Tài liệu ôn thi tốt nghiệp và luyện thi đại học môn địa lý

TàiliệuônthiTN&ĐHmônĐịalý
PHẦN1:NHỮNGNGUỒNLỰCCHÍNHĐỂPHÁTTRIỂNKINHTẾXÃHỘIỞ
NƯỚCTA.
ACÁCNGUỒNLỰCTỰNHIÊN
Nguồnlực1:VTĐLvanphạmvilãnhthổnướcta.
Câu1:NêuđặcđiểmVTĐLvàphạmvilãnhthổnướcta.Nhữngthuậnlợivàkhó
khăncủaVTĐLvớipháttriểnkinhtếxãhội.
*Đặcđiểmphạmvilãnhthổ:
Lãnhthổnướctagồm2phần:phầnđấtliềnvàphầnbiển.
Phầnđấtliềnrộng331212km2(niêngiámthốngkênăm2006)vànằmtronghệtoạđộđịa
lýnhưsau:
+CựcBắc:làxãLũngCú,huyệnĐồngVăn,tỉnhHàGiang:23độ23phútvĩđộBắcvà
102độ20phútkinhđộĐông.
+CựcNam:làxómRạchTàu,huyệnNămCăn,tỉnhCàMau.Toạđộ8độ34phútvĩđộ
Bắcvà104độ50phútkinhđộĐông.
+CựcĐônglàxãVạnThạnh,huyện,huyệnVạnNinh,tỉnhKhánhHoà.Toạđộ12độ24
phútvĩđộBắcvà109độ24phútkinhđộĐông.
+CựcTâylàxãSínThầuhuyệnMườngNhéTỉnhĐiệnBiêntoạđộ22độ24phútvĩđộ
Bắcvà102độ09phútkinhđộĐông.
Nhưvậylãnhthổphầnđấtliềnnướctanằmgọntronghệtoạđộtừ8độ30phútđến23độ
22phútvĩđộBắcvàtừ102độ10phútđến109độ30phútkinhđộĐông.
PhầnđấtliềncủanướctatiếpgiápvớiTrungHoaởphíaBắcvới1400km,tiếpgiápvới
Lào–CampuchiaởphíaTăyvớiđườngbiêngiớiLàolà2100kmvàđườngbiêngiới
Campuchialà1100km(Tổngchiềudàiđườngbiêngiớiđấtliền:4600)CònphíaĐôngtiếp
giápbiểnĐôngcóđườngbởbiểndàitừMóngCáiđếnHàTiênlà3264km.
Phầnbiển:códiệntíchrộngtrên1triệukm2.Trênđócó3000đảonhỏvànhiềuđảolớn
như:CátBà,CônĐảo,PhúQuốcvà2quầnđảolớnnhấtlàHoàngSavàTrườngSa.Phần
biềnnướctacũngđượcchiathànhnhữngvùngbiểncótêngoinhưsau:
+Vùngnộithuỷ:làvùngbiểngiớihạnbởibờbiểnvàđườngcơsở(đườngcơsởlànhững
đườngthẳngtrênbiểnnốiliềnvớicácđảovenbờvàcácmũiđấtnhôrangoàibiểnxanhất
làđảoCồnCỏ,đảoLíSơn,mũiĐạiLãnh,CônĐảo,đảoThổChu,đảoPhúQuốc.Trong

vùngnộithuỷNhànướctacómọichủquyềnnhưởphầnđấtliền.
+Vùnglãnhhải:làvùngbiểntínhtừđườngcơsởrộngvềphíabiểntới12hảilý.Trong
vùnglãnhhảiNhànướctacũngcómọichủquyềnkhaitháctàinguyên,đánhbắtthuỷhải
sản…
+Vùngtiếpgiáplãnhhảilàphầnbiểntínhtừđườngcơsởrộng24hảilý.Trênvùngtiếp
giáplãnhhảingoàichủquyềnthămdòkhaitháctàinguyên,đánhbắtthuỷhảisảntacòncó
thuthuếhảiquanbiển,giaothôngbiển…
+Vùngđặcquyềnkinhtếlàphầnbiểntínhtừđườngcơsởrộngtới200hảilý.Trongvùng
đặcquyềnkinhtếthìngoàicácchủquyềnnhưcácvùngbiểnphíatrongthìnướctacóthể
chophépnướcngoàiđặtđườngốngdẫndầu,dẫnkhíđốthoặcdâycápngầmquađáybiển
nướcta.
+Vùngthềmlụcđịalàphầnkéodàicủađấtliềndướiđáybiểnratớihếtdanhgiớiphía
ngoàicủavùngđặcquyềnkinhtế.TrênthềmlụcđịaNhànướctacóquyềnthămdòvàkhai
tháccácnguồntàinguyênkhoángsản(dầukhíởvùngthềmlụcđịaphíaNam).
+Vùngtrờilàkhoảngkhônggianbaotrùmlênphầnđấtliền,phầnlãnhhảivàkhônggian
củacácđảovàquađảoởngoàikhơi.
Đấtliền,vùngbiển,vùngtrờilàtoànvẹnlãnhthổbấtkhảxâmphạmcủaCHXHCNViệt
Nam.
*Nhữngđặcđiểmcủavịtríđịalýnướctalà:
Nướctanằmgọntrongvànhđaikhíhậunhiệtđớibắcbáncầu(từ8độ34phút23độ23
phútvĩđộBắcvàcũngnằmtrongkhuvựchoạtđộngcủagiómùaChâuá.
NướctalạinằmphíaĐôngcủabánđảoTrungấn(gồm6nướcViệtNam,Lào,Cpc,Thái
Lan,Myanmar,Malayxia).
NướctalạinằmởgầntrungtâmcủakhuvựcĐôngNamá(gồm11nước)vàcũngnằm
trêngiaođiểmcủanhữngđườnghàngkhông,hànghảiquantrọngtừTBDươngsang
ấĐDương.
Nướctanằmtrongkhuvựcmàhiệnnayđượccoilàlàkhuvựcđangdiễnranhiềusôi
độngnhấtvềmặtkinhtế–xãhộiđặcbiệtlànằmrấtgầncácnướcNIC–Châuá
(Singapore,ĐàiLoan,HànQuốc,vùnglãnhthổHồngKông)vànằmgần2nướccónền
kinhtếmạnhnhấtChâuá(TQ,NhậtBản).

Nướctacũngnằmtrongkhuvựcđượccoilànhiềuthiêntainhấtthếgiới.
*Nhữngthuậnlợivàkhókhăncủavịtríđịalývớipháttriểnkinhtếxãhội.
Thuậnlợi:
+Donướctanằmgọntrongvànhđaikhíhậunhiệtđớibắcbáncầunênthiênnhiênnướcta
làthiênnhiênnhiệtđớivớinhiệtđộtrungbìnhnămkhácaotừ22độC27độC,cáncân
bứcxạquanhnămdương,vớitổngnhiệtđộhoạtđộnggiaođộngtừ800010000độ.Điều
kiệnnàyrấtthuậnlợiđểnướctapháttriểnmộtnềnnôngnghiệpnhiệtđớiđadạngnhiềuvụ
quanhnăm.
+NướctalạinằmtrongkhuvựchoạtđộngcủagiómùaChâuádẫnđếnkhíhậuphânmùa
rấtrõtrongnămvớichếđộmưamùavàlượngmưalớntừ15002000mm/năm.Điềukiện
nàythuậnlợimộtnềnnôngnghiệplúanướcnhiềuvụquanhnăm.
+DonướctanằmởphầnĐôngcủabánđảoTrungấnchonêncónguồntàinguyênbiển
phongphú.Trướchếtbiểngâyramưanhiềuởphầnđấtliền,sưởiấmnhữngluồngkhílạnh
từphươngBắcxuống,dịumátnhữngluồngkhínóngtừxíchđạolên.Chonênthiênnhiên
nhiệtđớinướctanóng,ẩm,mưanhiềuvàrấtkhácvớithiênnhiênnhiệtđớicủanhiềunước
nằmtrêncùngvĩđộ(BắcPhivàTâyá).
Biểnlàkhotàinguyênvềhảisản,vềkhoángsảnchonênnhờđótacóthểpháttriểnmạnh
cácngànhcôngnghiệpkinhtếbiển:khaithácdầumỏ,đánhbắt,nuôitrồngthuỷsản,giao
thôngbiểnvàdulịchbiển.
+NướctalạinằmởgầntrungtâmcủakhuvựcĐôngNamánênlãnhthổnướctalànơihội
tụ,giaothoacủanhiềuluồngsinhvật,vănhoátừphươngBắcxuống,phươngNamlên,
Đôngsang,Tâytớilàmchotàinguyênsinhvậtcủanướctađadạngvềgiốngloàivàchủng
loạitạonênnhiềunguồnnguyênliệuvàsinhvậtphongphú.Đồngthờicũngtạonênnềnvăn
hoácủadântộcViệtNamrấtđadạngvàgiàubảnsắc.
+NướctalạinằmởvùngbảnlềcủahaivànhđaikhoángsảnlớnnhấtthếgiớilàTBDương
vàlàmcholãnhthổnướctachứanhiềunguồntàinguyênkhoángsảnkểcảkimloạivàphi
kimloạikểcảtrênđấtliềnvàdướibiển.
+NướctalạinằmởnơigiaođIểmcủađườnghàngkhông,hànghảiquốctếtừTBDương
sangấĐDươngvàlạinằmrấtgầnđườngbiểnquốctếđólàeobiểnMalacca.Vìvậynước
tarấtthuậnlợitrongmởrộnggiaolưuhợptácquốctếbằngđườngbiểnđồngthờinướcta

