khóa luận tốt nghiệp xây dựng và sử dụng sơ đồ hóa (graph) trong dạy học địa lí lớp 10 theo hướng tích cực

Lời cảm ơn
Tôi xin bày t li cc ti cô giáo Ths.Nguyn
Th Hu - c tip tn tình ch bng dn tôi trong sut quá trình
nghiên c tài.
y cô giáo trong khoa S - a to
mu kin thun l tôi trong quá trình nghiên cu và thc hi tài.
Tôi xin trân trng gi li cn các thy cô giáo và các em hc sinh
- Phú Th  tôi trong quá trình thc nghim
m.
Cui cùng, tôi xin cn bè và tp th lp K51- 
 tôi trong quá trình thc hi tài.
Xin chân thành c

Tác gi


Trn Diu Hoa
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT
Viết tắt
Viết đầy đủ
1
GV
Giáo viên
2
HS
Hc sinh
3
THCS
Trung h

4
THPT
Trung hc ph thông
5
SGK
Sách giáo khoa
6

a lí t nhiên
7
-XH
a lí kinh t - xã hi
8
GTVT
Giao thông vn ti
9
XK
Xut khu
10
NK
Nhp khu
11

y ha lý
12
PPDH
y hc
13
GRAPH
 hóa

14
DV
Dch v
15
VD
Ví d
16
TN
Thc nghim
17

i chng
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
STT
Sô
́
sơ đô
̀

Tên sơ đô
̀

Trang
1
 1.1
GRAPH v hu qu ca vi
21
2
 1.2


22
3
 1.3
V n ca sn xut công nghip
22
4
 1.4
GRAPHv c trong khí quyn
22
5
 1.5
Các nh ng ti phát trin và phân b công
nghip
23
6
 1.6
 minh ha vai trò ca GTVT
23
7
 1.7
GRAPH h thng n-a
lý 10
24
8
 1.8








25
9
 1.9





25
10
 1.10









26
11
 1.11
Mi quan h gia khí hu các thành phn khác
trong t nhiên
26
12
 1.12

Th hin h qu ct khi quay quanh Mt
Tri
26
13
 1.13
 th him c
27
14
 1.14
Chng
27
15
 1.15
Th hin ni dung bài 35 vai trò các nhân t nh
m ngành DV
27
16
 1.16
H qu chuyng ct
28
17
 1.17
Th hic thc hành bài 4  a lý
10
28
18
 1.18
Quy trình lp GRAPH ni dung
29
19

 1.19

30
20
 1.20
Quy trình lp GRAPH hong
30
21
 1.21
Th hii khí áp
31
22
 1.22a



33
23
 1.22b

34
23
 1.23a
Th him c
34
24
 1.23b
Th him c
35
24

 1.24
Các nhân t ng t
36
25
 1.25a
Th him, các nhân t ng
ti s phát trin ngành GTVT
37
26
 1.25b
Th him, các nhân t ng
ti s phát trin ngành GTVT
38
26
 1.26
 u ngành công nghip  Vit Nam
39
27
 1.27
ng ca các ngành kinh t n ngành GTVT
40
28
 1.28
ng ca ngoi ln b ma hình Trái
t
41
29
1.29

42

30
1.30

42
31
1.31
  


- 
43
32
1.32













44
33
 1















34
 2














35

 3














36
 4

()

37
 5
m ca long b ng
st

38
 6
m ca long b ng
st

39
 7
Các mt hàng xut nhp khu cc

40
8










41
9


- NK


DANH MU
̣
C CA
́
C BẢNG
STT
Sô

́
ba
̉
ng
Tên ba
̉
ng
Trang
1
1















51
2
2

53

3
3
Bng 












54
4
4
Bng k
54

DANH MỤC CÁC HÌNH
STT
Số hình
Tên hình
Trang
1
Hình 1
Hoi buôn bán
43

MỤC LỤC

MƠ
̉
ĐÂ
̀
U 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2
2.1. Mục đích nghiên cứu 2
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 2
3. Giới hạn nghiên cứu của đề tài 3
4. Lịch sử nghiên cứu 3
4.1. Trên thế giới 3

