần khắc phục hiện
tượng kháng thuốc của vi khuẩn, hạn chế tồn dư kháng sinh trong thực phẩm.
1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài
1.3.1. Ý nghĩa khoa học
ðề tài « Thực trạng bệnh LCPT tại trại lợn giống Bắc Giang và sử
dụng cao mật ñộng vật trong phòng và trị » nếu thành công sẽ sử dụng nó
như là một thuốc có nguồn gốc thiên nhiên nhằm thay thế các thuốc hóa học
trị liệu trong phòng và trị hội chứng tiêu chảy của ñộng vật trong ñó có bệnh
LCPT; góp phần giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường của các vi khuẩn
kháng thuốc cũng như giảm các chất có hại tồn lưu trong các thực phẩm có
nguồn gốc ñộng vật : tồn dư kháng sinh, hoạt chất hoá học, ñộc tố nấm mốc,
hóa chất bảo vệ thực vật…
1.3.2 Ý nghĩa thực tiễn.
Trước hết, sự thành công của ñề tài sẽ góp phần giảm thiểu tình trạng
mắc LCPT tại các trang trại chăn nuôi công nghiệp. Dùng cao mật ñộng vật
trong phòng trị bệnh LCPT góp phần làm phong phú thêm nguồn thuốc ñiều
trị bệnh, hạn chế dùng kháng sinh tổng hợp, giảm bớt nguy cơ gây hại cho
con người và xã hội.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
4

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

2.1 Một số ñặc ñiểm của lợn con
2.1.1 ðặc ñiểm tiêu hóa của lợn con
Sau khi sinh ra, chức năng của các cơ quan trong cơ thể lợn con nhất là
cơ quan tiêu hóa chưa thành thục. Hàm lượng HCl và các men tiêu hóa chưa
hoàn thiện, chưa ñảm nhiệm ñầy ñủ chức năng tiêu hóa nên dễ gây rối loạn
trao ñổi chất mà hậu quả dễ nhận biết là rối loạn tiêu hóa gây tiêu chảy, còi
cọc, thiếu máu và chậm lợn.
Thời gian ñầu, dịch tiêu hóa ở lợn con thiếu cả về chất và lượng (Phùng
Ứng Lân, 1985). Lợn con trước một tháng tuổi hoàn toàn không có HCl tự do
vì lúc này lượng HCl tiết ra rất ít và nhanh chóng liên kết với niêm dịch. Nhờ
ñặc ñiểm này cơ thể mới có khả năng thẩm thấu ñược kháng thể ñưa vào cùng
với sữa ñầu của lợn mẹ. Trong giai ñoạn ñó, dịch vị không có hoạt tính phân
giải protein mà chỉ có thể làm ñông vón sữa, huyết thanh chứa albumin và
globulin ñược chuyển xuống ruột, thẩm thấu vào máu.
Tuy nhiên, khi lợn con trên 14 - 16 ngày tuổi, tình trạng thiếu HCl tự do
trong dạ dày không còn cần thiết cho sinh lý bình thường nữa (ðào Trọng ðạt
và cộng sự 1995) [6]. Việc tập cho lợn con ăn sớm, ñặc biệt cai sữa sớm rút
ngắn ñược giai ñoạn thiếu HCl tự do, hoạt hóa hoạt ñộng tiết dịch, tạo khả
năng ñáp ứng miễn dịch của cơ thể.
2.1.2 Cơ năng ñiều tiết thân nhiệt
Khi còn ở trong cơ thể mẹ, thân nhiệt của bào thai ñược giữ ổn ñịnh. Sau
khi sinh ra, cơ thể bị mất một lượng nhiệt lớn do tác ñộng của môi trường làm
con vật sơ sinh bị giảm thân nhiệt trong những giờ ñầu tiên.
Cơ năng ñiều tiết thân nhiệt của lợn con còn kém do:
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
5

