Giải pháp phát triển thị trường trái phiếu

Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
LỜI MỞ ĐẦU
Nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng nóng trong những năm gần đây, vì vậy nhu
cầu về nguồn vốn phục vụ phát triển kinh tế là rất cao. Để đáp ứng nhu cầu vốn của
nền kinh tế thì các kênh huy động vốn có vai trò vô cùng quan trọng, trong đó thị
trường chứng khoán là một kênh phân phối nhanh và hiệu quả nhất.
Thị trường chứng khoán trong những năm gần đây đã có những bước phát triển
vượt bậc, tuy nhiên vẫn còn ở trình độ thấp chưa thể đáp ứng hết được nhu cầu vốn
của nền kinh tế. Thị trường chứng khoán hiện nay phát triển chưa đồng bộ, các doanh
nghiệp chỉ chú trọng phát triển thị trường cổ phiếu, còn một thị trường tiềm năng khác
là thị trường trái phiếu thì vẫn chưa được các doanh nghiệp quan tâm phát triển. Việc
chú trọng phát triển thị trường trái phiếu là vô cùng quan trọng, chúng em xin đưa ra
một vài giải pháp để phát triển thị trường trái phiếu qua bài tiểu luận “Giải pháp phát
triển thị trường trái phiếu” .
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
PHOTO QUANG TUẤN
ĐT: 0972.246.583 & 0166.922.4176
Gmail: ; Fabook: vttuan85
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
NỘI DUNG
I. Thực trạng thị trường trái phiếu Việt Nam
Hiện nay thị trường trái phiếu Việt Nam mới trong giai đoạn đầu phát triển với sự
tồn tại của thị trường trái phiếu Chính phủ. Dư nợ trái phiếu còn rất thấp (khoảng 7%
GDP) so với các thị trường trong khu vực (Trung Quốc 21%, Thái Lan 33%, Malaysia
62%), chủ thể phát hành không đa dạng, chưa có hệ thống các nhà tạo lập thị trường
và hệ thống giao dịch, thanh toán còn nhiều hạn chế. Hơn nữa, một thị trường để giúp
hai đối tượng rất quan trọng là doanh nghiệp và chính quyền địa phương huy động
vốn thì hầu như chưa tồn tại.
1. Trái phiếu chính phủ, trái phiếu kho bạc Nhà nước: Hàng hoá giao dịch trên
thị trường trái phiếu chủ yếu là Trái phiếu Chính phủ nên chưa tạo được sức hấp dẫn

cho nhà đầu tư.
2. Trái phiếu chính quyền địa phương: Chủ yếu cho các địa phương huy động
vốn phục vụ cho việc xây dựng các công trình cơ sở vật chất hạ tầng tại địa phương
của mình, chủ yếu phát hành thông qua công chúng của chính địa phương đó thông
qua KBNN. Hiện nay, chỉ có hai địa phương là Hà nội và TP.HCM là thực hiện phát
hành trái phiếu chính quyền địa phương thường xuyên, với số lượng lớn nhằm huy
động vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, các công trình phúc lợi tại địa phương.
3. Trái phiếu doanh nghiệp : Hiện nay Nhà nước rất ưu ái trong việc phát hành
trái phiếu doanh nghiệp nên chỉ mất khoảng 6 đến 8 tuần doanh nghiệp có thể hoàn tất
hồ sơ phát hành. Tuy nhiên, nếu đi vay ngân hàng hay phát hành cổ phiếu, doanh
nghiệp sẽ mất nhiều thời gian hơn cho khâu chuẩn bị và xét duyệt hồ sơ. Phát hành
trái phiếu cho phép doanh nghiệp huy động được lượng vốn lớn. Nếu doanh nghiệp có
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
nhu cầu trên 1.000 tỉ đồng thì họ có thể tiếp cận nguồn vốn từ phát hành TP dễ dàng
hơn so với việc đi vay hay phát hành cổ phiếu.
Gần đây, ngày 29/11, tại Hà Nội, công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt
Nam (VEC) công bố phát hành thành công 400 tỷ đồng trái phiếu VEC thông qua
công ty Chứng khoán Habubank. Trong thời gian tới, VEC sẽ tiếp tục phát hành thêm
ra thị trường một khối lượng lớn trái phiếu công trình cho các dự án xây dựng đường
cao tốc vào đầu năm 2008. Đây cũng là một trong những dự án phát hành trái phiếu
công trình về đường bộ đầu tiên ở Việt Nam của doanh nghiệp Nhà nước được Chính
phủ bảo lãnh. Theo dự tính, doanh thu từ hoạt động thu phí và các dịch vụ khác sẽ
được sử dụng để hoàn trả cả gốc và lãi của trái phiếu.
Trong bối cảnh thị trường chứng khoán thế giới và Việt Nam khá ảm đạm, việc
phát hành thành công 400 tỷ trái phiếu VEC đã cho thấy trái phiếu các dự án của VEC
đã có được độ tin cậy và hấp dẫn các nhà đầu tư. Đối tượng của đợt phát hành lần này
là các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm. Khối lượng bảo lãnh phát hành
lớn, tính thanh khoản của trái phiếu VEC trong tương lai sẽ rất tốt và Công ty chứng