4.2. Ở Việt Nam 5
5. Phƣơng pháp nghiên cứu 7
5.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết 7
5.2. Phương pháp phân tích hệ thống 7
5.3. Phương pháp thống kê toán học 7
5.4. Phương pháp thu thập, tổng hợp tài liệu 7
5.5. Phương pháp thực nghiệm 7
6. Những đóng góp của đề tài 7
7. Cấu trúc của đề tài 8
KÊ
́
T QUA
̉
NGHIÊN CƢ
́
U
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC XÂY DỰNG
VÀ SỬ DỤNG GRAPH TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 10 THEO
HƢỚNG TÍCH CỰC 9
1.1. Cơ sở lí luận của đề tài 9
1.1.1. Cơ sở lí thuyết về GRAPH 9
1.1.1.1. Khái nim v GRAPH 9
1.1.1.2. Vai trò ca GRAPH 9
 n ca vic chuyn hóa GRAPH toán
hc thành GRAPH dy hc 10
1.1.2. Khái quát chung về dạy học tích cực 12
1.1.2.1. S cn thit phi my hc 12
y hc tích cc 14
1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài 14
1.2.1. Đặc điểm, nội dung chương trình SGK lớp 10 14

1.2.2. Đặc điểm tâm sinh lí của HS lớp 10 17
1.2.3. Thực trạng sử dụng phương pháp GRAPH trong dạy học Địa lí lớp 10
17
CHƢƠNG 2. XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG GRAPH TRONG DẠY HỌC
ĐỊA LÝ LỚP 10 THEO HƢỚNG TÍCH CỰC 20
2.1. Xây dựng GRAPH trong dạy học Địa lý lớp 10 20
2.1.1. Yêu cầu của việc xây dựng GRAPH 20
2.1.2. Phân loại các sơ đồ GRAPH trong dạy học Địa lí 21
 21
 theo kh  21
 m 24
 vào m hoàn thin, kit qu 26
 vào my hc 27
2.1.3. Quy trình xây dựng GRAPH 299
2.1.3.1. Quy trình lp GRAPH ni dung 29
2.1.3.2. Quy trình lp GRAPH hong 30
2.2. Cách sử dụng GRAPH 30
2.2.1. Điều kiện để vận dụng phương pháp GRAPH có hiệu quả 31
2.2.2. Một số lưu ý khi dạy học bằng phương pháp GRAPH 31
2.2.3. Sử dụng GRAPH trong các khâu của quá trình dạy học 32
2.2.3.1. 










3
2.2.3.2. S dng GRAPH trong khâu dy bài mi 34
2.2.3.3. S dng GRAPH trong khâu cng c, hoàn thin tri thc 37
2.2.3.4. S dng GRAPH trong khâu h thng hóa kin thc, ôn tp, kim tra,
 38
2.2.4. Kết hợp GRAPH với các phương pháp dạy học tích cực 40
2.2.4.1. Kt hp vi 40
2.2.4.2. Kt hp vt trình, din gii 40
2.2.4.3. Kt hp vo lun 41
2.2.4.4. Kt hp vi mt s n dy hc trc quan 43
2.3. Hệ thống các kiến thức vận dụng phƣơng pháp GRAPH trong SGK
Địa lí 10 44
2.4. Tô
̉
chƣ
́
c hoa
̣
t đô
̣
ng da
̣
y ho
̣
c vơ
́
i sơ đô
̀
GRAPH 49
CHƢƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM 50

3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sƣ phạm 50
3.1.1. Mục đích của thực nghiệm 50
3.1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm 50
3.2. Nguyên tắc tiến hành thực nghiệm 50
3.3. Tổ chức thực nghiệm 51
3.3.1. Chọn trường thực nghiệm 51
3.3.2. Nội dung thực nghiệm 51
3.3.3. Phương pháp thực nghiệm 52
3.3.4. Các bước thực nghiệm 52
3.4. Kết quả thực nghiệm 52
3.4.1. Kê
́
t qua
̉
kiê
̉
m tra, đa
́
nh gia
́
52
3.4.2. Kê
́
t qua
̉
điê
̀
u tra, khảo sát.54
KẾT LUẬN VA
̀