- Hệ thần kinh của lợn con chưa phát triển hoàn chỉnh. Trung khu ñiều
tiết thân nhiệt ở vỏ não mà não của gia súc là cơ quan phát triển muộn nhất ở
cả hai giai ñoạn trong và ngoài thai.
- Diện tích bề mặt của cơ thể lợn con so với khối lượng cơ thể cao hơn so
với lợn trưởng thành nên lợn dễ bị mất nhiệt và lạnh (ðào Trọng ðạt và cs
1996) [7].
- Tốc ñộ sinh trưởng của gia súc non rất cao, trong vòng 10-15 ngày thể
trọng tăng 1-3 lần, sau 2 tuần tuổi trọng lượng lợn có thể tăng gấp 14-15 lần so
với lợn sơ sinh. Vì vậy, nếu sữa mẹ không ñảm bảo chất lượng, khẩu phần
thức ăn thiếu ñạm sẽ làm cho sự sinh trưởng của cơ thể chậm lại và tăng trọng
theo tuổi giảm xuống. ðiều ñó làm cho khả năng chống ñỡ bệnh tật của lợn
con kém.
2.1.3 Hệ miễn dịch của lợn con
Ở cơ thể lợn con, hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện, chúng chưa có
khả năng tạo kháng thể chủ ñộng mà chỉ có ñược kháng thể từ mẹ truyền sang
qua nhau thai hay sữa ñầu.
Bộ máy tiêu hóa và các dịch tiêu hóa ở gia súc non hoạt ñộng rất yếu.
Lượng enzyme tiêu hóa và HCl tiết ra chưa ñủ ñể ñáp ứng quá trình tiêu hóa
gây rối loạn tiêu hóa vì vậy mầm bệnh (Salmonella, E. coli, Cl.perfringens…)
dễ dàng xâm nhập vào cơ thể qua ñường tiêu hóa.
Theo Nguyễn Như Thanh và cs (2001) [34] trong quá trình ñáp ứng miễn
dịch trên bề mặt kháng nguyên có thể tập trung nhiều Lymphocid tham gia
miễn dịch tế bào hoặc kháng thể là các globulin miễn dịch. Với lợn con mức
ñộ ñáp ứng miễn dịch ñược xác ñịnh không những phụ thuộc vào sự có mặt
của kháng thể mà còn phụ thuộc vào mức ñộ sẵn sàng của hệ thống miễn dịch
ñối với phản ứng.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
6

2.1.4 Hệ vi sinh vật ñường ruột
Theo Nguyễn Thị Nội (1985) [26]: Ở trạng thái sinh lý bình thường, giữa
vật chủ và hệ vi sinh vật trong ñường tiêu hóa cũng như giữa các vi sinh vật
với nhau luôn ở trạng thái cân bằng. Trong ñường tiêu hóa của lợn có rất nhiều
vi sinh vật cư trú, chúng giữ chức năng nhất ñịnh trong quá trình tiêu hóa và
có vai trò sinh lý quan trọng với cơ thể.
Hệ vi sinh vật ñường ruột bao gồm hai nhóm
- Nhóm vi khuẩn ñường ruột: nhóm này thích ứng với môi trường của
ñường tiêu hóa và trở thành vi khuẩn bắt buộc gồm: E. coli, Salmonella,
Shigella, Klesiella, Proteus… Trong nhóm vi khuẩn này, người ta quan tâm
nhiều nhất ñến trực khuẩn E. coli. Vi khuẩn tồn tại nhiều trong ñường tiêu hóa
của người và gia súc, gia cầm. ðây là loại vi khuẩn phổ biến nhất hành tinh,
chúng có mặt ở mọi nơi và khi gặp ñiều kiện thuận lợi, các chủng E. coli trở
lên cường ñộc gây bệnh. Cấu trúc kháng nguyên của E. coli rất phức tạp.
Người ta ñã phát hiện có ít nhất 170 kháng nguyên O, 80 kháng nguyên K, 86
kháng nguyên H và một số quyết ñịnh kháng nguyên F.
- Nhóm vi khuẩn vãng lai: chúng là bạn ñồng hành của thức ăn, nước
uống vào hệ tiêu hóa gồm: Staphylococcus spp, Streptococcus spp, Bacillus
subtilis… Ngoài ra, trong ñường tiêu hóa của lợn còn có các trực khuẩn yếm
khí gây thối rữa: Clostridium perfringens, Bacillus sporogenes, Bacillus
fasobacterium, Bacillus puticfus…
2.2 Bệnh lợn con phân trắng - LCPT
Bệnh LCPT khá phổ biến ở lợn con theo mẹ, ñặc ñiểm của bệnh là viêm
dạ dày - ruột, ñi ỉa và gầy sút nhanh. Bệnh LCPT ñã có từ rất lâu và ngày càng
phổ biến ở các trại chăn nuôi tập trung và các nông hộ.
Ngày nay với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, bệnh ñã ñược khống

chế phần nào, nhưng việc loại trừ nó trong chăn nuôi tập trung thì còn gặp rất
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
7