khoán cũng sẽ hỗ trợ các nhà đầu tư thực hiện mua bán lại để tăng tính thanh khoản
của trái phiếu đó là những đặc điểm của trái phiếu này.
Việc huy động vốn bằng phát hành trái phiếu được xem là phương thức mang lại
nhiều lợi ích như huy động vốn từ các thành phần kinh tế, hạn chế sự phụ thuộc vào
nguồn vốn cấp phát, giảm bớt gánh nặng cho ngân sách Nhà nước, xã hội hóa việc đầu
tư phát triển cơ sở hạ tầng. Mặt khác, việc phát hành trái phiếu cũng cung cấp cho thị
trường và các nhà đầu tư một công cụ tài chính, giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư và
giảm thiểu rủi ro.
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
4. Các phương thức phát hành trái phiếu VN hiện nay
- Phát hành thông qua hình thức bảo lãnh phát hành: bao gồm các hình thức bảo
lãnh từng phần, đồng bảo lãnh, tổ hợp bảo lãnh và bảo lãnh toàn bộ.
- Phát hành thông qua Đại lý phát hành.
- Phát hành thông qua phương thức đấu thầu: Đấu thầu cạnh tranh lãi suất và
không cạnh tranh lãi suất.
- Phát hành trái phiếu quốc tế: Trái phiếu quốc tế được Chính phủ chính thức phát
hành lần đầu tiên vào năm 2005 và đã thành công rực rỡ, 750 triệu USD trái phiếu đã
bán hết veo trong thời gian ngắn. Số lượng đặt mua lên tới 4,5 triệu USD, gấp 6 lần số
bán ra. Lãi suất trái phiếu cũng thấp hơn dự kiến ban đầu 7,125% thay vì 7,25% như
dự kiến. Đây là bước đầu tiên giúp Việt Nam bước chân vào cánh cửa thị trường vốn
quốc tế. Theo thống kê ban đầu của Ngân hàng Credit Suisse First Boston, các nhà
đầu tư đặt mua lớn trái phiếu Việt Nam chủ yếu đến từ châu Á, châu Âu và tại nước
Mỹ. Một nửa trong số đó là các hãng quản lý tài sản. Các ngân hàng và hãng bảo hiểm
cũng chiếm phần lớn.
Tiếp theo sự thành công của việc phát hành trái phiếu Quốc tế, trong năm tới Chính
phủ sẽ phát hành tối đa 1 tỷ USD, kỳ hạn 15 và 20 năm, trái phiếu Chính phủ ra thị
trường quốc tế vào cuối năm nay với mức lãi suất có thể sẽ cao hơn và quyết định sẽ
mà cho các tập đoàn, tổng công ty vay lại.

Bộ Tài chính cho biết sẽ lựa chọn khoảng 3 ngân hàng đầu tư nước ngoài hàng đầu
làm đồng bảo lãnh chính - đồng quản lý sổ đăng ký đầu tư theo hình thức chào thầu
trực tiếp. Được biết, nguồn vốn 1 tỉ USD từ việc phát hành trái phiếu dự kiến được
phân bổ cho dự án Nhà máy lọc dầu Dung Quất là 700 triệu USD (thời hạn vay 16
năm); cho dự án thủy điện Xê Ca Mản 3 là 60 triệu USD (thời gian thu hồi vốn
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
khoảng 10 năm) và cho dự án mua tàu vận tải của Tổng công ty hàng hải Việt Nam
(Vinalines) là 240 triệu USD. Một quan chức Bộ Tài chính cho rằng, việc phát hành
trái phiếu lần này sẽ tiếp tục khả quan do hệ số tín nhiệm của Việt Nam năm 2006 -
2007 đã được cải thiện. Công ty đánh giá hệ số tín nhiệm Moody's nâng đánh giá về
triển vọng cho Việt Nam từ "ổn định" lên "tích cực" là tiền đề cho việc nâng hạng cho
Việt Nam thời gian tới.
Từ những thực trạng trên, có thể rút ra vài nhược điểm của thị trường trái
phiếu:
Thứ nhất: Quy mô nhỏ, thanh khoản thấp
Thị trường trái phiếu Việt Nam có quy mô quá nhỏ. Chủ yếu trái phiếu Chính phủ
đang ''thống lĩnh'' thị trường, trong khi trái phiếu của các DN phát hành rất hạn chế.
Tính thanh khoản của các loại trái phiếu còn thấp.
Thị trường trái phiếu Chính phủ thiếu một cơ chế giao dịch có khả năng cung cấp
thanh khoản cho các trái phiếu Chính phủ như các nhà tạo lập thị trường, hợp đồng
mua lại. trái phiếu Chính phủ phát hành với khối lượng và giá trị niêm yết lớn, trong
khi những người nắm giữ trái phiếu Chính phủ trên thị trường sơ cấp là các nhà đầu tư
có tổ chức (trừ các đợt phát hành riêng lẻ qua hệ thống Kho bạc). Nhu cầu giao dịch
phát sinh là các giao dịch lớn và ít mang tính tương thích thời điểm, hạn chế tính
thanh khoản của trái phiếu. Về năng lực hệ thống giao dịch, trái phiếu hiện được niêm
yết theo giá và áp dụng nguyên tắc đấu giá giống như cổ phiếu (ưu tiên về giá, ưu tiên
về thời gian), không áp dụng biên độ dao động giá. Tuy nhiên, cổ phiếu và trái phiếu
là hai loại hàng hóa có đặc điểm và tính chất hoàn toàn khác nhau, việc áp dụng giao

