Một số giải pháp thúc đẩy sự hoạt động thị trường chứng khoán Việt Nam

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
L IM

U

Phát tri n th trư ng ch ng khoán (TTCK) là vi c r t quan tr ng và c n
thi t khi nư c ta phát tri n m t n n kinh t hàng hoá. V n tư b n s tr thành
hàng hố và t t y u ph i có m t th trư ng

có th th c hi n vi c trao

i. V i

l ch s phát tri n hàng trăm năm và ư c t ch c m t cách h t s c ch t ch ,
TTCK t lâu nay ã ư c coi là m t th ch tài chính b c cao và hồn thi n nh t
c a n n kinh t th trư ng, n u thi u nó, như nhi u chuyên gia kinh t h c v n
nói, n n kinh t th trư ng thi u tính hồn h o. Vai trò cơ b n c a th TTCK
v i n n kinh t

ư c th hi n r t rõ b ng vi c t o d ng m t kênh huy

i

ng v n

h u hi u cho các doanh nghi p (DN) t nhi u ngu n khác nhau, trong ó ph i
k

n các ngu n v n nư c ngoài.Th c t hi n nay, nhu c u vè v n c a các DN

r t l n. Th ng kê t nh ng thông tin i u tra do các DN cung c p cho th y,

trong năm 2000, nhu c u v n ho t
nghìn t
tính

ng kinh doanh c a các DN c n kho ng 20

ng Vi t Nam,tính bình qn m i DN c n kho ng 84 t

n 2005 con s này vào kho ng 30 nghìn t

kho ng 100 t
nhưng huy

ng,trung bình m i DN c n

ng. M t khác, các DN có nhu c u m r ng s n xu t kinh doanh
ng v n l i ch y u t vay v n ng n h n ngân hàng, lư ng v n vay

l i không ư c áp ng
kênh huy

y

. T nh ng khó khăn ó, TTCH v i tư cách là

ng v n dài h n s tháo g

ư c nh ng khó khăn trên.

Hi n nay, ngoài s quan tr ng và c n thi t, TTCK cũng là v n

nóng b ng trong n n kinh t Vi t Nam.

ây cũng là v n

ngư i Vi t Nam.V i tư cách là m t sinh viên-m t nhà
quan tâm t i v n
pháp thúc

ng. N u

khá m i m

iv i

u tư tương lai, em r t

này.Vì v y, em cũng m nh d n vi t

y s ho t

th i s ,

tài “M t s gi i

ng th trư ng ch ng khoán Vi t Nam”. Do trình

và th i gian có h n, nên khơng th tránh ư c nh ng sai sót, em r t mong nh n
ư c ý ki n c a cô giáo, ngư i ã hư ng d n em hoàn thành
Em xin chân thành c m ơn!

tài này.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

N I DUNG
CHƯƠNG I. T NG QUAN V TH TRƯ NG CH NG KHOÁN
I. KHÁI NI M V TH TRƯ NG CH NG KHOÁN
1. Khái ni m v ch ng khoán.
Ch ng khoán là nh ng gi y t có giá tr , ư c xác nh n quy n s h u h p
pháp c a ngư i s h u ch ng khoán

i v i tài s n ho c v n c a t ch c phát

hành ch ng khoán. Ch ng khoán bao g m các lo i như: C phi u, Trái phi uvà
các lo i gi y t khác có giá tr .
2. Khái ni m v th trư ng tài chính.
Th trư ng tài chính (TTTC) là nơi cung và c u v v n g p nhau, nơi di n
ra các ho t

ng trao

i, mua bán quy n s d ng các ngu n tài chính thơng qua

nh ng phương th c giao d ch và công c tài chính nh t

nh.

C u trúc c a th trư ng tài chính:

TTCK

TTCK ng n h n
(dư i m t
năm)
Th trư ng
ti n t

TTCK d i h n
(trên m t
năm)

Th

trư ng vay
n dài h n

Th trư ng
ch ng khoán


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
3. Th trư ng ch ng khoán.
Th trư ng ch ng khoán là nơi di n ra các ho t

ng mua, bán, chuy n

như ng các lo i c phi u, trái phi u và m t s lo i gi y t có giá tr khác nhăm
m c ích ki m l i.
Th trư ng ch ng khoán theo ti ng Latinh là Bursa, nghĩa là các ví

ng

ti n, cịn g i là s giao d ch ck ng khoán, là m t th trư ng có t ch c và ho t
ng có i u khi n.
II. L CH S

HÌNH THÀNH TH TRƯ NG CH NG KHỐN

1. Th i kỳ phơi thai (t gi a th k 15

n năm 1929).

Trong th i kỳ này, th trư ng ch ng khoán hưng th nh nh t vào th k 19.
Nhưng

n gi a th k 19, nó ã b t

cu c kh ng ho ng có tính chu kỳ,

u th hi n các m t tiêu c c, như nh ng

nh cao là

u th k 20- ư c k t thúc b ng

cu c kh ng ho ng n n kinh t toàn c u (1929-1933).
Các

c i m n i b t th i kỳ này:

Vi c hình thành th trư ng ch ng khốn và s giao d ch ch ng khốn là
mang tính ch t t phát, Nhà nư c không can thi p vào mà th a nh n vai trò
t t y u c a nó trong n n kinh t .
Th trư ng ch ng khốn
nhi u tính ch t
Ho t

th i kỳ này là thu c v t ng l p thương gia, mang

u cơ.

ng c a th trư ng ch ng khốn d a trên cơ s tính ch t hi p h i

ngành ngh v i các qui

nh t

t ra.

2. Th i kỳ ph c hưng (1930-1970).
Th i kỳ này nhà nư c b t

u can thi p vào th trư ng ch ng khoán và

th trư ng ch ng khoán là nơi ch u nh hư ng n ng n nh t trong cu c kh ng
ho ng tài chính.Vì th mà th trư ng ch ng khốn tr thành cơng c trong vi c
qu n lý thúc

y n n kinh t . Hi p h i các nhà kinh doanh ch ng khoán ư c

chuy n v tay Nhà nư c b ng s ra

i c a U ban Ch ng khoán qu c gia.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Vào nh ng năm 50-60 c a th k này, n n kinh t th gi i b t
s ho t

ng r t sôi

u ph c h i v i

ng tr l i c a th trư ng ch ng khoán .

3. Th i kỳ qu c t hố và cơng chúng hố th trư ng ch ng khoán (1971
n nay).
V i s phát tri n c a khoa h c k thu t, công ngh

ã t o ra vi c ng

d ng công ngh tin h c vào th trư ng ch ng khoán .
Nh ng
Ho t

c i m n i b t là:
ng c a s giao d ch ch ng khốn sơi

ng hơn và ch t lư ng cao

hơn.
Th trư ng luôn áp ng thông tin
u tư qua các phương ti n hi n

y

và công khai t i công chúng

i, ư c c p nh t thư ng xuyên và ư c công

chúng tham gia r ng rãi.
Các sàn giao d ch trên th gi i ư c k t n i cho phép ho t

ng liên t c

24/24.
V i nh ng
b tc

c i m như v y cho phép m i cơng dân

u tư ch ng khốn

âu và b t c khi n mà h mu n.