nhiều khó khăn không những ở nước ta mà cả những nước có trình ñộ khoa
học tiên tiến trên thế giới (ðặng Xuân Bình và cs, 2001) [2], Hồ Văn Nam và
cs, 1997 [20]. Chính vì vậy mà bệnh ñã và ñang ñược các nhiều khoa học quan
tâm và nghiên cứu.
LCPT là một trạng thái lâm sàng rất ña dạng, ñặc ñiểm là viêm dạ dày
ruột. Tác nhân gây bệnh chủ yếu là do E. coli, bệnh xuất hiện vào thời kỳ ñầu
sau khi sinh và suốt trong thời kỳ bú mẹ (Phạm Sỹ Lăng 2004).
Bệnh thường xảy ra ở lợn con sơ sinh ñến 21 ngày tuổi, tỷ lệ mắc bệnh
cao có thể 100%. Nếu bệnh xảy ra ngay ở những ngày ñầu mới sinh, tỷ lệ chết
20-50% có khi tới 100% số con ốm. Lợn con sau khi khỏi bệnh thường còi
cọc, sinh trưởng, phát dục chậm hẳn từ 26-40% so với con khỏe mạnh. ðặc
biệt rất dễ kế phát các bệnh khác.
Bệnh LCPT thường xảy ra quanh năm, không theo mùa vụ (ðào Trọng
ðạt và cs 1996) [7]. Tùy theo ñiều kiện thời tiết, ñiều kiện nuôi dưỡng chăm
sóc… bệnh phát sinh nhiều hay ít, nghiêm trọng hay không nghiêm trọng. Tuy
nhiên, bệnh xảy ra nhiều vào vụ hè thu và vụ ñông xuân khi thời tiết có mưa
phùn, những ngày có ñộ ẩm cao hay khi có gió mùa ñông bắc, thời tiết thay
ñổi ñột ngột, nóng lạnh thất thường làm cho lợn con không kịp thích nghi với
môi trường bên ngoài dẫn ñến lợn con mắc bệnh hàng loạt và nhiều hơn các
mùa khác.
2.2.1 Nguyên nhân
Bệnh LCPT ñã và ñang ñược nhiều tác giả quan tâm, nghiên cứu và ñưa
ra những nhận ñịnh khác nhau về nguyên nhân gây bệnh. Song, nguyên nhân

tập trung theo hai hướng chính như sau:
- Nguyên nhân nội tại
- Nguyên nhân do ngoại cảnh
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
8




2.2.1.1 Nguyên nhân nội tại
Theo Hồ Văn Nam và cs (1997) [20]: Khi mới sinh, cơ thể lợn con chưa
phát triển hoàn chỉnh về hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch. Trong dạ dày lợn con
thiếu HCl, do ñó pepsinogen tiết ra không ñược hoạt hóa ñể chuyển thành
pepsin. Khi thiếu men pepsin mà sữa bị kết tủa dưới dạng cazein không tiêu
hóa ñược bị ñẩy xuống ruột già gây rối loạn tiêu hóa, từ ñó dẫn tới bệnh và
phân có màu trắng là màu của cazein chưa ñược tiêu hóa.
Theo ðào Trọng ðạt và cs (1996) [7] thì một trong các yếu tố làm cho
lợn con dễ mắc bệnh ñường tiêu hóa là do thiếu sắt. Nhiều thực nghiệm ñã
chứng minh, trong cơ thể sơ sinh phải cần 40-50 mg sắt nhưng lợn con chỉ
nhận ñược lượng sắt qua sữa mẹ là 1mg. Vì vậy phải bổ sung một lượng sắt tối
thiểu 200-250 mg/con/ngày. Khi thiếu sắt, lợn con dễ sinh bần huyết, cơ thể
suy yếu, sức ñề kháng giảm nên dễ mắc bệnh phân trắng.
Phạm Ngọc Thạch, ðỗ Thị Nga (2006) [35]. Bệnh LCPT ñã có từ rất
lâu và ngày càng phổ biến ở các trại chăn nuôi tập trung và các nông hộ trên
lợn từ 5-25 ngày tuổi dễ mắc bệnh nhất.
Cũng theo các tác giả này thì nguyên nhân gây bệnh LCPT chủ yếu do
bản thân gia súc non (do sự phát dục của bào thai kém). Do những ñặc ñiểm
sinh lý bộ máy tiêu hóa của gia súc non như dạ dày và ruột của lợn con trong
3 tuần ñầu chưa có khả năng tiết dịch vị, thức ăn trực tiếp kích thích vào niêm
mạc mà tiết dịch, trong dịch vị chưa có HCl, hàm lượng và hoạt tính của men

pepsin rất ít.
Do hệ thống thần kinh của gia súc non chưa ổn ñịnh nên kém thích nghi
với sự thay ñổi của ngoại cảnh.
Mặt khác, lợn con trong thời kỳ bú sữa có tốc ñộ phát triển về cơ thể rất
nhanh ñòi hỏi phải cung cấp ñầy ñủ ñạm, khoáng và vitamin. Trong khi ñó sữa
mẹ ngày càng giảm về số lượng và chất lượng. Nếu không kịp thời bổ sung dinh
dưỡng, lợn con sẽ còi cọc, chậm lớn, dễ nhiễm bệnh, nhất là bệnh LCPT.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
9




