THUỐC TRỪ sâu VI nấm

ĐẠI HỌC THÁI NGHUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC
BÀI TIỂU LUẬN
MÔN CÔNG NGHỆ VI SINH
TÊN ĐỀ TÀI
THUỐC TRỪ SÂU VI NẤM
Thái Nguyên, 2014
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Việt Nam là một nước nông nghiệp có khí hậu nhiệt đới nóng ẩm nên rất
thuận tiện cho cây trồng phát triển. Đồng thời với cây trồng phát triển là sâu
bệnh hại cũng phát sinh, chúng gây hại đáng kể đến năng suất. Theo thống kê
của Cục Bảo vệ thực vật, hàng năm các loại dịch hại, bệnh hại, đã làm giảm 35 –
40% tổng sản lượng, mặt khác làm giảm phẩm chất của nông sản. Để bảo vệ cây
trồng thì mức chi phí cho công tác bảo vệ thực vật, phòng trừ dịch hại đã không
ngừng tăng lên trong phạm vi toàn quốc. Để làm giảm thiệt hại do sâu, bệnh hại
gây ra, người nông dân đã sử dụng nhiều biện pháp phòng trừ như canh tác thủ
công, luân canh, chuyên canh, chọn tạo giống mới, dùng thuốc hóa học Trong
đó biện pháp sử dụng thuốc hóa học được xem là phổ biến vì dễ áp dụng có hiệu
quả ngay, kịp thời và hiệu quả cao mà giá thành lại rẻ Nhưng việc sử dụng
thuốc trừ sâu hóa học gây ô nhiễm môi trường trầm trọng, để lại dư chất hóa học
trong nông sản, giảm số lượng sinh vật có ích, làm mất cân bằng sinh thái trong
tự nhiên, làm tăng tính kháng thuốc của sâu bệnh Do vậy, sử dụng thuốc hóa
học chỉ là biện pháp tình thế.
2
Hiện nay đời sống xã hội Việt Nam ngày càng phát triển, ý thức của
người nông dân cũng được nâng cao, họ hiểu được tác hại của thuốc hóa học và
muốn có một loại thuốc mới diệt trừ sâu đạt hiệu quả cao mà không gây ra hậu
quả xấu như thuốc hóa học. Điều đó đòi hỏi các nhà khoa học cần phải nghiên
cứu để thay thế thuốc hóa học bằng các loại thuốc khác theo hướng công nghệ
sinh học. Qua nghiên cứu, các nhà khoa học đã phát triển các loại vi nấm, vi

khuẩn, virut có khả năng ký sinh gây bệnh trên nhiều loại sâu hại cây trồng đạt
hiệu quả cao.
Nhiều cơ quan khoa học ở nước ta đã và đang tiến hành nghiên cứu sản xuất các
chế phẩm nguồn gốc từ vi nấm, vi sinh vật, vi khuẩn, vi rút. Trong số các chế
phẩm đó thì vi nấm được Viện Bảo vệ thực vật (BVTV) nghiên cứu từ những
năm 1990 thế kỷ XX, đến nay mang lại kết quả cao trong việc bảo vệ cây trồng.
Chế phẩm thuốc trừ sâu vi nấm có những ưu điểm là không độc hại với người và
vật nuôi, không gây ô nhiễm môi trường, không làm mất đi nguồn sinh vật có
ích trong tự nhiên. Nấm côn trùng chưa tạo ra tính kháng thuốc và có khả năng
lây nhiễm trên nhiều loại sâu khác nhau, ngoài ra nấm côn trùng không chỉ tiêu
diệt trực tiếp sâu hại vào thời kỳ phá hoại mà còn tích lũy trên đồng ruộng và lan
truyền cho thế hệ sâu tiếp theo, không tiêu diệt những thiên địch có ích.
Xuất phát từ những thực tế trên nên chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài
“thuốc trừ sâu vi nấm”.
3
NỘI DUNG
1. Tình hình nghiên cứu thuốc trừ sâu vi nấm ở việt nam và trên thế
giới
1.1 Tình hình nghiên cứu thuốc trừ sâu vi nấm ở việt nam

