HOÛI & ÑAÙP
TAÏI VIEÄT NAM
Lời nói đầu
Thuốc lá là nguy cơ lớn nhất đối với sức khoẻ con người và là nguyên nhân hàng
đầu dẫn đến tử vong sớm trên toàn thế giới. Các nghiên cứu cho thấy hơn 90% các ca
ung thư phổi, 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính do sử dụng thuốc lá gây ra.
Thấy được tầm quan trọng của công tác phòng chống tác hại thuốc lá, từ năm
2000 chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 12/NQ-CP về chính sách quốc gia phòng
chống tác hại thuốc lá. Lãnh đạo Đảng và Nhà nước đã chỉ đạo Bộ Y tế phối hợp với
các Bộ ngành, các tổ chức chính trị xã hội và các tỉnh thành phố tăng cường công tác
truyền thông, giáo dục sức khỏe nhằm nâng cao nhận thức cho cộng đồng về tác hại
của việc hút thuốc, vận động cộng đồng xây dựng các mô hình không khói thuốc; ban
hành các văn bản chỉ đạo và hướng dẫn thực hiện công tác phòng chống tác hại thuốc
lá. Các hoạt động này bước đầu đã đạt những kết quả khả quan.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn là một trong 15 nước có tỷ lệ nam giới trưởng thành
hút thuốc cao trên thế giới. Trong khi xu hướng mắc các bệnh lây nhiễm giảm thì các
bệnh không lây nhiễm gia tăng nhanh chóng. Các bệnh có nguyên nhân chính từ sử
dụng thuốc lá như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính ung thư phổi…
là những nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong ở cả nam và nữ, với gần 11% tổng số
ca tử vong ở nam giới Việt Nam là do các bệnh liên quan đến thuốc lá.
Điều này cho thấy nhiệm vụ phòng chống tác hại thuốc lá trong thời gian tới
vẫn còn nhiều thách thức. Để góp phần thực hiện thành công mục tiêu bảo vệ sức khỏe
cộng đồng, thực hiện tốt các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, Việt Nam cần
sớm ban hành Luật Phòng chống tác hại thuốc lá có nội dung mạnh mẽ và toàn diện,
tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động PCTH thuốc lá và cần có sự đầu tư thích đáng hơn
nữa về nguồn lực cho công tác phòng chống tác hại của thuốc lá.
Tài liệu này cung cấp một số thông tin về các biện pháp phòng chống tác hại
thuốc lá hiệu quả, các bài học kinh nghiệm trong PCTH thuốc lá của các nước trong
khu vực và trên thế giới. Chúng tôi hy vọng rằng tài liệu này sẽ cung cấp những thông
tin hữu ích cho đại biểu Quốc hội, các nhà hoạch định chính sách và những người quan
tâm đến công tác phòng chống tác hại thuốc lá bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn mọi ý kiến đóng góp cho nội dung tài liệu để
giúp chúng tôi hoàn thiện tài liệu trong lần tái bản sau.
Ban soạn thảo
Tài liệu này được xây dựng với sự hỗ trợ kỹ thuật
của cán bộ Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam
PHẦN I. TÁC HẠI CỦA HÚT THUỐC VÀ HÚT THUỐC THỤ ĐỘNG
1. Táchạicủathuốcláđốivớisứckhỏecủangườihútthuốcnhưthếnào?
2. Thếnàolàhútthuốcthụđộng,hútthuốcthụđộnggâyracácbệnhgì?
3. MỗinămcóbaonhiêungườitửvongvìhútthuốclátrênthếgiớivàtạiViệtNam
4. ChiphícủaxãhộichoviệchútthuốctạiViệtNamvàcácnướckháclàbaonhiêu?
5. Cómộtsốbàibáođưatinvềviệcthuốclácónhiễmcácchấtphóngxạ?Vấnđềnày
lànhưthếnào?
PHẦN II. THỰC TRẠNG HÚT THUỐC VÀ HÚT THUỐC THỤ ĐỘNG TẠI VIỆT NAM
6. TìnhhìnhsửdụngthuốclátạiViệtNamnhưthếnào?
7. ThựctrạnghútthuốcthụđộngtạiViệtNamnhưthếnào?
PHẦN III. CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ HIỆU QUẢ
8. MụctiêucủaLuậtPhòngchốngtáchạithuốclá
9. NhữngnộidungchínhquyđịnhtrongdựthảoLuậtPhòngchốngtáchạithuốclácủa
thuốclátạiViệtNamlàgì?
Quy định về môi trường không khói thuốc
10. Tạisaophảithựcthimôitrường100%khôngkhóithuốc?
11. Kinhnghiệmcủacácnướctrongthựchiệnmôitrườngkhôngkhóithuốcnhưthếnào?
12. Liệuquyđịnhcấmhútthuốcnơilàmviệccókhảthikhông?
13. Liệuviệccấmhútthuốctạinơicôngcộngtrongnhà,nơilàmviệctrongnhàvàtrên
phươngtiệngiaothôngcôngcộngcóviphạmnhânquyềnkhông?
Quy định về in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh
14. Tạisaocầnincảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhtrênvỏbaothuốclá?
15. Cóbaonhiêuquốcgiađãthựchiệncảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnh?
16. Incảnhbáosứckhỏecólàmtăngbuônlậuhaykhông?Cólàmngườitiêudùng
chuyểnsangsửdụngthuốclálậukhôngincảnhbáosứckhỏekhông?
17. HiệuquảtruyềnthôngcủaCảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhtrênvỏbaothuốclánhư
thếnào?
18. TạisaoFCTCchỉquyđịnhdiệntíchcảnhbáochiếm30%diệntíchvỏbaochínhmà
VNlạiđềxuấtthựchiệnmức50%?
Quy định về thành lập Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá và
nâng cao sức khỏe cộng đồng
19. NguồnkinhphíhiệnnaychocáchoạtđộngphòngchốngtáchạithuốclátạiViệtnam
nhưthếnào?
NỘI DUNG TRANG
7
8
8
9
10
10
11
12
14
17
18
18
18
19
19
19
19
19
21
22
22
23
23
23
23
MỤC LỤC
20. YêucầuthựctiễnvềnguồnlựcđểthựchiệncôngtácPCTHthuốclátrongthờigiantới?
21. Kinhnghiệmcủacácnướcđểtạonguồnkinhphíbềnvữngchohoạtđộngphòng
chốngtáchạithuốclá?