III. VAI TRỊ VÀ CH C NĂNG C A TH TRƯ NG CH NG KHOÁN.
1. Ch c năng c a th trư ng ch ng khoán .
1.1. Ch c năng thu hút v n nhàn r i vào
Ta bi t mu n

u tư phát tri n.

u tư phát tri n thì ph i t tích lu ho c huy

ng t bên

ngoài.
V n huy

ng t bên ngồi bao g m v n vay tín d ng c a các t ch c tài

chính và phát hành c phiêú, trái phi u.
Ưu i m c a phát hành trái phiêú, c phi u

i v i dân chúng là h d

u tư vào b t c DN nào h mu n ho c mua bán ki m l i. Cịn

dàng

iv i

các DN là h khơng ph i tr lãi su t hàng tháng và không ph i tr n g c khi b
thua k .
Do tính ch t c a chu kỳ kinh doanh nên v n t m th i nhàn r i trong các
DN là r t l n, bên c nh, cịn có m t lư ng v n l n n m r i rác trong dân chưa


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

ư c huy

ng. T t c nh ng ti m năng này s

ư c phát huy hi u qu n u có

th trư ng ch ng khốn .Vì th trư ng ch ng khốn v i cơ s pháp lý hoàn
ch nh và b má qu n lý h u hi u, v i s ph bi n và hư ng d n r ng rãi , ngư i
dân s d dàng s d ng ngu n ti t ki m c a h hơn. ây là tác nhân kích thích ý
th c ti t ki m và t o thói quen

u tư trong cơng chúng.

Ngồi ra, trong xã h i c n có các kho n ti n t m th i nhàn r i như: qu
b o hi m, qu phúc l i t p th …m t ph n v n c a qu này ư c g i vào Nhân
hàng

th c hi n v c thanh tốn, ph n cịn l i, nh ng ngư i qu n lý qu luôn t

h i làm th nào cho v n c a h có kh năng sinh lãi nhi u nh t và v a an tồn
v a có tính t m th i…và th trư ng ch ng khốn có kh năng áp ng yêu c u
này.
Tóm l i,th trư ng ch ng khốn có ch c năng thu hút m i ngu n v n
nhàn r i trong xã h i

u tư m r ng s n xu t kinh doanh, m r ng quy mơ

doanh nghi p góp ph n gi i quy t vi c làm, gi m th t nghi p.
1.2. Ch c năng i u ti t các ngu n v n.
Ph i th a nh n r ng, m t DN không ph i lúc nào cũng thi u ho c th a

v n. Th a hay thi u là ph thu c vào tính ch t c a chu kỳ kinh doanh.Khi c n
u tư mua nguyên v t li u, công c d ng c , các kho n ph i thu l n, thì ây là
lúc mà DN ang thi u v n. Khi quá trình s n xu t k t thúc, s n ph m ư c bán
ra và thu v n v , các kho n ph i thu ư c thu v , lúc này DN l i t m th i th a
v n.
Trên th trư ng v n, ln ln có s
thi u.

i u ti t v n t nơi th a sang nơi

ây th trư ng ch ng khốn óng vai trị r t quan tr ng.
1.3.Ch c năng hoà nh p n n kinh t th gi i.
M t DN có th thu hút v n b t v nơi nào và b ng con ư ng nào mà h

có th thu hút m t cách d dàng thông qua th trư ng ch ng khốn. Nh vào h
th ng máy tính mà th trư ng ch ng khoán cho phép b t c ai,

nơi nào trên th

gi i và mua m t lo i c phi u c a b t kỳ m t cơng ty nào mà h thích. T
hình thành m i liên h ti n t qu c t ,

y nhanh t c

ó

chu chuy n ngu n v n


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

gi a các nư c, th c hi n quan h vay mư n lâu dài trên th gi i t o i u ki n
cho vi c hoà nh p n n kinh t th gi i.
1.4. Ch c năng i u ti t vĩ mơ.
Th trư ng ch ng khốn là cơng c c a Nhà nư c thông qua U ban
ch ng khoán nhà nư c, và Ngân hàng trung ương.
Nghi p v ch y u là th t ch t hay n i l ng s

u tư trên th trư ng. Khi

s n xu t sa sút, thi u v n, Nhà nư c tung ti n ra m r ng cho vay

khuy n

khích s n xu t thơng qua vi c mua vào nh ng lơ ch ng khốn có giá tr l n. Khi
hi n tư ng

u tư quá m c,

ch t tín d ng gi m b t
h u hi u

u cơ th nh hành, thì bán ch ng khoán nh m th t

u tư kinh t .V y th trư ng ch ng khốn là cơng c

nhà nư c k p th i i u ti t ngu n v n trên th trư ng.

2. Vai trò c a th trư ng ch ng khốn.
Các vai trị c a th trư ng ch ng khoán r t a d ng nhưng thông qua
nh ng ch c năng c a nó thì có nh ng vai trị sau:

2.1. T o v n cho n n kinh t qu c dân.
Do có th trư ng ch ng khốn nên vi c
nhàn r i d dàng hơn. T vi c ngu n v n b
kh năng sinh l i, cho
v n sôi

u tư các ngu n v n t m th i
ng

ng t nhi u nơi, khơng có

n khi có th trư ng ch ng khốn vi c

u tư, tích lu

ng và d i dào h n lên. Thông qua ó n n kinh t tăng trư ng m nh

m , công ăn vi c làm ư c gi i quy t, th t nghi p gi m. Bên c nh, th trư ng
ch ng khoán như m t trung tâm thu gom m i ngu n v n t dân chúng, như m t
nam châm c c m nh hút các ngu n v n t nư c ngoài. Ngồi ra cịn giúp Nhà
nư c gi i quy t v n

thi u h t ngân sách, có thêm v n xây d ng h t ng cơ s .

2.2. T o i u ki n cho các doanh nghi p s d ng v n linh ho t và có
hi u qu hơn.
Khi DN c n v n
khốn, vào th trư ng

m r ng qui mô s n xu t h có th phát hành ch ng

huy

ng v n. ây là phương th c tài tr v n qua phát

hành và lúc ó ngu n v n c a DN tăng lên. Lúc này r i ro
là r t nh vì nh ng c

ơng c a h

ã gánh

i v i doanh nghi p

thay. M t i u thu n l i n a, khi


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
DN chưa có cơ h i s n xu t kinh doanh, các DN có th d tr ch ng khoán như
ư c chuy n như ng thành

là m t tài s n kinh doanh và các ch ng khốn ó s

ti n khi c n thi t thông qua th trư ng ch ng khốn. Ngồi ra, khi DN niêm y t
trên th trư ng ch ng khốn, có nghĩa là ã có ch tín

i v i cơng chúng

u

tư. Như v y các cơng ty ch ng khốn s là tác nhân kích thích giúp DN t o v n

nhanh chóng hơn.