cũnglànơidừngchâncủanhiềutàuthuyềnquốctếlàcơhộiđểđẩymạnhpháttriểndulịch
quốctế.
+NướctalạinằmrấtgầncácnướcNIC–ChâuácùngvớiNhậtBảnvàTQchonênnước
tadễdànghọctậptraođổikinhnghiệmvàtiếpthucôngnghệcủanhữngnướcnày,đồng
thờicũngđượccácnướcnàyquantâmđầutưhợptácpháttriển.
Khókhăn:
+Nướctanằmtrongkhuvựcđượccoilànhiềuthiêntainhấtthếgiới:nhiềubão,lũlụt,hạn
hán.Chonênnướctaluônluônphảiđầutưlớnđểhạnchếvàphòngngừanhữnghậuquả
củathiêntai.
+Vịtríđịalýnướctakhôngnhữngcóýnghĩalớnvớipháttriểnkinhtế,xãhộinhưnêutrên
màcòncótầmquantrọnglớntrongviệcbảovệanninhquốcphòngcủakhuvựcĐông
NamávàChâuá.Chonêntronglịchsửđấutranhdựngnướcvàgiữnướccủadântộcta
thìnướctaluônluônbịnhiềuthếlựcđếquốcdòmngóxâmlược.
NGUỒNLỰC2:TÀINGUYÊNTHIÊNNHIÊN
Câu1:Nêuđặcđiểmcủatàinguyênđất.Nhữngthuậnlợivàkhókhăntrongkhai
thácsửdụngđấtởnướctađểpháttriểnkinhtế,xãhội.
*Đặcđiểmtàinguyênđất:
Tàinguyênđấtcủanướctađadạngvềloạihìnhvới64loạiđấtkhácnhauvàđượcgộplại
làm13nhómđấtchính.Trongđócó2nhómđấtquantrọngnhấtlà:nhómđấtferalitvàphù
sa.
Nhómđấtferalitcónhữngđặcđiểmchínhsau:
+NhómđấtferalitchiếmSlớnvàphânbốchủyếuởcácvùngmiềnnúitrungdu.
+Đấtferalitcónguồngốcđượchìnhthànhtừquátrìnhphonghoácácloạiđámẹ(đá
gốc).
+Đấtferalitcủanướctanhìnchunglàkhámàumỡcótầngphonghoádầy,cóhàmlượng
cácionsắt,nhôm,titan,magiêkhácao.
+ĐấtferalitgồmnhiềuloạikhácnhaunhưngđiểnhìnhlàmộtsốloạIsauđây:
•ĐấtferalitđỏvàngphânbốnhiềunhấtởtrungdumiềnnúiphíaBắcvàthíchhợpnhấtvới
trồngchèbúp,sơn,hồi,lạc,mía.
•Đấtđỏbazanphonghoátừcácđábazancómàunâuđỏ,phânbốnhiềunhấtởTây

Nguyên,ĐNB,QuảngBình,QuảngTrị,NghệAn.Đấtnàyrấttốtthíchhợpvớitrồngcà
phê,caosu,tiêu,điều.
•Đấtđỏđávôiphânbốtrongcácthunglũngđávôivàhìnhthànhphonghoátừđávôicó
màunâuđỏ.Đấtnàykhátốtvàthíchhợpnhấtvớitrồngcáccâycôngnghiệp,câyănquả
màđiểnhìnhlàlạc,mía,cam,dừa.
•ĐấtferalitmùntrênnúiphânbốởcácvùngnúicaophíaBắc,đấtnhiềumùnthíchhợp
nhấttrồngcáccâydượcliệu(tamthất, )vàcáccâyănquả(đào,mận…)cậnnhiệtvàôn
đới.
•Đấtphùsacổ(đấtxám)phânbốnhiềunhấtởvùngĐNB,đấtnàycóthểsửdụngđể
trồngcaosu,lạc,mía…nhưngphảiđầutưcảitạo.
•Ngoàicácloạiđấtferalitnêutrênnướctacònmộtsốloạiđấtferalitkháccóchấtlượng
xấu:đấttrốngđồitrọc,đấttrơsỏiđá,đấtđáonghoá…
Nhómđấtphùsagồmnhữngđặcđiểmchínhsauđây:
+ĐấtphùsachiếmSnhỏvàphânbốchủyếuởcácvùngđồngbằng.
+Đấtphùsađượchìnhthànhdoquátrìnhbồiđắpcủaphùsasông.
+Đấtphùsacủanướctarấtmàumỡtrongđócóhàmlượngđạm,lân,kalikhácaovàrất
thíchhợpvớitrồngcáccâyngắnngày.
+Trongnhómđấtphùsagồmnhữngloạiđấtchínhsau:
•ĐấtphùsađượcbồihàngnămphânbốởcácvùngĐôngBắc,vensông,venbiển,ngoài
đê.Đấtnàyrấttốtnhưngvìbịngậpnướcthườngxuyênvàomùamưanênchỉđượcsử
dụngđểtrồnghoamàuvàomùakhô.
•ĐấtphùsakhôngđượcbồihàngnămphânbốởcácvùngĐôngBắc,vensông,biển,
trongđê.Đấtnàyrấttốtvìđượcconngườichămbónthườngxuyênvàhiệnnayđâylàđịa
bànchínhđểsảnxuấtlươngthựcthựcphẩmcủacảnước.
•ĐấtphùsangậpmặnvenbiểnphânbốdọcvenbiểntừBắcvàoNamnhưngnhiềunhấtlà
ởvenbiểnĐBSHvàĐBSCL.Đấtnàyphùhợpvớitrồng:cói,sú,vẹt,bầnđướcvàrấttốt
vớinuôitrồngthuỷsảnnướcmặn,lợ.
•ĐấtphùsanhiễmphènphânbốtrêndiệnSlớnởvùngĐồngThápMười,TứGiácLong
Xuyên.Đấtnàycầnphảicảitạomớicóýnghĩavớipháttriểnnôngnghiệp.
•ĐấtcátvenbiểnphânbốdảirácdọcbờbiểntừBắcvàoNam..Đấtnàycóthểsửdụng

đểtrồngmộtsốcâycôngnghiệpngắnngày(lạc,đậu )vàcácloạihoamàulươngthực:
ngô,khoai,sắn.
Ngoàicácloạiđấtnêutrêntronghệphùsacònnhiềuloạiđấtxấukhác:đấtbịxóimòn,
rửatrôi,bạcmàu
Quachứngminhtrêntakhẳngđịnhtàinguyênđấtđaicủanướctarấtđadạngvềloạihình
vớinhiềutínhchấtđặcđiểmvàgiátrịkhácnhau.
*Thuậnlợivàkhókhăntrongkhaithácvàsửdụngđấtđểpháttriểnkinhtế,xãhội.
Thuậnlợi:
+Vìtàinguyênđấtcủanướctarấtđadạngvềloạihìnhtrongđócónhiềuloạiđấtferalitvà
nhiềuloạiđấtphùsa.Chínhđólànhữngđịabànchophéppháttriểnmộthệthốngcây
trồnggồmnhiềucâydàingày(chè,càphê,caosu,…)vànhiềucâyngắnngày(lạc,mía,
đậutương,…).Vìvậynhândântamớicócâungạnngữ“Đấtnàocâynấy”.
+Nướctacómộtsốloạiđấtrấttốt:đấtđỏbazan,đấtđỏphùsađượcbồivàkhôngbồi
hàngnăm;nhữngloạiđấtnàylạiphânbốtrênSrộng,trênđịahìnhkhábằngphẳngởTây
Nguyên,ĐNB,ĐBSHvàĐBSCL.Chínhđólànhữngđịabànrấttốtvớihìnhthànhcác
vùngchuyêncanhquimôlớn:cungcấpcàphêởTâyNguyên,caosuởĐNB,chuyêncanh
lúaởĐBSHvàĐBSCL.
+ĐấttrungdumiềnnúicóSrộngchiếmtớiắScảnướctrênđólạicónhiềucaonguyên,
bìnhnguyênvàđồng=giữanúinổitiếngnhư:caonguyênMộcChâu(SơnLa),caonguyên
ĐứcTrọng(LâmĐồng)vàđặcbiệtlàvùnggòđồitrướcnúicáctỉnhmiềnTrungvớinhiều
đồngcỏtựnhiênrộnglớnlànhữngđịabànrấttốtvớinuôigiasúclớn:bòsữa,bòthịt…
+Đấttrungdumiềnnúicònlàđịabànrấtquantrọngđểpháttriểnlâmnghiệptrồngrừng
phủxanhđấttrốngđồitrọcbảovệmôitrường.
+DọcbờbiểnnướctavớiđườngbờbiểndàitừMóngCáiHàTiênlà3260km,trênđólại
cóhàngtrămngànhađầmphá,cửasông,vũng,vịnh,bãi,triềunổitiếngnhưpháTam
Giang,đầmCầuHai,đầmTây,đầmDơi…lànhữngđịabànrấttốtvớinuôitrồngthuỷsản
nướcmặn,nướclợnhưnuôitôm,cá,rongcâu.
+Vùngbiểnnướctarộngtrên1triệukm2trênđólạicóhơn3000đảonhỏvànhiềuđảolớn
lớn:nhưCátBà,ThổChu,PhúQuốc…và2quầnđảolớn:HSa,TSathìởtrêncácđảovà
venđảonàylànơitrúẩncủatàuthuyềnrấttốt,đánhbắt,chếbiến,nuôitrồnghảisảnđặc

