Pháp luật là phương tiện chủ yếu để nhà nước quản lý mọi mặt đời sống xã hội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
LỜI MỞ ĐẦU
Pháp luật của mỗi quốc gia tuy khác nhau nhưng pháp luật ở đâu
cũng vậy nó đóng một vai trò khá lớn, ko thể thiếu trong đời sống hằng
ngày. Nó là cơ sở pháp lý, là định hướng truớc tiên là tạo điều kiện phát
triển kinh tế đất nước, sau đó là quyền lợi và nghĩa vụ của công dân,
Hiến pháp thường là một bản văn có giá trị pháp lý cao nhất ở trong một
quốc gia.
Ở những nước có quyền dân chủ cao ( có thể là nước theo chính thể
cộng hòa tổng thống, chính thể quân chủ lập hiến, ) nói chung là tính
dân chủ được đảm bảo thì pháp luật có chức năng là giới hạn quyền lực
nhà nước và ngược lại pháp luật sẽ trở thành công cụ của nhà nước để
giới hạn quyền của công dân và tăng nghĩa vụ của người dân nếu đất
nước đó tính dân chủ không cao. Đó là chức năng cơ bản nhất của pháp
luật.
Pháp luật có một vai trò vô cùng quan trọng đối với việc hoàn thiện
và tăng cường quyền lực của nhà nước vì pháp luật chính là công cụ để
nhà nước quản lý bộ máy của mình và quản lý đất nước. Để tìm hiểu vai
trò của pháp luật đối với nhà nước, em đã chọn đề tài “Pháp luật là
phương tiện chủ yếu để nhà nước quản lý mọi mặt đời sống xã hội” để
tìm hiểu. Do tầm hiểu biết còn hạn chế nên trong bài tiểu luận không
tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận được những ý kiến nhận
xét, đóng góp của quý thầy cô để bài tiểu luận của em được hoàn thiện
hơn. Em xin chân thành cảm ơn!
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
NỘI DUNG
I. Tìm hiểu về pháp luật
1. Khái niệm
Pháp luật (Luật pháp) dưới góc độ luật học được hiểu như là tổng thể

các quy tắc xử sự có tính bắt buộc chung, do Nhà nước đặt ra hoặc thừa
nhận, thể hiện ý chí của giai cấp cầm quyền, được Nhà nước đảm bảo
thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, và cưỡng chế.
Luật pháp thông thường được thực thi thông qua một hệ thống tòa án
trong đó quan tòa sẽ nghe tranh tụng từ các bên và áp dụng các quy định
để đưa ra phán quyết công bằng và hợp lý. Cách thức mà luật pháp được
thực thi được biết đến như là hệ thống pháp lý, thông thường phát triển
trên cơ sở tập quán tại mỗi quốc gia.
Phần lớn các quốc gia dựa vào cảnh sát pháp lý để thi hành luật
pháp. Cảnh sát pháp lý nói chung phải được đào tạo chuyên nghiệp về các
kiến thức, kỹ năng thực thi luật pháp trước khi được cho phép có các
hành vi nhân danh pháp luật, chẳng hạn như đưa ra các cảnh báo và trát
đòi hầu tòa, thực thi việc tìm kiếm hay ra các lệnh khác cũng như thực
hiện việc tạm giam, tạm giữ.
2. Bản chất của pháp luật
Bản chất của luật pháp phản ánh bản chất của Nhà nước đặt ra nó.
Nhà nước kiểu nào thì pháp luật kiểu đó. Chính vì vậy, luật pháp có tính
chất giai cấp. Luật pháp còn có tính xã hội vì nó chứa đựng những chuẩn
mực chung được số đông trong xã hội ủng hộ. Nếu không luật pháp sẽ bi
chống đối. Luật pháp có tính dân tộc, nghĩa là phù hợp với truyền thống,
tập quán, giá trị đạo đức của các dân tộc trong đất nước. Bản chất này cho
phép luật pháp gần gũi với dân chúng, được dân chúng ủng hộ, do đó mà
có hiệu quả điều chỉnh lên các quan hệ xã hội. Luật pháp có tính thời đại,
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
nghĩa là phù hợp với trình độ phát triển kinh tế của đất nước, có khả năng
hội nhập với luật pháp quốc tế.
Về mặt nội dung, luật pháp có tính quy phạm phổ biến. Luật pháp là
do Nhà nước đặt ra, nên đối tượng điều chỉnh của nó phổ biến hơn (rộng