!"#$!%&'#()(*+,-./
"01234560123446(*+78#(9:;
&<&/=7>?=7>()"
@A;!;&7(B#C&0,-D,
7() !"#$!%&'#
A;&(BA&0&ED8F@"#$G&E
DHIJK&*G(<&,L"M&(N.
*GM((*+56OG<(,#P 36
Q
RST

(<&,M(QUPO36T
4
?2344V=WJ?X(Y
@A;"#$%&'#(B#C&0D!Z
T."M(*+&46OD!"A!
[2344QL:\R".@"#$!
%&'#]-(!^:#&_&`"A
!K43KPOa<(,3U 36URS[&F
C@&D!A*^b&&`M
4IIO
[23445?R7>()#-+#GD&*c&*cd
Je=f@A;"#$!%&'#(BA&0
D!T^e&#.`<eMA&0(
5QIOIE45VOKE#
[2344U[gh*dLJ?./bD#()
@A;"#$!%&'#(B#C&0-
:#&_&&.F(*+."MR*G
(E5IO[2I666,7()@A;
!%&'#(B#C&0R/A0^=&##`a="
&&AT&,."M((*+5UO5#
017&!*G@A;!Z
&(BA&0D,&1R#F#/.Z1
(MXR(*+Z&*c-:Tf>E"
#Y7(E*(B !G&N"#$
#;;&RD&<i*GG,NZ# 
#$(*+RN1
1.2 Tình hình nghiên cứu thuốc trừ sâu vi nấm trên thế giới
23564=&*c(E#F
&!.jZ&0(Y./NRj
5

Z&()&(cZ.k(!Z&>DR
Z&8Y.2Dg0.j.j.F
[2 3U3P l =() Z  .F\ \ N! &m
%&ADR&i()(*&R#F#20R=
()#DR(*+Z.j!.jRiF(*&#*d#F#
&Nn()&(N.DR#*d#F##C
&0?GZ(Yl=(*+Rj/Z&
(E
l= !NZ&f
 ! (B #C&0 D [2 3UK5 oA ()f & !
%&A.Z1Ya&iC !NaN
Z&.F
R"23U5U%.
 ,cRR/8f^l#
&`()f(*+R#F##C&0RiFDR/m
R! 
 [1#F#(*+7/(B !-&0Dp
:F>(*+@A;(B !-&0D/.$
&!;Bp
• :"#$.$&0D
• :"#$&&0D
• :"#$!&0D
2. Nghiên cứu tạo ra các chế phẩm sinh học trong phòng trừ sinh vật
gây hại
 !@A;&,&)F-&0D>&daF
<.$&!F-.F
6
@A;F!YT/*F#&A;F
&&*aF!AqA;2-F!DFF!
(HZ&

 !&MZZ#(B#YFZ&
.Tr2YT(<&,i"(*+MEBD
YFZ&Y()(*+DZi&7
&A;GMEBD7
@A;FZ&27>F"&FFDDR
Ts#()M.BA(BA&0FtDD&<
&*G&F./(uR8j("*G
Ra*GE"#A7&NZ

/GYB#F&B !&F-&0D/(
!
*+TH((B@A;&,&)&#C&0A
D
&<D#
v"&"G()Y&!NZ&f./N
:[e&R7>N*G()(*+1."M-&
MF
&f&B.A;F"#$/#C&0DR
t
A,RD&<
3. Thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ nấm sợi
Một số đại diện nấm sợi có khả năng gây bệnh cho sâu hại cây trồng
7
Sâu hại phát triển nhanh nhưng số lượng luôn được giới hạn bởi hiện tượng
khống chế sinh học thông qua các thiên địch. Nấm sợi là một trong những thiên
địch phổ biến, có nhiều loài thuộc các lớp nấm khác nhau có khả năng diệt côn
trùng, tuy nhiên chỉ có khoảng 20 loài được nghiên cứu dùng trong nông nghiệp
 Một số loài nấm sợi được sử dụng:
+ Aschersoria spp.
+ Beauveria bassiana