KIÊ
́
N NGHI
̣
57
1. Nhƣ
̃
ng đo
́
ng go
́
p cu
̉
a đê
̀
ta
̀
i7
2. Mô
̣
t sô
́
kiê
́
n nghi
̣
58
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

1
MƠ
̉
ĐÂ
̀
U

1. Tính cấp thiết của đề tài
Xut phát t yêu ci my hc (PPDH)  ng trung
hc ph     t trong nhng nhim v, chin c nhm
nâng cao chng giáo do  c ta hic th
hin trong Hi ngh ln th IV ca Ban chng khóa X
c phát trin giáo dc 2001-u
nhn mi mi và hic. Chuyn t truyn
t tri thc th ng, thy ging dc ch 
duy trong quá trình tip cn tri thc, di h hc, t
thu nhn thông tin mt cách h thng và ng hp, phát
tric ca mng tính ch ng, tính t hc ca

Xut phát t nhng li th ca lí thuy hóa (GRAPH) trong dy hc:
trong nhng thp k g  gi c tip cn chuy  
pháp khoa hc, thành tu c  t, công ngh m   c thù.
c tip cn và chuyn hóa lí thuyt GRAPH toán hc thành PPDH là
mt trong nh ng có nhiu trin vng. V mt nhn thc lí lun thì
GRAPH toán hc có tính khái quát cao, có tính n
nh, vng ch  hóa các mi quan h cc nghiên cu.
Trong lí lun dy hc, lí thuyt v  thành mt tip cn mi thuc
p giáo viên (GV) quy hoc quá
trình dy hc mt cách tng mt ca nó, thit k tt
ng dy - hu khin mt cách hu qu dy

hng tích cc hóa hong nhn thc ca HS.
Xut phát t  m môn h a lí là khoa hc chú tr n vic
nghiên cu các quy lut, các mi quan h gia các thành phn, gia các hin
ng và các th tng hp lãnh th, các mi quan h gii và t nhiên.
a lí hc phát tring: phân tích nghiên cu các thành phn riêng

2
bit ca t nhiên hay nhng ngành kinh t và tng hp - nghiên cu các thành
phn riêng bit ca t nhiên hay nhng ngành kinh t và tng hp  nghiên cu
th tng hp t nhiên hay th tng hp kinh t - xã hi. Các mi quan h 
th dii d mô hình hóa, h thng hóa kin thc cha
lí.
a lí lp 10, hc trang b mt
n thc v lp v a lí t a lí kinh
t - xã hi -XH) và mt s kin th a lí lp 11, lp 12.
m kin thc ca tng phn, tng bài, ti quan h
cht ch, lôgic, h thng nên vic s dng GRAPH s có nhi trong vic
 thng, mi quan h các kin th
Xut phát t thc trng dy h a lí  ng THPT: Kin thc trong
y hc vi nhiu các PPDH khác nhau
   c quan,       
t công c   
i quan h, h tha lí lc ít s dng. Mt s
GV khi s dp nhiu lúng túng trong thit k ng dn HS khai
thác tri thc.
Nhm vn dng các tri thc hc  i hm, xây dng
mt quy trình hong trong quá trình dy h xây dng và s dng
GRAPH cho HS, nâng cao chng dy và ha lí  ng THPT, bi
ng tình cm ngh nghiu phc v cho quá trình ging dy sau
 tài: “Xây dựng và sử dụng sơ đồ hóa (GRAPH )

trong dạy học địa lí lớp 10 theo hướng tích cực”   tài khóa lun tt
nghip ca mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
 tài tp trung vào vic xây dng và s dng GRAPH nhm nâng cao hiu
qu dy ha lí lp 10.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