2.3. Th trư ng ch ng khốn là cơng c

ánh gía DN, d

ốn tương

lai.
Th trư ng ch ng khoán ngày càng a d ng và ph c t p, liên quan

n

v n m nh c a n n kinh t qu c dân. S hình thành th giá ch ng khốn c a m t
DN trên th trư ng ch ng khoán ã bao hàm s ho t

ngc a DN ó trong hi n

t i và d doán tương lai. Khi giá c phi u c a m t DN cao (hay th p) bi u hi n
tr ng thái kinh t t c là kh năng mang l i c t c cao (hay th p) cho các c

ơng

c a DN ó. Tri n v ng tương lai c a các DN cũng ư c th hi n m t cách tr c
ti p trên th giá c phi u và cũng như s bi n

ng c a nó.

Ngồi ra, v i phương pháp ch s hoá th giá c a các lo i ch ng khoán
ch y u trong n n kinh t và vi c nghiên cưú phân tích m t cách khoa h c h

th ng ch s giá ch ng khoán trên th trư ng ch ng khoán
m i quan h v i th trư ng th gi i, ã d

t ng nư c trong

oán ư c trư c s bi n

ng kinh t

c a m t ho c hàng lo t các nư c trên th gi i.
IV. M T S

H N CH C A TH TRƯ NG CH NG KHỐN

1. Th trư ng ch ng khốn là nơi cung c p s

u cơ.

i m y u c a th trư ng ch ng khoán là giá c a các ch ng khốn có th
b

y lên ho c dìm xu ng b i các thương gia ch ng khốn l n
ích ki m l i. Các nhà

nh m m c

u tư nh s b thi t h i. Ví d như các nhà

u cơ

thư ng ưa ra nh ng thông tin l ch l c làm r i lo n thông tin t i công chúng
u tư t

ó làm r i lo n m t n

trư ng nhân cơ h i ó mà ki m l i.

nh quan h cung c u ch ng khoán trên th


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Tình tr ng

u cơ có th d n t i s khan hi m gi t o trên th trư ng, làm

cho giá ch ng khoán tăng v t lên so v i giá tr th c c a nó. Lúc này hàng lo t
ch ng khoán này ư c tung ra trên th trư ng nhưng giá q cao nên khơng có
ngư i mua d d n

ns s p

c a th trư ng ch ng khoán .

2. Th trư ng ch ng khoán làm cho mâu thu n xã h i tr nên gay g t hơn.
Do s t p trung tư b n làm cho m t s ngư i ngày càng giàu có, kh ng
ch nhi u ch ng khốn hơn và có th tr thành c
c

ơng nh khác , d n

s

n

ơng l n nh n chìm nh ng

n kh ng ch th trư ng, lũng o n giá c và phá ho i

nh c a th trư ng ch ng khoán. Trong khi ó nhi u ngư i b thơn tính

tr nên nghèo hơn, gây nên mâu thu n xã h i ngày thêm gay g t.
3. Th trư ng ch ng khoán làm cho n n kinh t d m t n
Khi n n kinh t rơi vào tình tr ng khơng n

nh.

nh, s n xu t trì tr , th

trư ng tiêu i u, vay v n khó khăn doanh nghi p và ngân hàng b phá s n. Lúc
này giá c c a th trư ng ch ng khoán b

o l n nghiêm tr ng,

u cơ iên

cu ng, gây nên kh ng ho ng kinh t .
V. CƠ C U T

CH C TH TRƯ NG CH NG KHOÁN

1. U ban ch ng khoán qu c gia (UBCKQG)
UBCKQG là cơ quan Nhà nư c i u hành ho t
khoán. UBCKQG

ng th trư ng ch ng

các nư c khác nhau có các cách th c t ch c và ho t

khác nhau nhưng v b n ch t là cơ quan có ch c năng

t ra các qui

ng

nh th

trư ng, khuôn kh pháp lý cho th trư ng ch ng khốn. Nó cũng là cơ quan
i u hành cao nh t, ki m tra, giám sát các ho t
UBCKQG, các thành viên c a Chính ph chi m s

ng th trư ng. Trong

ông và gi các ch c v ch

y u.
2. S giao d ch ch ng khốn (SGDCK).
SGDCK có th có tên là Trung tâm giao d ch ch ng khoán v i nghĩa h p
hơn. SGDCK ư c t ch c dư i d ng công ty c ph n ho c công ty trách nhi m
h u h n và ho t

ng vói m c ích phi l i nhu n. ây là trung tâm

th trư ng ch ng khoán.

u não c a

i di n cho SGDCK trư c pháp lu t là ban qu n lý s


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
ư c các thành viên trong SGD b u ra. Các thành

giao d ch ch ng khốn, h

viên c a SGD là các cơng ty ch ng khốn. Ban qu n lý SGD có trách nhi m
i u hành SGD
qui

th c hi n úng các qui

nh chung c a các thành viên

3. Các nhà

t ra.

u tư.

i v i các nhà
ch c

nh v giao d ch mà pháp lu t và các

u tư tham gia trên SGDCK, thông thư ng là các t

u tư, các quĩ hưu trí, các quĩ b o hi m, cac ngân hàng…Vi c tham gia

giao d ch t i SGD ph i thơng qua các cơng ty ch ng khốn thành viên. Các t
ch c này do có ngu n v n to l n t dân cư và các nhà
áp ng ư c các yêu c u c a SGD.

có th

u tư u thác nên m i

i v i các nhà

u tư cá nhân, h

tham gia váo th trư ng ch ng khoán ch y u trên th trư ng giao d ch qua qu y
ho c thông qua các t ch c

u tư

tham mua các lơ ch ng khốn trên th

trư ng.
4. Các ơn v phát hành ch ng khoán .
H là ngư i t o ra hàng hoá cho th trư ng ch ng khoán bao g m Nhà
nư c, các lo i hình DN phát hành ch ng khốn …Hàng hố ch ng khốn có

phong phú hay không là ph thu c vào các ơn v phát hành. Vi c khuy n khích
m t thi trư ng năng

ng và có hi u qu khơng th thi u ư c các chính sách

khuy n khích phát tri n các DN ho t

ng m nh m và có tri n v ng phát tri n

l n trên th trư ng.
5. Các trung gian tài chính (TGTC).
Bao g m các cơng ty ch ng khốn , các Ngân hàng, các t ch c tài chính
phi ngân hàng…Vai trị c a chúng là làm ch c năng lưu chuy n v n và ch ng
khoán t các nhà

u tư t i nh ng DN phát hành ch ng khoán t i th trư ng th

c p. M t khác, các TGTC g m v n t dân chúng nh l t o ra ngu n v n l n, có
th i h n dài

mua ch ng khoán t các nhà phát hành-các DN c n v n l n. M t

khác, các TGTC cũng là ngư i
hành và em bán l i cho các nhà
(nhà

u tư ,DN) trong ho t

ng ra b o lãnh phát hành cho các DN c n phát
u tư , hay TGTC là b n hàng c a c hai bên

ng ch ng khoán.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
i v i các nhà
v

u tư , khơng ph i ai cũng có ki n th c và kinh nghi m

u tư ch ng khoán. Qua các TGTC h có th mua ư c nh ng lo i ch ng

khốn có ch t lư ng cao, r i ro th p.

i v i các ơn v phát hành, vi c gia

nh p th trư ng ch ng khốn thơng qua huy

ng v n t th trư ng này òi h i

ph i s tư v n h tr t phía các TGTC.
6. Hi p h i các nhà kinh doanh ch ng khoán .
V i s tham gia a d ng c a các TGTC trên th trư ng ch ng khoán, c n
thi t ph i có m t t ch c

ng ra

nh ch , i u hành và giám sát ngoài cơ quan

nhà nư c. Hi p h i các nhà kinh doanh ch ng khốn là t ch c t

tính hi p h i ư c thành l p

h u h t các nư c và nhi m v là

nh ch , có
t ra qui

nh

ngh nghi p b c các t ch c TGTC ph i tuân theo, cao hơn là b o v các nhà
u tư. Ngồi ra, cịn có nhi m v t p h p th trư ng, không
và kinh doanh l n x n trên th trư ng mà ph i theo trình t ,
th c v ngh nghi p do hiêp h i
VI. HO T
Ho t

tình tr ng xé l
a i m, phương

t ra.