dịch trái phiếu và cổ phiếu như nhau trên cùng một hệ thống giao dịch tại Trung tâm
Giao dịch Chứng khoán là không có hiệu quả. Do đó, cần tách biệt giao dịch trái phiếu
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
và giao dịch cổ phiếu ra thành 2 bảng giao dịch riêng biệt là cần thiết. Hơn nữa, giữa
các trái phiếu cùng chủ thể phát hành nhưng khác đợt phát hành cũng khác nhau về lãi
suất và thời gian đáo hạn. Việc yết giá trái phiếu theo thị giá cũng không làm nổi bật
sự khác biệt đó.
Thứ hai: Hệ thống các nhà đầu tư chưa phát triển
Hệ thống các nhà đầu tư chưa phát triển, nhất là các nhà đầu tư tổ chức. Hiện nay
thiết lập được hệ thống các nhà tạo lập thị trường; các thể chế trên thị trường chưa
hoàn chỉnh. Nhiều định chế tài chính trung gian như các quỹ đầu tư tương hỗ, quỹ đầu
tư mạo hiểm, công ty định mức tín nhiệm chưa được thành lập.
Thị trường trái phiếu vẫn chưa thực sự hấp dẫn các nhà đầu tư và có rất nhiều
nguyên nhân khiến các nhà đầu tư ít quan tâm đến loại chứng khoán này. Lý do là
giao dịch trái phiếu đòi hỏi một lượng vốn lớn, chỉ thích hợp với các nhà đầu tư có tổ
chức, trong khi thị trường trái phiếu hiện nay có rất ít các nhà đầu tư có tổ chức.
Thứ ba: Tính đồng bộ của thị trường này còn thấp
Khả năng tập trung và phân bổ nguồn lực tài chính qua thị trường chưa thực sự
hiệu quả, còn có sự chưa ăn khớp giữa cơ cấu và kỳ hạn huy động vốn với sử dụng
vốn. Sự phối hợp giữa các kênh huy động vốn còn chưa đồng bộ; vai trò của trái phiếu
Chính phủ trong việc định hướng lãi suất thị trường còn hạn chế. tỷ lệ huy động vốn
dài hạn qua kênh tín dụng ngân hàng hiện nay thấp. Trong khi đó, việc sử dụng quá
nhiều vốn ngắn hạn cho đầu tư dài hạn, làm giảm hiệu quả sử dụng và tăng nguy cơ
rủi ro tài chính; việc phối hợp điều hành lãi suất giữa thị trường tiền tệ và thị trường
vốn chưa thật ăn khớp, tiến trình cải cách hệ thống tổ chức tín dụng còn chậm; việc
kiểm soát các dòng vốn trong nền kinh tế chưa thực sự có hiệu quả, vẫn còn tình trạng
vốn dài hạn chuyển sang đầu tư ngắn hạn và ngược lại.
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH

SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
Thứ tư: Hệ thống pháp lý chưa hoàn chỉnh
Khung pháp luật mới được hình thành bước đầu; một số lĩnh vực vẫn chưa có hệ
thống văn bản pháp lý hoàn chỉnh, nhất là lĩnh vực chứng khoán. Các nguyên tắc quản
lý và chuẩn mực quốc tế về tính minh bạch, kế toán, kiểm toán tuy đã được áp dụng
nhưng còn ở phạm vi hẹp. Thể chế pháp luật còn thiếu các qui định cần thiết nên hạn
chế sử dụng các công cụ bảo hiểm rủi ro như hoán đổi lãi suất, mua bán kỳ hạn hay tái
mua lại nhằm giúp nhà đầu tư có thể bảo vệ rủi ro cho mình.
Thứ năm: Tính cạnh tranh thấp
Trái phiếu Chính phủ chưa cạnh tranh được với sự thuận tiện của hình thức gửi tiết
kiệm, đầu tư kỳ phiếu ở các ngân hàng thương mại cùng với tính thanh khoản kém
hơn nên chưa thu hút được tiền nhàn rỗi của các tổ chức kinh tế và cá nhân.
Cơ chế xác định lãi suất đấu thầu trên thị trường sơ cấp hiện không mang tính thị
trường vì áp dụng lãi suất chỉ đạo nên chưa thu hút được nhu cầu đầu tư của các cá
nhân, tổ chức. Quy định lãi suất đặt thầu phải cao hơn lãi suất chỉ đạo sẽ khiến cho lãi
suất trúng thầu mang tính khiên cưỡng chủ quan hơn là mang tính khách quan thị
trường. Điều này cũng có thể dẫn tới tình trạng khối lượng trúng thầu sẽ bị hạn chế đi
rất nhiều so với khối lượng dự định phát hành và sẽ chỉ bó hẹp trong phạm vi một số
nhỏ các nhà đầu tư. Khối lượng trúng thầu thấp cộng với một số nhỏ các nhà đầu tư
nắm giữ sẽ làm giảm tính thanh khoản của trái phiếu trên thị trường thứ cấp.
Thứ sáu: Từ phía các công ty, chưa quen với kênh huy động vốn thông qua
phát hành trái phiếu
Thị trường trái phiếu công ty kém phát triển do các công ty chưa quen với việc huy
động vốn vay trực tiếp qua phát hành trái phiếu mà vẫn dựa vào nguồn vốn vay của
ngân hàng, đặc biệt là các Tổng công ty lớn, các DN Nhà nước do có khả năng tiếp
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
cận các nguồn vốn vay ngân hàng, vay ưu đãi. Các đơn vị này cũng thiếu tổ chức định