3
Nghiên c   lí lun và thc tin ca vic vn dng và s dng
GRAPH trong dy ha lí lng tích cc.
  thng lí thuyt v  .  ,




 dng GRAPH trong dy ha lí lp 10 THPT.
Thit k mt s 


Ti



 (TN) ti mt s  
thi c tài.
3. Giới hạn nghiên cứu của đề tài
- 

:

 tài ch yu tp trung vào nghiên cu vic thit k và vn d
pháp GRAPH trong dy ha lí lp 10 THPT.
- :
Nghiên cu t  i hc Tây Bc và TN t   
Hùng.
4. Lịch sử nghiên cứu
4.1. Trên thế giới
Lí thuyt GRAPH là mt chuyên ngành ca toán hc khai sinh t
    y cây cu   a nhà toán hc Th 
Leonhard Euler (1707-1783). Trong cui nha th k XX cùng vi s
phát trin ca toán hc và nht là toán hc ng dng, nhng nghiên cu và ng
dng ca lí thuyt GRAPH có nhc tin nhy vt.
       t cu  t GRAPH và
nhng ng dng cng khái ninh lí toán hn ca
lí thuyc bit là ng dng ca GRAPH trong nhic khác
nhau.
n dng mt s m ca lí
thuy mô hình hóa ni dung tài liu giáo khoa môn hóa hc.
    a vào cách làm c  
 din t trc quan các din bin ca hong dy và hc ca

4
thy trò trong thc hin mt thí nghim hóa ho ra mc tin mi
trong vn dng lí thuyt GRAPH vào dy hc.
 d mô hình
hóa các tình hung ca dy hc nêu v i các tình
hung có v. Lí thuyt GRAPH vn d to ra mu ca các tình hung
nêu v và gii quyt v theo mt trình t nh.
i Liên Xô, tác gi Nguyt trong công trình lun án
phó tin dng lí thuyt GRAPH kt hp v

pháp ma tr xây dng cu trúc ni dung dy hm cu trúc h
thng.
ng 6 2001, John Wiley & 












(), 

















opo,  




.
Nhii hc trên th gi

, có nhng nhóm tác gi 
u v lý thuyt GRAPH, v s chuyn hoá ca lý thuyt GRAPH
vào nhc khoa hc khác nhau. Ví d i hc tng hp
Antrep - B (University of Antwerp) có nhóm nghiên cu c   
i hc k thut Beclin - c (Technische Univesitaet Berlin)
có nhóm nghiên cu c      i hc tng hp
Layden - Hà lan (Univeng
i hi bt
nht là nhng công trình nghiên cu c    i
hc ng Rolin, Florida). Hai tác gi này
 nhiu công trình v GRAPH.
12 2003, 





 (Handbook of
Graph Theory) 









 




 . 

5










 50 
 , 




 , 














.
8 2004, 



 2058 























: Tp
chí Lý thuyt GRAPH (Journal of Graph Theory); Tp chí Lý thuyt t hp
(Journal of Combinatorial Theory, Series B); Tp chí GRAPH agorit và ng
dng (Journal of Graph Algorithm and Applications) và nhiu tp chí ni ting
khác.
9 2005, 













    s Applications), 





, 

 ,  700  1600 VD








.
c bit,  Hoa K có nhiu tác gi   u sâu v lý thuyt
 khoa hc cho lý thuyt mng máy tính và chuyn hoá vào
các ngành khoa hc khác. 8 2007, 




















































.
Hin nay, lí thuyc vn dng nhiu trong dy hc bit
là các môn hc logic, tróa hc, Sinh hc, c a lí ca
t PPDH hu hiu.
4.2. Ở Việt Nam
 Vit Nam t         
p trình ty môn s dng thông tin trong chin d
Trong công tác này tác gi u chuyn hóa GRAPH toán h
vc ging dy quân s.

6
n Ngu
chuyn hóa GRAPH toán hc thành GRAPH dy h nhiu thành
c này. Trong nhu
nhng ng dn ca lí thuyt GRAPH trong khoa hc giáo dc bit
c ging dy Hóa hc.
  n Tr        n 
 nghiên cu cu trúc - ng và gii h

thng bài toán v lp công thc hóa hc  ng ph 
u s d ng dn
ôn tp môn Toán, Nguy nghiên cu s dng dn
ôn tp môn V
 i dung ca bài lên l
dy và h- Phtpho  l s dng
  h thng hóa kin thc trong mc
trong mm thit lp mi liên h các phn kin thc,
giúp GV và HS tt c các khâu chun b bài lên lp, t hc  nhà, ki
giá.
V  Hoàng Vin dng
ng da lí  các lp 6 và 8  
ng minh rng PPDH b
s dng vi các môn khoa hc xã hg ch sa lí.
m Th ng dng lí
thuyt GRAPH trong xây dng và s d  t chc hong nhn thc
ca HS trong dy hc sinh hc  
n Phúc Ch
trình nghiên chiu qu dy hc gii phi và v sinh
THCS bng áp d
Tóm li các công trình nghiên cu ca các tác gi c ngoài và Vit Nam
c vn dng lí thuyt GRAPH vào trong quá trình dy h 
nhng thành tu quan trng. Vic vn d mô hình hóa các khái