NG C A TH TRƯ NG CH NG KHOÁN .
ng c a th trư ng ch ng khốn có th chia làm 3 lo i ho t

ng

ch y u: Các nghi p v ch y u c a th trư ng ch ng khoán, các nghi p v liên
quan và các nghi p v k thu t.
1. Các nghi p v tr c ti p c a th trư ng ch ng khoán.
1.1. Phát hành ch ng khoán:

Là nghi p v c a các ơn v phát hành ch ng khốn, cịn các phương
th c, trình t phát hành ph i tuân th theo qui

nh c a th trư ng ch ng khoán.

ư c phát hành ch ng khốn, ơn v ph i có ơn xin kèm theo h sơ phát
hành g i UBCKQG xem xét. Ch khi ư c s ch p thu n thì ơn v m i ư c
phát hành ch ng khoán ra th trư ng. Nghi p v phát hành liên quan

n vi c

tính tốn ph c t p, nên phát hành ch ng khoán nào, s lư ng, th i h n, giá c ,
vi c tr lãi su t, lãi t c… ịi h i khơng ch các chuyên gia c a các công ty phát
hành mà còn c n t i s h tr c a các chun gia t các cơng ty ch ng khốn
ho c các TGTC khác v i tư cách là tư v n và tr giúp phát hành.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
1.2. Nghi p v tr giúp phát hành.
ây là nghi p v c a các cơng ty ch ng khốn và các trung gian tài chính
khác. Nghi p v tr giúp phát hành bao g m hai lo i:

i lý phát hành và tư v n

phát hành.
i lý phát hành: các công ty ch ng khốn ho c các trung gian tài chính
khác

ng ra mua s ch ng khốn c a cơng ty phát hành và em bán l i cho nhà

u tư trên th trư ng. Trong ngh p v này, công ty tr giúp phát hành là ngư i
gánh ch u r i ro trong vi c bán ch ng khoán nhưng bù l i h

ư c hư ng ph n

chênh l ch t giá mua và bán ch ng khoán.
Tư v n phát hành: là các công ty tr giúp phát hành ơn thu n là tư v n
cho công ty phát hành v các v n

quan tr ng trong ho t

ng phát hành và

ư c hư ng m t kho n phí d ch v do cơng ty phát hành tr .
1.3. Nghi p v mơi gi i ch ng khốn.
ây là vi c các cơng ty ch ng khốn làm trung gian gi ngư i mua và
ngư i bán ch ng khốn. Mơi gi i là vi c ưa ngư i c n bán m t lo i ch ng
khoán nào ó v i giá ưa ra

n v i ngư i mua lo i ch ng khốn ó v i giá ó.

Trên th trư ng có r t nhi u cung và c u v ch ng khoán, nhưng

h g p nhau

m t m c giá, v i m t kh i lư ng c th là công vi c r t khó khăn
cá nhân c n mua và bán.

iv im i

gi m b t chi phí này, các nhà môi gi i là ngư i

n m ch c ư c nh ng ai c n mua và c n bán v i s lư ng và giá c c th . T
ó, h làm trung gian
bù

mơi gi i, liên h cho nh ng ngư i này g p nhau và

p cho vi c dàn x p này, ngư i mơi gi i ch ng khốn ư c hư ng m t

kho n phí hay là hoa h ng trong môi gi i giao d ch.
1.4. Nghi p vu kinh doanh ch ng khoán.
ây là nghi p v c a các cơng ty ch ng khốn ti n hành giao d ch mua
bán ch ng khoán b ng tài kho n c a mình và t gánh ch u r i ro. Ch có cơng ty
ch ng khốn m i ư c phép th c hi n nghi p v này.
M c ích c a nghi p v này là thu l i nhu n và làm n

nh th trư ng.

T i th i i m th trư ng ang lên cơn s t v giá ch ng khốn, ngồi các bi n
pháp khác, thì cơng ty ch ng khốn tham gia bán ch ng khốn

bình n giá


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
c , nh m gi m s căng th ng c a th trư ng cũng như

ki m l i. Trong nh ng

th i i m suy gi m, giá ch ng khoán gi m thì các cơng ty ch ng khốn mua vào
tăng s sơi
b làm

ng c a th trư ng. Vì v y cơng ty ch ng khốn là l c lư ng d

i tr ng v i các áp l c th trư ng.

2. Các nghi p v khác liên quan.
2.1. Nghi p v tín thác

u tư ch ng khốn.

ây là vi c các cá nhân, t ch c cùng gom v n và thành l p m t công ty
ho c dư i d ng các qu và h u thác quy n s d ng v n cho h i
công ty tín thác
trên ư c

u tư ho c u ban qu n lý tín thác

u tư vào ch ng khốn, lãi và v n g c s

ông khi k t thúc h p
2.2. Tư v n

ng qu n tr

u tư. S lư ng v n góp
ư c thanh tốn cho các c

ng.

u tư.

ây là nghi p v c a các cơng ty ch ng khốn, các cơng ty tài chính
khác. Ho t

ng tư v n

u tư là vi c cung c p thơng tin, cách th c,

ch ng khốn, th i h n, khu v c…các v n
ho t

có tính qui

i tư ng

nh c a lu t pháp v

ng ch ng khoán.

Các lo i d ch v tư v n bao g m:
+ Tư v n

u tư mua bán ch ng khoán .

+ Tư v n qu n lý doanh m c
+ Tư v n thông tin v ho t
M c ích c a ho t

u tư.
ng ch ng khốn.

ng tư v n nh m thúc

trư ng hi u bi t v th trư ng ch ng khoán

y các nhà

u tư trên th

u tư và qu n lý ho t

ng

u

tư c a mình có hi u qu nh t.
2.3. Nghi p v tín d ng ch ng khốn.
ây là nghi p v c a các cơng ty ch ng khốn, các cơng ty tài chính khác
nh m cho các nhà
tư nào cũng có

u tư vay ti n

mua ch ng khốn. Vì khơng ph i nhà

ti n m i i mua ch ng khoán ho c lúc nào cũng

mua m t lo i ch ng khoán mong mu n. V y nghi p v này là
c u c a nhà

u tư .

u

ti n

áp ng nhu

i u ki n c a lo i tín d ng này cũng như lo i tín d ng


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
thơng thư ng t c là ph i có năng l c tr n , ph i có tài s n
ra, các ch ng khốn mua ư c ph i dùng
hàng cho

th ch p. Ngoài

th ch p cho kho n vay c a khách

n khi các ch ng khoán này ư c bán trên th trư ng.