2.2.1.2 Nhóm nguyên nhân ngoại cảnh
Nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước ñã có nhận ñịnh bệnh
LCPT xảy ra do nhiều nguyên nhân phối hợp, liên quan ñến hàng loạt yếu tố.
Qua tài liệu của nhiều tác giả có thể chia thành những nguyên nhân sau:
- Do ñiều kiện thời tiết khí hậu
Ngoại cảnh là yếu tố quan trọng ảnh hưởng ñến sức ñề kháng của gia
súc. Khi có sự thay ñổi các yếu tố như: nhiệt ñộ, ñộ ẩm, ñộ thoáng khí của
chuồng nuôi ñều ảnh hưởng ñến tình trạng sức khỏe của lợn.
ðặc biệt ở lợn con theo mẹ, do cấu tạo, chức năng sinh lý của các hệ cơ
quan chưa ổn ñịnh và hoàn thiện. Hệ thống tiêu hóa, miễn dịch, khả năng
phòng vệ và hệ thống thần kinh ñều chưa hoàn thiện. Vì vậy lợn con là ñối
tượng chịu tác ñộng của ñiều kiện ngoại cảnh mạnh nhất bởi các phản ứng
thích nghi và bảo vệ của cơ thể còn rất yếu.
Lạnh và ẩm là hai yếu tố gây rối loạn hệ thống ñiều hòa trao ñổi nhiệt
của cơ thể, từ ñó dẫn ñến rối loạn quá trình trao ñổi chất. Khi nhiệt ñộ quá
lạnh, thân nhiệt giảm xuống làm mạch máu ngoại vi co lại, máu dồn vào các
cơ quan nội tạng. Khi ñó mạch máu thành ruột bị xung huyết gây trở ngại cho

việc tiêu hóa thức ăn bị ñình trệ tạo ñiều kiện cho vi khuẩn gây thối rữa phát
triển. Quá trình lên men tạo nhiều sản phẩm ñộc, chất ñộc làm hưng phấn gây
tăng nhu ñộng ruột. ðồng thời tính thấm của thành mạch tăng, làm tăng tiết
nước vào lòng ruột, làm cho phân nhão ra kết hợp với nhu ñộng ruột tăng,
phân ñược tống ra ngoài nhiều gây tiêu chảy.
ðào Trọng ðạt và cs (1996) [7], Phạm Khắc Hiếu và cs (1998) [11]
cũng cho rằng các yếu tố stress lạnh, ẩm ảnh hưởng rất lớn ñến lợn sơ sinh,
lợn con vài ngày tuổi. Trong các yếu tố về tiểu khí hậu thì quan trọng nhất là
nhiệt ñộ và ñộ ẩm. ðộ ẩm thích hợp cho lợn là từ 75-85%. Việc làm khô và
giữ ấm chuồng nuôi là vô cùng quan trọng.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
10




Hồ Văn Nam và cs (1997) [20] khi gia súc bị lạnh ẩm kéo dài sẽ làm
giảm phản ứng miễn dịch, giảm tác ñộng thực bào, do ñó gia súc dễ bị vi
khuẩn cường ñộc gây bệnh.
Sử An Ninh (1993) [25] cho rằng yếu tố lạnh ẩm là nguyên nhân hàng
ñầu gây nên bệnh.
Theo Chu Thị Thơm và cộng sự (2006) [39] nếu chuồng nuôi không
thoáng khí, ẩm, tồn ñọng nhiều phân, rác, nước tiểu khi nhiệt ñộ trong chuồng
tăng cao sẽ sinh nhiều khí có hại : NH
3
, H
2
S làm lợn con trúng ñộc thần kinh
nặng gây trạng thái stress - một trong những nguyên nhân dẫn ñến tiêu chảy.
- Do ñặc ñiểm nuôi dưỡng

Theo Phạm Ngọc Thạch, ðỗ Thị Nga (2006) [35] thì một trong
những nguyên nhân gây bệnh LCPT là do gia súc mẹ trong thời gian mang
thai không ñược nuôi dưỡng ñầy ñủ hoặc gia súc mẹ bị bệnh và do gia súc mẹ
ñộng dục.
Trong giai ñoạn theo mẹ, ñặc biệt lợn con mới sinh, sữa mẹ là nguồn
dinh dưỡng quan trọng nhất, sự sinh trưởng và phát triển của lợn con nhanh
hay chậm phụ thuộc vào sữa mẹ tốt hay xấu. Nếu chất lượng sữa mẹ kém dễ
gây rối loạn tiêu hóa ở lợn con từ ñó dễ phát sinh bệnh. Tình trạng rối loạn
trao ñổi protein có thể xuất hiện do thiếu hụt protein trong thức ăn, tỷ lệ các
axit amin trong khẩu phần không cân ñối, do hệ tiêu hóa của lợn mẹ hấp thu
kém. Do vậy, nếu chúng ta không chăm sóc tốt, không cung cấp ñủ chất dinh
dưỡng cũng là nguyên nhân gây nên bệnh.
Mặt khác lợn con ở giai ñoạn sơ sinh chưa phát triển hoàn chỉnh về giải
phẫu, sinh lý nên quá trình tiêu hóa và hấp thu kém, ñiều hòa nhiệt kém, hệ
thống miễn dịch chưa hoạt ñộng nên việc có sữa tốt cho lợn con bú rất quan
trọng. Sự tạo sữa của lợn mẹ ở các giai ñoạn khác nhau là khác nhau, giai ñoạn
mới sinh 1-2 ngày có quá trình tiết sữa ñầu. Sữa ñầu có hàm lượng vitamin A,
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
11