Quy định về cấm đóng gói bao thuốc lá nhỏ dưới 20 điếu
22. Tạisaocầncấmđóngbaogóinhỏdưới20điếu?
Quy định về tăng thuế thuốc lá
23. TăngthuếthuốclácóảnhhưởngthếnàođốivớinguồnthungânsáchcủaChínhphủ?
24. LiệuviệcChínhphủtăngthuếthuốclácótácđộngkhôngcôngbằngtớinhữngngười
cóthunhậpthấp?
25. MộtsốngườinóirằngtăngthuếthuốclálànguyênnhângâybuônlậuthuốcláởViệt
Nam.Điềuđócóđúngkhông?
26. BiệnpháphiệuquảđểkiểmsoátbuônlậuthuốclátạiViệtNamlàgì?
PHẦN IV. MỘT SỐ CÂU HỎI KHÁC
27. CôngướcKhungvềPCTHTLlàgì?MụctiêuvànhữngnộidungchínhcủaCông
ướcKhunglàgì?
28. CáctàiliệuHướngdẫnthựchiệnCôngướcKhungnhằmmụctiêugì?
29. Chiphí-hiệuquảcủacácbiệnphápPCTHTLdoWHOđềxuấtnhưthếnào?
30. KhuyếncáocủaWHOvềthựcthihiệuquảLuậtPCTHTL?
31. LiệuviệcPCTHTLcólàmtăngthấtnghiệphaykhông?
32. Liệuviệclàmvàthunhậpcủanôngdântrồngthuốclácóbịảnhhưởngtừviệcban
hànhluậtPCTHTLmạnhhaykhông?
33. TạisaoWHOlạikhuyếncáokhôngnênincácconsốvềhàmlượngchấthắcín
(TAR)vàNicotinetrênvỏbaothuốclá?
34. Khibỏthuốc,mộtsốngườisẽtăngcân.Liệuviệcnàycólàmtăngthêmnguycơbệnh
timmạch?
35. Điềutrịcainghiệnthuốclásẽđòihỏinguồnlựcđángkểchoviệctưvấnvàchiphí
chothuốccainghiện.ViệtNamnênhuyđộngnguồnchiphíchodịchvụcainghiệnthuốc
lánhưthếnào?
PHẦN V. THÔNG TIN THAM KHẢO VỀ TÌNH HÌNH SỬ DỤNG THUỐC LÁ VÀ
CÁC QUY ĐỊNH VỀ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ CỦA CÁC NƯỚC ASEAN
NỘI DUNG TRANG
24
24
25
25
26
26
27
27
28
29
32
32
33
33
33
37
37
37
37
39
Phần I
TÁC HẠI
CỦA HÚT THUỐC
VÀ HÚT THUỐC
THỤ ĐỘNG
8
Thuốclálàmộttrongcácnguyênnhânchínhgâyracácbệnhkhôngtruyềnnhiễm.Cụthể,tínhchung
trênthếgiớithuốclágâyra90%cáctrườnghợpungthưphổi,75%cáctrườnghợpphổitắcnghẽn
mãntínhvà25%cáctrườnghợpbệnhtimthiếumáucụcbộ
(2)
.TheoướctínhởHoaKỳthuốclálà
nguyênnhâncủakhoảng30%cáctrườnghợptửvongdobệnhungthư.
2. Thế nào là hút thuốc thụ động, hút thuốc thụ động gây ra những bệnh gì?
* Hútthuốcthụđộnglàhítphải(haycòngọilàphơinhiễm)khóithuốctừđầuđiếuthuốcđang
cháyhoặckhóithuốcdongườihútthuốcphảra.Khóithuốcthụđộngchứahàngnghìncáchóachất,
trongđócóítnhấtlà250chấtlàchấtgâyungthưhaychấtđộchại
(3)
(Hình2).
Hútthuốcthụđộngcóthểgâynênnhiềubệnhnguyhiểmởcảngườilớnvàtrẻem.
* Ởngườilớnhútthuốcthụđộnggâyungthưphổi,cácbệnhvềtimmạch,ungthưvú,bệnh
độngmạchvành,xơvữađộngmạch,gâycáctriệuchứngkíchthíchđườnghôhấp,tăngnguycơđẻ
nonvàtrẻnhẹcân.
1. Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe của người hút thuốc như thế nào?
Thuốclágâyrakhoảng25cănbệnhkhácnhauchongườihútthuốctrongđócónhiềubệnhnguy
hiểmnhưungthư,bệnhtimmạch,bệnhhôhấp,vàảnhhưởngtớisứckhỏesinhsản
(1)
.Hútthuốcở
phụnữmangthaigâycácảnhhưởngnghiêmtrọngtớisứckhỏecủacảbàmẹcũngnhưthainhi.Các
cănbệnhchínhđượcminhhọatronghìnhdướiđây(Hình1).
Áp phích của WHO về các bệnh do hút thuốc
Source: WHO 2001
Rụng tóc
Cao răng, sâu răng
Ung thư da
Khí phế thũng
Bệnh vẩy nến
Đục nhân mắt
Nếp nhăn
Điếc
Loãng xương
Bệnh tim mạch
Biến dạng tinh trùng
Loét dạ dày
Ung thư phổi và cơ quan
khác
Ung thư tử cung và xẩy
thai
Bệnh Buerger (Bệnh viêm tắc
mạch máu chi)
Chuyển màu da ngón tay
Hình 1: Tranh áp phích của WHO về các bệnh do hút thuốc gây ra
HỎI & ĐÁP VỀ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ TẠI
9
TÁC HẠI CỦA HÚT THUỐC VÀ HÚT THUỐC THỤ ĐỘNG
* Ởtrẻem,hútthuốcthụđộngcóthểgâyviêmđườnghôhấp,hen,viêmtaigiữa,độttửởtrẻsơ
sinh(SID),kémpháttriểnchứcnăngphổivàlàmtăngnguycơmắcnhiềuloạibệnhkhác
(4)
.
3. Mỗi năm có bao nhiêu người tử vong vì hút thuốc lá trên thế giới và tại Việt Nam?
Trêntoàncầu,mỗinămsửdụngthuốclágâytửvongtrên5triệungười.Consốnàysẽtăngthànhtrên
8triệungườimộtnămvàonăm2020.Nếucácbiệnphápphòngchốngtáchạithuốcláhiệuquảkhông
đượcthựchiệnthìtrongthếkỷnàythuốclásẽgiếtchết1tỷngười.
(1)
TạiViệtNam,mỗinămsửdụngthuốclágiếtchếthơn40.000người
(5)
(Biểuđồ1).Điềunàycónghĩa
làmỗingàycóhơn100ngườichếtvìnhữngbệnhdohútthuốcgâynên.Consốnàysẽtănglênthành
70.000ngườimộtnămvàonăm2030.
