Lời nói đầu
Tháng 12/1986 đại hội VI của Đảng đã đa ra một quyết định quan trọng
là chuyển đổi nền kinh tế từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền
kinh tế thị trờng có sự quản lý của Nhà nớc theo định hớng xã hội chủ nghĩa.
Quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trờng, quyền tự chủ kinh
doanh đợc mở rộng - khác hẵn với nền kinh tế tập trung trớc đây giúp cho
doanh nghiệp tự do quyết định hoạt động sản xuất kinh doanh của minh với
mục tiêu chính đó là lợi nhuận.
Công ty vật t và thiết bị toàn bộ Matexim Hà Nội là một Công ty trực
thuộc Bộ công nghiệp với t cách là một doanh nghiệp kinh doanh chuyên về
lĩnh vực thơng mại buôn bán và các dịch vụ khác. Cũng nh bao doanh nghiệp
Nhà nớc khác trong thời kỳ đổi mới kinh tế, Công ty đã không ngừng đổi mới
về cơ cấu tổ chức, t duy quản lý, trau rồi kỹ năng kỹ são.... nhanh chóng thích
ứng, hoà nhập với xu thế mới, sản xuất kinh doanh đi vào ổn định và ngày càng
phát triển. Các sản phẩm tiêu thụ của Công ty đứng vững trong thị trờng trong
nớc và quốc tế.
Xuất phát từ vai trò của vấn đề hoạt động sản xuất kinh doanh nên tác
giả đã chọn đề tài Hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty vật t thiết bị
toàn bộ Matexim Hà Nội làm mục đích nghiên cứu. Tác giả kết hợp lý
luận đã học với thực tiễn nghiên cứu vấn đề này. Tác giả không tham vọng là
nghiên cứu vấn đề hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung mà chỉ nghiên cứu
trong doanh nghiệp cụ thể và tài liệu chỉ nghiên cứu trong 3 năm gần đây. Do
thời gian hạn hẹp và số tài liệu nghiên cứu có hạn nên chuyên đề này đợc tiến
hành trong điều kiện thời gian hạn hẹp, các vấn đề liên quan khác cha đợc khai
thác vì đề tài nghiên cứu quá rộng. Vậy nên em mong đợc sự thông cảm của
thầy cô giáo và các độc giả về những thiếu sót và hạn chế của chuyên đề.
Chuyên đề này ngoài lời nói đầu còn bao gồm 3 nội dung là.
1
- Chơng I: Một số vấn đề cơ sở lý luận chung về hiệu quả sản xuất
kinh doanh.
- Chơng II: Phân tích hiệu quả kinh doanh của chi nhánh Matexim
Nam Hà Nội
- Chơng III: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh
doanh của chi nhánh trong thời gian tới.
Chơng I: Một số vấn đề cơ sở lý luận chung về
hiệu quả sản xuất kinh doanh
I. Bản chất hiệu quả sản xuất kinh doanh
1. Khái niệm
Hiệu quả kinh tế nói chung cung nh hiệu quả kinh tế của hoạt động sản
xuất kinh doanh có rất nhiều khái niệm khác nhau do nhìn từ nhiều góc độ
khác nhau.
Về mặt kinh tế hiệu quả đợc hiểu là mục tiêu là kết quả đạt đợc trong
hoạt động kinh tế. Tuy nhiên nó không phải là mục tiêu xuyên suốt mọi hoạt
động kinh tế.
Về mặt kế hoạch và quản lý kinh tế: Hiệu quả là quan hệ so sánh tối u
giữa đầu vào và đầu ra là lợi ích lớn nhất thu đợc với một chi phí nhỏ nhất song
có lẽ phải khái quát cụ thể hơn cả là khái niệm đợc hiệu quả sản xuất kinh
doanh trong doanh nghiệp là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng
nguồn nhân lực của doanh nghiệp.
2. Bản chất hiệu quả sản xuất kinh doanh
Bản chất của hiệu quả kinh tế sản xuất xã hội là thực hiện yêu cầu của
quy luật tiết kiệm thời gian biểu hiện trình độ sử dụng các nguồn lực xã hội.
Bằng lao động của mình, con ngời tạo ra sản phẩm tiêu dùng cho hôm nay và
ngày mai.
2
Tóm lại ở dạng khái quát nhất hiệu quả là các đặc trng kinh tế kỹ thuật,
xác định bằng tỷ lệ so sánh giữa đầu vào và đầu ra của hệ thống. Đối với nền
sản xuất xã hội, cụ thể hơn là hiệu quả kinh tế của nền sản xuất xã hội phản
ánh trình độ sử dụng các nguồn lực của xã hội trong xã hội thông qua các chỉ
tiêu đặc trng kỹ thuật đợc xác định bằng tỷ lệ so sánh giữa các chỉ tiêu phản
ánh chi phí bỏ ra hoặc nguồn sản xuất đợc huy động và sản xuất.