biệtlàcơsởđểbảovệanninhquốcphòngvùngbiểnnướctađiểnhìnhlàHSa.
Khókhăn:
+KhókhănlớnnhấttrongkhaithácvàsửdụngđấtcủanướctalàSđấtđainhỏhẹpđặc
biệtlàđấtnôngnghiệprấtít,bìnhquânđầungườichỉđạtkhoảng0,1hachonênnhândân
tatrongpháttriểnnôngnghiệpkhôngnhữngphảitiếtkiệmđấtmàcònphảichiphílớnđể
thâmcanh,xencanh,tăngvụ,gốivụ,quayvòngđất.Chínhvìthếmàbaođờinayngười
dânViệtNamquanhnămphải“bánmặtchođất,bánlưngchotrời”.
+Đấtđainướctanhiềunămquađãbịconngườikhaithácsửdụngbừabãibởi:ducanhdu
cư,đốtnươnglàmrẫy,phárừngdẫntớinhiềuvùngđấtphìnhiêuđangbịthoáihoánhanh,
xấu,đấttrốngđồitrọc,đấtđáonghoá,…
Câu2:PhântíchđặcđIểmtàinguyênkhíhậu.Nhữngthuậnlợivàkhókhăncủakhí
hậunướctavớipháttriểnsảnxuất.
*Đặcđiểmkhíhậunướcta:
Nhữngnhântốtácđộnglênsựhìnhthànhkhíhậunướcta:
+Nềnbứcxạcao:vìnướctanằmgọntrongvànhđaikhíhậunhiệtđớibắcbáncầutừ8độ
34phút23độ23phútvĩđộBắcnênkhíhậunướctalàkhíhậunhiệtđớidẫnđếnnướcta
cónềnbứcxạcaovớinhiệtđộtrungbìnhnămtừ22độC27độC,cáncânbứcxạ
quanhnămdương,tổngnhiệtđộhoạtđộnggiaođộngtừ8000độ10000độ,lượngbứcxạ
trungbìnhđạttừ12030Kcal/cm2…Nhữngchỉtiêutrênchứngtỏkhíhậunướctaphảilà
khíhậunhiệtđớivớinềnbứcxạcao.
+ảnhhưởngcủabiểnĐông:vìnướctanằmởphầnĐôngcủabánđảoTrungấnnêntiếp
giápvớibiểnĐôngvàđạidươngnênthiênnhiênnhiệtđớicủanướctachịuảnhhưởngnhiều
củabiển.Gióbiểnmangtheonhiềuhơinướcgâyramưanhiềuởđấtliền,làmdịumátnhững
luồngkhínóngtừxíchđạolênvàsưởiấmnhữngluồngkhílạnhtừphươngBắcxuốngcho
nênkhíhậunướctamangtínhchấtđạidươngnóng,ẩm,mưanhiềuvàrấtkhácvớikhíhậu
nhiệtđớicủanhiềunướcnằmtrêncùngvĩđộ:BắcPhi,Tâyá.Sựchứngminhtrênchứngtỏ
khíhậunướctalàkhíhậunhiệtđớiẩm.
+ảnhhưởngcủagiómùa:
•NướctanằmtrongkhuvựchoạtđộngcủagiómùaChâuáđólàgiómùaĐôngBắcvà
giómùaTâyNam.

•GiómùaĐôngBắc:Vàođầumùađông(từT11)nướctabịảnhhưởngbởinhữngđợtgió
lạnhthổitừvùngcaoápXibiathổiqualụcđịaTQvềnướctagâyramùađônglạnhkèm
theokhôhanhtừT11.ởcuốimùađông(T3,T4)giómùaĐôngBắclạithổivềnướcta
nhưngquabiểnĐôngnêncũnggâyralạnhnhưngkèmtheomưaphùn.Nhưvậygiómùa
ĐôngBắcđãgâyramùađônglạnhởnướctatừT11T4.
•GiómùaTâyNam:Vàođầumùahạ(T5T6)dobịảnhhưởngcủacaoápấnĐộMianma
hútgiótừvịnhBengantheohướngTâyNamvềNamBộvàTâyNguyênnướctagâyramùa
mưabắtđầutừT5.NhưngkhigiónàyvượtquaTrườngSơnthìbịhiệuứngtạothànhgió
TâyNam(gióLào)khôvànóngtácđộngmạnhởmiềnTrung.ởcuốimùahạ(T7T8)do
bịảnhhưởngcủacáckhốikhínóngthổitừphíaNamxíchđạotheohướngĐôngNamlên
Bắcbáncầu.
NhưngkhigiónàyvượtquaTrườngSơnthìhịhiệuứngphơnthìtạothànhgióphơnTây
Nam(gióLào)khôvànóngtácđộngmạnhởmiềnTrung.ởcuốimùahạ(T7–T8)dobị
ảnhhưởngcủacáckhốikhínóngthổitừphíaNamxíchđạotheohướngĐôngNamlênbắc
báncầu.NhưngkhivượtquaxíchđạothìbịảnhhưởngcủalựcCôriôlitnênlạichuyển
thànhhướngTâyNamvàtiếptụcthổivềnướctagâyramùamưachođếntậnT10.Nhưng
khigiónàythổiramiềnTrungvàmiềnBắcthìbịảnhhưởngcủađịahìnhđãchuyểnthành
hướngNamvàomiềnTrung(gióNam)vàchuyểnthànhhướngĐôngNamvàomiềnBắc
(gióĐôngNam).
NhưvậygiómùaTâyNamtrongđócógióĐôngNamvàgióNamđềugâyramùamưatừ
T5–T10ởcảnước.Sựhoạtđộngluânphiêncủagiómùatạonênsựphânmùacủakhí
hậunhiệtđớinướctavìvậykhíhậunướctalàkhíhậunhiệtđớiẩmgiómùa.
Khíhậunhiệtđớiẩmgiómùaphânhoásâusắctheomùa,theohướngBắcNamvàtheo
độcao:
+Phânhoátheomùa:tathườngnóinướctacó4mùa:X,H,T,Đnhưngthựcchấtchỉcó2
mùarõrệt:mùanóngvàmùalạnhởmiềnBắc,mưavàkhôởmiềnNam(mùamưavàkhôở
miềnNamchỉlàmùanóng).TrongđómùanóngbắtđầutừT5T10cònmùalạnhtừT11
T4.Giữa2mùanàyphânbiệtvớinhaubởinhiệtđộ:ởHàNộitotbvàomùanónglà2908
nhưngởmùađônglà1702.CònởSàiGòngiữa2mùamưavàkhôchênhlệchvớinhauchủ
yếubởilượngmưa:lượngmưatbởSGvàomùamưalà1851mm,tbvàomùakhôđạt

128mm.NgoàimùanóngvàlạnhởmiềnBắc,mùamưavàkhôởmiềnNamnướccòncó
mùagióđólàgiómùaĐôngBắcthổitừT11T4ởmiềnBắc,giómùaTâyNamtrongđó
cógióNamvàĐôngNamthổitừT5T10ởcảnướcvàgióLàokhô,nóngthổitừT5T8
ởmiềnTrung.Mùabão:ởmiềnBắcbãotừT6T9,ởmiềnTrungtừT9T11vàởmiền
NamtừT11T12.
+KhíhậuphânhoátừBắcvàoNam:
CàngvàoNamnhiệtđộkhôngkhícàngnóngdầnvìmiềnNamgầnxíchđạohơnlàgầnchí
tuyếnđồngthờimiềnBắctừT11T4lạichịuảnhhưởngmạnhcủagiómùaĐôngBắcgây
ramùađônglạnhnhưngkhigiólạnhthổivàomiềnTrungkhôngnhữngđãbịyếudầnmàlại
bịdãynúiBạchMã(nơicóđèoHảiVân)chắnlạilàmchogiólạnhkhôngtiếptụcthổivào
miềnNamđượcnữachonênmiềnNamnướctakhôngcómùađônglạnhmàcókhíhậu
nóngnắngquanhnăm.
Kếtquảcủahiệntượngnàyđãtạonêntrênlãnhthổnướctacó3miềnkhíhậukhácnhau:
miềnBắcvớikhíhậunhiệtđớiẩmgiómùanhưngcómùađộnglạnhtừT11T4,miềnNam
làkhíhậunhiệtđớiẩmgiómùanóngnắngquanhnămvới2mùamưavàkhôrõrệt.Còn
khíhậumiềnTrunglàkhíhậuchuyểntiếpgiữakhíhậumiềnBắcvàkhíhậumiềnNam
trongđómùađôngđếnchậm,mùahèđếnsớm,mưanhiềuvàonhữngthángcuốinămvà
chịuảnhhưởngcủagióLaokhôvànóngtừT5T8.
+Khíhậuphânhoátheođộcao:cànglêncaonhiệtđộkhôngkhícànggiảmdần.Tbcứlên
cao100mthìnhiệtđộkhôngkhígiảmđigần0'60C.Trongkhiđóởnướctacónhiềuvùng
núivớiđỉnhcaotrên2500m,3000m:Phanxipăng(3142m),TâyCônLĩnh(2431m),Ngọc
Linh(2598m)…Chonênởnhữngnúicaonàycókhíhậumátmẻquanhnăm.Điểnhình
nhưởSapavàĐàLạt.ởSapatrênđộcao1600mcónhiệtđộtbvàomùahè2004vàtbvào
mùađông8độ3.ởĐàLạttrênđộcao1500m,nhiệtđộtbmùahè20độ5và17độ2.
Khíhậunhiệtđớiẩmgiómùamưanhiềutheomùavớilượngmưatbnămđạttừ1500
2000mm/năm.Nhưnglượngmưaphânbốkhôngđềutheomùavàtheovùng:90%lượng
mưacảnămlàtậptrungvàomùamưavàcónhiềuvùngcólượngmưatbnămrấtlớncóthể
đạt35004000mm/nămnhưchânnúiTâyCônLĩnh(khuvựcBắcQuangtỉnhHàGiang);
chânnúiBạchMã(khuvựcBàNàtỉnhQuảngNam).Nhưnglạicónhữngvùngcólượng
mưarấtthấptbchỉđạt500600mmnhưkhuvựcMườngXén(NghệAn)vàđặcbiệtlà