7
nim trong các tài liu hc tp nhm mã hóa và trc quan hóa các mi quan h
ca các thành phn kin thi dng các GRAPH dy ht
thc cho vic dy và hc.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết

Nghiên cu các tài liu, lu 
lí lun, vn dy ha lí.
5.2. Phương pháp phân tích hệ thống
 các GRAPH ni dung bài hc nhnh
các b phn cu thành, v trí, cha vic hình thành các GRAPH trong
dy hc.
Nghiên cu lí thuyt thc t trên th gii, Vit Nam và các nhân t tác
n vic vn d tìm ra cách thc vn dt
hiu qu cao trong dy ha lí lp 10.
5.3. Phương pháp thống kê toán học
S dng thng kê toán hc qua các tham s u tra thc t
 kim ch tài.
5.4. Phương pháp thu thập, tổng hợp tài liệu
Vic thu thp tài lic thc hin da vào các mm v
nghiên cu c tài. Các tài liu thu thp gm sách báo, các công trình nghiên
cu khoa hc và nhng phn mm ng dng dy hc có ni dung liên quan.
Nhng tài liu thu thc s c chn lc, tng hp tr  lí lun
a GRAPH trong dy ha lí lp 10.
5.5. Phương pháp thực nghiệm
Xây dng các phi u tra nhm kho sát tình hình s dng GRAPH
trong quá trình dy ha lí ca GV và HS. Son giáo án, tin hành dy TN ti
mt s ng THPT. Sau các bài du có bài kim tra kt qu v nhn
thc ca HS.
6. Những đóng góp của đề tài

8





  lí lun và thc tin ca GRAPH trong dy hc
a lí lng tích cc.
c, qui trình thit k GRAPH trong dy ha lí lp
10 THPT.
 dng GRAPH trong dy ha lí lp 10 THPT.




 khnh hiu qu  thi ca vic vn
dng lí thuyt GRAPH trong dy ha lí lp 10.
Góp phi mi PPDH  ng THPT, là tài liu cn thit cho GV,
c gi.
7. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phn m u, phn kt lun và ph l tài g
 lí lun và thc tin ca vic xây dng và s dng GRAPH
trong dy ha lí lng tích cc.
ng và s dng GRAPH trong dy ha lí lp 10 theo
ng tích cc.
c nghim.







9
KÊ
́

T QUA
̉
NGHIÊN CƢ
́
U
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC XÂY DỰNG VÀ SỬ
DỤNG GRAPH TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 10 THEO HƢỚNG
TÍCH CỰC
1.1. Cơ sở lí luận của đề tài
1.1.1. Cơ sở lí thuyết về GRAPH
1.1.1.1. Khái nim v GRAPH
Theo t n Anh - Vi th - bi gm có mt
ng hoc nhing biu th s bin thiên cng.
T GRAPH, trong lí thuyt GRAPH li bt ngun t 
to ra mt hình nh rõ ràng, chi ti
GRAPH dy h c hi    chc rèn luyn t c
nh hc tp  a HS, trê t phong cách
c mang tính h thng.
1.1.1.2. Vai trò ca GRAPH
 












































 


















.
, 















, 







 . 
.



















:
- 





















 , 





















 , 





















.
- 























, 









 , 








 . 























.

10
- 



































.






















, 











 , 

















, 
























.
 











 , 




































,  


.








 , 











 , 















 , 







 , 





,
 . 



 , 

,  ,







 ; 














, 
 







 . 











 , 









































 .