Vậy để phân biệt rõ giữa hiệu quả và kết quả sản xuất kinh doanh cần
phải có hệ thống các chỉ tiêu liên quan. Hiệu quả của một doanh nghiệp mang
tầm vĩ mô của tình hình kinh doanh còn kết quả đem lại một con số cụ thể để
so sánh.
II. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính và kinh tế xã
hội của hoạt động sản xuất kinh doanh
Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính của doanh nghiệp
a. Chỉ tiêu về vốn
Trên thực tế, vốn là một công cụ trọng yếu nhất để doanh nghiệp tiến
hành hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Vốn cần cho các yếu tố đầu
vào, đầu ra của doanh nghiệp, thiếu vốn mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp có thể bị đình trệ hay hoạt động kém hiệu quả. Vì thế vốn rất cần
thiết và quan trọng cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Ta có công thức để
đánh giá hiệu quả sử dụng vốn trong sản xuất.
Nếu số vòng quay của vốn càng lớn thì hiệu quả sử dụng vốn càng lớn.
b. Chỉ tiêu về lao động
Số lợng và chất lợng lao động là yếu tố cơ bản trong sản xuất góp phần
quan trọng trong năng lực sản xuất của doanh nghiệp. Hiệu quả sử dụng lao
3
Doanh thu
Số vòng quay của toàn bộ nguồn vốn =
Vốn kinh doanh
động biểu hiện ở năng suất lao động, mức sinh lời của lao động và hiệu suất
tiền lơng.
c. Chỉ tiêu về quy trình công nghệ
Đầu t đổi mới trang thiết bị chính là yêu cầu cần thiết đặt ra đối với bất
kỳ một doanh nghiệp nào. Hiệu quả trong từng doanh nghiệp, từng bộ phận
quyết định hiệu quả sản xuất kinh doanh đợc xem xét chủ yếu trên quy trình
công nghệ.
Công nghệ kỹ thuật ngày càng nâng cao hiệu quả, năng suất càng đợc
nâng cao. Trên cơ sở nhận thức đó nhiều ý kiến đề cập đến vấn đề cần thiết
phải đo lờng tính đến yếu tố khoa học kỹ thuật công nghệ từ đó xác định hiệu
quả.
Tác động của cải tiến kỹ thuật đã làm cho việc đựơc hoàn thành đòi hỏi
ngòi lao động phải nâng cao trình độ ham học hỏi để có thể nâng cao năng suất
lao động và đảm bảo hiệu quả vốn cố định. Ngày nay, tiến bộ khoa học công
nghệ dới tác động của con ngời đang phát triển nh vũ bão hiện nay có vai trò
ngày càng lớn mang tính quyết định trong phát triển kinh tế.
2. Chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh tế xã hội của hoạt động sản xuất kinh
doanh .
Xét hiệu quả hoạt động kinh doanh ngời ta không chỉ xem xét hiệu quả
về mặt tài chính, theo giác độ này ta chỉ thấy đợc hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp là lãi hay lỗ.Đứng trên giác độ này thờng thấy đợc nhng lợi ích
mà doanh nghiệp góp cho xã hội.
Nh vậy các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội của hoạt động kinh
doanh thông qua các chủ trơng, chính sách và biện pháp xã hội của Nhà nớc
trong từng thời kỳ. Ví dụ quan tâm nh trong điều kiện hiện nay vấn đề môi tr-
ờng đang đợc quan tâm thì trong quá trình sản xuất kinh doanh các nhà doanh
nghiệp phải chú ý đến việc sử lý chất thải hoặc lặp đặt dây truyền công nghệ để
tránh ô nhiễm môi trờng sống. Có đảm bảo đợc nh vậy thì hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp mới thực sự có hiệu quả khi đạt đợc hiệu quả tài
4
chính. Tuy các chủ trơng chính sách của Nhà nớc ở mỗi thời kỳ và khác nhau
nhằm phù hợp với sự phát triển của đất nớc, nhng thông thờng bao gồm 1 số chỉ
tiêu sau:
- Chỉ tiêu đảm bảo cung cầu trên thị trờng
- Chỉ tiêu phản ánh khả năng bình ổn giá cả
- Chỉ tiêu phản ánh khả năng đáp ứng nhu cầu cho việc tiêu dùng việc
phân tích rõ ranh giới hiệu quả tài chính với hiệu quả kinh tế xã hội.
chơng II: phân tích hiệu quả kinh doanh của
chi nhánh matexim nam hà nội
I/ Quá trình hình thành và phát triển của Chi nhánh
1- Quá trình hình thành
Công ty vật t và thiết bị toàn bộ Matexim - Hà nội là một doanh nghiệp
Nhà nớc trực thuộc Bộ công nghiệp. Công ty đợc thành lập vào ngày 17 thánh 9
năm 1969,với tổng số vốn ban đầu do Nhà nớc cấp và đợc phép xuất nhập khẩu
trực tiếp và kinh doanh các loại vật t, phụ tùng thiết bị phục vụ cho sản xuất của
ngành công nghiệp và các ngành kinh tế quốc dân trong cả nớc có trụ sở tại Đ-
ờng Hoàng Quốc Việt - Cầu Giấy - Hà nội. Công ty vật t và thiết bị toàn bộ
Matexim - Hà nội đợc thành lập bởi hai công ty:
- Công ty vật t vận tải thuộc Bộ vận tải nay là Bộ giao thông vận tải
- Công ty vật t và thiết bị toàn bộ thuộc Bộ Công nghiệp.
