biện pháp quản lí thực tập của sinh viên ngành quản lí văn hóa, khoa xã hội, trường cao đẳng hải dương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM



LÊ XUÂN KHA



BIỆN PHÁP QUẢN LÍ THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN
NGÀNH QUẢN LÍ VĂN HÓA, KHOA XÃ HỘI,
TRƢỜNG CAO ĐẲNG HẢI DƢƠNG

Chuyên ngành: QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.05



LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC



Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS PHẠM HỒNG QUANG




THÁI NGUYÊN - 2012

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu
nêu trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa
từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác.

Tác giả luận văn


Lê Xuân Kha

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian học tập, nghiên cứu và triển khai đề tài "Biện pháp
quản lí thực tập của sinh viên ngành Quản lí văn hóa, Khoa Xã hội,
Trường Cao đẳng Hải Dương", đến nay, Tôi đã hoàn thành luận văn nghiên
cứu của mình.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Phạm Hồng Quang -
thầy giáo đã trực tiếp, tận tình hướng dẫn Tôi trong suốt thời gian thực hiện
luận văn này.
Đồng thời, Tôi cũng gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu,
Phòng Đào tạo, Khoa Xã hội, quí thầy cô giáo và sinh viên Trường Cao đẳng
Hải Dương đã cung cấp số liệu, hỗ trợ thông tin để Tôi hoàn thành tốt đề tài
nghiên cứu.
Do thời gian nghiên cứu chưa nhiều, kết quả nghiên cứu có thể còn có
hạn chế nhất định, tác giả luận văn rất mong nhận được ý kiến đóng góp của
độc giả để đề tài nghiên cứu ngày càng hoàn thiện hơn.

Tác giả luận văn




Lê Xuân Kha


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

i
MỤC LỤC
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục i
Những cụm từ viết tắt trong luận văn iv
Danh mục các bảng v
Danh mục sơ đồ vi
MỞ ĐẦU 1
1. Lí do chọn đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu 1
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 2
4. Nhiệm vụ nghiên cứu 2
5. Giả thuyết khoa học 2
6. Phương pháp nghiên cứu 3
7. Cấu trúc của luận văn 4
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ THỰC TẬP VÀ QUẢN LÍ
THỰC TẬP 5
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 5

1.1.1. Ở nước ngoài 5
1.1.2. Ở Việt Nam 7
1.2. Các khái niệm và thuật ngữ liên quan 9
1.2.1. Khái niệm quản lí, quản lí giáo dục 9
1.2.2. Khái niệm về hoạt động thực tập 10
1.2.3. Khái niệm quản lí thực tập 11
1.3. Vấn đề quản lí hoạt động thực tập của sinh viên ngành Quản lí văn hóa 11
1.3.1. Đặc điểm hoạt động thực tập của sinh viên ngành Quản lí văn hóa 11


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ii
1.3.2. Các nội dung quản lí hoạt động thực tập của sinh viên ngành Quản
lí văn hóa 14
1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí thực tập sinh viên 18
Tiểu kết chương 1 19
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN
NGÀNH QUẢN LÍ VĂN HÓA, KHOA XÃ HỘI,
TRƢỜNG CAO ĐẲNG HẢI DƢƠNG 21
2.1. Khái quát về ngành Quản lí văn hóa, Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng
Hải Dương 21
2.1.1. Nhiệm vụ, mục tiêu đào tạo của Khoa Xã hội 21
2.1.2. Một số đặc điểm và kết quả đào tạo của ngành Quản lí văn hóa
thuộc Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương 22
2.2. Khảo sát về quản lí hoạt động thực tập của sinh viên ngành Quản lí
văn hóa Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương 24
2.2.1. Khảo sát quản lí thực hiện các mục tiêu thực tập của sinh viên ngành
Quản lí văn hóa thuộc Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương 24
2.2.2. Khảo sát quản lí việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện kế

hoạch thực tập 30
2.2.3. Khảo sát quản lí nội dung thực tập của sinh viên ngành Quản lí
văn hóa thuộc Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương 36
2.2.4. Khảo sát quản lí kiểm tra, đánh giá thực tập 40
2.2.5. Khảo sát quản lí các loại hồ sơ thực tập 46
2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lí thực tập của sinh viên ngành
Quản lí văn hóa 48
2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lí hoạt động thực tập của sinh
viên quản lí Khoa Xã hội Trường Cao đẳng Hải Dương 51
Tiểu kết chương 2 54


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

iii
Chƣơng 3. ĐỀ XUẤT MỐT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU
QUẢ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP CỦA SINH
VIÊN KHOA XÃ HỘI TRƢỜNG CAO ĐẲNG HẢI
DƢƠNG 56
3.1. Định hướng, căn cứ và nguyên tắc đề xuất các biện pháp 56
3.1.1. Định hướng cho việc đề xuất các biện pháp 56
3.1.2. Căn cứ đề xuất các biện pháp 56
3.1.3. Nguyên tắc đề xuất các giải pháp 57
3.2. Đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí thực tập sinh viên ngành
Quản lí văn hóa thuộc Khoa Xã hội Trường Cao đẳng Hải Dương 58
3.4. Khảo nghiệm nhận thức về sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 68
Tiểu kết chương 3 69
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 70
1. Kết luận 70
2. Khuyến nghị 72