B, C, D cao hơn nhiều so với sữa thường; protein chiếm tới 18-19%, lượng γ -
globulin chiếm 34-45%, do ñó phải có quá trình tập ăn thích hợp cho lợn con.
Ngoài ra, sữa ñầu còn có MgSO
4
có tác dụng tẩy chất cặn bã trong ñường tiêu
hóa của lợn sơ sinh, làm tăng nhu ñộng ruột.
- Do stress.

Theo Sử An Ninh và cs (1981) [24] bệnh LCPT có liên quan ñến stress.
Hầu hết lợn con bị bệnh phân trắng có hàm lượng cholesterol trong huyết
thanh giảm thấp. Sự thay ñổi các yếu tố khí hậu, thời tiết, mật ñộ chuồng
nuôi, phương thức chăn nuôi, vận chuyển ñi xa ñều là các tác nhân stress quan
trọng trong chăn nuôi, ñẫn ñến hậu quả giảm sút sức khỏe vật nuôi, là nguy cơ
xảy ra các bệnh trong ñó có bệnh tiêu chảy.
- Do vi khuẩn
Vi khuẩn là một trong những nguyên nhân quan trọng ñược nhiều nhà
khoa học trong và ngoài nước nghiên cứu và công nhận. Hầu hết các tác giả
nghiên cứu về tiêu chảy của lợn ñều kết luận trong bất cứ trường hợp nào của
bệnh cũng ñều có vai trò tác ñộng của vi khuẩn.
Hệ vi khuẩn có hại trong ñường ruột ñược quan tâm nhiều nhất là trực
khuẩn E. coli. ðây là nguyên nhân quan trọng ñược nhiều nhà khoa học trong
nước và trên thế giới công nhận. Người ta ñã chứng minh ñược vai trò của E.
coli trong bệnh lợn con phân trắng.
Theo Nguyễn Như Thanh và cs (2001) [34] ở bệnh LCPT tác nhân gây
bệnh chủ yếu là E. coli, ngoài ra có sự tham gia của Salmonella và thứ yếu là
Proteus, Streptococcus.
Radostits O. M và cs (1994) [51] cho rằng E.coli gây bệnh cho lợn là
các chủng có kháng nguyên pili và sản sinh ñộc tố ñường ruột ñóng vai trò
quan trọng và phổ biến trong quá trình tiêu chảy ở lợn.
ðoàn Thị Kim Dung (2004) [5] cho biết khi lợn bị tiêu chảy số loài vi
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
12




khuẩn và tổng số vi khuẩn hiếu khí trong một gam phân tăng lên so với lợn
không bị tiêu chảy. Khi phân lập tác giả thấy rằng số lượng vi khuẩn E. coli,

Salmonella và Streptococcus tăng lên trong khi ñó các chỉ tiêu này giảm ñi
ñối với ñi ñối với Staphylococcus và Bacilus Subtilis.
Theo Nguyễn Thị Oanh (2003) [28] lợn nái ở ðắc Lắc nhiễm
Salmonella với tỷ lệ 17,20%, trong ñó lợn ở lứa tuổi từ 2-4 tháng nhiễm
Salmonella cao nhất (24,78%). Ở lợn khỏe tỷ lệ nhiễm Salmonella là 11,20%
trong khi ñó ở lợn tiêu chảy tỷ lệ nhiễm là 23,68%.
Vũ Bình Minh, Cù Hữu Phú (1999) [19] khi nghiên cứu về E. coli ở
phân lợn tiêu chảy tỷ lệ phát hiện E. coli ñộc trong phân là 80-90% số mẫu
xét nghiệm.
Nguyễn Thị Ngữ (2005) [22] khi nghiên cứu về E. coli và Salmonella
trong phân lợn tiêu chảy và lợn không tiêu chảy ñã kết luận: ở lợn không tiêu
chảy có 83,30%-88,29% số mẫu có E. coli, 61,00-70,50% số mẫu có mặt
Salmonella. Trong khi ñó ở mẫu phân của lợn bị tiêu chảy thì có tới 93,70-
96,40% số mẫu phân lập có E. coli và 75,00%- 78,60% số mẫu phân lập có
Salmonella.
Phạm Thế Sơn và cộng sự (2008) [32] ñã nghiên cứu hệ vi khuẩn
ñường ruột ở lợn khỏe và lợn tiêu chảy cho thấy lợn ở cả hai trạng thái ñều có
6 loại vi khuẩn thường gặp là: E. coli, Salmonella, Klebsiella,
Staphylococcus, Bacillus Subtilisvaf, Clostridium ferfringens.
Theo Nguyễn Bá Hiên (2001) [10], ở gia súc mắc hội chứng tiêu chảy
số lượng 3 loại vi khuẩn: E. coli, Salmonella, Clostridium ferfringens tăng lên
từ 2-10 lần so với lượng của chúng ở gia súc khỏe mạnh. Hơn nữa tỷ lệ các
chủng mang yếu tố gây bệnh sản sinh ñộc tố cũng tăng cao.
Theo Carter G.R. (1995) [46] thì ñộc tố chịu nhiệt (STb) của vi khuẩn E.
coli ñược tìm thấy ở 75% các chủng E. coli phân lập từ lợn con, 32% số chủng
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
13