vùngvenbiển2tỉnhNinhThuậnvàBìnhThuận.
Khíhậunhiệtđớiẩmgiómùadiễnbiếnthấtthườngkhắcnghiệtvànhiềuthiêntai:
+Khíhậuthấtthườnggiữacáctháng,giữacácmùatrongnămthậmchíthấtthườngtrong
ngàyvàđêm;vàđặcbiệtlàchichuyểnmùanọsangmùakia:nămmưanhiều,nămmưaít,
nămrétsớm,nămrétmuộn.
+Khắcnghiệtnhiềuthiêntailàvìtbnămnướctacótới10cơnbãoởbiểnĐông,trên30
đợtgiómùaĐôngBắc,nhiềumưalớn,lụtlội,hạnhán,giónóng
*Nhữngthuậnlợivàkhókhăncủakhíhậuvớipháttriểnsảnxuất:
Thuậnlợi:
+Vìkhíhậunướctalàkhíhậunhiệtđớivớinềnbứcxạcao,vớitổngnhiệtđộhoạtđộng
lớn(…)đólàđiềukiệnchophépnướctapháttriểnmộtnềnN2nhiệtđớivớikhảnăngxen
canh,tăngvụ,gốivụ,quayvòngđấtliêntụcmàđiểnhìnhlàtacóthểsảnxuấttừ34vụ
trongnăm.
+Khíhậunhiệtđớinênchophéptacóthểsảnxuấtđượcnhiềuđặcsảnnhiệtđớicógiátrị
kinhtếcaođiểnhìnhlànhữngsảnphẩmưanóngnhư:càphê,caosu,tiêuđiều rấtcógiá
trịxuấtkhẩusangcácnướcônđới.
+Khíhậunhiệtđớichonênnướcsông,biểnkhôngđóngbăngchophéptapháttriểngiao
thôngthuỷ,đánhbắt,nuôitrồngthuỷhảisảnvàdulịchbiểnquanhnăm.
+Khíhậunhiệtđớiẩmmưanhiềuvớilượngmưalớnnhưnêutrênđólàđiềukiệnmôi
trườngrấtphúhợpvớipháttriểnmộtnềnN2lúanướcnhiềuvụquanhnăm.Vìvậymà
nướctangàynaytrởthànhmộttrongnhữngnướcsảnxuấtnhiềulúagạonhấtthếgiới.
+KhíhậuphânhoásâusắctheomùađặcbiệtcómùađônglạnhởmiềnBắcđólàđiều
kiệnthuậnlợiđểpháttriểnmộthệthốngcâytrồngvậtnuôirấtđadạnggồmnhiềucâyưa
nóng:càphê,caosu,lúanước vànhiềucâyưalạnhsuhào,cảibắp,xúplơ
+KhíhậulạiphânhoárấtrõtừBắcvàoNamvàtạonênởnướctacó3miềnkhíhậukhác
nhaulàđiềukiệnđểthựchiệnsựtraođổisảnphẩmN2giữacácvùnglàmchomọivùng
củanướctađềurấtphongphúvàđadạngbởicácsảnphẩmN2.
+Khíhậunướctalạiphânhoárấtrõtheochiềucaochonênởcácvùngnúicaotrên
1000mcókiểukhíhậucậnnhiệtđơívàônđớimátlạnhquanhnăm:Sapa,ĐàLạt,Tam
Đảo,MẫuSơn…lànhữngđịabànrấttốtvớipháttriểndulịch,nghỉmát,dưỡngbệnh.

ĐồngthờiởnhữngvùngnúicaonàylạIrấtphùhợpvớitrồngcáccâycậnnhiệtđớivàôn
đớinhưcácdượcliệuquý(tamthất,sanhân,hàthủô )vànhiềuloạIcâyănquảcậnnhiệt
vàônđới(đào,mận,lê )
Khókhăn:
+Khíhậunhiệtđớinóngnắngquanhnămvớinhiệtđộcaochonêngâyraảnhhưởngxấu
tớisứckhoẻcủaconngườivàgiasúc.
+KhíhâunhiệtđớiẩmvừacónhiệtđộcaovừacóđộẩmcaonênlàmôItrườngrấttốtđể
cácloàIsâubệnh,bệnhdịchpháttriểnnhanhvàcácloạIthiếtbịbằngkimloạIdễbịhan
gỉ
+KhíhậunhiệtđớiẩmgiómùavớitínhphânmùarõrệtchonênnhândântaphảInghiên
cứuđểxáclậpmộtcơcấumùavụ,cơcấucâytrồngsaochothậtphùhợpvớinhữngđặc
đIểmtựnhiênsinhtháImỗivùng.
+Khíhậunhiệtđớiẩmgiómùavớilượngmưalớnphânbốkhôngđồngđềutheomùavà
theovùng,mùamưathừanướcgâylũlụttriềnmiênvàmùakhôthiếunướcnghiêmtrọng
gâyhạnhánkéodàInênnhândânphảisốngchungvớilũ.
+DokhíhậuphânhoátừBắcvàoNamtạonêntrênlãnhthổnhiềuvùngtiểukhíhậukhác
nhaudẫnđếnnhândânphảInghiêncứuđểxáclậpcáchệthống,cácbiệnphápcanhtác
khácnhaumàphùhợpvớimỗivùng.
+Khíhậunhiệtđớidiễnbiếnthấtthườngvàkhắcnghiệtnhiềuthiêntaichonênviệcphát
triểnnông,lâm,ngưnghiệpcủanướctaphảithựchiệntínhkếhoạchthậtcao,phảIđầutư
lớnđểhạnchếphòngngừacáchậuquảcủathiêntai.
Câu3:NêuđặcđIểmcủasôngngòinướcta.Giátrịcủasôngngòivớipháttriển
kinhtếxãhội.
*ĐặcđIểmcủasôngngòi:
Sôngngòinướctadàyđặcvới2360consôngdàItrên10kmvìvậynếuđIdọcbờbiển
từBắcvàoNamthìtrungbìnhcứ2025kmlạIgặpmộtcửasông.
Sôngngòinướctanhiềunướcvìkhíhậunướctamưanhiềudẫnđếntrữlượngnước
sônglớnđIểnhìnhlàtrữlượngnướccủasôngCửuLongkhoảng505tỉm3nước/năm,trữ
lượngnướccủasôngHồngkhoảng137tỉm3/năm(tổngtrữlượngnướccủasôngngòi
nướctakhoảng853tỉm3/năm).

SôngngòinướctanhiềuphùsavớihàmlượngphùsatrungbìnhcủasôngHồngkhoảng
131gam/m3,sôngCửuLong200gam/m3chonêntổnglượngphùsacủasôngHồng
khoảng80triệutấn/nămvàcủasôngCửuLongkà1000triệutấn/năm.
SôngngòinướctahầuhếtđềuchảytheohướngTâyBắcĐôngNamnốiliềnmiềnnúi,
trungdu,đồngbằngvàđổrabiểnĐông.
Chuyểnđộngnướctrênsôngngòidiễnbiếnthấtthườngvàtheomùaphânhoárấtrõtừ
BắcvàoNam:
+ĐốivớisôngngòimiềnBắcvàNamBộthìmưalũbắtđầutừT6T9vàlũcaonhấtlà
T8,cònmùacạnbắtđầutừT11T4vàcạnnhấtvàoT1.
+ĐốivớisôngngòimiềnTrungthìmưalũbắtđầutừT9T11,T12vàmùacạntừT11
T5vàcạnnhấtlàT3.
+Mứcnướcgiữacácsôngngòinướctacũngrấtkhácnhautrongđómứcnướccủasông
Hồnglớnnhấtvàomùalũ,thườnggấp10lầnsovớimùacạn.Đốivớisôngngòimiền
Trunglớngấp16,17lầnsovớimùacạn.ĐốivớisôngCửuLonglớnnhấtthườnggấp20
lầnsovớimùacạn.
Nướctacóhàngngànsônglớn,nhỏkhácnhaunhưngđiểnhìnhcónhữngsôngchínhsau
đây:
+ởmiềnBắccó2hệthốngsôngchính:hệthốngsôngHồngvàhệthốngsôngTháIBình.
TrongđóhệthốngsôngHồnggồmnhiềunhánhsông:sôngĐà,sôngLô,sôngChảy.Trên
sôngĐàđãxâythuỷđiệnHoàBìnhcôngsuất1920000kW,trênsôngChảyđãxâythuỷ
điệnThácBàcôngsuất108000kW.HệthốngsôngTháiBìnhvớinhiềunhánhsông:sông
Cầu,sôngThương,sôngLụcNam
+SôngngòimiềnTrunggồmnhữngsôngchínhsau:sôngMã(cónhánhlàsôngChuđã
xâythuỷđiệnBànThạchcôngsuất20000kW);sôngCả,sôngGianh,sôngBếnHảI,sông
CamLộ,sôngHương,sôngThuBồn,sôngTràKhúc,sôngĐàRằng cácsôngnàyđều
ngắnvàdốc,nướcchảyrấtxiếtvàomùamưavàítnướcvàomùakhô.
+ởNamBộcũnggồm2hệthốngsôngchínhlà:sôngĐồngNai,sôngCửuLong.Trong
đósôngĐồngNaigồmnhiềunhánh:sôngĐaNhim(đãxâythuỷđiệnĐaNhimcôngsuất
160000kW);sôngLaNgà(đangxâythuỷđiệnHàmThuậncôngsuất360000kW);sông
(đangxâythuỷđiệnThácMơcôngsuất150000kW);sôngĐồngNai(xâythuỷđIệnTrịAn