TÀI LIỆU THAM KHẢO 75
PHỤ LỤC 77


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

iv
NHỮNG CỤM TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

BGH : Ban Giám hiệu
TCĐHD : Trường Cao đẳng Hải Dương
KXH : Khoa Xã hội
CBQL : Cán bộ quản lí
GVHD : Giảng viên hướng dẫn
ĐVTT : Đơn vị thực tập
SVTT : Sinh viên thực tập
SV : Sinh viên



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

v
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Kết quả khảo sát quản lí thực hiện các mục tiêu thực tập 25
Bảng 2.2. Kết quả khảo sát quản lí thực hiện các mục tiêu thực tập theo
lát cắt vị trí công tác 27
Bảng 2.3. Kết quả khảo sát quản lí việc xây dựng kế hoạch và tổ chức
thực hiện kế hoạch thực tập 30
Bảng 2.4. Kết quả khảo sát quản lí việc xây dựng kế hoạch và tổ chức

thực hiện kế hoạch thực tập theo lát cắt vị trí công việc 33
Bảng 2.5. Kết quả khảo sát quản lí nội dung thực tập của sinh viên ngành
Quản lí văn hóa thuộc Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương 36
Bảng 2.6. Kết quả khảo sát quản lí nội dung thực tập của sinh viên ngành
Quản lí văn hóa thuộc Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải
Dương theo lát cắt vị trí công việc 38
Bảng 2.7. Kết quả khảo sát quản lí kiểm tra, đánh giá thực tập 40
Bảng 2.8. Kết quả khảo sát kiểm tra, đánh giá đợt thực tập theo lát cắt vị
trí công việc 43
Bảng 2.9. Kết quả khảo sát quản lí các loại hồ sơ thực tập 46
Bảng 2.10. Kết quả khảo sát quản lí các loại hồ sơ thực tập theo lát cắt vị
trí công việc 47
Bảng 2.11. Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lí thực tập của
sinh viên ngành Quản lí văn hóa 49
Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết và mức độ thực hiện
các biện pháp đề xuất 68


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

vi
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất nâng cao hiệu quả
quản lí thực tập sinh viên ngành Quản lí văn hóa 68


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

1
MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài
Thực tập là khâu quan trọng nằm trong chương trình đào tạo của các
trường đại học, cao đẳng cũng như các trường trung cấp. Thực chất của việc
thực tập là nhằm gắn kết giữa lí thuyết với thực hành, vận dụng những tri thức
sinh viên lĩnh hội được từ nhà trường vào thực tiễn công việc, đáp ứng các
yêu cầu và kỹ năng nghề nghiệp đặt ra cho người lao động.
Nghiên cứu hoạt động thực tập, tác giả nhận thấy: thực tập không chỉ
có liên quan trực tiếp đến sinh viên mà có mối liên hệ mật thiết với nhà
trường và các cơ quan, đơn vị tiếp nhận sinh viên đến thực tập. Thông qua
thực tập, kỹ năng của sinh viên được bộc lộ, bổ sung, nội dung và chất lượng
giáo dục của nhà trường được khẳng định và có thể có những điều chỉnh cho
phù hợp với nhu cầu xã hội; cơ quan, đơn vị tiếp nhận sinh viên thực tập có
cơ hội đưa ra các thông tin “ngược ngoài” để đánh giá lại chất lượng giáo dục,
đồng thời mở ra những cơ hội để thu hút nhân lực và các sinh viên tài năng.
Trong năm học 2011 - 2012, Trường Cao đẳng Hải Dương đang đẩy
mạnh hoạt động tăng cường kỹ năng nghề cho sinh viên, nhằm thể hiện quyết
tâm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, cung cấp nguồn nhân lực có chất
lượng cho sự phát triển của địa phương và cả nước. Chính vì thế, chúng tôi đã
chọn đề tài: “Biện pháp quản lí thực tập của sinh viên ngành Quản lí văn
hóa, Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương” để nghiên cứu, nhằm góp
phần thực hiện thành công phương châm giáo dục hiện đại: học để biết; học
để làm; học để sống; học để cùng chung sống của UNESCO và cụ thể hóa các
mục tiêu giáo dục của Trường Cao đẳng Hải Dương.

2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng quản lí thực tập của sinh
viên ngành Quản lí văn hóa thuộc Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