T i m t s nư c, t l c p tín d ng ch ng khốn c a các t ch c này cho
khách hàng ư c pháp lu t gi i h n

m c t i a là 60 % t ng giá tr ch ng

khoán c n mua. M c ích c a nghi p v này là nh m thu l i d a trên m c hoa
h ng thu ư c, kích thích các nghi p v khác ho t

ng và nh m t o s sôi

ng, s phong phú v c u hàng hoá ch ng khoán.
3. Các y u t k thu t nghi p v .
3.1. Phân tích ch s ch ng khốn.
ó là vi c s d ng các cơng th c tốn h c

tính tốn và xác

nh

bi n

ng c a giá c ch ng khoán d a trên tiêu chu n và i u ki n th trư ng

nh t

nh.

òi h i là các chuyên gia v ch ng khốn, có

y

thơng tin chính

xác v th trư ng, có các k thu t thi t b tiên ti n và òi h i ph i nghiên c u
thư ng xuyên, liên t c, sâu s c

ưa các s li u chính xác v các ch s ch ng

khốn và tình hình th trư ng.
Vai trị:
+ Cung c p cho nhà
th trư ng và có các quy t

u tư nh ng thơng tin trung th c nh t v tình hình
nh

u tư úng

n.

+ Giúp các cơ quan ch ng khoán Nhà nư c xác
bi n

ng t

nh ư c các gi i h n

ưa ra các chính sách phù h p.

ó có th

+ Giúp các nhà

u tư ch ng khốn

i phó v i nh ng thay

i c a th

trư ng hi n t i cũng như trong tương lai.

3.2. Xác

nh giá ch ng khoán.

Bao g m vi c xác
v này nh hư ng

nh giá phát hành và giá bán trên th trư ng. Nghi p

n kh năng h p

thu hút v n c a doanh nghi p.

n

i v i nhà

u tư cũng như kh năng

ó là vi c tính tốn y u t có l i nhu n ch ng

khốn t o ra và các y u t r i ro c a ch ng khốn ó. Ngồi ra,

mua ch ng

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
khốn trên th trư ng, các nhà

u tư, các t ch c môi gi i, kinh doanh và tư v n

u tư ch ng khoán cũng ph i xác
ch ng khốn ó trên cơ s

nh ư c m c giá c th mua ư c c a lo i

ánh giá hi n t i cũng như tương lai v giá ch ng

khốn ó.
Ngồi các nghi p v trên, cịn có các nghi p v như ánh giá r i ro ch ng
khoán, các lo i ch s khác… giúp cho m i
ch ng khoán m t cách d dàng nh t.

i tư ng có th tham gia th trư ng


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

CHƯƠNG II
TH C TR NG C A TH TRƯ NG CH NG KHOÁN VI T NAM
I. S

C N THI T C A TH TRƯ NG CH NG KHOÁN VI T NAM

1. N n kinh t Vi t Nam hơn 10 năm
Ch trương c a

i m i.

ng và Nhà Nư c ta ã

ra trong

i h i VI là phát

tri n n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n v n hành theo cơ ch th trư ng, có
s qu n lý c a Nhà nư c theo
t ư c c a công cu c

ã

nh hư ng xã h i ch nghĩa. T nh ng thành t u

i m i n n kinh t hơn 10 năm qua ã ch ng t ch

trương trên là hoàn toàn úng

n.

Trong th i kỳ 1986 -1990 n n kinh t nư c ta có nh p

tăng trư ng bình

quân th p (th p hơn c th i kỳ 5 năm trư c ó). C th th i kỳ này ch tăng

trư ng 3,9 % còn th i kỳ 1981-1985 là 6,4 %.
Ch s l m phát năm 1986 lên t i 774,4 %, năm 1990 l m phát tuy ã
ư c ki m ch nhưng v n
T năm 1991
vư t b c, t c

m c

cho phép,

i s ng nhân dân ư c c i thi n rõ r t.
ơn v : %

tăng trư ng GDP và l m phát.

Năm
T c

n nay n n kinh t nư c ta ã có nh ng bư c phát tri n

tăng trư ng trong nhi u năm li n khá cao (hơn 8%/năm), l m

phát ư c ki m ch
B ng: T c

m c cao (67%).

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

tăng

5,96 8,65 8,07 8,84 9,54 9,34 8,15 5,83 4.99

6,7

GDP
T c

l m phát 67,5 17,5

5,2

y m nh CNH-H H
Ngh quy t

i h i VIII ã

14,4 12,7

4,5

3,6

9,2

0,1

-

t nư c òi h i ph i có m t ngu n v n l n.

ra cho giai o n 1996-2000 òi h i m t ngu n

v n 40-45 t USD, bình quân m i năm ph i

t 8 t USD

thúc

y CNH-

H H nh m t ng bư c t o ra cơ c u kinh t h p lý, góp ph n ch ng nguy cơ t t
h u xa hơn v kinh t v i nhi u nư c trong khu v c và trên th gi i.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
2. Nhu c u v v n trung h n và dài h n cho các doanh nghi p Vi t Nam là
r t l n.
V quy mô v n: Qua i u tra g n ây v i 273 DN thì có kho ng 50 % có
s v n ch s h u trên 10 t
V cơ c u v n:

ng và h u h t là các DN Nhà nư c.

i v i kh i DNNN thì t l v n vay trên t ng v n kinh

doanh thư ng chi m trên 70 %. T l v n Nhà nư c chi m trên 30 % trong t ng
s v n. Còn các cơng ty c ph n có t tr ng ph n v n t có trong t ng s v n
kinh doanh cao hơn (60%). Tuy nhiên, h cũng g p khó khăn trong v n

vay

Ngân hàng.
V tình hình huy
vào b sung v n lưu

ng v n c a các DN: M c ích huy
ng và

ng v n ch y u

i m i công ngh . Mà ngu n vay v n ch y u l i

t vay v n ng n h n Ngân hàng, và lư ng vay l i không ư c áp ng
Do v y, hi u qu c a

y

.

ng v n vay ph c v s n xu t kinh doanh c a các DN b

h n ch nhi u. M t xu hư ng khá ph bi n là huy

ng v n trong n i b DN

thông qua phát hành c phi u, trái phi u.
Theo th ng kê, trong năm 2000, nhu c u v n ho t
các DN c n kho ng 20 nghìn t
kho ng 84 t

ng. N u tính

ng kinh doanh c a

ng Vi t Nam, tính bình qn m i DN c n

n 2005 con s này vào kho ng 30 nghìn t

trung bình m i DN c n kho ng 100 t

ng,

ng. Tóm l i, nhu c u v v n trung h n,

dài h n c a các DN là r t l n. V i nh ng khó khăn v lãi su t cao, khó khăn v
th t c và i u ki n vay v n, n u DN ch huy
nay thì ch c ch n không th

ng v n t các NHTM như hi n

áp ng ư c nhu c u v v n hi n nay c a các DN.