Biểu đồ 1: Tử vong do thuốc lá, HIV/AIDS và Tai Nạn Giao Thông năm 2010.
Nguồn: Levey và CS; UBAT giao thông và Cục phòng chống HIV/AIDS.
Hình 2: Minh họa về các thành phần trong khói thuốc
10
4. Chi phí của xã hội cho việc hút thuốc tại Việt Nam và các nước khác là bao nhiêu?
* Thuốclágâyrachiphíkhổnglồchochămsócytếchonhữngngườibịbệnhdohútthuốclá,
cộngthêmvớitổnphídogiảmnăngsuấtlaođộng,dohỏahoạnvànhữngtổnhạichomôitrường.
Trêntoànthếgiớiướctínhmỗinămthuốclágâyrathiệthạikhoảng500tỷđôlaMỹ.
* Theoướctínhtrongtổngsốcácvụhỏahoạntrênthếgiớithìnguyênnhândohútthuốcchiếm
10%
(2)
.Mỗinămthuốclágâyrakhoảng1,1triệuvụcháy,17,300catửvong,60,000cathươngtích
và27tỷUSDtổnthấttàisản.ChỉriêngtạiMỹnăm2005,hútthuốcgâyra82.400vụhỏahoạnlàm
chết800người,bịthương1660ngườivàthiệthại575triệuUSDtàisản.
(2)
* TạiViệtNam:theomộtnghiêncứucủatrườngĐạihọcYHàNộiướctínhchiphíchămsócvà
điềutrịcho3cănbệnhdosửdụngthuốclágâyra(Bệnhungthưphổi,bệnhviêmphổitắcnghẽnmãn
tĩnhvànhồimáucơtim)làhơn2.304 tỷ đồngnăm2007
(7)
.Đâymớichỉtínhchiphítrựctiếp3bệnh
trongsố25cănbệnhdothuốclágâyra.Nếutínhcảchiphígiántiếpgâyrachoxãhộidobệnhtậtvà
tửvongsớmvàtínhđủcáccănbệnhthìconsốtổnthấtsẽcaohơnrấtnhiều.
* Bêncạnhđó,cáchộnghèocóngườihútthuốcsẽbịmấtmộtkhoảnđángkểtrongthunhậpkhiêm
tốncủahọvàoviệcmuathuốclá.Trungbìnhởcácnước,cáchộnghèocóngườihútthuốcphảitiêu
tốntừ3%đến15%thunhậpcủacảhộgiađìnhchothuốclá
(6)
.
* CáchộnghèotạiViệtNamphảitiêutốnkhoảng5%thunhậpcủagiađìnhvàothuốclá
(8)
.Ởnhững
hộnày,khoảntiềnmuathuốcláthậmchícaohơnkhoảntiềnchichoytếhaychogiáodục.Nếungườihút
thuốcnghèobỏthuốc,họsẽcónhiềutiềnhơnđểmuathứcănhoặcđểtrảtiềnhọcchoconcáicủamình.
5. Có một số bài báo đưa tin về việc thuốc lá có nhiễm các chất phóng xạ? Quy mô
của vấn đề này là như thế nào?
* Sựônhiễmcácchấtphóngxạtừthuốclálàvấnđềnghiêmtrọngcủaytếcôngcộngtrongthời
giangầnđây.TheoCụcBảovệMôitrườngcủaMỹ:“Chotớinay,lượngphóngxạlớnnhấtmàcông
chúngnhiễmphảilàtừviệchútthuốc.Trongkhikhóithuốckhôngphảilànguồnchiếurachấtphóng
xạ,nhưngkhóithuốcchứalượngnhỏcácchấtphóngxạmàngườihútthuốcđưavàophổicủamình
khihítkhóithuốc.Cácchấtphóngxạvàocácphếnangphổivàquathờigiansẽtíchtụthànhlượng
phóngxạlớn”
(9)
.
* LácâythuốclácóđặctínhlàchúnggiữvàtíchtụcácchấtphóngxạdướidạngRadon,cácradon
nàyđượcthảiratừphânhóahọchayđấtbịnhiễmphóngxạ(Lácủacácloạicâykháckhôngcótính
chấtnày).Haichấtgâyphóngxạchínhgâyônhiễmtrongkhóithuốclálàchì-210vàpolonium-210.
Chấtphóngxạsẽtíchtụtrongphổicủangườihútthuốcởnồngđộtậptrungngàycàngcaotheolượng
khóithuốcônhiễmhítvào.Ướctínhkhihúttrungbìnhnửabaothuốcmộtngàythìliềuchấtphóngxạ
trongcơthểngườihútthuốcphảichịutươngđươngvớiviệcphảiđichụpX-quangtừ300dến2000
lầnmỗinăm(tùythuộcvàoloạimáychụpX-quang).Điềunàylàmsángtỏhơncơchếtạisaothuốc
lálạigâyungthưphổivàcácbệnhungthưkhác(theoWHO).
HỎI & ĐÁP VỀ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ TẠI
Phần II
THỰC TRẠNG
HÚT THUỐC
VÀ HÚT THUỐC
THỤ ĐỘNG
12
HỎI & ĐÁP VỀ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ TẠI VIỆT NAM
6. Tình hình sử dụng thuốc lá ở Việt Nam như thế nào?
* TheoướctínhtừcuộcĐiềutrahútthuốcởngườitrưởngthành(từ15tuổitrởlên)năm2010
(GATS2010),trongnhữngngườitrưởngthànhtỷlệhútthuốcláởnamgiớilà47,4%ởnữgiớilà
1,4%(Biểuđồ2),tổngcộngcótrên15triệungườilớnhiệnđanghútthuốclá,thuốclào
(10)
.Khoảng
69,0%nhữngngườihútthuốchúttừ10điếuthuốclátrởlênmỗingày.
Tỷ lệ hút thuốc lá điếu theo giới:
Biểu đồ 2. Tỷ lệ hút thuốc lá điếu theo giới tại Việt Nam, năm 2010
Biểu đồ 3: Tỷ lệ hút thuốc theo nhóm tuổi ở người trưởng thành (GATS 2010)
Tỷ lệ hút thuốc theo nhóm tuổi (GATS 2010):
* Tỷlệhútthuốccaonhấttrongnhómtuổitừ25đến64,vớitỷlệlêntớigần60%(Biểu3).
13
THỰC TRẠNG HÚT THUỐC VÀ HÚT THUỐC THỤ ĐỘNG
Tỷ lệ hút thuốc trong giới trẻ:
* Tronggiớitrẻđộtuổi15-24,tỷlệhútthuốctươngứngnamlà26,1%vànữlà0,3%.Tỷlệchung
là13,3%(Biểu4).