2
nhằm đưa ra những biện pháp quản lí góp phần nâng cao hiệu quả thực tập
của sinh viên, mở rộng gắn kết chặt chẽ giữa nhà trường - sinh viên với đơn vị
thực tập để tăng hiệu quả đào tạo.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Cán bộ quản lí, giảng viên, sinh viên ngành Quản
lí văn hóa Trường Cao đẳng Hải Dương và đơn vị sinh viên đến thực tập.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lí hoạt động thực tập của sinh
viên Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Nghiên cứu những vấn đề lí luận cơ bản về quản lí hoạt động thực tập
4.2. Đánh giá thực trạng thực tập và quản lí thực tập của sinh viên ngành
Quản lí văn hóa thuộc Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương
4.3. Đề xuất các biện pháp quản lí góp phần nâng cao hiệu quả thực tập
của sinh viên Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương
5. Giả thuyết khoa học
Thực hiện theo chương trình đào tạo của nhà trường, hoạt động thực
tập của sinh viên ngành Quản lí văn hóa Khoa Xã hội nói riêng và của sinh
viên Trường Cao đẳng Hải Dương nói chung đã được tiến hành thường xuyên
song vẫn còn một số tồn tại về quản lí thực tập của sinh viên như sự chuẩn bị
cho kỳ thực tập chưa thấu đáo, hoạt động chỉ đạo, đánh giá, rút kinh nghiệm
khi thực tập vẫn còn những điểm bất cập, việc liên kết giữa đơn vị thực tập
với Trường Cao đẳng Hải Dương còn hạn chế. Vì vậy, nghiên cứu cơ sở lí
luận về các biện pháp quản lí và khảo sát đánh giá đúng thực trạng, chỉ ra
nguyên nhân, nêu được các biện pháp quản lí góp phần nâng cao hiệu quả
thực tập của sinh viên, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường, phù
hợp với yêu cầu nghề nghiệp của sinh viên và nhu cầu xã hội đặt ra.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

3
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Các phương pháp nghiên cứu lí luận
Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát
hóa các tài liệu lí luận, các văn bản, xây dựng cơ sở lí luận của đề tài.
6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
6.2.1. Các phương pháp điều tra bằng phiếu
Thu thập thông tin dựa trên cơ sở điều tra bằng phiếu hỏi dành cho cán
bộ lãnh đạo, cán bộ quản lí, giảng viên hướng dẫn, sinh viên và đơn vị tiếp
nhận sinh viên thực tập qua đó đánh giá thực trạng thực tập và quản lí thực
tập của Trường Cao đẳng Hải Dương.
6.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Thiết kế các câu hỏi để phỏng vấn trực tiếp cán bộ quản lí, giáo viên và
sinh viên, đơn vị tiếp nhận sinh viên thực tập về các đề xuất, biện pháp tăng
cường quản lí thực tập cho sinh viên ngành Quản lí văn hóa Khoa Xã hội,
Trường Cao đẳng Hải Dương.
6.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
- Nghiên cứu các báo cáo kết quả thực tập của sinh viên, các báo cáo
Nhà trường liên quan đến thực tập của sinh viên.
- Nghiên cứu chương trình thực tập của sinh viên Khoa Xã hội, Trường
Cao đẳng Hải Dương.
- Nghiên cứu các tài liệu hướng dẫn thực tập của Nhà trường, của Khoa.
- Các bản báo cáo thực tập của sinh viên, nhật ký thực tập.
- Phiếu nhận xét, đánh giá của đơn vị sinh viên thực tập.
6.2.4. Phương pháp quan sát
Quan sát hoạt động của giảng viên hướng dẫn, sinh viên thực tập và
đến thăm đơn vị sinh viên thực tập để nắm tình hình, thấy được thực tế các
hoạt động đang diễn ra trong quá trình thực tập của sinh viên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

4
6.2.5. Phương pháp chuyên gia
Tham khảo ý kiến của các chuyên gia, những người có chuyên môn,
nghiệp vụ, kinh nghiệm về thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả thực tập
cho sinh viên.
6.2.6. Phương pháp phỏng vấn sâu
Phỏng vấn ý kiến của các chuyên gia, cán bộ quản lí Trường Cao đẳng
Hải Dương, cán bộ quản lí tại một số cơ sở thực tập, sinh viên ngành Quản lí
văn hóa.
6.3. Phương pháp xử lí số liệu bằng thống kê toán học
Sử dụng các phương pháp thống kê toán học để xử lí số liệu liên quan
đến đề tài nghiên cứu, từ đó chỉ ra mối tương quan giữa các luận điểm.
7. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục và Tài liệu tham khảo, luận văn
được trình bày thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận về thực tập và quản lí thực tập.
Chương 2: Thực trạng quản lí thực tập của sinh viên ngành Quản lí văn
hóa Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Hải Dương.
Chương 3: Đề xuất một số biện pháp quản lí nâng cao hiệu quả quản lí
hoạt động thực tập cho sinh viên ngành Quản lí văn hóa Khoa Xã hội, Trường
Cao đẳng Hải Dương.