+ Conidiobolus obscurus
+ Culicinomyces clavosporus
+ Metarrhizium anisopliae
+ Hirsutella thompsonu
Trong các loài trên, có một số được sử dụng phổ biến và có hiệu quả cao
trong phòng trừ sâu hại cây trồng và cây rừng:
Beauveria bassiana: nấm bạch cương
Metarrhizium anisopliae: nấm lục cương
 Một số đặc điểm đặc trưng của nấm
- Xâm nhập vào côn trùng không qua đường miệng mà qua tầng cutin tại
khớp nối giữa các đốt.
- Côn trùng thường bị nhiễm nấm ở giai đoạn ấu trùng và không thấy có
tác động qua lại với các vi sinh vật khác.
- Nấm sinh trưởng nhanh, dạng bào tử có thể tồn tại lâu dài trong thiên
nhiên mà hầu như không mất hoạt tính diệt côn trùng.
- Có tính đặc hiệu cao đối với một số loài côn trùng nhất định
3.1 Nấm metarrhizium
K33vu(BfF
+!#F&B&RNuDRY0&m("
-R@m/t&C&(F+!A(u=@
&E
8
fMY.T*GKP QV 5Iw0; F("r;R@
"#x.FuyfRim*c*cYB!
R
@(*+&&RNudBZ&,G##!.F&z 
;
+!.#F&BR&Z&YN&,.KrVwA
.I6wN"Rm&"RYB!&zN
/9

[!%#YR@Af&;f(>.$Y
\Y-u<tM"8#F&B>
&
Z&*c.ZY##^TA;*Z&*chl:'#.rh `
T
+#&Z&*cY##;B&Z&*cR&A!#F
&B
-&(N.(,IP⁰C sau 7 - 10 ngày nuôi c!f.$Y
(*c
.TVrQb!%&'#Y^&`AR
@
tGAR@t%&'&#Y.T*GR@
KPrP6 IPrVPwAR@G%&'#&{&
Y
.T*GR@366r3V6w
K3Iv,-AZ&!;*d%&'
v,-AZ&!;*d<,-(,-Y
9
h& l=:h:F(,-(YF#$!#C
##br#&brA&Abr#&rbrA&A
hh& =
Fb.L&f!%#X
(,-h& l(,-h& ='.,7^3456`
fp
h& lYZ:I4eV5o5[PY(BZ3UU⁰C.
h& =YZ:K6eP3o5[PY(BZIKV⁰C.
v,-h& lYR!Y/hrIA& rVr#rb
r#&rr[rrbr[rrbrr
v,-h& =YR!Y/hr|A& r}r
&rbr#&rbrr[rrbr[rrbr

r~
bE*+0234Q334QI•LA&^Aq I636`()
F&(*+(,-h& lh& =0AZ!!
;*d%#
&0234QPJ3456()"Z!!;*d
:FFXF(*+1(,-&0Z&*c:'#.rh Y
6PO##03TAZ!*cYB>(*+3Kr
3P
(,-h& l=A/(*+ @jRiT&<(*+
#!##;Ri[rR(Y(*+F&RiR'(*+

&R,Z &T^AqI636`
10
[23453*c()H+#D(*+h& =:Y.56
Z&RARa!;*d%#
h*G.TB(@G(,#Y(G2I666F.
/%€();#(*+xR@%#.•AG>(,-*
A.ZZ>
K3K:d"F(,!DR(*c&NR
 :d"F(,
eE"1!DRDR(N D>#dB
>MG#A^t`dB=@!RFRNudB>
&
(N.((,$R@/E DgR&dBD
Z
&MG#tcF#7dGu(,'!
[!
"&'NG#tMx(YR@ D>#

R&dBD,xdR@/h.