* Trongnhómhọcsinhởđộtuổi13đến15,thìtỷlệhúttheoĐiềutratoàncầuvềhútthuốccủa
tronggiớitrẻ(GYTS2007),ởnamhọcsinhlà6,5%vànữhọcsinhlà1,2%.
(11)
Tỷ lệ hút thuốc theo nghề nghiệp (GATS 2010):
* TheonhómnghềnghiệpthìtỷlệhútthuốccaonhấttrongnhómnhữngngườilàmnghềLâm-
Ngưnghiệp,tiếpđếnlàXâydựng-Mỏ(Biểuđồ5).
Biểu đồ 4: Tỷ lệ hút thuốc nhóm tuổi 15-24 (GATS 2010).
Biểu đồ 5: Tỷ lệ hút thuốc theo nhóm nghề nghiệp và giới
14
HỎI & ĐÁP VỀ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ TẠI VIỆT NAM
* Trongsinhviênykhoanămthứ3,có20,7%sinhviênnamvà2,7%sinhviênnữhútthuốc(Điều
tratoàncầuvềhútthuốctrongsinhviênykhoa,2003).
* Trongnhómgiáoviên,có21,5%giáoviênnamvà1%giáoviênnữhútthuốc.(Điềutratoàncầu
vềhútthuốctronggiáoviênphổthôngtrunghọc2003).
2. Thực trạng hút thuốc thụ động ở Việt Nam như thế nào?
* 73,1%nguờikhônghútthuốc(bằng33triệungười)bịhútthuốcthụđộngtạinhà
* 55,9%ngườilaođộng(trên5triệungười)bịhútthuốcthụđộngtạinơilàmviệc(Biểu6,7).
Biểu đồ 6: Tỷ lệ người trưởng thành hút thuốc thụ động tại nhà
Biểu đồ 7: Tỷ lệ người trưởng thành hút thuốc thụ động tại nơi làm việc
15
THỰC TRẠNG HÚT THUỐC VÀ HÚT THUỐC THỤ ĐỘNG
* TheođiềutraYtếquốcgia2001-2002cótớitrên70%trẻemdưới5tuổisốngtrongcácgia
đìnhcóngườihútthuốc.
(12)
* Theokếtquảđiềutrahútthuốctronghọcsinh13-15tuổitiếnhànhnăm2007thìcótớigần60%
họcsinhnhómtuổinàythườngxuyênbịhútthuốcthụđộngtạinhàvàtrên70%bịhútthuốcthụđộng
tạinơicôngcộng(Biểu8).
(13)
Biểu đồ 8: Tỷ lệ hút thuốc thụ động trong nhóm học sinh 13-15 tuổi, GYTS 2007.
16
17
TÁC HẠI CỦA HÚT THUỐC VÀ HÚT THUỐC THỤ ĐỘNG
Phần III
CÁC BIỆN PHÁP
PHÒNG CHỐNG
TÁC HẠI THUỐC LÁ
HIỆU QUẢ
18
HỎI & ĐÁP VỀ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ TẠI VIỆT NAM
18
8. Mục tiêu của Luật Phòng chống tác hại thuốc lá là gì?
Sửdụngthuốclágâyranhữnghậuquảlâudài,nặngnềđếnsứckhỏecủangườidânvàkinhtế-
xãhội.DođómụctiêucủaLuậtPhòngchốngtáchạithuốclálàthựchiệnthườngxuyên,liêntục
cácbiệnphápgiảmnhucầusửdụngthuốclá,tiếntớikiểmsoátvàgiảmmứccungcấpcácsản
phẩmthuốclá,nhằmgiảmtỷlệmắcvàchếtdocácbệnhcóliênquanđếnthuốclá.
9. Những nội dung chính trong dự thảo Luật PCTHTL của thuốc lá tại Việt Nam
là gì?
DựthảoLuậtPhòngchốngtáchạithuốcláquyđịnhcácbiệnphápchínhlà:
* Quyđịnhcáckhuvựccấmhútthuốclánhư:cơsởytế,trườnghọc,nơilàmviệctrongnhà,nơi
côngcộngtrongnhàvàtrêncácphươngtiệngiaothôngcôngcộng,
* Quyđịnhincảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhtrênbaobìcácsảnphẩmthuốclá.
* Quyđịnhcấmquảngcáokhuyếnmạicácsảnphẩmthuốcládướimọihìnhthức
* Quyđịnhkhôngbánbaogóithuốclánhỏdưới20điếutạithịtrườngtrongnước.
* Cácgiảiphápđểquảnlýchặtchẽnguồncungcấpcácsảnphẩmthuốclávàhạnchếtiếpcậnvới
cácsảnphẩmthuốclá.
* QuyđịnhvềđiềukiệnđảmbảonguồnkinhphíchohoạtđộngPhòngchốngtáchạithuốclávà
đảmbảosựthựcthihiệuquảcủacácquyđịnhluậtnhư:thànhlậpQuỹPhòngchốngtáchạicủathuốc
lávànângcaosứckhỏecộngđồng;Xửlýviphạmphápluậtvềphòngchống,táchạicủathuốclá.
* Biệnpháptăngthuếthuốclálàbiệnpháphữuhiệuđểgópphầngiảmhútthuốc,đặcbiệtlàngăn
ngừathanhniênbắtđầuhútthuốc.ThuếthuốcláhiệnnayđượcquyđịnhtheoLuậtThuếTiêuthụĐặc
biệtvìvậysẽchỉđượcquyđịnhmangtínhnguyêntắctrongluậtnày.
QUY ĐỊNH VỀ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÓI THUỐC
10. Tại sao cần thiết phải thực thi môi trường 100% không khói thuốc?
* Theocácnghiêncứuchothấy:khôngcómộtmứcđộantoànnàođốivớiviệctiếpxúcvớikhói
thuốcthụđộng.ChínhvìvậyWHOkhuyếncáorằng:để bảo vệ sức khỏe cộng đồng khỏi tác hại của
khói thuốc thụ động thì bầu không khí trong nhà phải hoàn toàn không có khói thuốc.
* Việcphânchiakhuvựcdànhriêngngườihútthuốcvàngườikhônghútthuốctrongmôitrường
trongnhà,haylàviệcsửdụnghệthốngthônggió,lọckhíđãđượcchứngminhlàkhôngcóhiệuquả
trongviệcbảovệconngườitrướckhóithuốcthụđộng.