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

5

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ THỰC TẬP VÀ QUẢN LÍ THỰC TẬP
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Ở nước ngoài
Ở nước ngoài vấn đề nghiên cứu thực hành, thực tập nhằm gắn kết
chương giáo dục với đời sống đã sớm được chú ý, có thế kể đến những công
trình như: Wragg, T. trong tác phẩm "Chương trình giảng dạy Cubic" (1997)
đã cung cấp một mô hình để nỗ lực thực hiện "một tầm nhìn của tương lai",
công nhận những nhu cầu ngày càng gia tăng của công dân trong học tập, một
niềm tin rằng học tập (trẻ em) phải được lấy cảm hứng bởi một số ảnh hưởng,
và cuối cùng là điều kiện cần thiết để xem các chương trình giảng dạy nhiều
hơn so với chỉ một bộ sưu tập của các đối tượng và giáo trình. Chương trình
giảng dạy cần có ba mức độ: chủ đề; qua ngoại khóa chủ đề và các vấn đề
ảnh hưởng đến phát triển chung của người học và phương pháp giảng dạy và
học tập có thể được sử dụng khác nhau. Chính việc nhấn mạnh "ngoại khóa
chủ đề" và những ảnh hưởng đến phát triển chung thể hiện sự đề cao đến tính
thực tế, thực hành và khả năng vận dụng những ảnh hưởng đó vào cuộc sống
(thực tập và thực hiện) của người học [18].
- Stenhouse, L. (1975) trong nghiên cứu "Giới thiệu về chương trình
nghiên cứu và phát triển" đã tuyên bố một phương pháp tiếp cận quá trình lí
thuyết và thực hành làm chương trình giảng dạy, trong đó ông nhấn mạnh:
"tối thiểu một chương chương trình giảng dạy nên cung cấp một cơ sở (đơn vị
thực tế để thực tập) cho việc lập kế hoạch một khóa học, nghiên cứu thực
nghiệm và xem xét các căn cứ của chương trình giáo dục" [17]. Đó là những
căn cứ để gắn chương trình giảng dạy lí thuyết với thực tế - thực hành và thực
tập nhằm biện minh cho tính hiện thực của chương trình giảng dạy đáp ứng
các nhu cầu lao động nghề nghiệp trong tương lai của người học và xã hội.


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

6
Đặc biệt, dự án "Sinh viên thực hành" [19]- chương trình lần đầu tiên
được thành lập và đồng tài trợ bởi Bộ Giáo dục và Tôn giáo quốc gia và Liên
minh châu Âu tại đại học Aristotle trong thời kỳ 1996-1999, sau đó được tiếp
tục trong các giai đoạn 1999-2000, 2000-2005 và 2005-2007 với mục tiêu:
+) Để đạt được phản hồi tương tác giữa giáo dục đại học và nơi làm việc.
+) Xây dựng được các lớp học nhằm gắn kết kiến thức thu nhận được
với nơi làm việc có liên quan đến nghề nghiệp hoặc vị trí ngay cả ở các doanh
nghiệp, đơn vị trong thời gian thực tập được thực hiện.
+) Tiếp thu kiến thức khoa học thông qua quá trình thực hành, thực tập
khoa học chuyên nghiệp.
+) Thúc đẩy các kỹ năng thực hành và lương tâm nghề nghiệp của mình.
+) Để đạt được quá trình chuyển đổi tốt nhất của sinh viên từ học ở nhà
trường đến sản xuất của các doanh nghiệp, tổ chức và các đơn vị.
+) Để học sinh quen giáo dục đại học với môi trường làm việc và nhu
cầu làm việc, cũng như quan hệ lao động và thu nhập của họ.
+) Trong điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác sáng tạo của các lĩnh vực
khoa học khác nhau và khuyến khích sáng kiến của sinh viên thực hành và
sáng tạo chuyên nghiệp.
+) Để tạo ra một kênh chuyển giao thông tin tương tác giữa các viện
giáo dục đại học và trên thế giới kinh doanh, do đó sự hợp tác giữa hai bên
được tạo điều kiện thuận lợi.
Như vậy có thể khẳng định, cả về mặt lí luận lẫn thực tiễn thì thế giới
đã lưu ý nhiều đến vấn đề thực tiễn, thực hành và thực tập trong các chương
trình giáo dục và đào tạo. Điều đó cho thấy, vấn đề thực hành, thực tập trong
hoạt động giáo dục cần được đánh giá đúng vị trí và vai trò trong việc đào tạo
ra nguồn nhân lực có chất lượng cho xã hội. Điều này càng củng cố cho việc
nghiên cứu vấn đề thực tập của luận văn là có cơ sở lí luận biện chứng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

7
1.1.2. Ở Việt Nam
Xuất phát từ nhu cầu thực tế của xã hội, gắn với quan điểm của Đảng
và Nhà nước học cần đi đôi với hành, lí luận gắn liền với thực tiễn, nên việc
nghiên cứu về thực tập không phải là điều xa lạ trong quá trình đào tạo[2].
Hoạt động thực tập luôn được các nhà giáo dục, các cơ sở đào tạo quan tâm,
được đánh giá là quá trình hiện thực hóa các vấn đề lí thuyết và áp dụng kỹ
năng nghề nghiệp để sinh viên thực hành vào công việc cụ thể trong lao động.
Tất cả các việc làm đó đều có chung mục đích là nâng cao chất lượng đào tạo,
nhằm gắn với mục tiêu của nền giáo dục mới, học để biết, học để làm và học
để chung sống.
Trong lịch sử vấn đề nghiên cứu có thể thấy tính thực tiễn qua các Hội
thảo về đề tài: "Công tác thực tập sư phạm ở các trường sư phạm" do viện
nghiên cứu Giáo dục tổ chức vào tháng 04/2008 nhằm đánh giá thực trạng
công tác tổ chức thực tập sư phạm hiện nay của các trường sư phạm, từ đó đề
xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác thực tập.
- Hội thảo khoa học "sinh viên với đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội, nhu
cầu doanh nghiệp" tổ chức 08/2008, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo
Nguyễn Thiện Nhân chủ trì đã nhấn mạnh ngành giáo dục khi xây dựng
chương trình phải chú trọng đến thực hành, chuẩn kỹ năng nghề cho người
học, các cơ sở đào tạo cần tăng cường tổ chức các loại hình hoạt động để
người học có điều kiện rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp, gắn đào tạo với điều
kiện thực tế, tránh trường hợp phải đào tạo lại khi sinh viên ra trường vào làm
việc trong môi trường lao động cụ thể.
- Hội thảo quốc gia về đào tạo nhân lực công nghệ cao theo nhu cầu xã
hội do hai bộ Khoa học và công nghệ phối hợp với Bộ giáo dục và đào tạo tổ
chức tháng 04/2009 đã chỉ rõ nguồn nhân lực công nghệ cao của nước ta hiện