2
D>#R&dBZ&MG#tdB!YB.j
(*+DZ&T81##F&BZ&
*
&,F>.F.Z.j(*+
 :(*c&NR
[DDR"D0FB-FB.t
11
ZM"# 8&7"#GM<2YE
R
?D&N(*c(‚&.jE*.Z(F.B
=!&!Ag&NRi(da,-R

>.FE*.Z &LDR8*cDcY
*
8ƒFRA!1HR.•AN
Y
H(*c&NRZMF(,-!
:("*c() F((*+!Y.2.T
D"(-G&!NDRZ&&-(YYGKV
Z&F\YPZ&F$
K3VH.j!;*d%&'##
[12&*G(DA*BR"N>DR&D
RZ&.Z#Ff!1<>1
T
uA8 !&7G,]&!t[Nd
.
YDR#F.Z#-&0D*2!D&<
X
.ZR8[DYBAF>!ZD

&(YY!ADR023446&a(D*+!.T

12
DD&<()(*+?=7>&da
>#
B/1<!YT-(B !&F
-
!&0DD&<7"!&(<&,?[X
()
(*+RH,<(F.B>.TDR&D
NdNX !&!NDR!.T
:8
YFA;&!G&",-ADB*
D
!D&YZR/A0D.„.*+D 2FR<
(Nƒv"!DRZ&.ZC,(N GF

./FMj1*cZAD
…?[FF() F((*+ND.T
!%&'##^I66K`
h*G(DAF1D&<-(!R!;
*d%&'#%&'†&A.j
rD(M":#&&
rD.AF#A& 
rD RZe&#&&
rD -Fe&#
rD R*G&m&&#
13
rDd 
rD.#A#&&

D(;M(>%&
rD(;DZ&R
rD2F(>‡#
r=/ TZb#
r=/ T(#&&A
r=/ T [&'&A
rDm•b#&
rWED[#&
rWE(M[# R#
r=/.:_&&
rD( l†
r:D!e#M
rD 2R<(Nˆ#
r%/&#
rD&YZhA&#
r=/(Tl#&
r=/D‡ #
r:l#&#
rD&YM"%A.
K3Pff@A;%&'&"G
[12-".]‰‰&!NZ&f().k
14
(&(N.7!,D-D"M&/(-
G
NDZ&%xYYBR*aRa,-!
!
([*c() F(d566!ERFZ
&DR2(,D"(N.Z!
(N
. !FA;*c\>#&VY

!p
%&'=&?&
[12E(D !NFZ&f
@A;!(BADRZ&?."M33"#$!
A  Z  &  ()  (*+  (*    @  A;  &  (Y  Y  K  "  #$
%&'p
"#$==%€A(BA-(!vb^:#&
_&`Š  "  #$  &%    [    (B  A  D  !
^b`Š
"#$=&‹(BAR/Z(E(t^WArAA._&`
012U6".]&*G^3UU6r3UUQ`%./&C
fŒ:& ()Z&*cZ!!
%#() !@f.&!(BFR@
E
."(YAR@!&,G(!R,(&(<&,

15
FFf36r3VTDA&*a

R/(EA(*c"G]PPrU6O
%,-*G^b‰Z=bƒ`Ri.€>ZY
(()"0!(>*dƒF!Y.2.f)
&*a#F&BDR(B"#$/=??R*G(E
()
Y1."M&!.M[YY !"
#$F.Z\"
#$! %&'()(*+F./&"G !
!"#$/(B#C&0;&D
&<
K3Qff@A;%&'a?[