rãi hơn) các quy phạm xã hội khác.
Về mặt hình thức, luật pháp có tính chặt chẽ. Để dân chúng biết
được và phải biết ý chí của Nhà nước, thì ý chí này phải được thể hiện
dưới các hình thức chặt chẽ. Có 3 hình thức luật pháp cơ bản, đó là tập
quán pháp, tiền lệ pháp, và văn bản quy phạm pháp luật. Luật pháp được
đảm bảo bằng Nhà nước. Sau khi đặt ra luật pháp, Nhà nước đưa luật
pháp vào đời sống thông qua các cơ quan Nhà nước, các thiết chế chính
trị, các cán bộ, nguồn lực tài chính, các phương pháp quản lý đặc biệt là
phương pháp cưỡng chế.
II. Tìm hiểu về nhà nước
1. Nguồn gốc của nhà nước
Nhà nước là một hiện tượng xã hội phức tạp, liên quan chặt chẽ tới
lợi ích của giai cấp, tầng lợp và dân tộc. Để nhận thức đúng đắn hiện
tượng nhà nước cần phải làm sáng tỏ hàng loạt vấn đề liên quan như:
nguồn gốc xuất hiện nhà nước, bản chất của nhà nước,
Trong lịch sử chính trị - pháp lý, ngay từ thời kỳ cổ đại, trung đại và
cận đại đã có nhiều nhà tư tưởng đề cập tới vấn đề nguồn gốc của nhà
nước. Xuất phát từ các góc độ khác nhau, các nhà tư tưởng trong lịch sử
đã có những lý giải khác nhau về vấn đề nguồn gốc của nhà nước.
Những nhà tư tưởng theo thuyết thần học (đại diện thời trung cổ Ph.
Ácvin, thời kỳ tư sản có: Masiten, Koct, ) cho rằng: Thượng đế là người
sắp đặt mọi trật tự trong xã hội, nhà nước là do thượng đế sáng tạo ra để
bảo vệ trật tự chung xã hội. Nhà nước là do đấng tối cao sinh ra, là sự thể
hiện ý chí của chúa trời. Do vậy, quyền lực của nhà nước là hiện thân
quyền lực của chúa, vì thế nó vĩnh cửu.
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 3
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
Những người theo thuyết gia trưởng (Arixtôt, Philmer, Mikhailốp,
Merđoóc, ) cho rằng nhà nước ra đời là kết quả của sự phát triển gia

đình, là hình thức tổ chức tự nhiên của cuộc sống con người. Vì vậy, cũng
như gia đình, nhà nước tồn tại trong mọi xã hội, quyền lực nhà nước, về
thực chất cũng giống như quyền lực của người đứng đầu trong gia đình,
nó chỉ là sự tiếp tục của quyền lực của người gia trưởng trong gia đình.
Vào thế kỷ XVI, XVII, XVIII, cùng với trào lưu cách mạng tư sản,
trong lịch sử tư tưởng chính trị - pháp lý đã xuất hiện nhiều quan điểm
mới về nhà nước nói chung và về nguồn gốc của nó. Thuyết khế ước xã
hội được hình thành trong điều kiện như vậy. Thuyết khế ước xã hội mà
đại diện tiêu biểu là: Grooxi, Xpirôza, Gốp, Lôre, Rút xô, cho rằng nhà
nước ra đời là kết quả của một bản hợp đồng (khế ước) được ký kết giữa
các thành viên sống trong trạng thái tự nhiên không có nhà nước. Về bản
chất nhà nước phản ánh lợi ích của các thành viên sống trong xã hội, lợi
ích của mỗi thành viên đều được nhà nước ghi nhận và bảo vệ.
Với sự ra đời của thuyết khế ước xã hội đánh dấu một bước tiến
trong nhận thức của con người về nguồn gốc nhà nước, đó là một cú đánh
mạnh vào thành trì xã hội phong kiến, chống lại sự chuyên quyền, độc
đoán của chế độ phong kiến. Theo học thuyết, chủ quyền trong nhà nước
thuộc về nhân dân và trong trường hợp nhà nước không làm tròn vai trò
của mình, các quyền tự nhiên bị vi phạm thì khế ước sẽ bị mất hiệu lực,
nhân dân có quyền lật đổ nhà nước và ký kết khế ước mới. Về mặt lịch
sử, thuyết khế ước xã hội về nguồn gốc nhà nước có tính cách mạng và
giá trị lịch sử to lớn, nó chứa đựng những yếu tố tiến bộ xã hội, coi nhà
nước và quyền lực nhà nước là sản phẩm của sự vận động xã hội loài
người. Tuy nhiên, thuyết khế ước xã hội vẫn có những hạn chế nhất định,
về căn bản các nhà tư tưởng vẫn đứng trên lập trường quan điểm của chủ
nghĩa duy tâm để giải thích sự xuất hiện của nhà nước, bản chất của nhà
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 4
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
nước và sự thay thế nhà nước nhưng chưa lý giải được nguồn gốc vật chất