nay còn yếu về năng lực thực hành. Vì vậy, trong phần kết luận chủ trì hội


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

8
nghị ông Nguyễn Thiện Nhân đã nhấn mạnh: "để có nguồn nhân lực chất
lượng cần tạo mối quan hệ hợp tác hữu hiệu giữa các trường đại học, viện
nghiên cứu sớm hình thành chuỗi phòng thí nghiệm công nghệ, nhà nước có
chính sách khuyến khích hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia làm công tác đào
tạo như miễn tiền thuê đất, nhập khẩu; đưa chi phí hỗ trợ đào tạo vào giá
thành tính thuế, hỗ trợ người học để học viên, sinh viên có nơi thực tập về
năng lực nghề nghiệp".
- Trong luận văn "Thực trạng quản lí thực tập của Trường Cao đẳng
Bán công Hoa Sen và một số giải pháp" (2004) của tác giả Bùi Trân Thúy, tác
giả luận văn đã phân tích những vấn đề cơ bản xuất phát từ điều kiện của
Trường Cao đẳng bán công Hoa Sen và chỉ ra một số giải pháp, tuy nhiên vấn
đề nghiên cứu vẫn còn mang tính khái quát[11].
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn Thái Hưng: "Nghiên cứu một số
giải pháp nâng cao hiệu quả thực tập sư phạm cho sinh viên thể dục Trường
Cao đẳng sư phạm Hải Dương" (2006) đã tiến hành khảo sát thực trạng
nhưng đối tượng nghiên cứu mới dừng lại ở sinh viên ngành sư phạm thể dục,
chưa khái quát được đặc điểm của sinh viên ngoài sư phạm, vì vậy chưa đáp
ứng được yêu cầu thực tiễn phát triển trường theo mô hình đào tạo đa ngành
trong giai đoạn hiện nay (có sự thay đổi tên trường từ Trường Cao đẳng Sư
phạm Hải Dương thành Trường Cao đẳng Hải Dương)[4].
Như vậy có thể nói, nghiên cứu về vấn đề thực tập của sinh viên đã có
một số tác giả nghiên cứu theo các khía cạnh riêng mang tính đặc thù, song số
lượng các công trình nhìn chung chưa nhiều, riêng với đối tượng là sinh viên
Khoa Xã hội Trường Cao đẳng Hải Dương tính đến thời điểm năm 2012 chưa

có tác giả nào nghiên cứu. Do đó, chúng tôi đã lựa chọn đề tài "Biện pháp quản
lí thực tập của sinh viên ngành Quản lí văn hóa Khoa Xã hội Trường Cao đẳng
Hải Dương" làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lí giáo dục.


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

9
1.2. Các khái niệm và thuật ngữ liên quan
1.2.1. Khái niệm quản lí, Quản lí giáo dục
Khái niệm quản lí là những tác động có tổ chức, có định hướng của chủ
thể quản lí lên khách thể quản lí thông qua việc thực hiện một cách phù hợp
các chức năng quản lí nhằm thực hiện mục tiêu đã được xác định.
Khái niệm quản lí giáo dục được hiểu là quá trình vận dụng những
nguyên lí, phương pháp, khái niệm, của khoa học quản lí vào một lĩnh vực
hoạt động cụ thể, một ngành chuyên biệt - ngành giáo dục. Quản lí giáo dục là
hoạt động điều hành, phối hợp các lực lượng nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo
thế hệ trẻ (và mọi người) theo yêu cầu phát triển của xã hội.
Từ những khái niệm trên, có thể nhận thấy:
* Hệ thống quản lí giáo dục bao gồm các thành tố sau:
- Chủ thể quản lí giáo dục: là hệ thống quản lí giáo dục các cấp từ trung
ương đến địa phương.
- Khách thể/ đối tượng quản lí giáo dục:
+) Điều kiện cơ sở vật chất.
+) Con người tham gia hoạt động giáo dục.
* Mục tiêu của quản lí giáo dục:
Mục tiêu của quản lí giáo dục nhằm làm cho hệ thống giáo dục thực
hiện được mục tiêu của mình là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài, hình thành đội ngũ nhân lực có tri thức và có tay nghề, có năng lực
hình thành, tự chủ, năng động và sáng tạo, có đạo đức cách mạng, tinh thần

yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội.
* Vai trò của quản lí giáo dục:
Quản lí giáo dục có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển xã
hội và sự phát triển của ngành giáo dục. Quản lí giáo dục là yếu tố quan trọng
để tạo ra nội lực cho ngành giáo dục trong điều kiện của đất nước hiện nay.