ETEC phân lập ñược từ lợn cũng thấy có mặt của STb. Vai trò của STb trong
tiêu chảy chưa ñược xét ñến, mặc dù STb có thể kích thích gây tiêu chảy ở lợn
con khi gây bệnh thực nghiệm. STb gây hiện tượng teo lông nhung ở ruột lợn.
Evans D.G., Evan D.J. (1973) [47] khi nghiên cứu về ñộc tố ñường ruột
của Salmonells cho thấy ñộc tố gồm hai thành phần ñộc tố thẩm xuất nhanh
(Rapid permeability Factor viết tắt là RPF) và ñộc tố thẩm xuất chậm(Delayed
permeability Factor viết tắt là DPF)
- Do virus
Khoon teng Hout (1995) [14] ñã thống kê ñược ở lợn có 11 loại virus có
tác ñộng làm tổn thương ñường tiêu hóa gây tiêu chảy như: Adenovirus type
IV, Enterovirus, Rotavirus, Coronavirus, virus gây bệnh dịch tả lợn…
Virus là một trong những hội chứng gây ra tiêu chảy ở lợn. Nhiều tác
giả ñã nghiên cứu và ñưa ra kết luận về vai trò của một số virus trong quá trình
gây bệnh như: Rota virus, TGE, Enterovirus, Parvovirus, Adenovirus.
Nilsol O. (1984) [50] khi nghiên cứu về virus gây bệnh ñường tiêu hóa
ñã xác ñịnh ñược vai trò của Rotavirus trong hội chứng tiêu chảy ở lợn.
Theo Bergenland H.U. (1992) [44] trong số những mầm bệnh thường
gặp ở lợn trước và sau cai sữa bị bệnh tiêu chảy có rất nhiều loại virus, 29%
phân lợn bệnh tiêu chảy phân lập ñược Rotavirus, 11,2% có TGE, 2% có
Enterovirus, 0,7% có Parvovirus.
- Do ký sinh trùng
Ký sinh trùng nói chung và ký sinh trùng ñường tiêu hóa nói riêng là
một trong những nguyên nhân gây ra tiêu chảy ở lợn cũng như các loài gia
súc khác. Tác giả Nguyễn Kim Thành (1999) [36] cho biết trong ñường ruột
của lợn tiêu chảy ñã tìm thấy giun ñũa ký sinh với lượng không nhỏ.
Theo Phạm Văn Khuê, Phan Lục (1996) [15] sán lá ruột lợn và giun
ñũa lợn ký sinh trong ñường tiêu hóa, chúng làm tổn thương niêm mạc ñường
tiêu hóa và gây viêm ruột ỉa chảy.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp

14




2.2.2 Cơ chế gây bệnh
Theo Phạm Khắc Hiếu và cs (1998) [11], bệnh có liên quan ñến trạng
thái stress như thời tiết lạnh ẩm hay nóng ẩm ñột ngột, thức ăn cho lợn mẹ
thay ñổi bất thường về lượng ñạm, chất béo, chất khoáng và vitamin.
Hệ thống dạ dày - ruột của lợn con ñặc biệt mẫn cảm với stress. Tác
nhân stress tác ñộng với cường ñộ mạnh, thời gian kéo dài thì viêm loét dạ dày
là ñiều chắc chắn xảy ra. Dưới tác ñộng của các yếu tố gây bệnh tạo nên một
áp lực lớn ở ống tiêu hóa, kết quả làm tăng nhu ñộng ruột dẫn ñến tiêu chảy.
ðầu tiên tiêu chảy là một phản xạ có lợi nhằm bảo vệ cơ thể, ñẩy các
tác nhân gây bệnh ra bên ngoài. Song do nguyên nhân gây bệnh không ngừng
phát triển cùng với sức ñề kháng của cơ thể giảm ñã kích thích gây tổ thương
niêm mạc, tiêu chảy kéo dài về sau tất yếu có hại cho cơ thể. Lợn con tiêu
chảy nhiều sẽ gây rối loạn chức năng sinh lý tiêu hóa, hấp thu, mất cân bằng
hệ vi sinh vật ñường ruột. Vi khuẩn có hại lên men gây thối phát triển nhanh,
ñặc biệt E. coli sẽ sản sinh ra yếu tố kháng khuẩn Colicin V làm hạn chế sự
phát triển của các vi khuẩn ñường ruột. ðồng thời, chúng còn tạo ra ñộc tố
ñường ruột gây viêm niêm mạc ruột kéo theo nhiều nước vào ruột, xuất hiện
ỉa chảy. Lợn con ñi ngoài nhiều lần sẽ dẫn tới tình trạng mất nước, gây rối
loạn chức năng sinh lý tiêu hóa, hấp thu của ống tiêu hóa.
Hồ Văn Nam và cs (1997) [20] cho biết quá trình rối loạn càng trầm
trọng hơn khi hệ vi sinh vật trong ống tiêu hóa ở trạng thái mất cân bằng.
Những vi khuẩn có hại phát triển mạnh, vi khuẩn lên men gây thối rữa phát
triển nhanh chóng. Song song với sự phát triển về số lượng vi khuẩn thì lượng
ñộc tố tiết ra cũng tăng hơn nhiều. ðộc tố này vào máu quá nhiều sẽ làm rối
loạn cơ năng giải ñộc của gan và quá trình lọc thải của thận.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
15




2.2.3 Triệu chứng - bệnh tích
2.2.3.1 Triệu chứng
Bệnh thường xảy ra ở lợn con, ñặc biệt ở lợn con sơ sinh ñến 21 ngày
tuổi. Có con mắc sớm hơn ngay sau khi sinh 2-3 giờ nhưng cũng có con mắc
muộn hơn khi 4 tuần tuổi.
Lợn mắc bệnh lúc ñầu vẫn bú bình thường, nhưng sau ñó giảm bú, khi
nặng thì bỏ bú. Lợn gầy tóp nhanh, lông xù ñuôi rũ, da nhăn nheo, nhợt nhạt,
hai chân sau dúm lại và run rẩy, ñuôi và khoeo dính ñầy phân. Khi lợn con ñi
ỉa rặn nhiều lưng uốn cong, bụng thóp lại, nằm nhiều hơn ñi lại. ða số thân
nhiệt không tăng, nếu tăng chỉ sau 2-3 ngày sẽ trở lại bình thường.
Theo Phạm Ngọc Thạch, ðỗ Thị Nga (2006) [35] thì lợn con từ 5-25
ngày dễ mắc bệnh. Trong 1-2 ngày ñầu mắc bệnh lợn vẫn bú và chạy nhảy như
thường. Lúc ñầu phân táo rắn như hạt ñậu xanh, nhạt màu. Sau ñó chuyển
sang ỉa phân lỏng dần có màu vàng hoặc trắng, có bọt lầy nhầy, mùi tanh
khắm. Con vật có bú hoặc bỏ bú, lông xù và dựng, da nhăn nheo, nhợt nhạt,
ñuôi và khoeo dính ñầy phân. Con vật bị bệnh từ 5-7 ngày, cơ thể quá kiệt sức
dẫn ñến chết, nếu gia súc qua khỏi thì chậm lớn, còi cọc.
2.2.3.2 Bệnh tích.
Theo Tạ Thị Vịnh (1996) [41]: Khi lợn chết, xác gầy, thân sau bê bết
phân. Mổ khám thấy bên trong dạ dày dãn rộng, chứa ñầy sữa ñông vón không
tiêu. Ruột non căng phồng chứa ñầy hơi với những ñám xuất huyết ở thành
ruột. Chất chứa trong ruột lẫn máu, hạch lâm ba ruột tụ huyết. Các cơ quan
khác như phổi, gan, thận ít biến ñổi.
2.2.4 Phòng và trị bệnh.

2.2.4.1 Phòng bệnh.
Việc phòng và trị bệnh LCPT phải kết hợp nhiều biện pháp khác nhau:
- Phòng bệnh bằng các biện pháp nuôi dưỡng, chăm sóc, quản lý
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
16