mức tín nhiệm giúp cho việc xác định tín nhiệm và làm tăng tính minh bạch cho các
trái phiếu phát hành; chưa xây dựng được đường cong lợi suất phi rủi ro cho trái phiếu
Chính phủ phát hành làm tiêu chuẩn cho việc định lãi suất phát hành các công cụ nợ
khác như trái phiếu công ty, trái phiếu đô thị
Thứ bảy: Thông tin thị trường
Theo đánh giá của các chuyên gia tài chính, nguyên nhân quan trọng khiến thị
trường trái phiếu của Việt Nam kém hấp dẫn chính là việc thiếu một hệ thống cung
cấp thông tin đầy đủ. Thể hiện rõ nhất là cho đến nay vẫn chưa có những công ty định
mức tín nhiệm.
Hiện nay, trên thị trường đang có 3 loại trái phiếu và được phát hành bởi Chính
phủ, chính quyền địa phương và doanh nghiệp. Tuy nhiên, đến nay, quy mô phát triển
của thị trường này còn nhỏ bé (chỉ chiếm 7% GDP). Bên cạnh những vướng mắc xuất
phát từ hệ thống văn bản chính sách khiến tính thanh khoản của trái phiếu không được
cao, lượng doanh nghiệp có uy tín tham gia phát hành thì việc thiếu thông tin cũng
khiến cho các nhà đầu tư "dè dặt" hơn trong việc đầu tư vào loại hình này.
Thứ tám: Phí giao dịch cao
Theo quy định, việc giao dịch trái phiếu Chính phủ phải thông qua các CTCK- là
tổ chức trung gian thu phí cả người mua lẫn người bán. Để một giao dịch trái phiếu
Chính phủ 100 tỉ đồng được hoàn tất thì nhà đầu tư phải mất đến cả 100 triệu đồng
tiền phí, mà thông thường những giao dịch mua bán trái phiếu Chính phủ là những
giao dịch lớn, ít nhất có giá trị từ 100-300 tỉ đồng. Chính điều này làm cho thị trường
trái phiếu Chính phủ của VN không thu hút được nhiều nhà đầu tư giao dịch, nhất là
các NH nước ngoài.
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
II. Giải pháp phát triển thị trường trái phiếu Việt Nam
1. Giải pháp dài hạn
- Phát triển thị trường trái phiếu theo hướng hiện đại, hoàn chỉnh về cấu trúc, vận
hành theo các thông lệ quốc tế tốt nhất, có khả năng liên kết với các thị trường khu

vực và quốc tế.
- Phát triển mạnh các kênh cung cấp vốn cả trong và ngoài nước cho thị trường;
mở rộng hệ thống các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư có tổ chức; phát triển đầy
đủ các định chế trung gian; đa dạng hoá các dịch vụ cung cấp, … đảm bảo có đầy đủ
các yếu tố cấu thành một thị trường trái phiếu phát triển trong khu vực.
- Kết hợp chặt chẽ giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khoá; hài hoà giữa mục
tiêu huy động vốn thông qua thị trường trái phiếu cho tăng trưởng kinh tế, phát triển
bền vững thị trường trái phiếu với ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, đảm bảo
an ninh tài chính quốc gia.
- Tăng cường quản lý nhà nước, thực hiện có hiệu quả chức năng thanh tra, kiểm
tra giám sát việc tuân thủ pháp luật của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động trên
thị trường.
2. Giải pháp trước mắt
* Cần cụ thể hoá các tiêu chuẩn phê duyệt trái phiếu
Bộ Tài chính và Ngân hàng nước (NHNN) cần phải cụ thể hoá các tiêu chuẩn phê
duyệt phát hành trái phiếu công ty, trái phiếu chính quyền địa phương và trái phiếu
của các tổ chức tín dụng
Để thị trường trái phiếu phát triển, Việt Nam cần có những biện pháp và hệ thống
đánh giá chuẩn hơn để xác định lãi suất phát hành hợp lý, qua đó giảm gánh nặng nợ
vay cho đất nước. Đồng thời, tăng khối lượng phát hành thay vì phát hành nhiều đợt
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
với số lượng nhỏ nhằm giảm chi phí phát hành và thu hút nhiều hơn các nhà đầu tư có
tổ chức tham gia.
Bên cạnh đó, thể chế pháp luật và chính sách kinh tế vĩ mô cần được cải thiện hơn
nữa nhằm nâng mức xếp hạng, đủ điều kiện để đạt được tiêu chuẩn đầu tư của các
nguồn quỹ lớn trên thế giới.
Bộ Tài chính nên tiến hành ban hành mẫu Bản cáo bạch chung cho các công ty
muốn phát hành trái phiếu và công bố thông tin về kế hoạch ngân sách trung hạn của

chính quyền địa phương.
* Thành lập sàn giao dịch trái phiếu
Trung tâm giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh nên tham khảo ý kiến
của các nhà làm luật và các tổ chức tham gia thị trường chứng khoán để thành lập một
sàn giao dịch trái phiếu giữa các nhà môi giới. Sàn giao dịch trái phiếu này phải tạo
được môi trường giao dịch có hiệu quả cho các nhà tạo lập thị trường, vì trái phiếu
không thể áp dụng một phương thức giao dịch giống như giao dịch cổ phiếu. Đồng
thời, phải hỗ trợ pháp lý cho các doanh nghiệp phát hành. Bên cạnh đó, thủ tục chuyển
nhượng cũng phải đơn giản, nhanh chóng.
Đối với trung tâm lưu ký chứng khoán, cần nâng cao năng lực của các trung tâm
này hoặc góp phần phát triển một trung tâm lưu ký chung trong khu vực, tạo điều kiện
giao dịch thuận tiện và dễ dàng hơn cho các nhà đầu tư.
Để trở thành một thị trường trái phiếu hiệu quả, Việt Nam có thể kết nối thị trường
của mình với các nước trong khu vực để tạo ra một thị trường đủ lớn, nhằm thu hút
các nhà đầu tư nước ngoài.
Trong mô hình TTCK Việt Nam hiện nay, TTGDCK Hà Nội đóng một vai trò
quan trọng trong việc phát triển thị trường sơ cấp và thứ cấp đối với trái phiếu, đặc
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
biệt là trái phiếu chính phủ. Bộ Tài chính và UBCKNN đã có định hướng xây dựng thị
trường TPCP chuyên biệt tại TTGDCK HN, bên cạnh thị trường cổ phiếu niêm yết và
thị trường giao dịch OTC.
* Chính sách đa dạng hóa các chủ thể phát hành trái phiếu
Mở rộng quy mô và đa dạng hoá các loại trái phiếu, các phương thức phát hành trái
phiếu Chính phủ, trái phiếu chính quyền địa phương, trái phiếu doanh nghiệp trên thị
trường vốn; phát triển các loại trái phiếu chuyển đổi của doanh nghiệp, trái phiếu công
trình để đầu tư vào các dự án hạ tầng trọng điểm của quốc gia.
Cần có chính sách khuyến khích các Tổng công ty nhà nước phát hành trái phiếu
có mục đích để huy động vốn dài hạn cho đầu tư đổi mới công nghệ và tạo hàng cho