và bản chất giai cấp của nhà nước.
Các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin đã kế thừa có chọn lọc
những hạt nhân hợp lý của các nhà tư tưởng trước đó, lần đầu tiên đã giải
thích đúng đắn nguồn gốc xuất hiện nhà nước. Dựa trên quan điểm duy
vật biện chứng và duy vật lịch sử đã chứng minh nhà nước không phải là
hiện tượng vĩnh cửu, bất biến. Nhà nước là phạm trù lịch sử, có quá trình
phát sinh, phát triển, tiêu vong. Nhà nước chỉ xuất hiện khi xã hội loài
người phát triển đến một giai đoạn nhất định và sẽ tiêu vong khi những
điều kiện khách quan cho sự tồn tại của nó mất đi.
2. Bản chất của nhà nước
Nhà nước là sản phẩm của xã hội có giai cấp và là sự biểu hiện của
sự không thể điều hoà được của các mâu thuẫn giai cấp đối kháng. Nhà
nước là tổ chức quyền lực chính trị đặc biệt.
Trong xã hội có đối kháng giai cấp, sự thống trị của giai cấp này đối
với giai cấp khác được thể hiện dưới ba hình thức: kinh tế, chính trị và tư
tưởng. Trong ba quyền lực, quyền lực kinh tế đóng vai trò chủ đạo, là cơ
sở để đảm bảo cho sự thống trị giai cấp.
Quyền lực kinh tế tạo ra cho chủ sở hữu khả năng bắt những người
khác phụ thuộc vào mình về mặt kinh tế. Tuy nhiên, bản thân quyền lực
kinh tế lại không có khả năng duy trì quan hệ bóc lột, vì thế để bảo đảm
cho quan hệ bóc lột, giai cấp nắm quyền lực kinh tế phải thông qua quyền
lực chính trị.
Quyền lực chính trị xét về mặt bản chất là bạo lực có tổ chức của
một giai cấp nhằm trấn áp các giai cấp khác trong xã hội. Thông qua nhà
nước, giai cấp thống trị về kinh tế đã trở thành chủ thể của quyền lực
chính trị. Nhờ nắm trong tay nhà nước, giai cấp thống trị đã tổ chức và
thực hiện quyền lực chính trị của mình, hợp pháp hoá ý chí của giai cấp
mình thành ý chí nhà nước và như vậy buộc các giai cấp khác phải tuân
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 5