(14)
* ChủtịchnướcCHXHCNViệtNamđãphêchuẩnCôngướcKhungtừtháng11năm2004,và
CôngướcKhungcóhiệulựctừ17tháng3năm2005.Dựatrêncácbằngchứngkhoahọcvàkinh
nghiệmquốctếtốtnhất,cácbênthamgiaCôngướcKhungFCTCđãthôngquaHướngdẫnvềbảo
vệkhỏiphơinhiễmvớikhóithuốcthụđộngtạikỳHộinghịcácBênCôngướcKhungFCTClầnthứ
19
CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ HIỆU QUẢ
2,tổchứcnăm2007.Hướngdẫnnàyđưaracácnguyêntắcvàtiêuchuẩncụthểđểgiúpcácquốcgia
thànhviênCôngướcKhungthựchiệnchínhsách100%môitrườngkhôngkhóithuốctrongvòng5
nămkểtừngàyCôngướccóhiệulựctạinướcđó.
11. Kinh nghiệm của các nước trong thực hiện môi trường không khói thuốc như
thế nào?
* Xâydựngmôitrườnghoàntoànkhôngkhóithuốcđangtrởthànhxuthếchungtrênthếgiới.
Ai-lenlàquốcgiađầutiêntrênthếgiớixâydựngmôitrườngkhôngkhóithuốcnơilàmviệcvànơi
côngcộngtrongnhà.TiếpnốiAi-lenlànhiềunướcnhưNaUy,NewZealand,Italy,Urugoay Tại
Singapore,chínhsáchkhôngkhóithuốccònđượcmởrộngratạicácquánkaraokevàcácnhàhàng.
PhầnlớnlãnhthổcủaCanadavàMỹđãthựchiệnmôitrườngkhôngkhóithuốcthôngqualuậtcủa
LiênBanghoặccủaTiểuBang.TháiLan,Brunei,vàMalaysiacũngđãthựchiệnkhátốtquyđịnh
cấmhútthuốcnơicôngcộngvànơilàmviệctrongnhà.
12. Liệu quy định cấm hút thuốc nơi làm việc có khả thi không ?
* ThựctếtạiViệtNamđãcórấtnhiềucơquan,đơnvịthựchiệntốtviệccấmhútthuốchoàntoàn
trongkhuônviêncơquan,đơnvị.Điềunàychứngminhđâylàchủtrươngđúngđắnvàhoàntoàncó
thểthựchiệnđược.ThựctiễnchothấymộtsốđịaphươngnhưthànhphốHạLong(tỉnhQuảngNinh),
tỉnhHảiDương,tỉnhTiềnGiang,vàmộtsốbệnhviệnnhưbệnhviệnNhiđồngI,bệnhviệnViệtĐức
khilãnhđạoquyếttâmvàủnghộthìkhôngchỉtạicơquan,côngsởmàthậmchítạicảcáckháchsạn
(thànhphốHạLongtỉnhQuảngNinh)quyđịnhcấmhútthuốccũngđượcthựchiệnrấttốt.
13. Liệu việc cấm hút thuốc tại nơi công cộng trong nhà, nơi làm việc trong nhà và
trên phương tiện giao thông công cộng có vi phạm nhân quyền không?
CâutrảlờilàKHÔNG.
* Đốivớiquyềntựdocủangườihútthuốc,họcóthểhútthuốctạicáckhuvựckhôngcóquyđịnhcấm
hoặcởbênngoàinơimàhànhvihútthuốccủahọkhônglàmhạitớisứckhỏecủanhữngngườikhác.
* Chúngtacókhoảng87triệudân,trongđó70triệungườikhônghútthuốc.Nhữngngườikhônghút
thuốccóquyềnđượchítthởmộtbầukhôngkhítronglànhkhôngbịônhiễmbởikhóithuốcthụđộng.
* Việccấmhútthuốc(nơicôngcộng,nơilàmviệctrongnhàvàtrêngiaothôngcôngcộng)đã
đượcquyđịnhtrongcôngướcquốctế-CôngướckhungvềPCTHTL(viêttắtlàFCTC)doWHO
khởixướng,vàcôngướcnàyđếnnayđãđượchơn174quốcgiaphêchuẩn.
* Quyền“Đượchưởngtiêuchuẩnsứckhỏecaonhấtcóthểđạtđược”đượcquyđịnhtrongCông
ướcKhungFCTC,trongHiếnchươngTổchứcYtếThếgiớivàtrongHiệpướcvềQuyềnKinhtế,Xã
hộivàVănhóa.Việcphơinhiễmvớikhóithuốcthụđộngsẽngăntrởquyềncủacôngchúng‘Được
hưởngtiêuchuẩnsứckhỏecaonhấtcóthểđạtđược’củaconngười.
* Việccấmhútthuốctạinơilàmviệctrongnhà,nơicôngcộngtrongnhàvàtrênphươngtiện
giaothôngcôngcộngđãđượctriểnkhaithànhcôngtạinhiềuquốcgiavàthànhphốtrênthế
giới.Tạinhữngnơinày,đạiđasốngườidân,khoảng65%và90%,ủnghộviệccấmhútthuốc
nơicôngcộng.
(15)
20
HỎI & ĐÁP VỀ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ TẠI VIỆT NAM
* TạiViệtNam,cáccuộcđiềutrachothấykhoảng72%đến92%ngườitrưởngthànhủnghộviệc
cấmhútthuốcnơicôngcộng
(16),(17)
vàhơn80%họcsinhlứatuổi13-15ủnghộquyđịnhnày
(18),(19)
.
QUY ĐỊNH VỀ IN CẢNH BÁO SỨC KHỎE BẰNG HÌNH ẢNH
TRÊN VỎ BAO THUỐC LÁ
14. Tại sao cần in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên vỏ bao thuốc lá?
* Việcincảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhđảmbảoquyềncủangườitiêudùngđượcbiếtcácthông
tinchínhxácvềsảnphẩmmàhọsửdụng,nhữnghậuquảđốivớisứckhoẻ,tínhgâynghiệnvànguy
cơbệnhtật,tửvongtừviệcsửdụngcácsảnphẩmthuốclá.NghiêncứucủaWHOnăm2006chothấy
việcincảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhsẽgiúptránhđượckhoảng300đến700catửvongsớmmỗi
nămtrongnhiềuthậpkỷ.Theonghiêncứuvềchiphí-hiệuquảcủaViệnchiếnlượcchínhsáchytế
đãnêutrênthìviệcincảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhtạiViệtNamsẽcóchiphíthấpnhấttrong
cácbiệnphápphòngchốngtáchạithuốclávàhiệuquảlạirấtcao.