thị trường chứng khoán. Trước mắt, triển khai áp dụng cho các Tổng công ty hoạt
động ở những lĩnh vực hàng không, điện lực, bưu điện và dầu khí. Đây là những lĩnh
vực mà nền kinh tế hiện rất cần được tăng cường đầu tư và phát triển để tạo đà cho
công nghiệp hóa. Theo Luật doanh nghiệp, các loại hình doanh nghiệp không phải là
công ty cổ phần thì không được quyền phát hành cổ phiếu, nhưng không có nghĩa là
không được quyền phát hành trái phiếu. Tuy vậy, thời gian qua do thiếu khuôn khổ
pháp lý về việc cho phép các công ty trách nhiệm hữu hạn phát hành trái phiếu, nên
hạn chế rất nhiều khả năng tiếp cận đến thị trường chứng khoán của các loại hình công
ty này trong việc huy động vốn. Vừa qua, chính phủ ban hành Nghị định số
52/2006/NĐ-CP ngày 19/5/2006 (có hiệu lực từ 1/7/2006) cho phép các doanh nghiệp
phát hành trái khi có đủ các điều kiện như: có thời gian hoạt động tối thiểu 1 năm, có
báo cáo tài chính năm liền kề trước năm phát hành được kiểm toán, kết quả hoạt động
sản xuất năm liền kề năm phát hành phải có lãi, có phương án phát hành trái phiếu
được cấp có thẩm quyền thông qua. Có thể nói, hành lang pháp lý này sẽ tạo môi
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
trường thuận lợi, giúp cho các doanh nghiệp quen dần “văn hóa chứng khoán” và tiếp
cận thị trường chứng khoán để gia tăng vốn và cải thiện cấu trúc vốn.
* Đa dạng hóa phát hành trái phiếu chính quyền địa phương
Theo quy định pháp lý hiện hành (Nghị định 141/2003/NĐ-CP ngày 20/11/2003),
trái phiếu chính quyền địa phương là loaị trái phiếu đầu tư có kỳ hạn 01 năm trở lên
do UBND cấp tỉnh uỷ quyền cho Kho bạc Nhà nước hoặc tổ chức tài chính tín dụng
trên địa bàn phát hành nhằm huy động vốn cho các dự án đầu tư phát triển cụ thể và
nguồn hoàn trả lãi và gốc trái phiếu duy nhất là từ nguồn ngân sách của địa phương.
Theo đó, trái phiếu chính quyền địa phương cũng là một loại trái phiếu nghĩa vụ
chung. Như vậy, khung pháp lý cho việc phát hành trái phiếu địa phương nên tập
trung vào vấn đề điều chỉnh khả năng chi trả của chính quyền địa phương. Theo Nghị
định 124/2004/NĐ-CP ngày 18/5/2004 của chính phủ quy định về một số cơ chế tài
chính ngân sách đặc thù đối với TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội, giới hạn khối lượng phát

hành trái phiếu đô thị phải đảm bảo nguyên tắc tổng dư nợ các nguồn vốn huy động
của ngân sách thành phố không vượt quá 100% tổng mức vốn đầu tư xây dựng cơ bản
của ngân sách thành phố. Cần có kế hoạch phát hành trái phiếu đô thị đi kèm theo với
nhiều tiện ích khác nhau nhằm giúp cho các nhà đầu tư luôn có được hàng hóa đa
dạng phù hợp với chiến lược đầu tư của mình, qua đó tạo điều kiện cho chính quyền
địa phương nâng cao khả năng huy động vốn. Có thể nghiên cứu phát hành trái phiếu
đô thị dưới các hình thức:
- Trái phiếu đa thời hạn: tức là trái phiếu có nhiều ngày đáo hạn khác nhau.
- Trái phiếu chiết khấu: là loại trái phiếu giá bán thấp hơn mệnh giá.
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
- Trái phiếu thanh toán từng phần: đây là loại trái phiếu mà chính quyền địa
phương thực hiện thanh toán từng phần khoản nợ của trái phiếu theo thời gian. Loại
trái phiếu này sẽ tăng thêm độ an toàn cho người sở hữu trái phiếu.
- Trái phiếu option: cho phép người mua trái phiếu có quyền đòi nợ đối với người
phát hành tại bất kỳ một thời gian nào đó trong tương lai.
- Trái phiếu có lãi suất thay đổi: lãi suất của nó có thể được thay đổi và điều chỉnh
theo từng thời kỳ khi lãi suất thị trường có sự biến động. Vả lại, trong điều kiện phát
triển thực tế của các địa phương, nhu cầu vốn tài trợ cho đầu tư phát triển rất lớn và
cấp thiết, chính phủ nên xem xét và bổ sung thêm một số qui định pháp lý nhằm tăng
cường khả năng huy động vốn đầu tư cho các dự án đầu tư của địa phương thông qua
phương thức phát hành loại trái phiếu thu nhập, loại trái phiếu được phát hành dựa
trên nguồn thu tài chính của dự án, công trình và không được cân đối từ ngân sách địa
phương. Chính quyền các tỉnh cần có chính sách khuyến khích các cơ quan công
quyền có chức năng công ích phát hành trái phiếu để tài trợ cho các dự án, cơ sở hạ
tầng kỹ thuật - xã hội địa phương. Trong trường hợp cần thiết, chính quyền địa
phương có thể thực hiện bảo lãnh để tăng thêm uy tín cho đơn vị phát hành.
Trái phiếu thu nhập có thể phát hành theo các mục đích như:
- Trái phiếu xây dựng nhà ở: tài trợ cho việc xây dựng những khu dân cư cho