?!DR&DR()(*+FFR,./
.€>a,-&*c(/Rm(EfB(
D
801256".]&*G=f•N
^344V`da./#C&0/#C&0H+#B
(8
M>d"77(N\-*+DRi@A;
-
*Fd"(Y"FA8D&
[234U3[gbDhX!;*d
16
%&'ZfF#DTd"FA;*GAqF
#D>#
Z!#*d#F# !.-%&'
02344I,=7>()#D
>#Z!@F%&',I%&'
#%&'†&A(B#C&0FDR/
D
ZD#Ri#*d#F##&7"#R@%&'&
(<&,
[2344QL:\()#D>#Z!,-
%&'#@(BAD!A*FD
RDZ#
,7^I66IrI66K`()@A;!
%&'#(BAR/A0\=fvRi#*d
#F#
#&7"#L"M!"#$!%&'#(N
Y
MG!&&*aR/A0(uRM
.•

A("UE#vBF&!"#$!M.•
A!.ZDZgZ&*cB(-G*c
.Z
!(1.T(YT.F
02344U("2I66I&?2ea&D
17
#C&0-()B/F%&'Y
7
(B#C&0FD(Bfa*G*-
B!:#&_&&.
:"#$%&'0b•(BA&0F
D R*G&mD.2F(uR.2A
(*+
,-Z&D&<&(!*R/-(![!Y

M(B#C&0R/(2T-(!2Z&mR<(N
D
(ND2MD R*G&m2RmD.
ƒ."MA&0DRd56O%uAYN()
(*+"*"#$-
=??Y<-0/a?[&cMCY1
u"p
rF#$fZ !##(Ct#T
".ZY7&+F*cZAD.Y!#>
rFA;>Dj*cZADC@A;
r:Z !a,-"#$C(dZ-
*+ !*YN(B#;; !
:"M&fZ !"#$/(B
FM !G-*+G(B#;;
!

E(DM&f !!%&'##()(*+B
&,&)(",ZADav<RiZ:@b(B#C&0&ED

18
ba
Bào tử đính
lỗ phôi
Bào tương
biểu bì
Các sợi nấm
tầng trung gian
kitin
8^[gb,I636`
3.2.Nấm Beauveria bassiana
3.2.1. Đặc điểm
Nấm bạch cương được phát hiện trong trường hợp gây bệnh làm chết
hàng loạt tằm.
Nấm bạch cương có dạng sợi phân nhánh, màu trắng, có vách ngăn ngang.
Hệ sợi nấm phát triển nhanh, tạo khối xốp màu trắng nên gọi là nấm bạch cương
hay nấm vôi. Trên cơ thể côn trùng, khi sợi nấm khô chuyển sang màu kem, đôi
khi pha thêm ít màu đỏ hoặc da cam.
Bào tử trần, đơn bào, không màu, hình cầu hoặc hình trứng.
Chứa độc tố beauvericin, có công thức C
45
H
57
O
9
N
3

. Đây là một loại
depsipeptid vòng
Hình ảnh: Beauveria bassiana (Bals) Vuill
a. Bào tử trần và cuống sinh bào tử; b. Sợi nấm mọc trên cơ thể côn trùng
3.2.2. Cơ chế tác động
Phun chế phẩm nấm  bào tử nấm phát tán, gặp cơ thể sâu  bào tử nảy
mầm thành các sợi nấm đâm xuyên qua tầng vỏ kitin của sâu vào trong cơ thể 
Sợi nấm phát triển rất nhanh, tạo các bào tử đính trong cơ thể côn trùng, các bào
tử này lại nảy mầm, phát triển phủ kín bề mặt côn trùng.
19
Hình ảnh: Cơ chế xâm nhập của bào tử đính vào cơ thể côn trùng
3.2.3 Tạo chế phẩm nấm diệt sâu
Beauverin là chế phẩm diệt sâu sản xuất từ Beauveria, có màu trắng ngà,
chứa 1,5 -6 x 10
9
bào tử/ g. Để nâng cao hiệu quả diệt sâu đôi khi người ta bổ
sung thêm 10% thuốc hóa học
Quy trình lên men chìm tạo chế phẩm nấm diệt sâu
ống giống nuôi 5-7 ngày
20
ống giống nuôi 5-7
ngày
Nhân giống trong bình 250 ml có 100 ml môi trường.
Lắc 20 v/ phút, t
0
: 28- 30
0
C/ 24 h
Nhân giống trong bình 1000 ml có 500 ml môi trường.
Lắc 200 v/ phút, t