côngsuất400000kW).SôngCửuLongthựcchấtlà2nhánhchínhcủasôngMêKôngcó
tênlàTiềnGiangvàHậuGiangchảytrênđấtViệtNam.2nhánhnàyđổrabiểnĐôngbằng
9cửanhữngcửađócótênlà:cửaTiểu,cửaĐạI,cửaBaLai,cửaHàmLuông,cửaCung
Hầu,cửaBátSát,cửaCổChiên,cửaĐịnhAn,cửaTranhĐề.
*Nhữnggiátrịcủasôngngòivớipháttriểnkinhtế,xãhội.
GiátrịvớiN2:
+Vìsôngngòinướctacótrữlượngnướclớnnhưnêutrên:853tỉm3chínhđólànguồn
nướctướirấtcầnthiếtvớipháttriểnN2,đặcbiệtnềnN2nướctalànềnN2lúanước:1ha
lúanướccầntừ1500060000m3/năm.
+Sôngngòinướctacóhàmlượngphùsalớnchínhđólànguồnphânbóntựnhiênrấttốt
bồiđắpchođồngbằngcàngthêmmàumỡ:nếucó1lớpphùsadàykhoảng5cmphủtrên
mặtruộngthìcóthểlàmtăngnăngsuấtlúaliêntục400kgthóc/vụ/ha.Đồngthờiphùsa
sôngngòicòncógiátrịbồiđắpchođồngbằnglàmchođồngbằngngàycàngmởrộng
thêmvềphíabiển.Nhờvậymànhândântacóthểtiếnhànhquaiđêlấnbiểnmởrộngthêm
Strồngtrọt.
+SôngngòicònlàđịabànrấttốtvớinuôItrồngthuỷsảnnướcngọt,lợ:tôm,cávàtrồng
rongcâu.ĐồngthờisôngngòicũnglànơIđểvớtcágiống(cábột)phụcvụchomụcđích
nuôIthuỷsảntrongcáchộkinhtếgiađình.
+ĐốivớipháttriểnN2thìsôngngòicũnggâykhôngítkhókhănđólàgâylụt,pháhoạI
mùamàng.
Giátrịvớipháttriểncôngnghiệp:
+Sôngngòinướctavìchảyquanhữngvùngcóđộdốclớnnêntạoratrữlượngthuỷđiện
rấtlớnvớitổngcôngsuấtthuỷđIệncủacảnướctừ2030triệukWtươngđương260–
270tỉkWh.TrongđónguyênhệthốngsôngHồngđãchiếm11trkW,sôngĐà6trkW
(sôngHồngchiếm37%tổngtrữnăngthuỷđIệncủacảnướcsôngĐồngNaichiếm19%).
NhờvậymàsôngngòinướctachophépxâydựngđượcnhiềunhàmáythuỷđIệncỡlớn
nhưđãnêuởtrênmàlớnnhấtlàthuỷđiệnHoàBình.
+Nướcsôngngòicònlà1loạInguyênliệuđặcbiệtđểpháttriểncôngnghiệpvìbấtcứ
ngànhcôngnghiệpnàocũngcầntớinướcsông:đểsảnxuất1tấngangcần130tấnnước,1
tấnvảI200tấnnướcvà1tấngiấy600tấnnước chonêncácnhàmáyxínghiệpđềuphảI

đượcxâydựngởgầnsông.
+SôngngòihiệnnaycònlàđịabànduynhấtđểchứachấtthảIcôngnghiệp.CầnphảIxử
lýchấtthảIcôngnghiệptrướckhithảIvàosông.
+Đốivớipháttriểncôngnghiệpsôngngòicũnggâykhôngítkhókhănlà:chuyểnđộng
nướcdiễnbiếnthấtthườngtheomùatrongđómùacạnthườngthiếunướcchạymáythuỷ
điện.Đồngthờicấutrúcđịachấtdướilòngsôngphầnlớnlàbởicácđábazơ(đávôi )rất
dễbịphonghoáđồngthờilạIcónhiềuhangđộngngầm nênkhixâydựngcácnhàmáy
thuỷđiện,cầucốngthìphảIđầutưlớnđểxửlýnềnmóngđểchốnglún,sụt,ròrỉ.
Đốivớipháttriểngiaothông:
+Trướchếtsôngngòinướctakhôngđóngbăngnêntacóthểpháttriểngiaothôngđường
thuỷquanhnăm.
+Vìhầuhếtcácsônglớncủatađềuchảyquamiềnnúi,trungdu,đồngbằngvàđổrabiển
nêntàuthuyềntừbiểncóthểvàosâutrongđấtliềntạoramốilưuthôngrấtthuậnlợigiữa
đồngbằngvenbiểnvớimiềnnúitrungdu(hiệnnaytàutrọngtảI1000tấncóthểtừcảng
HảIPhòngtheođườngsôngTháIBình,sôngHồnglêntậnViệtTrì,HoàBình.
+NướctalạIcónhiềusôngvừalớnvừadàilạibắtnguồntừnướcngoàIhoặcchảyqua
nhiềunướcrồimớivềtanhưsôngHồng,sôngCửuLong Vìvậybằngđườngsôngtacó
thểpháttriểngiaothôngquốctếrấtthuậnlợi.
+HầuhếtcácsôngcủatađềuđổrabiểnĐôngtạothànhnhiềucửasônglớn,cóđộsâulớn
điểnhình:cửasôngSàIGònsâutừ813m.Nhờvậymàchophépxâydựngđượcnhiều
cảngsông,biểncócôngsuấtlớnđiểnhình:cảngSàiGòn,cảngCầnThơ
+Đốivớipháttriểngiaothôngsôngngòicũnggâynhiềukhókhănvàđiểnhìnhlàchuyển
độngnướcdiễnbiếntheomùanênmùacạnthiếunướckhôngthuậnlợivớipháttriểngiao
thôngbằngtàuthuyềnlớn,sôngngòilạIphânhoámạnhtheolòngsôngtrongđósôngmiền
núithườngchảythẳng,lònghẹp,bờcao,nhiềuthácghềnh>hạnchếgiaothông.Cònsông
đồngbằnglạIchảyuốnkhúcquanhconênsẽkéodàIđườngvậnchuyển,tốnnhiềuthời
gian,nhiềunguyênliệu.
+Dosôngngòichảytrênđịahìnhdốcnêntạorahiệntượngđàolòngmạnhmẽgâyra
nhiềuthácghềnhởmiềnnúi,trungdunhưnglạIgâyrahiệntượngbồitíchlắngđọngởcác
vùngcửasôngbếncảnglàmnôngcáccảngsôngbuộctaphảIđầutanạovét.

GiátrịcủasôngngòivớisinhhoạtcủaconngườivàmôItrường:
+Vớisinhhoạtcủaconngườinướcsôngngòirấtcầnđếnđờisốngconngườitrungbình1
người/ngàycầnkhoảng10lítnướcchonênhầuhếtcáckhudâncưđôngđúc,cácthành
phốđôthịđềuphảIđượcxâydựngởgầnsông.
+ĐốivớimôItrườngthìsôngngòiđượccoilàmộthợpphầnquantrọngcủamôItrường
tựnhiêncóchứcnăngđiềutiếtđồnghoámôItrườngtạoracảnhquanthiênnhiêntrong
sángcólợichođờisốngconngười.
Câu4:VẽlượcđồViệtNambằngchiềudàItờgiấythivới2quầnđảolớnlàHoàng
savàTrườngsavới1sốđịadanhquantrọng.Điềncáchệthốngsôngchínhcùng
cácnhàmáythuỷđiệnđãxâyvàđangxâyởnướcta.Nhậnxétlượcđồvẽđược.
*HSvẽlượcđồ
*Nhậnxét:qualượcđồtathấy
+Sôngngòinướctadàyđặctrongđócónhiềuhệthốngsônglớnđiểnhìnhnhưhệthống
sôngHồng,sôngĐồngNai,sôngCửuLong
+CácsôngngòinướctaphầnlớnđềuchảytheohướngTâyBắcĐôngNamnốiliềnmiền
núi,trungdu,đồngbằngvàđổrabiểnĐông.
+Trênsôngngòinướctađãvàđangxâyđượcnhiềunhàmáythuỷđiệntrongđónhững
thuỷđiệnđãxâyvàđanghoàvàodòngđiệnquốcgialà:
ThuỷđiệnHoàBình:1.920000kW(trênsôngĐà)
ThuỷđiệnTrịAn:400000(trênsôngĐồngNai)
ThuỷđiệnĐaNhim:160000kW(trênsôngĐồngNai)
ThuỷđiệnThácBà:108000kW(trênsôngChảy)
Nhữngnhàmáythuỷđiệnđangxây:
Yaly:700000kW(trênsôngXêsan)
HàmThuận:360000(trênsôngLaNgà)
ThácMơ:150000kW(trênsôngBé).
Câu5:Hãynêuđặcđiểmtàinguyênkhoángsảnnướcta.Nhữngthuậnlợivàkhó
khăntrongkhaithácvàsửdụngtàinguyênkhoángsảnđểpháttriểnkinhtế,xã
hội.
*Đặcđiểmtàinguyênkhoángsản