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

10
* Nội dung của quản lí giáo dục:
Hoạt động quản lí giáo dục bao gồm những nội dung sau:
- Những nội dung hoạt động thực hiện chức năng kế hoạch hóa.
- Những nội dung hoạt động thực hiện chức năng tổ chức.
- Những nội dung hoạt động thực hiện chức năng chỉ đạo.
- Những nội dung hoạt động thực hiện chức năng kiểm tra.
- Những nội dung hoạt động thực hiện việc ra quyết định.
- Những hoạt động điều chỉnh sự vận hành của hệ thống.
- Những nội dung hoạt động thu thập và xử lí thông tin trong và ngoài
hệ thống nhằm phục vụ cho hoạt động quản lí giáo dục.
Những nội dung của hoạt động quản lí giáo dục này có mối liên quan
mật thiết với nhau, có ảnh hưởng tác động lên nhau. Trong đó, quản lí hoạt
động thực tập là một trong những nội dung của quản lí giáo dục trong các
trường đại học, cao đẳng và TCCN.
1.2.2. Khái niệm về hoạt động thực tập
Theo định nghĩa của Tự điển tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ học của tác
giả Hoàng Phê thì thực tập là làm trong thực tế để áp dụng và củng cố lí
thuyết, trau dồi thêm về nghiệp vụ chuyên môn [8].
Theo Đại từ điển tiếng Việt - Trung tâm ngôn ngữ và văn hóa Việt
Nam của tác giả Nguyễn Như Ý thì thực tập là tập làm trong thực tế để áp

dụng, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn: sinh viên đi thực tập ở nhà máy, xí
nghiệp, sau đợt thực tập phải nộp tổng kết, báo cáo cho nhà trường[16].
Thực tập (practice) theo định nghĩa của từ điển Oxford Concise
Dictionary, thực tập được hiểu là một hoạt động thường xuyên, liên tục nhằm
nâng cao kỹ năng.
Thực tập (stage) theo định nghĩa của từ điển Larousse thì đây là giai
đoạn học tập, nghiên cứu qua thực tế, được yêu cầu đối với học viên theo học


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

11
một số nghề; cũng là giai đoạn mà một người phải tạm thời đến làm việc tại
doanh nghiệp để hoàn tất chương trình đạo tạo.
Tựu chung, dù xuất phát và cách đánh giá có khác nhau nhưng cũng có
những điểm chung mang tính thống nhất, từ đó có thể khẳng định rằng: Hoạt
động thực tập là một khâu trong quá trình đào tạo ở các trường đại học, cao
đẳng và trung cấp được thực hiện gắn với một môi trường lao động nghề
nghiệp thực tế nhằm củng cố, bổ sung cho lí thuyết trong quá trình đào tạo và
nâng cao kỹ năng nghề cho người học.
1.2.3. Khái niệm quản lý thực tập
Quản lí thực tập là quản lí các hoạt động liên quan đến thực tập, bao
gồm: quản lí mục tiêu, kế hoạch, nội dung, chương trình, phương pháp thực
tập, giảng viên hướng dẫn thực tập, số lượng và đối tượng sinh viên thực
tập, địa điểm và thời gian thực tập, điều kiện, cơ sở vật chất thực tập trên cơ
sở đánh giá kết quả thực tập với nhưng tiêu chí cụ thể, từ đó có những đánh
giá chính xác về hoạt động thực tập để điều chỉnh nhằm nâng cao hiệu quả
thực tập.
Mục tiêu của quản lí thực tập là nhằm phát huy thế mạnh, hạn chế yếu
điểm, đề ra các biện pháp khắc phục những tồn tại của hoạt động thực tập,

nhằm tạo điều kiện tốt cho sinh viên thực tập hoàn thành các mục tiêu đề ra,
đồng thời tăng cường kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên, góp
phần nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
1.3. Vấn đề quản lí hoạt động thực tập của sinh viên ngành Quản lí văn hóa
1.3.1. Đặc điểm hoạt động thực tập của sinh viên ngành Quản lí văn hóa
a. Mục tiêu thực tập
Thực tập của sinh viên ngành Quản lí văn hóa là giúp sinh viên tìm
hiểu thực tế công việc, nắm vững các chức năng, nhiệm vụ của một nhân viên
tại các cơ sở thực tập, từ đó hình thành ý thức và tạo tình cảm nghề nghiệp;