* Mộtvấnđềquantrọnghơnlàhiệnnay,độtuổibắtđầuhútthuốccủathanhthiếuniênViệtNamlà
rấttrẻ(13-15tuổi).Ởđộtuổinày,cácemkhôngýthứcđượctínhchấtđộchạicủathuốclá,hútthuốc
chủyếudobắtchướcbạnbèvàngườilớn.Việcápdụngcảnhbáosứckhoẻbằnghìnhảnhsẽgiúpcho
cácemcónhậnthứctốthơnvềtáchạicủaviệchútthuốcvàcácyếutốđộchạicótrongkhóithuốc
vàkhôngbắtđầuhútthuốc.Nhưvậysẽbảovệ
đượcthếhệtrẻkhỏisựtànphádocáccănbệnh
dothuốclágâyratrongtươnglai.
* Cảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhlàkênh
giáodụccóhiệuquảvàchiphíthấpbởivìtất
cả những người hút thuốc sẽ đều nhìn thấy
thôngđiệpnàymỗikhihọmởbaothuốc.
* Cảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhdễgây
ấntượngkhiếnngườihútthuốcdễhiểuvàdễ
nhớhơnvềhậuquảcủaviệchútthuốcđốivới
sứckhỏe.Nhữngcảnhbáonàycũngcóthểhiểu
đượcvớicảnhữngngườikhôngbiếtđọc.(vídụ
Hình3).
* Việcbanhànhvàthựcthiquyđịnhincảnh
báosứckhỏebằnghìnhảnhtrêncácsảnphẩm
thuốcláđượccôngchúngủnghộrộngrãi.
* Incảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhcòn
giúpchocáccơquanchứcnăngdễdàngphân
biệtthuốclálậuthườnglàcácsảnphẩmkhông
incảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnh,vìvậyin
càngto,càngrõràngcàngdễphânbiệt
Hình 3: Ví dụ về cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh
tại một số nước.
21
CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ HIỆU QUẢ
* Bảnthâncáccôngtythuốclácũngthườngxuyênthayđổimẫumãbaobìvớinhiềumàusắckhác
nhau,vìvậysẽkhônggặpkhókhăngìkhiincảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnh.
* MộtsốcôngtythuốclácủaViệtNamcũngđãsảnxuấtthuốcláxuấtsangSingaporetừnhiềunămđã
incảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnh.(Hình4)chothấycảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhđãđượcsảnxuất
tạiViệtNamđểxuấtkhẩusangSingapore.(Nguồn:SEATCA2010).
15. Có bao nhiêu quốc gia đã thực hiện cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh?
* Trênthếgiới,sốlượngcácquốcgiaincảnhbáobằnghìnhảnhđanggiatăng,hiệncó42quốc
giaquyđịnhincảnhbáobằnghìnhảnh.Nhiềunướcđangxemxétcácthiếtkế,hoặcsoạnthảoquy
địnhđốivớicảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnhtrướckhibanhành.
* NhữngquốcgiađãinCBSKbằnghìnhảnhđềuintheodiệntíchtrungbìnhchiếm50%hoặclớn
hơn50%diệntíchhaimặtchínhvỏbaothuốc.
Diện tích trung bình của CBSK bằng hình ảnh tại một số nước
80%Uruguay(80%/80%)
65%Mauritius(60%/70%)
65%Mêhicô(30%/100%)
60%Paraguay(60%,60%)
60%Philippines(60%,60%)
60%Úc(30%,90%)
60%NewZealand(30%,90%)
60%ĐảoCook(30%,90%)
56%Bỉ(48%,63%)
56%Thụysỹ(48%,63%)
55%TháiLan(55%/55%)
52%PhầnLan(45%,58%)
52%Irơlen(45%,58%)
50%tại18nướckhác
Hình 4: CBSK trên bao thuốc do Việt Nam sản xuất để xuất khẩu
Nguồn SEATCA 2010
22
HỎI & ĐÁP VỀ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ TẠI VIỆT NAM
* TạikhuvựcASEANđãcó4nướcthựchiệncảnhbáosứckhỏebằnghìnhảnh:đólàThái-Lan,
Sing-ga-po,Ma-lai-xi-avàBru-nei.Mộtsốnướckháctrongkhuvựcđangtrongquátrìnhthiếtkế
mẫuvàdựthảocácquyđịnh.
* Hướngdẫnthựchiệnđiều11CôngướcKhungđãnêurõcácyêucầuchoviệcinCBSKbằng
hìnhảnhtrongđómộtsốđiểmquantrọnglà:
oCảnh báo sức khỏe có cả hình ảnh và chữ cóhiệuquảhơnrấtnhiềusovớinhữngcảnhbáo
chỉbằngchữ.
oKích thước của cảnh báo sức khỏe phải chiếm 50% hoặc nhiều hơn diện tích các mặt
chính bao bì thuốc lá.Cácquốcgiathànhviêncầncânnhắcviệcsửdụngnhữngcảnhbáovà
thôngđiệpvềsứckhỏechiếmhơn50%bềmặtvỏbaothuốcvàhướngtớichiếmcàngnhiều
diệntíchkhuvựctrìnhbàychínhcàngtốt.
16. In cảnh báo sức khỏe có làm tăng buôn lậu hay không? Có làm người tiêu
dùng chuyển sang sử dụng thuốc lá lậu không in cảnh báo sức khỏe không?
* TrongtấtcảcácnướcđãinCBSKbằnghìnhảnhchođếnnay(42nước),khôngcóbằngchứng
nàovềsựtăngbuônlậuthuốcládoCBSKhìnhảnh.Vìthuốclálàmộtsảnphẩmgâynghiện,người
đãnghiệnthuốclásẽchỉhútnhữngsảnphẩmhợp“gu”màhọthườnghaysửdụng.Mặtkhácviệcin
CBSKbằnghìnhảnhsẽgiúpdễdàngphânbiệtthuốchợpphápvàthuốclậu,vàdođósẽgiúpkiểm
soáttốthơncácsảnphẩmthuốclánhậplậu;
* KhiyêucầuincảnhbáosứckhỏethìcácsảnphẩmthuốclánhậpkhẩuvàoViệtNamcũngphải
incảnhbáosứckhỏenhưsảnphẩmsảnxuấttrongnước,nhưvậycũnggópphầntăngthêmràocản
kỹthuậtđốivớisảnphẩmnhậpkhẩu.
* Tìnhtrạngbuônlậukhôngchỉlàvấnđềxảyrađốivớisảnphẩmthuốclámàcònvớinhiềuhàng
hóakhác.Vìvậycầntăngcườnghoạtđộngchốngbuônlậuthayvìlongạivềnguycơbuônlậumà
lạikhôngtiếnhànhcáchoạtđộngcầnthiếtnhằmbảovệsứckhỏecộngđồng.