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
theo trật tự phù hợp với lợi ích của giai cấp thống trị. Bằng cách đó giai
cấp thống trị đã thực hiện sự chuyên chính của giai cấp mình đối với các
giai cấp khác.
Để thực hiện sự chuyên chính giai cấp, giai cấp thống trị không đơn
thuần chỉ sử dụng bạo lực cưỡng chế mà còn thông qua sự tác động về tư
tưởng để buộc các giai cấp khác phải lệ thuộc vào mình về mặt tư tưởng.
Như vậy, nhà nước là công cụ sắc bén thể hiện và thực hiện ý chí của giai
cấp cầm quyền, bảo vệ trước tiên lợi ích của giai cấp thống trị trong xã
hội.
3. chức năng của nhà nước
Chức năng và nhiệm vụ của nhà nước có mối quan hệ chặt chẽ, mật
thiết với nhau. Một nhiệm vụ của nhà nước làm phát sinh một hoặc nhiều
chức năng và ngược lại một chức năng của nhà nước có thể nhằm thực
hiện một hoặc nhiều nhiệm vụ (những chức năng, những vấn đề mà nhà
nước cần giải quyết).
Chức năng của nhà nước được quy định bởi bản chất của nhà nước
được thực hiện bởi bộ máy nhà nước. Do đó, khi nghiên cứu về vấn đề
này cần phân biệt giữa chức năng của nhà nước và chức năng của cơ quan
nhà nước. Chức năng của nhà nước như đã nêu, là những phương diện
hoạt động cơ bản của nhà nước mà mỗi cơ quan nhà nước đều phải tham
gia thực hiện ở những mức độ khác nhau. Chức năng của cơ quan nhà
nước chỉ là những phương diện hoạt động của cơ quan đó nhằm góp phần
thực hiện chức năng chung của nhà nước.
Phương diện hoạt động cơ bản của nhà nước, phụ thuộc vào bản chất
của nhà nước, cơ cấu giai cấp và trình độ phát triển kinh tế của xã hội. Có
hai chức năng cơ bản:
- Chức năng đối nội là phương diện hoạt động cơ bản của nhà nước
trong nội bộ đất nước được thể chế hoá bằng pháp luật, bao gồm các chức
GVHD: ……………… Lớp

SVTH : ………………. Trang 6
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
năng như trấn áp các giai cấp đối kháng, tổ chức và duy trì trật tự trong
nội bộ đất nước, quản lí kinh tế - xã hội.
- Chức năng đối ngoại thể hiện vị trí và vai trò của nhà nước trong
quan hệ quốc tế với các nước và các dân tộc khác, bao gồm các chức
năng bảo vệ đất nước trước mọi sự tấn công của kẻ thù bên ngoài, thực
hiện sự hợp tác với các nước khác trong cộng đồng thế giới. Các nhà
nước có bản chất, giai cấp và chế độ chính trị khác nhau thì nội dung,
phạm vi, hình thức và phương pháp thực hiện CNCNN cũng khác nhau.
3. Bộ máy nhà nước
Bộ máy nhà nước là chủ thể thực hiện các chức năng và nhiệm vụ
của nhà nước, là hệ thống các cơ quan nhà nước từ trung ương xuống đến
địa phương, được tổ chức và hoạt động trên những nguyên tắc chung
thống nhất, tạo thành một cơ chế đồng bộ để thực hiện các chức năng và
nhiệm vụ của nhà nước.
Các yếu tố hợp thành bộ máy nhà nước là cơ quan nhà nước. Các cơ
quan nhà nước rất đa dạng. Tuy nhiên, thông thường cơ quan nhà nước
bao gồm 3 loại: cơ quan lập pháp, cơ quan hành pháp và cơ quan tư pháp.
Cơ quan nhà nước là một tổ chức có tính độc lập tương đối về mặt tổ
chức, cơ cấu, bao gồm những cán bộ, công chức được giao những quyền
hạn nhất định để thực hiện chức năng và nhiệm vụ của cơ quan đó trong
phạm vi do pháp luật quy định. Cơ quan nhà nước có các đặc điểm sau:
- Cơ quan nhà nước là một tổ chức công quyền, có tính độc lập
tương đối với các cơ quan nhà nước khác, một tổ chức cơ cấu bao gồm
những cán bộ, công chức được giao những nhiệm vụ và quyền hạn nhất
định để thực hiện nhiệm vụ và chức năng của nhà nước theo quy định của
pháp luật.
- Cơ quan nhà nước mang quyền lực nhà nước. Đây là đặc điểm làm
cho cơ quan nhà nước khác hẳn với các tổ chức khác. Chỉ có cơ quan nhà

GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 7
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
nước mới có quyền nhân danh nhà nước thực hiện quyền lực nhà nước,
giải quyết những vấn đề quan hệ với công dân.
- Thẩm quyền của cơ quan nhà nước có những giới hạn về không
gian, thời gian và đối tượng chịu sự tác động. Giới hạn này mang tính
pháp lý vì nó được pháp luật quy định.
- Mỗi cơ quan nhà nước có hình thức và phương pháp hoạt động
riêng do pháp luật quy định.
- Cơ quan nhà nước chỉ hoạt động trong phạm vi thẩm quyền của
mình và trong phạm vi đó, nó hoạt động độc lập, chủ động và chịu trách
nhiệm về hoạt động của mình. Cơ quan nhà nước có quyền đồng thời có
nghĩa vụ phải thực hiện các quyền của mình. Khi cơ quan nhà nước
không thực hiện quyền hoặc từ chối không thực hiện quyền được pháp
luật quy định là vi phạm pháp luật.
Mỗi nhà nước, phụ thuộc vào kiểu nhà nước, hình thức chính thể,
nên có cách tổ chức bộ máy nhà nước khác nhau. Bộ máy nhà nước được
tổ chức rất đa dạng, phong phú trên thực tế.
III. Pháp luật là cơ sở hoàn thiện bộ máy nhà nước
Bộ máy nhà nước là toàn bộ hệ thống các cơ quan từ trung ương đến
địa phương bao gồm nhiều loại cơ quan lập pháp, hành pháp. tư pháp…là
một thiết chế phức tạp nhiều bộ phận. Để bộ máy đó hoạt động có hiệu
quả đòi hỏi phải xác định rõ mối quan hệ giữa chúng đúng chức năng,
thẩm quyền trách nhiệm của mỗi loại cơ quan, mỗi cơ quan. Đồng thời
phải xác định rõ mối quan hệ giữa chúng phải có những phương pháp tổ
chức hoạt động phù hợp để tạo ra một cơ chế đồng bộ trong quá trình
thiết lập thực hiện quyền lực nhà nước. Tất cả những điều đó chỉ có thể
thực hiện được trên cơ sở vững chắc của những quy định của pháp luật.
Khi một hệ thống quy phạm pháp luật về tổ chức chưa đày đủ,đồng bộ,

phù hợp và chính xác để làm cơ sở cho việc xác lập và hoạt động của bộ
máy nhà nước thì dễ dẫn tới tình trạng trùng lặp chồng chéo thực hiện
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 8
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
không đúng chức năng của các cơ quan trong bộ máy nhà nước. Pháp luật
còn quy định nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của các cá nhân trong bộ
máy nhà nước.
Việc luật pháp quy định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của
các cơ quan hành chính nhà nước đóng một vai trò rất quan trọng bởi nó
sẽ tạo ra hiệu quả cao trong việc quản lý điều hành theo kiểu "mỗi người
một việc, việc ai người đấy làm, không giẫm chân sang công việc của
nhau" Ví dụ: Trong các văn bản pháp luật do nhà nước ban hành bao giờ
cũng có phần mở đầu nói về chức năng, nhiêm vụ, quyền hạn của các cơ
quan hành chính nhà nước.
Pháp luật là cơ sở xây dựng và hoàn thiện bộ máy Nhà nước. Bộ
máy Nhà nước gồm nhiều cơ quan khác nhau, với các chức năng và
nhiệm vụ khác nhau để bộ máy hoạt động hiệu quả cần xác định rỏ chức
năng, thẩm quyền và có các hình thức, phương pháp hoạt động phù hợp
để tạo thành một cơ chế đồng bộ trong quá trình thiết lập và thực hiện
quyền lực Nhà nước. Điều đó chỉ thực hiện có hiệu quả dựa trên cơ sở
vững chắc của những nguyên tắc và các quy định cụ thể của Pháp luật.
Pháp luật tạo ra cơ sở pháp lý, khung pháp lý cho tổ chức và hoạt
động của Bộ máy nhà nước. Điều đó thể hiện ở chỗ Bộ máy nhà nước là
một thiế chế phức tạp bao gồm nhiều loại cơ quan. Để cho bộ máy đó
hoạt động được có hiệu quả đòi hởi phải xác định đúng chức năng, thẩm
quyền, trách nhiệm của mỗi loại cơ quan, mỗi cơ quan; phải xác lập mối
quan hệ đúng đắn giữa chúng; phải có những phương pháp tổ chức và
hoạt động phù hợp để tạo ra một cơ chế đồng bộ trong quá trình thiết lập
và thực thi quyền lực của nhà nước. - Thực tiễn đã chỉ ra rằng khi chưa có