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

12
tạo điều kiện cho sinh viên vận dụng kiến thức đã học vào thực tế công việc,
rèn luyện, hình thành các kỹ năng giới thiệu, hoạch định và tổ chức các hoạt
động văn hóa ở cơ sở.
Mục tiêu thực tập của sinh viên Quản lí văn hóa cần được đánh giá cụ
thể qua các mặt: kiến thức, kỹ năng và thái độ.
* Về kiến thức
Cần có kiến thức về lĩnh vực văn hóa, xã hội, nắm được các chính sách
về văn hóa và quản lí văn hóa của Nhà nước cũng như địa phương. Có kiến
thức về thiết kế, tổ chức và quản lí các hoạt động văn hóa trên cơ sở hiểu biết
về các thiết chế văn hóa.
* Về kỹ năng
Có kỹ năng của người cán bộ tổ chức và quản lí văn hóa, nghiên cứu
các thành tố văn hóa dựa trên cơ sở khoa học xác thực; có khả năng tuyên
truyền, vận động các tầng lớp nhân dân tham gia giữ gìn và phát huy các giá
trị văn hóa truyền thống, tiếp thu có chọn lọc để xây dựng nền văn hóa mới
"tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc".

* Về thái độ
Nhận thức được quản lí văn hóa là công việc đòi hỏi năng lực tổng hợp,
phải có sự tận tâm và chuyên tâm với nghề. Biết trân trọng giá trị văn hóa dân
tộc, thấu hiểu các đặc trưng văn hóa vùng miền, có phương pháp khoa học và
hệ thống khi nghiên cứu văn hóa từ đó có những tác động phù hợp nhằm định
hướng và xây dựng nền văn hóa Việt Nam đa dạng, đặc sắc và giá trị.
b. Chương trình, nội dung, thời gian và địa điểm thực tập
 Nội dung thực tập của sinh viên ngành quản lý văn hóa:
- Tìm hiểu văn hóa địa phương: các di tích lịch sử văn hóa, các công
trình văn hóa tiêu biểu, các phong tục, tập quán, văn hóa dân gian và những
làng nghề cổ truyền của vùng sinh viên đến thực tập.


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

13
- Tham gia vào công tác tổ chức, quản lí văn hóa địa phương: Thực
hiện khảo sát các lễ hội, sinh hoạt văn hóa truyền thống ở nơi đến thực tập,
tham gia quản lí lễ hội, tổ chức sinh hoạt văn hóa và đánh giá các hoạt động
văn hóa của đơn vị tiếp nhận sinh viên thực tập. Sinh viên thực tập được biên
chế thành đoàn thực tập từ 03 đến 05 sinh viên một đoàn. Tổ chức thực hiện
thực tập theo sự điều hành của Ban chỉ đạo thực tập và giảng viên hướng dẫn.
 Thời gian thực tập được thực hiện trong 6 tuần với lịch trình cụ thể:
+ Tuần 1: Sinh viên đến cơ sở thực tập, gặp gỡ và trao đổi với đơn vị
tiếp nhận thực tập. Thâm nhập thực tế và thực hiện kế hoạch thực tập.
+ Tuần 2,3,4,5: Nhóm thực tập thực hiện nội dung thực tập tìm hiểu
truyền thống văn hóa, các hoạt động và hình thức tổ chức sinh hoạt văn hóa ở
địa phương, tìm hiểu về chính sách quản lí văn hóa và các thiết chế, các di
tích lịch sử văn hóa tại cơ sở.
+ Tuần 6: sinh viên hoàn tất các nội dung thực tập, Ban chỉ đạo thực

tập hoàn thành việc đánh giá thực tập, bình xét thi đua, tổng kết thực tập tại
cơ sở tiếp nhận sinh viên thực tập. Đoàn trở lại Trường Cao đẳng Hải Dương.
 Địa điểm thực tập:
Sinh viên thực tập tại các đơn vị trong phạm vi tỉnh Hải Dương, bao
gồm Sở Văn hóa, Phòng Văn hóa các huyện, thị xã, thành phố; các Di tích
lịch sử văn hóa của tỉnh Hải Dương như: Văn miếu Mao Điền, Đền Cao, Khu
di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc, Đền Chu Văn An,
c. Đánh giá kết quả thực tập
Sau đợt thực tập, sinh viên ngành Quản lí văn hóa phải viết báo cáo thu
hoạch theo các nội dung: sự phát triển của văn hóa ở địa phương, những tồn
tại và hạn chế trong việc quản lí văn hóa ở địa phương, kiến nghị, đề xuất một
số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí văn hóa, nâng cao chất lượng sinh
hoạt văn hóa nhằm xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

14
Căn cứ đánh giá kết quả thực tập dựa trên: mục tiêu thực tập, nội dung
thực tập, kết quả hoạt động thực tập của sinh viên trong 06 tuần và đánh giá
của cơ sở thực tập.
Các tiêu chí đánh giá: Kết quả tìm hiểu văn hóa địa phương; năng lực
tham gia công tác văn hóa ở địa phương; ý thức và thái độ thực tập; chất
lượng hồ sơ thực tập.
Phương pháp đánh giá: Phương pháp đo lường qua hồ sơ thực tập,
phương pháp trắc nghiệm thông qua các phiếu trắc nghiệm sau thực tập và
phương pháp phỏng vấn: hỏi sinh viên các vấn đề xoay quanh hoạt động
thực tập.
Điểm tổng hợp thực tập đánh tính theo công thức:
Điểm thực tập = (Điểm Thái độ + Điểm chuyên môn x 2):3