17. Hiệu quả truyền thông của Cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên vỏ bao thuốc
lá như thế nào?
TheokếtquảtổnghợptừbáocáoMPOWERcủaWHO(2009)hiệuquảtruyềnthôngcủaCBSKbằng
hìnhảnhlàrấttốtcụthểsốliệutạimộtsốnướcnhưsau:
Tại BraxinsaukhiinCBSKbằnghìnhảnh:
* Hơn50%nhữngngườihútthuốcđãthayđổiýkiếnvềhậuquảcủathuốcláđốivớisứckhoẻ,
* Haiphầnbasốngườihútthuốcchobiếthọmuốnbỏthuốc;
* 6thángsaukhiápdụngincảnhbáosứckhoẻbằnghìnhảnh,sốcáccuộcgọiđếnsốđiệnthoại
miễnphícủadịchvụhỗtrợbỏthuốctănggần9lần
Tại Canađa:
* 58%nhữngngườihútthuốcsuynghĩnhiềuhơnvềtáchạicủathuốclá,
* Hơnmộtnửasốngườihútthuốcmuốnbỏthuốc;
23
CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ HIỆU QUẢ
* Hơn1/4sốngườihútthuốcíthútthuốctrongnhàhơn
* 1/6sốngườihútthuốctránhkhônghútthuốctrướcmặttrẻem
Tại Xingapo:
* 71%sốngườihútthuốcnóirằnghọbiếtnhiềuhơnvềtáchạicủahútthuốc
* 28%sốngườihútthuốcgiảmbớtsốlượnghútmỗingày.
* 25%nóirằnghọcóthêmquyếttâmbỏthuốc
* 12%nóirằnghọtránhhútthuốcgầnphụnữcóthai
18. Tại sao FCTC chỉ quy định diện tích cảnh báo tối thiểu chiếm 30% diện tích
vỏ bao mà Việt Nam lại đề xuất thực hiện mức 50%?
CôngướcKhungvềkiểmsoátthuốclá(FCTC)củaTổchứcYtếThếgiớiquyđịnhdiệntíchin
cảnhbáo30%bằngchữhoặchìnhảnhchỉlàyêucầutốithiểu.TổchứcYtếThếgiớiluônkhuyến
khíchcácquốcgiathựchiệncaohơnmứcnày.HơnnữaviệcthựcthimạnhFCTClàvìlợiích
củaquốcgia,lợiíchsứckhỏecủangườidânViệtNamchứkhôngphảilàsựthamgiacótínhchất
hìnhthức CácquốcgiatrongkhuvựcđãthựchiệncôngtácPCTHthuốclácóhiệuquảnhư
Thailand,Singapore…đềucóquyđịnhmạnhhơnsovớimứctốithiểucủaFCTC.
QUY ĐỊNH VỀ THÀNH LẬP QUỸ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ VÀ
NÂNG CAO SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
19. Nguồn kinh phí hiện nay cho các hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá tại
Việt Nam như thế nào ?
* Hiệnnay,kinhphíchokiểmsoátthuốcláởViệtNamphụthuộcrấtnhiềuvàocácnhàtàitrợquốc
tếkhoảng90%,trongkhisựhỗtrợcủaChínhphủchỉchiếm10%kinhphíhiệncó.Tạiđịaphương
(theobáocáocáctỉnhvềThựchiệnNghịquyết12/2000/NQ-CPgiaiđoạn2000-2010):
oĐạiđasốcáctỉnhkhôngphânbổkinhphíchoPCTHTL
oTpHồChíMinh:800triệuđồngtừnăm2000-2010
oMộtsốtỉnhcókinhphíchohoạtđộngPCTHthuốclálàtừdựándocáctổchứcPCTHthuốc
láthựchiệntạiđịaphương.
* NgânsáchnhànướccấpchocôngtácPCTHthuốclátạitrungươngthấp:khoảng47.000USD
năm2009,tươngđương0,5%kinhphícủaTháiLanđầutưchocôngtácphòngchốngtáchạithuốc
látrongkhisốngườihútthuốccủaTháiLanchỉbằng2/3sốlượngngườihútthuốccủaViệtNam.
* Dokhôngchủđộngđượcnguồntàichính,phụthuộcvàonguồntàitrợquốctếnênviệctổchức
thựchiệnhoạtđộngPCTHthuốclákhôngđồngbộvàthườngxuyên.Kếtquảđánhgiásau10năm
thựchiệnNghịquyếtsố12/2000/NQ-CPchothấy,mặcdùđãcókhánhiềutiếnbộtrongviệcthayđổi
nhậnthứcvàthóiquensửdụngthuốclácủacộngđồng,phầnlớncácmụctiêumàNghịquyếtđềra
24
HỎI & ĐÁP VỀ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ TẠI VIỆT NAM
đềukhôngđạtđược,đặcbiệtlàmụctiêugiảmtỷlệngườihútthuốc(chỉgiảmđược9%namgiớihút
thuốctrong10nămsovớimụctiêuđềralàgiảmtừ50%xuống26%).
* Trongthờigiantới,việchuyđộngnguồnkinhphíchoPCTHthuốclásẽcànggặpnhiềukhó
khănhơndoViệtNamđãvượtngưỡngnghèo,trởthànhquốcgiacómứcthunhậptrungbìnhthấp
nêncácnguồntàitrợquốctếsẽngàycànggiảm.
20. Yêu cầu thực tiễn về nguồn lực để thực hiện công tác PCTH thuốc lá trong thời
gian tới?
* Trongthờigiantới,đểthựchiệnthànhcôngmụctiêucủaLuậtPCTHTL,đảmbảotínhkhảthi
củacácbiệnphápgiảmcầuvàgiảmcungđượcquyđịnhtrongdựthảoluậtcầnphảicóđủnguồntài
chínhổnđịnh,bềnvững.
* Hiệnnayngânsáchnhànướccònhạnhẹpvàphảiưutiênchocácmụctiêuhàngđầunhưtăng
trưởngkinhtế,quốcphòng,anninh,giáodục…nênkhôngđủđểđápứngtoànbộnhucầuvềngân
sáchlớnvàlâudàicủacôngtácPCTHTL.Ngânsáchcấpnăm2010chỉkhoảng1tỷđồng,cònlạilà
tàitrợquốctế(mỗinămkhoảng7-8tỷđồng).Tuynhiên,nhucầuchichocôngtácnàylàrấtlớn(Bộ
Tàichínhướctínhkhoảng420tỷđồng).