một hệ thống pháp luật về tổ chức đầy đủ và đồng bộ, phù hợp làm cơ sở
cho việc củng cố và hoàn thệin bộ máy nhà nươc thì dễ dẫn đến tình trang
trùng lặp, chồng chéo, thực hiện không đúng chức năng, thẩm quyền của
một số cơ quan nhà nước, bộ máy nhà nước sẽ cồng kềnh hoạt động kém
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 9
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
hiệu quả. Tất cả những điều đó chỉ có thể thực hiện được khi dựa trên cơ
sở vững chắc của những nguyên tắc và quy định của pháp luật.
Đối với Đảng công sản Việt Nam: - Pháp luật là phương tiện để thể
chế hoá đường lối, chủ trương của Đảng làm cho đường lối đó có hiệu lực
thi hành và bắt buộc chung trên quy mô toàn xã hội. - Pháp luật cũng là
phương tiện để Đảng kiểm tra tính đúng đắn trong đường lối lãnh đạo chỉ
đạo của mình đối với xã hội. Ví dụ: Thông qua đường lối mở cửa của Đại
hội VI chúng ta thấy chủ trương trên là đúng đắn đã thúc đẩy kinh tế phát
triển đưa nước ta ra khỏi khủng hoảng kinh tế.
Đối với các tổ chức chính trị - xã hội: Pháp luật tạo ra cơ sở pháp lý
để bảo đảm cho các tổ chức này tham gia vào quản lý nhà nước và quản
lý xã hội.
IV. Pháp luật tăng cường quyền lực của nhà nước
Nhà nước vừa ra đời, giai cấp thống trị đã phải tìm đến chiếc cẩm
nang đặc biệt để duy trì địa vị của mình là luật pháp. Như vậy, pháp luật
ra đời là kết quả tất yếu của cuộc đấu tranh chính trị để ghi nhận thành
quả của cuộc đấu tranh đó và là phương tiện hữu hiệu giúp giai cấp thống
trị áp đặt ý chí đối với toàn xã hội nhờ ở tính chất đặc biệt của các qui
phạm pháp luật: là những quy tắc xử sự chung, mang tính cưỡng chế làm
khuôn mẫu hành vi cho các thành viên trong xã hội. Pháp luật là mẫu số
chung để quy tất cả các mối quan hệ xã hội khác nhau về một trật tự được
sắp xếp. Theo Hàn Phi Tử (280- 234 Tr.cn), pháp luật là một thứ tiêu
chuẩn để biết đâu là chính đâu làtà, để khen đúng người phải, trách đúng

kẻ quấy. Pháp luật là gốc của vương quyền, do nhà vua đặt ra và bắt dân
thi hành: “Pháp luật là gốc của nhà vua, hình phạt là đầu mối của tình
thương”. Cùng quan điểm đó, các nhà tư tưởng phương Tây khẳng định
pháp luật là cái đảm bảo cho sự bình yên của quốc gia, từ đó họ đi đến
chủ trương xây dựng chính quyền và luật pháp cứng rắn: “Tình trạng vô
chính phủ sẽ đem lại biết bao tai họa, đưa thành phố tới chỗ diệt vong.
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 10
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
Chỉ có pháp luật mới thiết lập được trật tự và tạo nên sự thống nhất”
(XoLông 638-559 Tr.cn).
Pháp luật là phương tiện để nhà nước quản lý xã hội: Nhà nước là
đại diện chính thức của toàn xã hội, vì vậy, nhà nước có chức năng quản
lý xã hội. Đối với nhà nước pháp luật có các vai trò sau đây: - Pháp luật
có khả năng triển khai những chủ trương, chính sách của nhà nước một
cách nhanh nhất, đồng bộ và có hiệu quả nhất trên quy mô rộng lớn nhất.
- Pháp luật là công cụ để cho nhà nước kiểm tra, kiểm soát hoạt động của
các tổ chức, các cơ quan, các nhân viên nhà nước và mọi công dân. -
Pháp luật là công cụ để bảo vệ lợi ích của nhà nước, của xã hội, tính
mạng, tài sản, danh dự, nhân phẩm của các cá nhân, tài sản, danh dự, uy
tín của các tổ chức.
Với tư cách là công cụ điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, một hệ
thống pháp luật bao giờ cũng bảo vệ lợi ích cho một giai cấp nhất định,
biểu hiện ở chỗ: nó củng cố địa vị và bảo vệ quan hệ sản xuất thống trị
(sở hữu tư nhân hay công hữu về tư liệu sản xuất ). Nói khác đi, pháp
luật là sự biểu hiện ý chí của giai cấp thống trị trong xã hội, như Mác đã
từng trả lời các học giả tư sản: “Pháp quyền của các ông chỉ là ý chí của
các ông được đề lên thành pháp luật. Cái ý chí mà nội dung là do những
điều kiện sinh hoạt vật chất của các ông quyết định”.Trong CNXH, pháp
luật gì khác hơn là ý chí của giai cấp công nhân và nhân dân lao động đã