V y c n thi t ph i có m t th trư ng ch ng khốn có t ch c và ư c qu n lý
ch t ch

t o kênh huy

ng v n trung h n, dài h n r t l n cho các DN,

c

bi t là nh ng DN có nhu c u v v n l n. M t khác, theo các tài li u cho bi t thì
các ngu n v n trong dân là không nh , (trên 20 000 t

ng-TBKT 40/97). S

v n này ch y u là

u tư là r t th p. V y

g i ti t ki m ho c tích tr cịn

n u có th trư ng ch ng khốn s kích thích dân chúng có ý th c ti t ki m,
tư sinh l i t nh ng kho n này.

u


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
3. Th trư ng ch ng khốn là s

ịi h i khách quan c a n n kinh t nư c

ta.
Th nh t, th trư ng ch ng khốn góp ph n gi i quy t bài toán v s thi u
v n trong s nghi p CNH-H H
th

t nư c. Như trên, th trư ng ch ng khốn có

áp ng ư c nh ng ngu n v n trung h n, dài h n r t l n cho các DN. Vi c

hình thành và phát tri n th trư ng ch ng khoán s giúp Nhà nư c ta có ư c
m t công c

phát huy n i l c

ng th i giúp nâng cao hi u qu h p tác qu c

t .
Th hai, s phát tri n th trư ng ch ng khoán là t t y u khách quan khi
nư c ta chuy n sang cơ ch th trư ng, vì cho phép các ch th kinh t m r ng
quy n t ch tài chính v i các hình th c huy

ng v n da d ng.

Như v y, vi c thi t l p th trư ng ch ng khốn
thi t, nó có ý nghĩa th c ti n to l n trong vi c huy
kinh t xã h i và

Vi t Nam là h t s c c n
ng v n

u tư phát tri n

c bi t là t o i u ki n thu n l i cho các lu ng v n

trong và

ngoài nư c lưu chuy n thơng su t, góp ph n tích c c vào vi c áp ng nhu c u
v v n n n kinh t .
II. NH NG THU N L I VÀ KHĨ KHĂN TRONG VI C HÌNH THÀNH
VÀ PHÁT TRI N TH TRƯ NG CH NG KHOÁN
1. Thu n l i.
Th nh t, nư c ta có m t h th ng chính tr
g n ây ư c c i thi n rõ r t. Uy tín c a
càng cao.

ây là ti n

n

nh. Thu nh p c a dân cư

ng, Nhà nư c

v ng ch c mà m i n n kinh t

i v i nhân dân ngày
uc n

n th hi n

thông qua m i liên h biên ch ng gi a chính tr và kinh t .
Th hai, n n kinh t nư c ta ã thoát ra kh i kh ng ho ng, tăng trư ng
cao và liên t c trong nh ng năm g n ây.
làm ăn có hi u qu và có

quan tr ng cho các DN

i u ki n tham gia niêm y t ch ng khoán. M c tăng

trư ng cao s góp ph n tăng m c ti t ki m,
ch ng khoán trên th trư ng.

ây là ti n

u tư trên cơ s

ó tăng m c c u v


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Th ba,

ng và Chính ph ta ã có t m nhìn úng

n và quan tâm tho

áng v th trư ng ch ng khoán. Như ưa ra chính sách a d ng hố các hình
th c s h u, c i cách h th ng tài chính, c i cách Ngân hàng, c i cách h th ng
các DNNN. C th ngày 28/11/1996 U ban ch ng khoán Nhà nư c ư c ra
và

i

n ngày 20/7/2000 th trư ng ch ng khốn Vi t Nam chính th c i vào ho t
ng.
Th tư,

và

i v i lĩnh v c tài chính Ngân hàng, trong nh ng năm c i cách

i m i ã cho ra

ch tài chính khác.

i khá nhi u NHTM, các t ch c B o hi m và các
ây là các nhân t và i u ki n quan tr ng

tri n c a th trư ng tài chính nói chung và

nh

i v i s phát

i v i s phát tri n c a th trư ng

ch ng khốn nói riêng.
Th năm, h th ng pháp lu t c a nư c ta không ng ng ư c b sung và
ngày càng hoàn thi n.

i u này ã t o ra môi trư ng pháp lý ngày càng thu n

l i cho th trư ng ch ng khoán Vi t Nam. Các văn b n pháp lu t quan tr ng là:
Ngh quy t s 75/CP ngày 28/11/1996 v vi c thành l p U ban ch ng khoán
Nhà nư c và Ngh

nh s : 48/1998 N -CP ngày 11/7/1998 v ch ng khoán và

th trư ng ch ng khoán… ây là nh ng cơ s pháp lý quan tr ng và căn b n
v i quá trình xây d ng và phát tri n th trư ng ch ng khoán
Th
gũi hơn

sáu, ch

k toán DN m i ư c s a

i

nư c ta.

i và ban hành, áp d ng g n

i v i các chu n m c qu c t . Bên c nh ó h th ng ki m tốn, k c

ki m toán Nhà nư c, phi Nhà nư c, ki m tốn nư c ngồi ã ư c hình thành
và phát tri n.

ây cũng là nh ng m t xích,

u m i quan tr ngkhông th thi u

ư c trong quá trình hình thành và phát tri n ch ng khoán và th trư ng ch ng
khoán.
Th b y, h th ng thông tin liên l c, truy n thông
phát tri n m nh. Chi n lư c tăng t c

nư c ta ang trên à

Bưu i n là i u ki n h tr quan tr ng

hình thành và phát tri n th trư ng ch ng khốn. Có th nói, trình
l c c a ngành tin h c Vi t Nam ã

và năng

kh năng tham gia vào tham gia vào vi c

xây d ng các chương trình c a h th ng giao d ch i n t th trư ng ch ng
khoán.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Cu i cùng, m t y u t thu n l i khác quan tr ng ó là Vi t Nam là nư c
phát tri n sau nên có th tranh th h c h i kinh nghi m các nư c i trư c. Nh
chính sách kinh t m c a, h i nh p v i bên ngoài, làm cho quan h kinh t
i ngo i ngày càng thu ư c nh ng k t

trong nư c cũng như quan h kinh t

qu r t áng khích l . Bên c nh ó, cũng có s giúp

nhi t tình và hi u qu

c a các qu c gia, các t ch c qu c t . Nh ng y u t này ã có nh ng tác
tích c c

n vi c hình thành và phát tri n th trư ng ch ng khoán

ng

nư c ta.