0
: 28- 30
0
C/ 24h
Lên men trong hệ thống 10l tự động có 7-8 l môi
trường. Khuấy 550 v/ phút, t
0
: 29- 30
0
C/ 72 h
Li tâm lạnh 3000 v/ phút/ 40 phút
Sinh khối + chất phụ gia
4. Ưu và nhược điểm của thuốc trừ sâu vi sinh
4.1. Ưu điểm
Không độc hại cho người, động vật và cây trồng, tiêu diệt một cách chọn
lọc các loài sâu hại
Không gây tính kháng thuốc với sâu hại, không làm mất đi một quần thể
thiên địch có ích trong tự nhiên.
Khả năng phát tán rộng. Không cần phun nhiều lần mà vẫn duy trì được
hiệu quả.
Các vi sinh vật diệt côn trùng có thể lây nhiễm lên côn trùng bằng nhiều cách do
đó tăng cường khả năng nhiễm thành công vi sinh vật vào côn trùng.
4.2. Nhược điểm
Thuốc trừ sâu vi sinh có tính đặc hiệu cao nên phổ tác động hẹp. Do đó để
tiêu diệt nhiều loại côn trùng thì phải sử dụng nhiều loại thuốc trừ sâu virus, điều
này không mang lại hiệu quả về kinh tế.
Diễn biến chậm, khi gặp điều kiện thời tiết bất thuận thì khó đạt kết quả tốt.
Chịu những tác động của môi trường rất lớn như ánh sáng, lượng nước
tưới, nước mưa, nhiệt độ v.v
Khó cân đong ngoài đồng ruộng, thời gian bảo quản ngắn, thường 1 - 2

năm, trong những điều kiện lạnh, khô.
Giá thành còn cao.
21
Sấy khô ở 30- 35
0
C
Nghiền nhỏ, vô bao kín, bảo quản ở
5- 10
0
C
KẾT LUẬN
Việc sử dụng thuốc trừ sâu vi sinh đã đem lại hiệu quả tốt trong công tác
bảo vệ thực vật và không ảnh hưởng đến môi trường nên ngày càng được sử
dụng rộng rãi. Công nghệ vi sinh ở nước ta chủ yếu vẫn là công nghệ truyền
thống do đó cần cải thiện cộng nghệ để tạo ra các sản phẩm phục vụ tốt hơn cho
nông nghiệp.
Cần nghiên cứu, ứng dụng kỹ thuật ADN tái tổ hợp nhằm tạo ra các virus,
vi khuẩn, vi nấm có phổ tác động rộng hơn và độc tính mạnh hơn đối với các
côn trùng.
Bên cạnh những ưu điểm, thì những nhược điểm của thuốc trừ sâu vi sinh có
thể được cải thiện bằng cách chuyển gene mã hóa độc tố vào cây trồng. Bằng
cách này các côn trùng ăn sâu vào các mô không chịu tác dụng của thuốc phun
bề mặt đều có thể bị tiêu diệt. Một số loài cây đã được chuyển gene Bt và trồng
phổ biến như ngô, bông, khoai tây v.v
22
TÀI LIỆU THAM KHẢO
3[gbDhX^34U3`@A;>(B#C&0!D
&<[‰=./.€>e[,
I        ^3446r344P` vF  F   7    "  #$  D
=&%&'&0,-DZ#B>#Z

&fR#F#/#C&0AD&<Z
#[‰=[Z#
KZ7^3443r344P`[Z !
A;"#$!=&%&'(B#C&0,-D
D&<B>#Z&f=7>[‰=[Z
#
V&E?2%)I66V@A;>YT>#ŒŒrŽA;!,
>#C&0D[ !RZ#ee,
23
24