Tàinguyênkhoángsảnnướctađadạngvềloạihìnhvớikhoảng80loạikhoángsảnkhác
nhauvàcótấtcảhơn3000mỏlớnnhỏởcảnước.Nhưngtấtcảkhoángsảncóthểđược
gộplàm3nhómchínhsauđây:
Nhómkhoángsảnnhiênliệunănglượnggồm:
+Thanđá:tacóbểthanĐôngBắcQuảngNinhlàlớnnhấtcảnướcvớitrữlượngkhoảng
3,5tỉtấnđiểnhìnhvớinhiềumỏnhưHàTu,HàLầm,ĐèoNai,CọcSáu…ởmiềnTrungta
cómỏthanđáNôngSơn(QuảngNam)trữlượngkhoảng10triệutấn.
+Thannâu:tacómỏthannâukhálớntrữlượnghàngtrămtriệutấnlàNaDương(Lạng
Sơn).MớipháthiệndướilòngđấtĐBSHcótrữlượngthannâuhàngtrămtriệutấn(980
triệutấn)nhưngthannâunằmsâudướilòngđấttừ3001000m.
+Thanmỡ:tachỉcómộtmỏthanmỡduynhấtởlàngCẩm,PhấnMễ(TháiNguyên).
+Thanbùn:cóởnhiềunơinhưngnhiềunhấtlàởrừngUMinh(CàMau).
+Dầumỏvàkhíđốt:Nướctađãpháthiệncó5bểtrầmtíchcóchứadầumỏvàkhíđốtlà:
•BểtrầmtíchphíaĐôngĐBSHđãpháthiệncónhiềumỏkhíđốtnằmdọcvenbiểnThái
BìnhtrongđónổitiếnglàmỏkhíđốtTiềnHải.
•BểtrầmtíchphíaĐôngQuảngNamĐàNẵngđãpháthiệncótrữlượngdầumỏkhíđốt
khálớnnhưngchưakhaithác.NhưnghiệnnaytađangxâydựngnhàmáylọcdầuDung
Quấtsố1đểđóntrướcsựkhaithácdầukhíởvùngnày.
•BểtrầmtíchphíaNamCônĐảođãpháthiệnnhiềudầumỏvàkhíđốttrữlượnglớnnổi
tiếngnhưBạchHổ,ĐạiHùng,MỏRồng…vàđặcbiệtmớitìmthấy2mỏkhíđốtlớnlàLan
Tây,LanĐỏ.
•BểtrầmtíchvùngtrũngCửuLongcótrữlượngdầukhílớnnhưngrấtkhókhaithácvì
cácmỏnàynằmởvùngnướcsâu.
•BểtrầmtíchThổChuMãLaiđãtìmthấynhiềumỏdầukhícótrữlượngkhálớnnhư
RạngĐông,ChiếnThắng,HữuNghị…nhưngchưakhaithác.
+Nănglượngthuỷđiện(thantrắng):Tổngcôngsuấtthuỷđiệncủanướctatừ20triệu30
triệukWtươngđương260270tỉkWhtrongđónguyênhệthốngsôngHồngchiếm11
triệukW37%tổngtrữnăngthuỷđiệncảnướcvàsôngĐồngNaichiếm19%.Nhờvậy
trênsôngngòinướctađãxâydựngnhiềuthuỷđiệncôngsuấtlớnnhư:thuỷđiệnHoàBình,
TrịAn…

Nhómkhoángsảnkimloạigồm:
+Quặngsắt:tacómỏTrạiCau,LinhNham(TháiNguyên),TòngBá(HàGiang),BảoHà
(LàoCai),YênBáI(vensôngHồng)vàđặcbiệtcómỏsắtlớnnhấtcảnướclàThạchKhê
(HàTĩnh).
+MỏMăngan:tacómỏlớnnhấtcảnướcởTrùngKhánh(CaoBằng).
+MỏCrômduynhấtcảnướcởCổĐịnh(ThanhHoá).
+MỏTitancónhiềuởvenbiểnQuảngNinhvàđặcbiệtcónhiềuởdọcvenbiểncáctỉnh
duyênhảiNamTrungBộtừĐàNẵngBìnhThuận.
+MỏBôxit:cónhiềuởdọcbiêngiớigiữaLạngSơnvàCaoBằngvớiTQvàmớipháthiện
dướilòngđấtLâmĐồngcótrữlượngbôxitkhálớn.
+Thiếc:cónhiềuởTĩnhTúc(CaoBằng),SơnDương(TuyênQuang),QuỳHợp(Nghệ
An).+MỏChìKẽm:cónhiềuởchợĐồn,chợĐiền,tỉnhBắcCạn.
+MỏĐồng:tacómỏđồnglẫnchìởSơnLavàmỏđồnglẫnvàngởLàoCai.
+MỏVàng:tacómỏvàngtrữlượngkhálớnởBồngMiêu(QuảngNam)cònvàngsa
khoángcóởnhiềunơi.
Nhómkhoángsảnphikimgồm:
+Apatit:cảnướcchỉcómộtmỏởCamĐường(LàoCai)
+Cátthuỷtinh:tacónhiềuởVânHải(HảiPhòng),venbiểnQuảngBình,NamÔ(Quảng
Nam)vàđặcbiệtcótrữlượngcátrấtlớnởvenbiểnNThuậnvàBthuận.
+Đávôi:rấtphongphúởtrungdumiềnnúiphíaBắckéodàiquaNinhBình,ThanhHoá
vàotậnQuảngBìnhnổitiếngvớinúiđávôiKèBảng(QuảngBình).ởmiềnNamrấthiếm
đávôIvàchỉcótrữlượngđávôilớnởkhuvựcHàTiên.
+Đáquý(Rubi,Saphia)cónhiềuởYênBáivàQuỳChâu,QuỳHợp(NghệAn).
+Ngoàicáckhoángsảnnêutrênnướctacònnhiềuloạikhoángsảnkháckháphongphú
nhưđấtsét,caolanh,cátđen,cátvàng,đaốplát
Tómlạiquachứngminhtrêntathấytàinguyênkhoángsảnnướctakháphongphúvàrấtđa
dạngvềloạihình.
*Nhữngthuậnlợivàkhókhăntrongkhaithácvàsửdụngkhoángsảnđểpháttriển
kinhtếxãhội.
Thuậnlợi:

+Tàinguyênkhoángsảnnướctadođadạngvềloạihìnhvớinhiềumỏkimloạinhưsắt,
măngan,đồng…nhiềumỏphikimloạinhưthanđá,thannâu,thanmỡ,dầumỏ…chínhđó
làcơsởđểtạoranhiềunguồnnguyênliệuđadạngđểpháttriểnnhiềungànhcôngnghiệp
khaikhoángvàchếbiếnnhư:khaithácthan,luyệnkimđen,luyệnkimmàu…
+Nướctacómộtsốloạikhoángsảncótrữlượngkhálớn:thanđáởQuảngNinh3,5tỉtấn,
dầumỏởbiểnĐông10tỉtấn,khíđốttừ25003000tỉm3.Đặcbiệtmộtsốloạikhoáng
sảnlàvậtliệuxâydựng:đávôi,cátthuỷtinh…thìrấtphongphú.Chínhđólànhữngcơsở
cungcấpnguyênliệuđểpháttriểncôngnghiệplâudàitừthếhệnàysangthếhệkia.
+TalạicónhiềuloạikhoángsảncóchấtlượngrấttốtnhưthanđáQuảngNinhtốtngang
vớithanAntraxitcủanướcAnh,hàmlượngsắttrongquặngrấtcaotừ5060%.Hàmlượng
P205trongApatitchiếm2540%.Chínhđólàcácnguyênliệurấtcógiátrịvớipháttriển
côngnghiệpởtrongnướcvàlàmặthàngxuấtkhẩucógiátrịcao.
+ĐiềukiệnkhaithácnhiềumỏkhoángsảnrấtthuậnlợinhưkhaitháclộthiênởQuảng
Ninh,cátthuỷtinhlộthiênởbờbiển,ApatitlộthiênởLàoCai.Chonênviệckhaithaccác
khoángsảnnàychophéplàmgiảmgiáthànhtrongđầutưkhaithác.
+Nhiềumỏkhoángsảnphânbốkềnhauhoặcnằmrấtgầncácnguồnnănglượngthuỷđiện
rẻtiềnnhư:quặngsắtTháiNguyênnằmrấtgầnthanmỡlàngCẩm(PhấnMễ)dẫnđếnrất
thuậnlợichopháttriểncôngnghiệpluyệnkimđenởTháiNguyên;mỏthiếcTĩnhTúc(Cao
Bằng)lạinằmrấtgầnthuỷđiệnTàSa,NàNgầndẫnđếnrấtthuậnlợiđểcungcấpđiệncho
nhàmáyluyệnthiếcởCaoBằng.
+Thiênnhiênnhiệtđớiẩmgiómùanóngnắngquanhnăm,nướcsôngbiểnkhôngđóng
băngtacóthểkhaitháccácnguồntàinguyênkhoángsảnquanhnămởcảtrênđấtliềnvà
dướibiểnvớichiphíthấp.
Khókhăn:
+Trữlượngkhoángsảnnhỏ:tuynướctacó80loạikhoángsảnkhácnhauvớihơn3000mỏ
nhưnghầuhếttrữlượngcácloạikhoángsảncủatađềunhỏsovớithếgiới(nhỏhơn5%trữ
lượngcủakhoángsảnđóởtrêntoànthếgiới)chonênviệckhaitháckhoángsảnởnướcta
chỉphùhợpvớiquymônhỏvàvừa.
+Điềukiệnkhaithácnhiềumỏkhoángsảnrấtkhókhănđiểnhìnhkhaithácdầumỏởbiển
Đôngvìcácmỏdầukhíđềunằmsâudướiđáybiểntừ30004000mchonênphảinhờvào