- Điểm thái độ do cán bộ văn hóa đánh giá(theo mẫu) tính thang điểm 10.
- Điểm chuyên môn do cán bộ phụ trách chuyên môn trực tiếp đánh giá
theo thang điểm 10.
Điểm thực tập được làm tròn số nguyên, lẻ >=0,5 được tính tròn 1,0
điểm. Lẻ<0,5 điểm làm tròn 0 điểm.
Xếp loại thực tập:
Loại Giỏi: 9-10 điểm
Loại Khá: 7-8 điểm.
Loại Trung bình: 5-6 điểm.
Loại yếu: 3-4 điểm.
Loại kém: dưới 3 điểm.
1.3.2. Các nội dung quản lí hoạt động thực tập của sinh viên ngành Quản lí
văn hóa
a. Quản lí thực hiện các mục đích yêu, cầu của thực tập
 Quản lí thực hiện các mục tiêu chung của thực tập
Tìm hiểu, nắm vững thực tế công việc, chức năng, nhiệm vụ của người
quản lí văn hóa.


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

15
Vận dụng kiến thức văn hóa vào thực tế.
Rèn luyện, hình thành các kĩ năng nghiệp, vụ quản lí văn hóa: Giới
thiệu, hoạch định và tổ chức các hoạt động văn hóa cho địa phương.
Hình thành ý thức và các phẩm chất đạo đức nghề nghiệp của người
cán bộ quản lí văn hóa.
 Quản lí thực hiện các mục tiêu cụ thể của thực tập
- Về kiến thức
+ Kiến thức về các di sản và các giá trị văn hóa của địa phương.

+ Kiến thức về văn hóa, xã hội và giao tiếp ứng xử.
+ Kiến thức về thiết kế chương trình quản lí tổ chức thực hiện các hoạt
động văn hóa của địa phương.
+ Kiến thức về các thiết chế văn hóa của địa phương.
+ Kiến thức về các chính sách văn hóa xã hội được thực hiện ở địa phương.
- Về kĩ năng
+ Kĩ năng nghiên cứu về văn hóa địa phương.
+ Kĩ năng tổ chức các hoạt động văn hóa.
+ Chương trình vận động các tầng lớp nhân dân tham gia các hoạt động
văn hóa ở địa phương.
+ Kĩ năng giữ gìn bảo tồn phát huy các giá trị bản sắc văn hóa của địa
phương.
+ Kĩ năng sáng tạo, tổ chức các hoạt động văn hóa: âm nhạc hội họa,
hòa nhập văn hóa địa phương với bên ngoài.
- Về thái độ
+ Coi trọng các giá trị văn hóa của dân tộc và của địa phương.
+ Trân trọng và khai thác được các giá trị văn hóa của địa phương trong
sự hội nhập với văn hóa vùng miền, khu vực và thế giới.
+ Tận tâm, hăng say, tăng thêm hứng thú với nghề nghiệp quản lí
văn hóa.


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

16
b. Quản lí việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch thực tập
- Những công việc chuẩn bị trước khi sinh viên đi thực tập:
+ Trường Cao đẳng Hải Dương cần chuẩn bị cho sinh viên về kế hoạch
tổng thể của đợt thực tập; liên hệ với cơ sở thực tập và chuẩn bị kinh phí và
các mẫu phiếu đánh giá kết quả thực tập.

+ Khoa Xã hội cần: Phiên chế các đoàn thực tập; phổ biến mục đích,
nội dung, yêu cầu, kế hoạch thực tập; phổ biến các văn bản thực tập cho
sinh viên.
+ Sinh viên thực tập ngành Quản lí văn hóa cần: Nắm vững mục tiêu,
nội dung, kế hoạch thực tập; chuẩn bị các điều kiện kiến thức, tài liệu, phương
tiện có liên quan đến thực tập.
+ Cơ sở thực tập cần: Chuẩn bị về địa bàn thực tập cho sinh viên; chuẩn
bị nội dung báo cáo về tình hình kinh tế, văn hóa và chính trị của địa phương;
kế hoạch tham gia tổ chức thực hiện thực tập cho sinh viên; và phối hợp chỉ
đạo chặt chẽ giữa địa phương với cơ sở đào tạo.
- Sự chỉ đạo và tổ chức thực hiện kế hoạch thực tập: Thành lập ban chỉ
đạo thực tập; xây dựng kế hoạch chỉ đạo thực tập cả đợt và theo từng tuần;
triển khai thực hiện kế hoạch lịch trình thực tập theo từng nhóm sinh viên ở
từng địa bàn thực tập; kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch thực tập; tổng kết,
đánh giá rút kinh nghiệm toàn đợt thực tập và cuối cùng là hoàn thành các văn
bản trong hồ sơ thực tập.
c. Quản lí thực hiện các nội dung thực tập
- Sinh viên khi thực tập tìm hiểu và nghiên cứu về các nội dung:
+ Truyền thống văn hóa của địa phương.
+ Các hình thức tổ chức hoạt động và sinh hoạt văn hóa của địa phương.
+ Cơ cấu bộ máy tổ chức và thực hiện công tác quản lí văn hóa ở
địa phương.