2. Nh ng khó khăn và thách th c.
ã nói

n th trư ng thì ph i nói

n hàng hố cho th trư ng ó. Song,

trên th c t hàng hoá th trư ng ch ng khoán Vi t Nam còn nghèo nàn v s
lư ng và ch ng lo i, nh ng công ty c ph n

i u ki n tham gia niêm y t t i

trung tâm giao d ch ch ng khốn (TTGDCK) cịn h n ch .
Hi n nay, có kho ng 43 cơng ty c ph n có

i u ki n niêm y t ch ng

khoán trên trung tâm giao d ch ch ng khoán. N u so sánh v i t ng s công ty c
ph n hi n có (tính

n th i i m 19/7/2000 là kho ng 630 cơng ty) thì con s

này khá khiêm t n (chi m kho ng 6 %). Trên th c t r t ít các cơng ty ã niêm

y t ch ng khoán t i trung tâm giao d ch ch ng khốn Tp.H Chí Minh tính

n

cu i tháng 9/2000, m i ch có 4 cơng ty tham gia niêm y t.
H th ng ki m toán c a nư c ta tuy ã ư c hình thành và phát tri n t ng
bư c, nhưng v n chưa th

áp ng ư c nhu c u c a th trư ng ch ng khoán k

c v s lư ng và ch t lư ng,

c bi t là khi qui mô c a th trư ng ch ng khoán

ư c m r ng.
Hi n nay, trên ph m vi c nư c có hơn 20 000 DN n u ch c n 1/10 s
DN này ăng ký phát hành và c n

n ki m tốn, thì kh năng hi n t i c a

ngành ki m toán trong nư c (trong c nư c có 19 cơng ty ki m tốn
nư c nư c ngồi) thì s c n bao nhiêu th i gian
Cho

cl p

hình thành cơng vi c này?

n nay, Vi t Nam v n là nư c có thu nh p bình qn th p so v i th

gi i, do v y khi th c hi n c ph n hoá (CPH) các DNNN theo úng k ho ch và
ti n

t ra là v n

khơng d dàng. Hay do t p qn thanh tốn b ng ti n


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
m t v n cịn ph bi n trong cơng chúng và ngay c
tốn qua Ngân hàng hi u qu chưa cao. S

i v i DN. H th ng thanh

v c a m t s NHTM, qu ti t

ki m ã làm gi m lòng tin c a công chúng. V i nh ng v n
c n tr cho vi c phát tri n th trư ng ch ng khoán
i ngũ cán b

nư c ta.

i u hành, qu n lý th trư ng ch ng khốn cịn non tr ,

thi u c s lư ng, kinh nghi m và ki n th c nghi p v .
nghi m và m t
thách th c l n

có

tri th c, kinh

i ngũ cán b qu n lý i u hành v ng vàng, dày d n là c m t
i v i ngành ch ng khoán nư c ta.

M c dù cịn q ít th i gian
nh ư c vai trò trong

kh ng

như v y ã gây s

th trư ng ch ng khốn Vi t Nam có th

i s ng kinh t , nhưng dù sao c n ph i th y r ng,

nh ng di n bi n c a trung tâm giao d ch ch ng khốn Tp H Chí Minh th i gian
qua ã b c l nhi u mâu thu n không th gi i quy t.
Th nh t, h th ng trung gian tài chính v i tư cách là “ho t ch t” bôi trơn
ho t

ng c a th trư ng ch ng khoán ang ư c dư lu n cho là v a thi u v a

y u. Nh ng mâu thu n phát sinh

ây là, b i c nh hàng hố c a th trư ng

ch ng khốn cịn q nghèo nàn.
Th hai, th c t ho t

ng c a th trư ng ch ng khoán cho th y, quy mơ

c a h th ng lưu ký cịn q nh , òi h i ph i ư c m r ng ra
phương

áp ng nhu c u c a các nhà

a

ơn gi n, vì

u tư. i u này khơng h

i kèm v i nó c n ph i phát tri n h t ng k thu t thơng tin hi n
phí khơng nh , khó có th

nhi u

i, ịi h i chi

áp ng trong i u ki n hoàn c nh hi n nay.

Th ba, Nhà nư c ã ban hành nhi u chính sách ưu ãi, như các cơng ty
ch ng khốn , các cơng ty ch ng khốn, cơng ty qu n lý qu

ư c mi n thu thu

nh p DN thêm m t năm và ư c gi m 50 % trong 2 năm ti p theo. Tuy nhiên
nh ng ưu ãi này v n không th h n ch

ư c nh ng thua l c a h .

Th tư, khi thành l p th trư ng ch ng khoán, mong mu n c a các nhà
qu n lý là m r ng kênh huy
qua 3 tháng ho t

ng v n dài h n cho phát tri n kinh t . Tuy nhiên,

ng m i ch có 4 công ty niêm y t. M t s công ty chưa niêm


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
y t khi ư c h i lý do

u tr l i r ng, n u có nhu c u v n thì vay v n c a Ngân

hàng r hơn.
th y r ng con ư ng n

Qua phân tích nh ng mâu thu n trên

nh và

phát tri n th trư ng ch ng khoán theo úng nghĩa c a nó là khơng h b ng
ph ng.
III. NH NG I U KI N C N THI T

HÌNH THÀNH TH TRƯ NG

CH NG KHỐN VI T NAM

1. i u ki n kinh t .
ây là n n t ng
quy t

m b o cho th trư ng ch ng khoán ho t

ng và ư c

nh l n b i các chính sách kinh t c a Nhà nư c. Hi n pháp 1992 xác

nh “Nhà nư c phát tri n n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n theo cơ ch th
trư ng có s qu n lý c a Nhà nư c theo

nh hư ng xã h i ch nghĩa. Phát tri n

n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n v i các hình th c a d ng d a trên ch
s hưũ toàn dân, s h u t p th và tư nhân.”
Hi n nay Vi t Nam có kho ng hàng nghìn DN các lo i, cá kho ng 700
DN ã ư c c ph n hoá. Trong nh ng DN ã c ph n hố có r t nhi u DN có
kh năng phát hành và niêm y t trên th trư ng ch ng khoán.
V i m t n n kinh t tăng trư ng nhanh, phát tri n n
ti n t t giá n

nh và v i h th ng

nh, h th ng th trư ng v n ng n h n ã ư c thi t l p và ho t

ng trôi ch y s góp ph n l n cho th trư ng ch ng khoán v i tư cách là th
trư ng v n trung và dài h n ho t

ng có hi u qu .

M y năm qua, tăng trư ng kinh t Vi t Nam kho ng 8%/ năm. ây là k t
qu

i u hành kinh t vĩ mô c a Nhà nư c, là s c g ng c a t t c các c p,

ngành, c a toàn th nhân dân lao

ng Vi t Nam. Tuy nhiên, do xu t phát i m

còn th p nên chúng ta cịn g p nhi u khó khăn. N u c duy trì t c

t

8-10%/

năm, thì trong vịng 15 năm, thì thu nh p bình quân s tăng g p ôi và s cho
phép th trư ng ch ng khoán Vi t Nam phát tri n m nh. Chính th trư ng ch ng
khoán áp ng m t nhu c u r t l n v v n dài h n cho các DN. ây cũng chính


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
là y u t tác

ng tr l i t i n n kinh t , giúp n n kinh t phát tri n cao hơn,

nhanh hơn.
2. i u ki n pháp lý.
T t c các lo i ch ng khoán ư ra bán hay mua trên th trư ng

tuân theo m t khung pháp lý tiêu chu n theo lu t

nh. Các v n

u ph i

s h u ch ng

u ph i ư c ch ng nh n c a các cơ quan môi gi i. Vì v y h th ng th

khốn,

trư ng ch ng khốn ịi h i m t h th ng pháp lu t hồn ch nh.
M c dù có nhi u lu t l ràng bu c trên th trư ng ch ng khốn. Tuy
nhiên, cịn phát sinh nhi u bi u hi n tiêu c c như: gian l n,
trư ng, tr c l i cá nhân…làm gi m ni m tin c a nhà

u cơ gây r i th

u tư. N u kéo dài có th

gây kh ng ho ng thên th trư ng ch ng khoán. Do v y, vi c xây d ng h th ng
pháp lý là i u ki n quan tr ng t o hành lang pháp lý cho th trư ng ch ng
khoán phát tri n và là ti n

cho vi c duy trì lịng tin và b o v cơng chúng

u

tư.