.
 Vai trò ca GRAPH trong dy h
GRAPH ni dung kin th a lí là hình thc dit t  i
quan h gia các yu t c    ng, hi ng, s v a lí.
GRAPH th hin rõ vai trò phát tri
tng hp, so sánh, trng hóa, khái quát hóa, h thng hóa và hình thành
c t hc cho HS.
 n ca vic chuyn hóa GRAPH toán
hc thành GRAPH dy hc
 Tip cn cu trúc - h thng
Tip cn cu trúc h thng là cách th     t h
thng toàn vn, phát tring t n lúc tr thành mt h thng
hoàn chnh. Vì vy vic chuyn hóa GRAPH toán hc thành GRAPH dy hc
phc thc hin theo nhng nguyên tn ca lí thuyt h thng vn

11
dng tip cn cu trúc h th ng nghiên cu thành các yu
t cnh ca GRAPH trong h thng mang tính logic, khoa
ht lp các mi quan h ca các cu trúc trong mt tng th.
  tâm lí hc nhn thc
HS lp 10 nói riêng và HS THPT nói chung có nhy
bén,  la tui nhng kin th
có du n cá nhân trên các bài hc tip thu. Trong quá trình dy hc, hot
ng hc tp ca HS là quá trình tip nhn thông tin, tri thc khoa hc, khái quát
 mi cùng là hình thành tri thc cá nhân. Khi GV
gii thiu v các thông tin tu kin cho H mô hình
n hóa các mi quan h ca s vt,
hing bng nh th, bi mô phng. Mô hình hóa giúp con

i dit logic khái nim mt cách trc quan. Trong dy hc có các loi
n ging vt tht quay quanh Mt
Tra cu, núi l thc vt
ng vt, ; mô hình mã hóa có tính chc nhà
máy th

ngôi sao màu xanh, nhi

,
S dng GRAPH trong dy hc thc cht là vi     i
ng. Nó giúp HS hình thành nên các bing - khái quát hóa, tái hin và c
th hóa các khái nim, phát tric trí tu ca HS. Do vy v mt tâm lí
nhn thc GRAPH có nh
- GRAPH giúp HS có mm ta tâm lí quan tri tri thc. T
hình nh trc quan hoc li nói GV mô t v ng mà HS có th mô hình
 ng  hic các bn cht,
d 
- Ngôn ng GRAPH ngn gn, súc tích ch ng nhiu thông tin nhanh
chóng, chính xác. HS không phi hc thuc lòng mà ch ghi nh các du hi
bn và quy lut ca mi quan h ca các yu t trong h thng nhnh. Còn
khi vn dng tri thc HS thc hin thao tác chuyn t  
  vn dng biu thc chính xác có hiu qu.

12
- S dng GRAPH trong dy hc còn có tác dng rèn luy
duy khái quát, h tht hong hiu qu lâu dài, n
kh ng trong cui ca mi HS.
  lí lun dy hc
Theo thuyt thông tin quá trình dy hng vi mt h thng bao
gn: truyn và nhn thông tin, x  và vn dng

thông tin.
Vic truyng 2 chiu: thy - trò, trò -
tu nh  truyn ti thông tin: th 
kính th c truyn ti thông tin nhanh nht, hiu qu nht. Theo
Can thì có ti 83% kt qu nh kin thc ca HS là nh th giác; 11% là nghe;
3,5% ngi; 1,5% là s; 1% do nm. GRAPH nghiên c     i
ng bng mt loa trc quan va c th ng. Nên vic
dy hc bng GRAPH có tác dng nâng cao hiu qu truyn thông tin nhanh

Vic x lý thông tin ca HS nh GRAPH mã hóa theo h thng logic hp
c x lý thông tin hiu qu u.  thông tin b
 GRAPH giúp cho HS ghi nh mt cách khoa hc, có h thng giúp cho vic
tái hin và vn dng kin thc ca các em linh ho   vi dy hc
truyn thng yêu cu HS ghi nh máy móc nên d quên thì vic ghi nh
bng bng GRAPH d 
1.1.2. Khái quát chung về dạy học tích cực
1.1.2.1. S cn thit phi my hc
t  n công nghip hóa, hii hóa vi
mt Nam t mc nông nghip v n tr thành
c công nghip, hi nhp vi cng quc t. Nhân t quynh thng li
ca công cuc công nghip hóa, hii hóa và hi nhp quc t i,
là ngun li Vic phát trin v s ng và chng trên
 mt bc nâng cao. Vic này cn bu t giáo dc ph
c ht là phi bu t vic xác nh m