* KinhnghiệmvềquỹNângcaosứckhỏetừcácnướckhácnhưAus-tra-lia,TháiLanchothấyqua
việctàitrợchocácchươngtrìnhytếcôngcộng,QuỹNângcaosứckhỏeđãgiúplàmgiảmtỷlệhút
thuốc,tăngviệctậpluyệnthểlực,tăngcườngsứckhỏevàgiảmchiphíđiềutrịbệnhởcácnướcnày
(20)
.
Nguồn kinh phí lâu dài và bền vững để thực hiện một cách đồng bộ các giải pháp về PCTHTL
sau:
• Tuyêntruyền,giáodụcđểngườihútthuốcláthayđổihànhvi,hạnchếsửdụngvàtiếntớicai
nghiệnthuốclá,thanhthiếuniênkhônghútthuốclá,ngườidânbiếttựbảovệvànângcaosứckhỏe.
• Hỗtrợcáchoạtđộngnghiêncứu,cainghiệnthuốclá;tổchứccácmôhìnhcainghiệnthuốclá
hiệuquả.
• Triểnkhaivànhânrộngcácmôhìnhcộngđồng,cơquan,tổchứckhôngcókhóithuốclá;
• Nângcaonănglựcchomạnglướicộngtácviênlàmcôngtácphòngchốngtáchạithuốclávà
NCSKCĐ,
• Hỗtrợcôngtácphòngchốngbuônlậuthuốclá;nghiêncứugiảiphápchuyểnđổingànhnghềcho
ngườilaođộngngànhthuốclá;
• VậnđộngtàitrợchocôngtácphòngchốngtáchạithuốclávàNCSKCĐ
21. Kinh nghiệm của các nước để tạo nguồn kinh phí bền vững cho hoạt động
phòng chống tác hại thuốc lá?
Rất nhiều quốc gia đã Thành lập Quỹ PCTHTL và NCSK cộng đồng để tạo nguồn kinh
phí bền vững cho hoạt động PCTH thuốc lá.
Các nước thành lập Quỹ PCTHTL và NCSK cộng đồng dựa trên nguyên tắc gì?
• QuỹPCTHTLvàNCSKcộngđồngdựatrênnguyêntắcxãhộihóa.CôngtácPCTHTLlànhiệm
vụchungcủatoànxãhội.Nhànướckhôngđủnguồnlựcđểthựchiệntoànbộcáchoạtđộngmà
25
CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ HIỆU QUẢ
cầnhuyđộngnguồnlựcvàsựthamgiacủaxãhộiđểthựchiệnđồngbộvàhiệuquảcáchoạtđộng
PCTHTL.
CácquốcgiathựchiệnxãhộihóacôngtácphòngchốngtáchạithuốcláthôngquaviệcthànhlậpQuỹ
PCTHTLvàNCSKđềuđạthiệuquảcao.
Hiệu quả hoạt động của Quỹ ThaiHealth (Thái Lan)
• Tỷlệngườihútthuốctrongnhàgiảmtừ86%năm2000xuốngcòn59%năm2006.
• 4,1triệungườibỏthuốc(từnăm2001-2009)
• Cácchínhsáchvậnđộngthànhcông:cấmquảngcáo,khuyếnmại,tàitrợ,tăngthuếthường
xuyên,incảnhbáosứckhoẻbằnghìnhảnh.
• Thiếtlậpdịchvụđiệnthoạivàtrungtâmtưvấnliệuphápcaithuốclátrêntoànquốc.
• Thànhlậpcáctrungtâmnghiêncứuđểngănngừabệnhtậtvàthươngtíchdohútthuốclá,uống
rượuvàgiaothôngđườngbộgâyra.
Hiệu quả hoạt động của Quỹ Nâng cao sức khỏe của Australia:
• CáchoạtđộngPCTHTLtừnăm1971đến1998tạiAustraliađãgiúplàmgiảm17.400catửvong
sớm,trongđógiảm6.900catửvongdobệnhtim,4,000catửvongdoungthưphổi,3.600catửvong
dobệnhphổitắcnghẽnmãntính,2.900catửvongdođộtquỵvàcácbệnhungthưkhác.
• LợiíchkinhtếdohoạtđộngPCTHTLtạoralà7.812triệuUSDlớnhơngấpnhiềulầnchiphí
thựchiệnhoạtđộnglà163triệuUSD(nghiêncứunăm2001).
Hiệu quả hoạt động Quỹ Nâng cao sức khỏe – Hoa Kỳ
• Thuốclálànguyênnhângâyra1/5sốcatửvongởMỹ,tươngđươngvới443.000catửvong/năm.
• Đầutư10USD/người/nămchocáchoạtđộngđểgiảmhútthuốclá,tăngcườnghoạtđộngthểchất
vàcảithiệndinhdưỡngđãtiếtkiệmđượcchođấtnướcnàyhơn16tỷUSD/nămtrongvòng5năm.Tỷ
lệlợinhuậnlà5,6USDchomỗi1USDđầutư(báocáonăm2008củaQuỹVìsứckhoẻnướcMỹ).
QUY ĐỊNH VỀ CẤM ĐÓNG BAO GÓI NHỎ
22. Tại sao cần cấm đóng bao gói nhỏ dưới 20 điếu?
Việcthựchiệncấmđóngbaonhỏdưới20điếulànhằmngănngừatrẻemhútthuốcđồngthờiđểthực
camkếtcủaViệtNamkhithamgiaCôngướcKhungvềKiểmsoátThuốclá(FCTC).
* Thuốclácũngnhưcácsảnphẩmtiêudùngkhácnếuđóngbaogóicàngnhỏthìcàngkhuyến
khíchtiêudùngvìhợpvớitúitiềncủacácemthiếuniên.Đốivớitrẻemcònđihọcởtrườngthường
chỉđượcchomộtíttiềnănhaytiêuvặt.Cácemsẽkhôngmuốnmuacảbaothuốclá20điếuvớisố
tiềnítỏicủamình.Vìvậy,cáccôngtythuốcláđãsángkiếntạoracácbaothuốclávớisốđiếuíthơn
vàvìvậyhợptúitiềncácemnhỏhơn.
* Ởcácnước,baothuốcláíthơn20điếuđượcgọilà“kiddiepack”,cónghĩalà“baothuốclátrẻ
em”.Nhữngbaothuốclánhỏnàyđượcthiếtkếvớikiểudánghấpdẫn,mẫumãbaobìđẹp,được
quảngcáonhưmộtsựsànhđiệuvàtiệnlợihơnkhisửdụng.Đâylàmộttrongnhữngnguyênnhân