3. i u ki n k thu t t ch c.
Th nh t là, xây d ng cơ s h t ng k thu t cho s phát tri n th trư ng
ch ng khoán. T c ph i xây d ng h th ng giao d ch, h th ng x lý d li u, h
th ng thông tin và h th ng thanh toán bù tr , lưu tr ch ng khốn v i mơ hình
và m c

t

ng hố ban

u thích h p.

Th hai là, các t ch c ho t

ng trên th trư ng ch ng khoán. ây là y u

t có ý nghĩa r t quan tr ng. Các t ch c như các công ty b o lãnh phát hành
ch ng khốn, các cơng ty mơi gi i, các công ty tư v n, các qu
c n phát tri n các nhà

u tư cá t ch c.

u tư. Ngoài

ây là các ch th chi m t tr ng l n

trong vi c phát tri n c u th trư ng.
IV. QUÁ TRÌNH CHU N B CHO S

PHÁT TRI N TH TRƯ NG

CH NG KHOÁN VI T NAM
1. Khuôn kh pháp lý.
u năm 1990, vi c nghiên c u xây d ng cơ s lý lu n và phân tích các
i u ki n ra
cơ s

i cho th trư ng ch ng khoán Vi t Nam ã ư c th c hi n. Trên

óm ts b n

án hình thành th trư ng ch ng khốn Vi t Nam ã ư c


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
xây d ng và trình Chính ph xem xét. Năm 1994 ban ch
l nh v th trư ng ch ng khoán bao g m
Nhà nư c, B tư pháp… ã ư c thành l p
d ng

o so n th o pháp

i di n c a B tài chính, Ngân hàng
th ng nh t

u m i, tri n khai xây

án v th trư ng ch ng khoán và so n th o m t s văn b n pháp qui liên

quan.

1.1. Thành l p U ban ch ng khoán Nhà nư c (UBCKNN)
UBCKNN ư c thành l p t ngày 28/11/1996, là cơ quan thu c Chính
ph , có ch c năng t ch c và qu n lý Nhà nư c v ch ng khoán và th trư ng
ch ng khoán.
Nhi m v c a UBCKNN:
• Xây d ng h th ng pháp lu t v ch ng khoán và th trư ng ch ng khốn.
• T ch c xây d ng, phát tri n th trư ng ch ng khốn Vi t Nam.
• C p, ình ch hay thu h i gi y ph p ho t

ng c a các

nh ch tài chính ho t

• T ch c giáo d c, ào t o và c p ch ng ch cho m i

i tư ng tham gia th

ng trên th trư ng ch ng khốn.

trư ng ch ng khốn.
UBCKNN có tr s

t t i Hà N i và m t cơ quan

i di n t i Tp H Chí

Minh .
Sơ

: T ch c b máy UBCKNN Vi t Nam

Ch

Văn phòng
V phát tri n
TTCK
V qu n lý
phát hành
ch ng khoán
V qu n lý
kinh doanh
ch ng khoán
V quan h
V t ch c cán
b và ào t o

t ch

Phó ch
t ch

Các
nhi
- M
kh
- M
tài

u viên ki m
m
t th trư ng B

ho ch
t th trư ng B
chính

Cơ quan

S

i di n Tp -

GDCK Tp - HCM


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

Sơ
U

: TTCK Vi t Nam và các t ch c liên h .
ban ch ng khốn Nhà

Trung tâm thơng
tin
- Thơng tin
- Thanh tốn

Trung tâm
giao d ch
ch ng khốn
Tp H Chí

Cơng ty
CK1

Dân
chún
g

Ngh

Cơ quan tư
v n
Cơng ty
ki m tốn
*******

Cơng ty
CK2

Ngư
i
ti t
ki m

Nhà
u
tư

Doanh
nghi

p

Qu
u
tư

Cơng ty
CK3

Qu
b o
hi m

Qu
tươn
g h

nh 48/1998 N -CP là khung pháp lý cơ b n

ch ng khoán Vi t Nam, th hi n quy t tâm c a

Kho
b c
Nhà
nư c

Chính
quy n
a
phươn

u tiên v th trư ng

ng và Nhà nư c ta trong vi c

xây d ng và phát tri n th trư ng ch ng khoán. Ngh

nh này ã nêu lên m t s

nguyên t c cơ b n v qu n lý và phát hành ch ng khốn ra cơng chúng, v th
trư ng giao d ch t p trung, ph m vi kinh doanh c a các cơng ty ch ng khốn,
qu

u tư, s tham gia c a các nhà

u tư nư c ngoài, nh ng hành vi h n ch ,

c m trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam.
Nh ng văn b n trên ã t o ra khuôn kh pháp lý cho s hình thành và
phát tri n th trư ng ch ng khoán Vi t Nam.
1.2. Qui ch phát hành.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Phát hành c phi u, t c là công ty bán c ph n thu ti n ho c các tài s n
khác ph c v cho ho t

ng s n xu t kinh doanh.

ây có hai v n

c n xem

xét: Lo i lư ng hàng hoá em bán và phương th c bán. Trong ó chú ý

n

phương th c bán (phát hành) g m các phát hành r ng (ra công chúng) và phát
hành h p (có

a ch ).

Phát hành h p: s lư ng ngư i mua không l n và ch phát hành cho các
cơng ty

u tư.

Phát hành r ng: có

Ta có sơ

c i m ngư c v i phương th c phát hành h p.

c a quy trình phát hành r ng:

Cơng ty phát
hành ch ng
khốn (CP,TP
Ch ng ch
u

(1)

H sơ xin c p
gi y phép PHCK

Không c p phép (h
h p l ) (3)

(5)

(2)
sơ không

(6)

Phát
hành
CP
L n
u
tiên

Các
i u
ki n
phát
hành
CP

(8)

Công
b
vi c
PH (≤5

Chào
bán
≤

L n
PH
Thêm
t ng
giá
tr
CP

Giá
tr
CPPH
≤
t ng
giá
tr

ình
ch
PH

UBCKNN

(7)

Phát
hành
thêm
CP
(8)

Thu
h i
Gi y
phép

C p phép(≤45
ngày) Tr TP
Chính ph
(4)

Phá
t
hàn
h
(8)

N p l
phí
c p

gi y

Trên ây là quy ch phát hành ch ng khốn ra cơng chúng.
cơng ty c ph n t n d ng h t kh năng và cơ h i huy

Các
i u
ki n
t
ch c
s
d ng
v n
PHTP
Ch
báo cáo
(≤10
≤
ngày
sau khi
k t

cho các

ng v n thì ngồi lu t DN