được luật hóa.
Mang đặc trưng của cuộc đấu tranh giai cấp, pháp luật không chỉ
thể hiện ý chí của một giai cấp mà nó còn phản ánh tương quan lực lượng
giữa các giai cấp trong xã hội. Điều này được thể hiện rõ nhất trong nội
dung các hiến pháp- là đạo luật cơ bản và là xương sống của một hệ
thống pháp luật của mỗi quốc gia. “Thực chất của các hiến pháp là ở chỗ,
những đạo luật cơ bản của nhà nước nói chung và những đạo luật có liên
quan đến quyền bầu cử vào các cơ quan đại nghị đó thể hiện được so
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 11
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
sánh thực tế của các lực lượng trong cuộc đấu tranh giai cấp” (Lênin).
Pháp luật là sự thể hiện ý chí của giai cấp thống trị, nhưng mức độ hiện
thực hóa ý chí lại do tương quan lực lượng giữa các giai cấp ban hành
pháp luật với các giai cấp khác trong xã hội cho phép. Ở đây tương quan
lực lượng là cơ sở để hiện thực hóa ý chí của một giai cấp trở thành pháp
luật thực định. Luật pháp có chức năng điều chỉnh các quan hệ xã hội,
phụ thuộc vào ý chí chủ quan của giai cấp thống trị (giai cấp ban hành
pháp luật).
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 12
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
KẾT LUẬN
Muốn xã hội ổn định và ngày càng phát triển, cần phải có hệ thống
pháp luật hoàn chỉnh và đồng bộ để điều chỉnh các hoạt động của con
người và của toàn xã hội. Sự hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao
hiệu quả thực thi pháp luật có ý nghĩa quan trọng trong sự nghiệp xây
dựng và đổi mới đất nước. Chính vì vậy, Đảng ta khẳng định rằng, để góp
phần đẩy nhanh sự phát triển kinh tế - xã hội, chúng ta phải "hoàn chỉnh
hệ thống pháp luật".

Pháp luật của mỗi xã hội đều thể hiện ý chí chính trị của giai cấp
thống trị, đòi hỏi phải phù hợp với chế độ xã hội ấy, đó là yếu tố điều
chỉnh mang tính chất bắt buộc chung đối với các quan hệ xã hội.

GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 13
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình pháp luật đại cương
2. Bài giảng pháp luật đại cương trường đại học luật Hà Nội
3. Trang web tailieu.vn
4. Diễn đàn sinh viên trường luật
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 1
GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 14
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH
NỘI DUNG 2
I. Tìm hiểu về pháp luật 2
1. Khái niệm 2
2. Bản chất của pháp luật 2
II. Tìm hiểu về nhà nước 3
1. Nguồn gốc của nhà nước 3
2. Bản chất của nhà nước 5
3. chức năng của nhà nước 6
3. Bộ máy nhà nước 7
III. Pháp luật là cơ sở hoàn thiện bộ máy nhà nước 8
IV. Pháp luật tăng cường quyền lực của nhà nước 10
KẾT LUẬN 13
TÀI LIỆU THAM KHẢO 14

GVHD: ……………… Lớp
SVTH : ………………. Trang 15