những gia đình có thu nhập thấp;
- Trái phiếu bệnh viện: tài trợ cho việc xây dựng và vận hành các bệnh viện;
- Trái phiếu hệ thống cấp thoát nước: tài trợ cho những dự án cấp thoát nước cho
dân cư và các ngành thuộc khu vực đô thị;
- Trái phiếu công nghiệp: tài trợ để xây dựng các khu công nghiệp, sân bay, bến
cảng, xử lý nước thải, ô nhiểm môi trường …
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
* Thu hút và phát triển các “nhà kiến tạo thị trường”
Các nhà kiến tạo thị trường thường là các quỹ đầu tư, các công ty chứng khoán với
các hoạt động cơ bản như: đầu tư, môi giới, đại lý, bảo lãnh phát hành trái phiếu. Họ
là những nhà phân phối trái phiếu thường xuyên, có tính chuyên nghiệp cao nên có thể
đưa trái phiếu vào giao dịch trên thị trường theo những phương thức khác nhau. Bên
cạnh giao dịch ở Sở giao dịch chứng khoán, trung tâm giao dịch chứng khoán, trái
phiếu có thể giao dịch theo hình thức thỏa thuận trên thị trường OTC (thị trường giao
dịch chứng khoán không tập trung). Thay vào đó sẽ thông qua các công ty chứng
khoán để phát hành trái phiếu, và đây là thông lệ mà các nước thường sử dụng vì sẽ
giảm bớt thủ tục và thời gian cho việc phát hành.
Để thu hút các nhà kiến tạo thị trường, cần dần nới lỏng sự can thiệp và điều hành
của cơ quan quản lý tức Bộ Tài chính về lãi suất trái phiếu như lâu nay. Nên bãi bỏ lãi
suất trần trái phiếu, hay nói cách khác lãi suất trái phiếu không nhất thiết phải ổn định
theo thời gian mà thay đổi theo thị trường.
Bộ Tài chính cần đa dạng các kỳ hạn với việc phát hành trái phiếu dài hạn hơn để
tạo đường cong lãi suất chuẩn cho thị trường vốn, kèm theo đó là xây dựng kế hoạch
phát hành theo lịch biểu chặt chẽ để cung cấp điều đặn khối lượng trái phiếu cho thị
trường; đồng thời, sử dụng kỹ thuật phái sinh để phòng chống rủi ro đối với các trái
phiếu dài hạn và điều chỉnh đường cong lãi suất chuẩn bằng việc đưa vào áp dụng hợp
đồng mua bán lại.
* Tạo tính thanh khoản cho trái phiếu

Tách thị trường trái phiếu ra khỏi thị trường cổ phiếu để hình thành thị trường trái
phiếu chuyên biệt. Cơ cấu lại việc phát hành trái phiếu có thể được xem là biện pháp
thứ ba trong chính sách cơ cấu lại thị trường trái phiếu. Theo đó, sẽ phát hành theo lô
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
trái phiếu rồi cùng niêm yết thay vì theo đợt. Làm như vậy sẽ khắc phục tình trạnh quá
nhiều trái phiếu giao dịch trên sàn thay vào đó tập trung một số lô để trong cùng một
lô sẽ có nhiều nhà đầu tư sở hữu và giao dịch thuận lợi hơn. Và bên cạnh đó, cũng cần
bỏ thuế trái phiếu chính phủ để đẩy mạnh sự giao dịch của hàng hoá này.
Cần đa dạng hoá phát hành trái phiếu: Trái phiếu có lãi suất thay đổi theo lãi suất
thị trường, trái phiếu có kỳ hạn thay đổi, trái phiếu với các loại tiền tệ khác nhau như
USD, EUR, …
Phát triển chứng khoán phái sinh từ trái phiếu doanh nghiệp như hợp đồng
tương lai, hợp đồng quyền chọn, quyền được mua cổ phiếu gắng với một đợt phát
hành trái phiếu, trái phiếu chuyển đổi cam kết tỷ lệ và thời gian chuyển đổi thành cổ
phiếu. Giải pháp này nhằm mục đích tạo tính thanh khoản cho trái phiếu. Cùng với
giải pháp này, liên kết thị trường tiền tệ và vốn nhằm tăng tính thanh khoản cho trái
phiếu cũng được xem giải pháp cải cách tài chính của Việt Nam.
* Khuyến khích hình thành tổ chức định mức tín nhiệm trong và ngoài nước
Thông tin về doanh nghiệp phát hành trái phiếu trên thị trường đối với nhà đầu tư
còn rất ít. Nhiều doanh nghiệp phát hành còn không công bố những thông tin bất lợi
của mình cho nhà đầu tư biết trước khi phát hành. Điều này, làm cho nhà đầu tư không
an tâm trong việc đầu tư trái phiếu công ty. Do vậy, việc thành lập công ty định mức
tín nhiệm cho thị trường trái phiếu là đòi hỏi tất yếu và cấp bách.
Công ty định mức tín nhiệm (CRA) giảm thiểu rủi ro cho nền kinh tế. CRA sẽ
đánh giá các ngành kinh tế, phân tích tiền tệ, phân tích đánh giá các phương trình đầu
tư của Chính phủ, chẳng hạn như chương trình phát triển mía đường, chương trình xây
dựng các nhà máy xi măng,…giúp minh bạch hoá thông tin của doanh nghiệp, tổ chức
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH

SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
phát hành trái phiếu. Từ đây, nhà đầu tư có thể biết được mức độ rủi ro khi đầu tư vào
trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu địa phương và trái phiếu chính phủ.
Từ đó, họ có cơ sở để ra quyết định có đầu tư hay không, và đầu tư thì với lãi suất
mong đợi của họ là bao nhiêu? Điều này cũng giúp cho những doanh nghiệp, địa
phương và Chính phủ có mức độ tín nhiệm cao sẽ được huy động vốn với chi phí
thấp, chứ không cào bằng lãi suất trái phiếu như trước đây.
CRA tập trung đánh giá các tổ chức tài chính, ngân hang, bảo hiểm, định chế tài
chính phi ngân hàng, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh lớn, có niêm yết trên thị
trường chứng khoán, doanh nghiệp phát hành chứng khoán ra công chúng, các tổng
công ty nhà nước, doanh nghiệp lớn của nhà nước. CRA cũng đánh giá cả Chính phủ,
các địa phương, các bộ trong việc phát hành trái phiếu dài hạn. CRA với vai trò là một
tổ chức đánh giá trung gian, độc lập, chuyên nghiệp, sẽ là phương thức tốt nhất để
quảng bá hình ảnh của những doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả đầu tư, cơ cấu tài
chính để phòng tránh rủi ro về khả năng thanh toán. Thông qua đánh giá các doanh
nghiệp, ngân hàng, CRA sẽ giúp Chính phủ có những điều chỉnh chính sách kịp thời,
có đối sách để quản lý chương trình xử lý nợ khó đòi.
Trong tình hình hiện tại của Việt Nam, thì Trung tâm thông tin tín dụng Nhà nước
(CIC) nên chuyển thành Công ty định mức tín nhiệm là thích hợp nhất. Như chúng ta
đã biết, vừa qua CIC đã tổ chức đánh giá xếp hạn tín nhiệm của các doanh nghiệp trên
sàn niêm yết; mặt khác, hàng năm CIC cũng tổ chức đánh giá xếp hạn các doanh
nghiệp, nhưng thông tin về doanh nghiệp cũng chưa đầy đủ nên mức độ chính xác
trong đánh giá cũng chưa cao. Do vậy, việc chuyển mô hình hoạt động sẽ có nhiều
điểm tương đồng và thuận lợi hơn.
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
Ngoài CRA trong nước, thì cần cho phép một số tổ chức định mức tín nhiệm có uy
tín của nước ngoài thực hiện hoạt động định mức tín nhiệm ở Việt Nam. Như vậy, với

CRA trong nước và nước ngoài sẽ gọi vốn đầu tư vào Việt Nam: Một trong những lý
do khiến các nhà đầu tư chưa dám đầu tư mạnh mẽ vào thị trường Việt Nam như
chúng ta mong đợi, cũng là vì thiếu một công ty định mức tín nhiệm trên thị trường
vốn Việt Nam. Dựa trên các kết quả CRA mang lại, các nhà đầu tư mới có công cụ để
thẩm định, lựa chọn danh mục đầu tư, dự báo tình hình phát triển doanh nghiệp và đưa
ra quyết định đầu tư. Thông qua bảng xếp hạng tín dụng, nhà đầu tư sẽ hiểu rõ hơn về
sức mạnh tài chính của các công ty, dễ dàng đánh giá các tổ chức tài chính có quan hệ
kinh doanh hoặc quan tâm tới việc mua trái phiếu của các công ty này.
Các doanh nghiệp cần nâng cao, đổi mới tư duy quản lý doanh nghiệp và sử dụng
vốn có hiệu quả Cần tạo được niềm tin cho nhà đầu tư; bảo đảm an toàn tài chính; yêu
cầu các doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải tuân thủ theo chuẩn mực kiểm toán
Việt Nam và Quốc tế; đầu tư đổi mới công nghệ, các số liệu phải được hạch toán kịp
thời, chính xác với thực trạng.
Xây dựng và thẩm định dự án thật kỹ trước khi quyết định đầu tư; phải nhân diện
được rủi ro trong hoạt động kinh doanh và có biện pháp hạn chế rủi ro; đảm bảo tỷ lệ
lợi nhuận phải cao hơn lãi suất tiền gửi tiết kiệm.
* Đẩy mạnh việc phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế
Với thành công của đợt phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trường quốc tế đầu
tiên vào tháng 10/2005, thì việc đẩy mạnh phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế là
cần thiết nhằm đầu tư một số dự án trọng điểm phục vụ cho phát triển kinh tế đất
nước. Cần khuyến khích những doanh nghiệp lớn trong nước phát hành trái phiếu ra
thị trường vốn để phát triển doanh nghiệp.
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
Để đảm bảo cho việc huy động vốn ở thị trường quốc tế với chi phí rẻ, Việt Nam
cần hoàn thiện hệ thống pháp luật phù hợp với thông lệ Quốc tế và minh bạch hoá
thông tin; khi đó mới được các tổ chức xếp hạn tín nhiệm đánh giá cao.
Ngoài ra, cần có kế hoạch sử dụng nguồn vốn huy động ngay nhằm tránh lãng phí,
mà chúng tá còn phải vừa trả lãi. Vì vậy, phải xem xét những dự án có hiệu quả, sử