kĩthuậtnướcngoàIrấttốnkém,nhiềumỏkhoángsảnlạiphânbốgầnbiêngiới:bôxit(Lạng
Sơn)hoặcnằmdướicánhđồnglúa(thannâuởĐBSH)…nhữngmỏnàykhôngnhữngrất
khókhaithácmàkhikhaithácsẽlàmcạnkiệtnhiềunguồntàinguyênkhác.
+Hàmlượngcácchấtkhoángsảnrấtphứctạpnhưđồnglẫnchì,vànglẫnbạc…chonên
phảicócôngnghệkĩthuậthiệnđạitiêntiếnmớicóthểtinhluyệnthànhnhữngnguyênliệu
nguyênchấtcógiátrịmàtalạichưacó.
+Khoángsảnnướctaphânbốrấtphântán,mấtcânđốigiữamiềnBắcvàmiềnNam,giữa
đấtliềnvớibiểnchonênkhipháttriểncôngnghiệpởmiềnNamphảichiphílớnđểvận
chuyểnkhoángsảntừBắcvàonhưvậnchuyểnthanđá,đávôi.Cácmỏkhoángsảntrênđất
liềnthìđãđượckhaitháctừlâuvàđangcóxuthếcạnkiệt,cònkhoángsảndướibiểnthì
mớibắtđầukhaithác.
+Thiênnhiênnhiệtđớiẩmgiómùadiễnbiếnthấtthườngkhắcnghiệtvànhiềuthiêntaicho
nênkhikhaitháckhoángsảndễlàmđảolộnhệsinhtháigâyônhiễmmôitrườngvàlàmcạn
kiệtnguồntàinguyênkhác.
Câu6:Hãynêuđặcđiểmtàinguyênsinhvậtnướctavớipháttriểnkinhtếxãhộivà
bảovệmôitrường.
*Đặcđiểmtàinguyênsinhvật:
Tàinguyênsinhvậtnướctarấtphongphú,đadạngvềgiốngloàivàchủngloại:
Vềthựcvật:tacó14624loàitrongđócó354loàigỗ,1500loàidượcliệu,650loàirong.
Vềđộngvật:có11217loàitrongđócó265loàithú,hơn1000loàichim,349loàibòsát,
2000loàicábiển,500loàicánướcngọt,70loàitôm,50loàicuavà2500loàinhuyễnthể…
Trongtàinguyênsinhvậtcó2loạitàinguyêncótrữlượnglớnnhấtđólàtàinguyênhảisản
vàtàinguyênrừng.
Tàinguyênhảisản:donướctacóvùngbiểnrộng,lạilàvùngbiểnnóngnêncótrữlượng
hảisảnkhálớnvớitổngtrữlượnghảisảntừ33,5triệutấn/năm.Trongđókhảnăngcóthể
đánhbắtđượctừ1,21,4triệutấn/nămvàsảnlượngđánhbắtthựctếhiệnnayđược700
ngàntấncávà5060ngàntấntôm,mực.
Tàinguyênrừngcónhữngđặcđiểmchínhsau:
+Rừngnướctalàrừngnhiệtđớiẩmthườngxanh,nhiềutầng(cóthểtừ35tầng)vớidây
leochằngchịt.

+Rừngnướctacósinhkhốilớntrungbìnhđạttừ2030tấnkhô/ha/năm.
+Rừngnướctacấutrúchệsinhtháirấtphứctạpvìđólàrừngnhiềutầngnênrấtmỏng
manh.Vìvậynếukhaithácbừabãithìnhanhchóngbịcạnkiệt.
+Rừngnướctaphânhoárấtrõtheochiềucao:
•ởđộcaodưới500600mlàrừngnhiệtđớiẩmvớicácloàithựcvật,độngvậtrấtphong
phúđiểnhìnhlàcácloàicâyhọdầu:dổi,de,chòchỉ,hồđào…màđiểnhìnhnhưrừngCúc
Phương,rừngBaBể.Cònđộngvậtrấtphongphúbởinhiềuloàithú,nhiềuloàichim:hổ,bò
tót,voi,têgiác…
•Từđộcao6001600mlàđairừngcậnnhiệtđớivớicácloàithựcvậtđiểnhình:cácloàilá
kim(thông,pơmu).Cònđộngvậtvẫncònkháphongphúnhưngchủyếulàcácloàichồn,
cáo,chim…
•Từđộcao16002400mlàđairừngpháttriểntrênđấtmùnAlittrongđócácloàithựcvật
thìnghèonànchủyếulàcácloàithiếtxam,đỗquyên.Cònđộngvậtrấtnghèonànvàởđai
rừngnàyđãxuấthiệnrừngphấnrêutrêncaohơnnữathìkhôngcònrừng.
•Ngoài3đairừngnêutrênnướctacònmộtsốloạirừngkhácnữađólàrừngngậpmặnven
biểnvớinhiềuloàisú,vẹt,bần,đước…nhiềuloàichim,ongmậtvàhảisảnmàtậptrung
diệntíchlớnnhấtởrừngchàmUMinh(CàMau);rừngpháttriểntrênnềnđávôivớicác
loàithựcvậtchủyếulàgỗ,trai,nghiến,ôrô…Cònđộngvậtchủyếulàsơndương,hươu;
rừngSavanchuôngbụipháttriểntrênnhữngvùngđấtkhôhạnởNThuậnvàBThuậnvới
cácloàithựcvậtchủyếulàcâybụi,câygai,cỏ…Cònđộngvậtchủyếulàchimsẻvàcác
loàigặmnhấm.
•Sựchứngminhtrênchứngtỏtàinguyênsinhvậtnướctarấtđadạngvàrấtgiàuvềnguồn
gen.Nhưngdonhiềunămbịconngườikhaithácbừabãinêntàinguyênsinhvậtnướcta
đangcóxuthếsuythoáivàcạnkiệtnhanh.
*Nhữnggiátrịcủatàinguyênsinhvậtvớipháttriểnkinhtế,xãhộivàmôitrường.
Giátrịvớipháttriểnkinhtế:
+Trướchếtdotàinguyênsinhvậtnướctarấtphongphú,đadạngvàrấtgiàuvềnguồngen
nhưcácsốliệunêutrên.Trướchếtđólàcáccơsởtaoranhiềunguồnnguyênliệusinhvật
đểpháttriểnnhiềungànhcôngnghiệpkhaithácvàchếbiếnnhư:khaithácgỗlâmsản,chế
biếnbộtgiấy,sảnxuấtxenlulô…

+Tàinguyênsinhvậtnướctacónhiềuloàirấtquý,cógiátrịthươngmạicao.
•Tacónhiềuloàithúquýnhưvoi,bòtót,têgiác,trâurừng…
•Tacónhiềuloàigỗquý:đinh,lim,sến,táu,cẩmlai,gụ,mật,giánghương;nhiềuloàilâm
sảnquýkhácnhưsong,mây,mộcnhĩ,sanhân.
•Nhiềuloàichimquýnhư:yến,côngtrĩ,gàlao,sếncổtrụi;nhiềuloạihảisảnquýnhưcá
thu,cáchim,tômhùm,đồimồi,traingọc
•Nhiềuloạidượcliệuquý:tamthất,sâmquy,đỗtrọng,hàthủô…
Nhữngnguồntàinguyênsinhvậtnàykhôngnhữngcógiátrịtolớnởthịtrườngtrongnước
màcòncógiátrịtolớnvớixuấtkhẩuthươngmại.
Giátrịđốivớimôitrường.
+Tàinguyênsinhvậttrướchếtlàtàinguyênrừngcógiátrịtolớntrongviệcphònghộđólà
rừngđầunguồn,rừngvenbiển.Trongđórừngđầunguồncótácdụngđiềutiếtmựcnước
ngầmhạnchếlũlụtđồngbằng.Cònrừngvenbiểncótácdụngchốngbão,cátbay,cátlấn,
sóilởbờbiểnvàchốngnướcmặnngàycànglấnsâuvàođấtliền.
+Rừngcótácdụngchốngxóimònđất,giữcânbằngnước,chốnggiólạnh,chốnggió
nóng.
+Tàinguyênsinhvậtnóichungcógiátrịtolớntrongviệcgiữcânbằnghệsinhtháitạora
cảnhquanthiênnhiêntrongsáng,đồnghoámôitrườngcólợichoviệcnângcaosứckhoẻ
vàđờisốngtinhthầnchoconngười.
Câu7:Hãychứngminhtàinguyênthiênnhiênnướctađadạngnhưngđangcóxu
thếsuythoáinhanh.Hãynêunhữngbiệnphápbảovệ,cảitạotàinguyênvàmôi
trườngnướcta.
*Tàinguyênthiênnhiênnướctađadạng:
Tàinguyênthiênnhiênnướctarấtđadạngvàsựđadạngấythểhiệnởsựđadạngcủamỗi
loạitàinguyên.Sựđadạngnàythểhiệncụthểnhưsau:
Tàinguyênkhíhậunướctarấtđadạngvìnềnkhíhậuchungcủacảnướclàkhíhậunhiệt
đớiẩmgiómùavớinhiệtđộtrungbìnhnămtừ2227độCnhưnglạirấtphânhoásâusắc
theomùa,theohướngBắcNamvàtheođộcao.TrongđóriêngmiềnBắclạicómùađông
lạnhtừT11T4.CònmiềnNamnóng,nắngquanhnămvàtrênđộcaohơn1000mthìcó
khíhậucậnnhiệtđớivàônđớimátlạnhquanhnăm.Đặcđiểmkhíhậuđadạngnàycho