13
nh nhng gì ci vi hc sau mo. Nói
t h thng phm chc hình thành trên mt nn
tng kin th và chc chn.
S phát trin nhanh, mnh vi t mang tính bùng n ca khoa hc công

ngh th hin qua các lí thuyt, các thành tu mi và kh ng dng cao
rng và nhanh vào thc t, bu
pháp dy h ng ph thông phu
chnh. Hc vng ph thông trang b không th c mi
tri thc mong mun, vì vy phi coi trng vic di
kin thc c p tc hc sui. Xã hi i
i có hc vn hii không ch có kh y ra t trí nh các tri thc
i dng có si  ng ph thông mà còn phc
chi dng các tri thc mi mc lp; kh 
kin, các tng, các hing mi mt cách thông minh, sáng sut khi gp
trong cuc sng và trong quan h vi mi. Ni dung hc
vc hình thành và phát tring phi góp phn quan tr
phát trin hc nhn thc ca HS; cung cp cho HS nh
n thit cho vic t hc và t giáo dc sau này.
 thc hin các yêu cu trên ca thc tin phát trin kinh t - xã hi, bên
cnh vii mi mc tiêu, ni dung y mi mi
PPDH là ht sc quan trng.
y hc tích cc
Hin nay dy hng tích cc biy mnh trong
ng ph  dy hng tích cc theo yêu ci
mi ca mc tiêu giáo dc, cn ting b vi s i mi ca tt c các
yu t ca quá trình dy hc bii m
n dy ha lí.
Dy hc tích cc là h thng các PPDH nhm c th hóa các hong bên
trong c  i hc không b tip thu nhng kin thc có sn do thy
truyt mà h tr vi các bn h tìm hiu, khám phá nhng kin thc

14
mi s ng dn ca thng và t chc hong
ca lp hc.

Dy hc tích ct to ln t phát huy t
tp th i h a mình và hp tác vi bn
gii quyt tt v, các tình hung hc tp. Giá tr ln nht c
dy hc tích cc là b hc và tinh thn say mê
hc tp, thích khám phá vàc có khát v
ng ph thông ch cung cp cho HS mt khng tri thc nht
 mong mun hiu bit ci trong cui là
khôn cùng. PPDH s mãi có ích bi hc sau này vn có th tip
tc hc tp hiu qu.
Tính tích cc hc tp ca HS biu hin  nhng du hi
li nhng câu hi ca GV, b sung câu tr li ca bn, tranh lun vi bn, thích
phát biu ý kin cc tp th lp, thc mi GV phi gii
thích nhng v  rõ, ch ng vn dng kin th
nhn thc v my, tính tích cc hc tp ca HS v thc cht là s
tích cc trong hong nhn th khát vng ham hiu bit tìm tòi,
c g lc cao trong quá trình chic.
Nhng du hic n ca PPDH tích cc:
- Dy hc thông qua các t chc hc tp ca HS
- Dy hc chú tr hc
- ng hc tp cá th, phi hp hc tp hp tác
- Kt hp va thy vi s t a trò
- Vai trò ch o ca GV là vô cùng quan trng
1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài
1.2.1. Đặc điểm, nội dung chương trình SGK lớp 10
- a lí SGK lp 10 gm 2 ph-
p 10 là s dng nâng cao m rng so v
 trung h m sau:

15
+ Các kin thc trong ph-XH trình bày trong SGK không

phi nhng phn riêng r. Khi ging dy yêu cu pht kin thc bài trong
mi quan h gn bó vi nhau. T các mi liên h 
HS sn sàng nm bt quy lu dng GRAPH là d thy nht, các em s d
dàng nm kin thc mt cách h thng, logic.
+ Các khái niu khái nim trng bi có nhng hing
s vt  khona lí rt xa mà các em không th trc tic.
 hình thành các khái nim cn chn lc t ng, s d
hp. Các khái nii phi s dng nhi
pháp. Do vy va lí lp 10 khi áp d
GRAPH, GV cn áp dng kt hp nhi c hiu qu
cao nht.
+ Ph-XH có nhic, nhiu khái nim mc trình bày,
trên nhim mi, các kin thc mang tính cht m  HS t tìm tòi. Do
c s d  trang b kin th các em thc mi
quan h phc tn thit.
Toàn b 
bài cung cp kin thc hành vi tng s 44 tit.
 (3 tit lí thuyt, 1 tit thc hành)
Gii thiu v các phép chiu hình b n, mt s 
biu hia lí trên b a b trong hc tp và
i sng. Phn này nhm b sung cho các em mt s kin thn
thit v b phc v cho các bài ha lí trong quá trình hc bài tip theo.
 h qu chuyng ct (2 tit lí thuyt)
Phn này giúp các em có cái nhìn tng quát v v trí ct trong h
mt tri và các vng ct s hing 
t.
   u trúc ct, các quyn ca lp v a lí (14 tit lí
thuyt, 2 tit thc hành)

16

c cu trúc ct và mt s
hit, núi lc bit phn này cung cp cho các em v
m, s phân b, mi quan h ca các quyn ct.
t s quy lut ca lp v a lí (2 tit lí thuyt, 2 tit thc hành)
   t tng kt c c trong phn
 cho các em thc quy lut, quan h gia các thành phn trong các
thành phn ca lp v a lí và quy lut ca i vi phn này các em s
m tng hp khi phân tích s vt hia lí.
t lí thuyt, 1 tit thc hành)
 cn các kin thc v , v qu hóa.
+ Chu nn kinh t (mt tit lí thuyt)
HS có kin thc v mt s khái nin lu kinh t.
n kin th quan tr hc sinh hiu thêm v các v
kinh t - xã hi s hc  bài tip theo.
t lí thuyt, 1 tit tha lí nông nghip
 c   m, các nhân t  ng ti phát trin,
phân b công nghip các ngành công nghip ch yu, mt s hình thc t chc
lãnh th công nghip. Cung cp thêm mt s khái nim v công nghi 
trung tâm công nghip, vùng công nghip,
t lí thuyt, 1 tit tha lí dch v
p cho HS mt s m nhân t ng
ti dch v    3 ngành DV quan trng là: Giao thông vn ti
(GTVT), thông tin liên li.
t lí thuyng và s phát trin bn vng
i kt ca cuc nhìn nhn
không ch u kin, ngun l phát trin kinh t - xã hng
li nn kinh t y, v t ra trong s
phát trin bn vng chính là s kt thúc ca cun sách, m ra cho HS nhng
ng hc tp và nghiên cu mi.

17
Nhm ni dung ca SGK a lí l cho thy
s logic ca các h thng kin tha lí lp 10. Vi nhc
m này chúng ta có nhiu li th trong vic s d
dy và ha lí lp 10.
1.2.2. Đặc điểm tâm sinh lí của HS lớp 10
HS l phát trin mnh m v th cht và tinh thn. 
c lp, tích cc trong nhn thc bit
là các kh ng hp, so sánh, khái quát hóa. Nh nhng thun li
n này mà GV có th áp dng khai thác khi tii m 
pháp.
 la tu hành vi ci vi
các mi quan h v ng, xã hng,
phân bit tt - xc bit  la tun hình thành ý thc
c tính cht quan trng ca vic hc nên trong hong hc t
ng, sáng to và ch 
Hin nay do s phong phú và tin ích cn truyn thông mà
HS có s nm bt khá nhy bén kin thc thc t  so sánh vi nh
hi các em v  truyn th kin thc ca GV càng
y GV phi bii mt trong ging dy
và hc tp cho phù hp vi nhn thc ca HS.
n chuyn tip ca 2 la tun phát
trin tâm sinh lí và trí tu nên các em không tránh khi b ng v mt tâm lí và
trí tu. Các em mi ch bu làm quen vng giáo d
c trí tu n, tính ch  là mt
p thu tri thc  m khái quát, trng hóa cao. Do vy,
bên cnh vic cung cn ca vic ghi nh các kin
thc GRAPo.
1.2.3. Thực trạng sử dụng phương pháp GRAPH trong dạy học địa lí lớp 10
Trong nh giáo do trin khai tích cc phát

huy tính t giác, sáng to ca HS trong vic ch ng tìm ra kin th