Bệnh LCPT chịu ảnh hưởng rất lớn của ngoại cảnh, ñiều kiện nuôi
dưỡng, chăm sóc, quản lý vì vậy việc cải thiện tình hình chăn nuôi sẽ góp
phần không nhỏ trong việc phòng bệnh.
Có một trong số tác giả cho rằng việc giữ gìn chuồng trại sạch sẽ, kín
ấm vào mùa ñông, xuân ñồng thời khô ráo, chống ẩm ướt sẽ phòng bệnh hiệu
quả cao.
Theo Phạm Khắc Hiếu và cs (1998) [11]: Lợn con sinh ra phải ñược
sưởi ấm ở nhiệt ñộ 34
0
C trong suốt tuần lễ ñầu tiên, sau ñó giảm dần xuống
nhưng không ñược thấp hơn 30
0
C, như vậy lợn sẽ tránh ñược những stress
lạnh ẩm.
Hồ Văn Nam và cs (1997) [20] phòng trị bệnh LCPT trước hết phải chú
ý ñến việc chăm sóc nuôi dưỡng lợn mẹ có chửa (nhất là kỳ II) và thời kỳ cho
con bú, ñảm bảo khẩu phần ăn thích hợp.
Tiêu chảy là một bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra, ñể phòng chống
bệnh ñường tiêu hóa nói chung và bệnh phân trắng nói riêng cho lợn phải thực
hiện ñồng bộ nhiều biện pháp, tác ñộng ñến nhiều khâu như: môi trường chăn
nuôi, ñối tượng lợn con và lợn mẹ trên nguyên tắc 3 nên, 3 chống.

Nên: Cho lợn con bú sữa ñầu càng sớm càng tốt, nên chăm sóc lợn mẹ
trước và sau khi sinh, nên tập ăn sớm cho lợn con.
Chống: Chống ẩm, chống bẩn và chống lạnh.
Theo Niconxki V. V. (1986) [23], Phạm Khắc Hiếu và cs (1998) [11]
cho rằng các yếu tố khí hậu, thời tiết không thuận lợi là yếu tố tác ñộng mạnh
nhất ñến quá trình loạn khuẩn ở lợn và là nguyên nhân gây ra bệnh tiêu chảy.
Việc khắc phục yếu tố bất lợi về thời tiết, khí hậu, loại trừ các stress xấu có
vai trò quan trọng trong phòng chống tiêu chảy ở lợn.
Faiborther (1992) [48] phải ñảm bảo cho lợn con ñược nuôi trong môi
trường có nhiệt ñộ ổn ñịnh 30-34
0
C, không có rác bẩn, nền chuồng có ñộ dẫn
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp
17




nhiệt thấp. Lợn nái nên nuôi ở môi trường 22
0
C, vì vậy trong chuồng lợn ñẻ
cần có ô úm có nhiệt ñộ cao hơn cho lợn con. ðộ ẩm chuồng nuôi cũng ảnh
hưởng không nhỏ tới bệnh tiêu chảy ở lợn con. Do ñó cần hạn chế dùng nước
tắm rửa cho lợn ở giai ñoạn lợn con theo mẹ cũng như cai sữa, ñộ ẩm thích
hợp cho lợn con ñược khuyến cáo là 70-85%.
Lê Văn Phước (1997) [29] biện pháp phòng chống tiêu chảy trước hết
là hạn chế, loại trừ các yếu tố stress mang lại hiệu quả tích cực. Khắc phục
những yếu tố bất lợi về thời tiết khí hậu(giữ bầu tiểu khí hậu chuồng nuôi ấm
áp trong mùa ñông và thoáng mát trong mùa hè) ñể tránh rối loạn tiêu hóa, ổn
ñịnh trạng thái cân bằng giữa cơ thể và môi trường.

Cabrera J.F., Gonzalez M (1989) [45], ðào Trọng ðạt và cs (1995) [6]
trong quy trình chăm sóc nuôi dưỡng lợn thì công tác chăm sóc, nuôi dưỡng
lợn con và lợn mẹ ñúng kỹ thuật phù hợp với lứa tuổi là yếu tố quan trọng
quyết ñịnh ñến tỷ lệ tiêu chảy cao hay thấp. Thành phần và sự cân ñối các
chất dinh dưỡng trong khẩu phần ñóng vai trò quan trọng.
- Phòng bệnh bằng các chế phẩm sinh học và các chất hóa học trị liệu.
Các nhóm vi khuẩn thường dùng là Bacillus subtilis, Colibacterium,
Lactobacillus… Các vi khuẩn này khi ñưa vào ñường tiêu hóa của lợn sẽ có
vai trò cải thiện tiêu hóa thức ăn, lập lại cân bằng vi sinh vật ñường ruột, ức
chế và khống chế các vi khuẩn có hại.
Vũ Văn Ngữ và cs (1982) [21] ñã sử dụng Subcolac là một chế phẩm
gồm ba loại vi khuẩn sống: Bacillus lacto, Bacillus acidophilus, E. coli ñể
phòng và trị bệnh LCPT.
Theo Phan ðịch Lân, Phạm Sỹ Lăng (1995) [17] khi sử dụng
lactobacillus ñể tạo sự cân bằng cho hệ vi sinh vật ñường ruột, các chế phẩm
sinh học này ñược dùng nhiều dưới dạng canh trùng APK(ñược dùng làm sữa
chua) có tác dụng phòng tiêu chảy cho lợn con.