phépnướctapháttriểnđượcmộthệthốngcâytrồngvậtnuôicũngrấtđadạngvớinhiềuvụ
quanhnăm.
Tàinguyênđấtcũngrấtđadạngvềloạihìnhvới64loạiđấtkhácnhauvà13nhómđất
chínhtrongđócó2nhómđấtquantrọngnhấtlà:nhómđấtphùsavànhómđấtferalit.
Trongđómỗinhómđấtlạigồmrấtnhiềuloạiđấtkhácnhaumàđiểnhìnhlàđốivớinhóm
đấtphùsalàđấtphùsangọt,phùsangậpphèn…Trongđóđấtferalitcũnggồmnhiềuloại
như:feralitđỏvàng,đấtđỏbazan…Mỗiloạiđấtđóđềucótínhchất,đặcđiểmvàgiátrị
khácnhauvìvậymànướctacóthểsảnxuấtđượcmộthệthốngcâytrồngrấtđadạngvới
nhiềucâydàingàyvànhiềucâyngắnngày.
Tàinguyênnướcsôngngòicũngrấtphongphúnhưnglạidiễnbiếntheomùavàphânhoá
rấtrõtừBắcvàoNam:TrongkhisôngngòimiềnBắcvàNamBộcómùalũtừT6T9và
mùacạntừT11T4thìsôngngòimiềnTrunglạicómùalũtừT9T11+T12vàmùacạn
từT1T5.
Tàinguyênsinhvậtcủanướctarấtphongphú,rấtđadạngvàrấtgiàuvềnguồngenvới
trên14000loàithựcvật,trên11000loàiđộngvậttrongđócónhiềuloàirấtquývàcógiátrị
thươngmạicaođiểnhìnhlànhiềuloạigỗquý:đinh,lim,sến,táu…Vềthựcvậtcónhiềuloại
hảisảnquý:cáthu,cáchim,tômhùm…vàđặcbiệtlàtàinguyênrừngnhiệtđớiẩmcósinh
khốilớntốcđộtăngtrưởngnhanhvàlạiphânhoárấtrõtheochiềucao.Cácnguồntài
nguyênsinhvậtđanglàcơsởtolớnđểtạoranhiềunguồnnguyênliệuđểpháttriểnnhiều
ngànhcôngnghiệpchếbiếnvàcógiátrịtolớntrongviệcbảovệmôitrườngsinhthái.
Tàinguyênkhoángsảnnướctacũngrấtđadạngvềloạihìnhvới80loạikhoángsảnkhác
nhau,vớihơn3000mỏlớn,nhỏtrongđóđặcbiệtcómộtsốloạikhoángsảncótrữlượng
khálớnnhưdầumỏ,khíđốt,thanđávàđặcbiệtmộtsốloạivậtliệuxâydựng:đávôi,cát
thuỷtinhthìrấtphongphú.Cácnguồntàinguyênkhoángsảnnàyđanglàcơsởđểtạora
nhiềunguyênliệukhoángchấtphụcvụchosựnghiệpcôngnghiệphoá,hiệnđạihoáởnước
ta.
Sựchứngminhtrênchứngtỏtàinguyênmôitrườngnướctakhôngnhữngrấtđadạngmà
cònlàmộttổngthểtựnhiênnhiềuhình,nhiềuvẻvớinhiềugiátrịkinhtế,môitrườngkhác
nhau.
*Tàinguyênmôitrườngđangsuythoáinhanh:

Suythoáivềcácnguồntàinguyênmôitrườngnướctalàdonhữngnguyênnhânchính
sau:
+Doconngườinhiềunămquađãkhaitháccácnguồntàinguyênthiênnhiênrấtbừabãibởi
ducanhducư,đốtnương,làmrẫy,phárừng…
+DoNhànướctakhaitháccácnguồntàinguyênthiênnhiênkhôngtuântheoquyhoạchvà
quytrìnhcôngnghệquốcgiatrongđóđãkhaithácvượtquákhảnăngphụchồicủacác
nguồntàinguyênsinhvật.
+Donhândântatiếnhànhcảitạođồngruộngnhưlàmthuỷlợi,khaihoangvàbónnhiều
phânhoáhọc,phunthuốctrừsâudẫnđếntàinguyênđấtnướckiệtquệmàcònônhiễm
nặng.
+Doquátrìnhcôngnghiệphoávàđôthịhoáđãthảivàomôitrườngnước,khôngkhívà
đấtnhiềuchấtđộccôngnghiệpgâyônhiễmmôitrường.
Nhưvậysựsuythoáivềtàinguyênmôitrườngnướctalàdoảnhhưởngtổnghợpcủacác
nguyênnhânnêutrên.
Suythoáivềtàinguyênrừng:
+SuythoáivềSrừng:1943cảnướccó14trharừngthì1975chỉcòn5trharừngvàđến
1990nhờtrồngthêmrừngmớicảnướcmớicókhoảng9trharừng.Nhưvậytrong50năm
khaithácrừngnướctađãmấtđi5trharừng.Chonênđộchephủrừngtrungbìnhcủa
nướctahiệnnaychỉcòn27,7%.TrongđónguyênkhuvựcTâyBắc(LaiChâu,SơnLa,
HoàBình)chỉcòntừ810%.
+Suythoáivềchấtlượngrừng:Nếu1943trong14trharừngcó10trhalàrừnggiàu(sinh
khốitrungbìnhtừ10150m3/ha)thìđến1990Srừnggiàunàychỉcònlại613ngànha.
ĐồngthờiSrừnggiàuđócònlạichủyếuởtrênnúicao,gầnbiêngiớirấtkhókhaithác
hoặckhôngthểkhaithácđược.Srừngcònlạihầuhếtlàrừngnghèo,rừngthứsinhvàrừng
mớitrồngítcógiátrịkinhtế.
+Suythoáivềtàinguyênđất:nhưchúngtađãbiếttổngSđấtcủanướctalà33,1trha
trongđóchỉcókhoảng20%làđấttốtmàchủyếulà3trhađấtphùsangọt,3,3trhađất
đỏbazan…cònlạihơn6trhađấtN2làđấtxấucầncảitạo:3trhađấtngậpmặn,phèn;2,8
trhađấtbạcmàu;72ngànhađấtlầy,thụt;35ngànhađấtkhôhạnvà500ngànhađấtcát
trắng…NhữngloạIđấtxấunàykhôngnhữngkhócảitạomàlạicóxuthếmởrộngdầnvềS

doquátrìnhkhaithácsửdụngcácnguồntàinguyênnướctangàycàngbừabãimàbiểu
hiệnởcảnướchiệnnaycókhoảng10trhađấttrốngđồitrọc.
+Suythoáivềtàinguyênsinhvậttrêncạn:hiệnnaytheothốngkêcủacácnhàsinhvậtcho
biếtởnướctađangcó500loàithựcvật,85loàithú,63loàichim,54loàiđộngvậtcó
xươngsốngđangmấtdầntrongđócó100loàIthựcvật,83loàithú,60loàichim,40loài
độngvậtxươngsốngđangcónguycơtuyệtchủng.
+Suythoáivềsinhvậtdướinước:hiệnnayởnướctađangcó37loàicánướcngọt,38loài
cánướcmặnđangcạnkiệtnhanhđặcbiệtnhiềuloạihảisảncókíchcỡlớn,cógiátrị
thươngmạicaonhưcáthu,chim,ngừ,gúngthìđãvàđangtuyệtchủng.
Quachứngminhtrêntakhẳngđịnhtàinguyênmôitrườngnướctađãvàđangsuythoái
nhanhtrongđócónhiềuloàiđangcónguycơtuyệtchủng.
*Nhữngbiệnphápcảitạo:
Bảovệtàinguyênrừng:
+Trướchếtcầnphảiđẩymạnhtrồngrừngvàsaunăm2000cảnướctaphấnđấutrồng
được5trharừng.Trongviệctrồngrừngphảimởrộnghợptácquốctếđểthuhútcác
nguồnvốnquốctếmàđiểnhìnhlàvốntrồngrừngtừPAM.Còntrongnướcthìphảiđẩy
mạnhchươngtrình327(chươngtrìnhphủxanh,đấttrống,đồitrọc).
+Phảikếthợpchặtchẽgiữatrồngrừng,tubổrừng,bảovệrừngcùngvớithựchiệntriệtđể
chínhsáchgiaođất,giaorừngđếntừnghộnôngdânvàtạochođấtcóchủ.