dụng vốn được ngay, giải ngân được ngay thì mới tính đến phương án phát hành.
* Hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, giám sát của
Nhà nước:
Hoàn thiện hệ thống khuôn khổ pháp lý thống nhất, đồng bộ đáp ứng được yêu cầu
quản lý, giám sát và hội nhập với thị trường trái phiếu của khu vực và quốc tế. Bổ
sung các chế tài xử lý nghiêm minh về dân sự, hình sự để phòng ngừa và xử lý các
hành vi vi phạm trong hoạt động trên thị trường trái phiếu.
Áp dụng các tiêu chuẩn giám sát thị trường theo thông lệ quốc tế; đẩy mạnh việc
thanh tra, kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật của các thành viên tham gia thị
trường; kiểm tra, giám sát hàng hoá đưa ra thị trường, đảm bảo tính công khai, minh
bạch; tăng cường năng lực giám sát, cưỡng chế thực thi của cơ quan giám sát thị
trường. Củng cố bộ máy, nâng cao năng lực quản lý, giám sát của Nhà nước đối với
thị trường trái phiếu; từng bước tách bạch chức năng quản lý với chức năng giám sát
các hoạt động của thị trường; sớm nghiên cứu thành lập Cơ quan giám sát tài chính
quốc gia, giúp Thủ tướng Chính phủ điều phối chính sách và công cụ cảnh báo, điều
hành, giám sát hoạt động tài chính tiền tệ ở tầm vĩ mô.
Ngoài ra, đối với thị trường phát hành, sẽ xây dựng hệ thống các đại lý cấp I với
trách nhiệm tham gia mua trái phiếu trong các đợt phát hành và quyền lợi: ưu đãi thuế,
vay tái cấp vốn ; đồng thời sẽ hạn chế bán lẻ, tập trung phát hành gắn liền với niêm
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
yết trên thị trường chứng khoán; xây dựng kế hoạch tổng thể toàn thị trường; quy định
bắt buộc công khai hoá thông tin; từng bước hình thành lãi suất chuẩn cho thị trường
bằng cách tăng số lượng thành viên tham gia đấu thầu tín phiếu kho bạc, từng bước
xoá bỏ lãi suất chỉ đạo trong đấu thầu tín phiếu, đa dạng hoá kỳ hạn trái phiếu chính
phủ phát hành; phát hành trái phiếu hợp nhất nhằm tạo lô lớn cho giao dịch trái phiếu
thông qua việc mỗi năm chỉ phát hành 2 đến 4 loại trái phiếu và thực hiện đấu thầu
coupon, bán trái phiếu theo hình thức thấp hơn hoặc cao hơn mệnh giá.
Đối với thị trường giao dịch, thực hiện nâng cấp hệ thống giao dịch, lưu ký, thanh

toán bù trừ bằng việc tự động hoá hệ thống lưu ký, thanh toán bù trừ, rút ngắn thời
gian thanh toán, thành lập trung tâm lưu ký độc lập; phát triển các định chế trung gian
trên thị trường và các nhà đầu tư có tổ chức; xây dựng thị trường giao dịch thoả thuận.
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
KẾT LUẬN
Một thị trường trái phiếu hoạt động tốt sẽ là kênh huy động vốn rất hữu hiệu cho
các dự án phát triển cơ sở hạ tầng, các dự án y tế, giáo dục và giải quyết những thách
thức về đô thị hóa. Tuy nhiên, thời gian qua, hoạt động phát hành trái phiếu ở Việt
Nam, đặc biệt là trái phiếu Chính phủ Trung ương và địa phương chưa phát huy được
vai trò khơi thông luồng vốn nhằm phục vụ cho các mục tiêu phát triển hạ tầng đô thị.
tiềm năng để phát triển thị trường trái phiếu ở Việt nam còn rất lớn, nhất là trong giai
đọan tới, khi nền kinh tế trong nước cùng với kinh tế toàn cầu vượt qua giai đoạn suy
thoái, Việt Nam lại là một trong những quốc gia duy trì tốt sự ổn định chính trị xã hội,
các dòng vốn đầu tư đã và đang quay trở lại để tìm kiếm những địa chỉ đầu tư hiệu quả
thì việc tăng cường các giải pháp phát triển thị trường trong giai đoạn này là cần thiết
và kịp thời để đón đầu những cơ hội mới. Tận dụng được tối đa các nguồn lực nhằm
xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo đà phát triển mới cho toàn bộ nền kinh tế.
Bài tiểu luận là những giải pháp cần thiết và cấp bách để phát triển thị trường trái
phiếu Việt Nam, để phát huy vai trò quan trọng của thị trường trái phiếu trong việc
huy động nguồn vốn cho nền kinh tế.
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
….
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 1
NỘI DUNG 2
I.Thực trạng thị trường trái phiếu Việt Nam 2
1. Trái phiếu chính phủ, trái phiếu kho bạc Nhà nước 2
2. Trái phiếu chính quyền địa phương 2
3. Trái phiếu doanh nghiệp 2
4. Các phương thức phát hành trái phiếu VN hiện nay 4
II. Giải pháp phát triển thị trường trái phiếu Việt Nam 9
1. Giải pháp dài hạn 9
2. Giải pháp trước mắt 9
KẾT LUẬN 20

GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10
Trường ĐH Công Nghiêp TP HCM
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình thị trường chứng khoán
2. Giáo trình thị trường tài chính
3. Trang web tailieu.vn
4. Báo thanh niên
5. Công ty chứng khoán Tân Việt
GVHD: Trần Thị Yến Lớp :CDTN12TH
SVTH : Nhóm 10