Đợc thành lập vào cuối những năm 60 khi mà cuộc kháng chiến chống
Mỹ cứu nớc của dân tộc ta đang lên cao trào. Công ty một mặt có nhiệm vụ
phục vụ cho tiền tuyến; một mặt xây dựng hậu phơng vững chắc và xã hội chủ
nghĩa ở Miền Bắc. Trong cuộc kháng chiến kiến quốc nền kinh tế Miền bắc chủ
yếu phát triển theo mô hình kế hoạch hoá tập trung và bao cấp. Các chỉ tiêu về
5
sản lợng, kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu... là do uỷ ban kế hoạch Nhà nớc
giao xuống cho các đơn vị kinh doanh thơng mại.
Trong thời kỳ này mức tăng trởng kinh tế của khu vực công nghiệp coi là bộ
phận chủ yếu của ngành công nghiệp, công ty đang dần dần là lá cờ đầu về lĩnh
vực này trong ngành và đã nhận đợc nhiều bằng khen, huân chơng lao động...
của Chính phủ khen tặng.
2- Nhiệm vụ của Chi nhánh:
a) Xuất nhập khẩu trực tiếp và kinh doanh các loại vật t, phụ tùng thiết bị
phục vụ cho sản xuất của các ngành Công nghiệp và các ngành kinh tế quốc
dân.
Làm các dịch vụ liên quan đến mọi lĩnh vực xuất nhập khẩu, kinh doanh và sản
xuất.
b) Quy mô hoạt động của Công ty:
* Quy mô vốn:
Vốn kinh doanh là yếu tố quan trọng quyết định quy mô của một Doanh
nghiệp, nó ảnh hởng trực tiếp trong hoạt động thơng mại của Công ty.
Công ty có số vốn pháp định là: 24 tỷ
Vốn kinh doanh ban đầu là: 24 tỷ
Vốn kinh doanh tự bổ sung: 57 triệu
* Nhân lực:
Cùng với vốn thì nhân lực là một nguồn, một yếu tố không thể thiếu
trong bất cứ một doanh nghiệp nào làm công tác sản xuất hay công tác kinh
doanh dịch vụ thơng mại. Nó vừa là chủ thể vừa là khách thể của hoạt động
kinh doanh.
Công ty MATEXIM Hà Nội với thành viên hoạt động chính là Chi
nhánh MATEXIM Nam Hà Nội với đội ngũ nhân viên và cán bộ lãnh đạo là 57
ngời.
Bảng 1: Cơ cấu lao động của Chi nhánh MATEXIM Nam Hà Nội.
6
Chỉ tiêu Tổng Giới tính Trình độ
Nam Nữ Đại học Trung cấp
1. Cán bộ lãnh đạo 3 3 3
2. Bộ phận quản lý
nghiệp vụ
100 56 44
(Tài liệu báo cáo Công ty năm 1998)
Trong giai đoạn còn bao cấp, Công ty MATEXIM hoạt động chủ yếu là
thơng mại và không tránh khỏi những khó khăn vớng mắc. Trong thời điểm này
việc hoạt động của Công ty là do Nhà nớc giao xuống và trong quá trình đó
Công ty luôn hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch do Nhà nớc giao xuống và nộp
ngân sách đầy đủ.
Những năm đầu thập kỷ 80 với sự quyết định đúng đắn kịp thời của
Đảng và Nhà nớc ta trong bối cảnh Quốc tế mới đó là nền kinh tế hàng hoá
nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trờng có sự quản lý của Nhà nớc đã
khuyến khích tự do kinh doanh; Đa dạng hoá các loại hình kinh doanh trong
khuôn khổ pháp luật, đã tạo mọi cơ hội mới cho các nhà Doanh nghiệp và cũng
tạo cơ hội hết sức mới mẻ cho Công ty trong giai đoạn chuyển sang cơ chế thị
trờng. Điều này đã làm cho Công ty hoạt động với cơ cấu tổ chức khác hơn và
đạt hiệu quả hơn: Xắp xếp lại tổ chức, nhân sự, bạn hàng mới trong và ngoài n-
ớc.
Hiện nay Công ty đã có Chi nhánh khắp cả nớc hoạt động kinh doanh
với 12 nhà sản xuất lớn cùng với các tập đoàn nớc ngoài nh SUDMO của Liên
bang Đức, hàng Logistran - Đan Mạch, Nhật Bản...
Trong 31 năm trải qua hai sự thay đổi lớn của nền kinh tế hoạch hoá tập
trung bao cấp sang nền kinh tế thị trờng đứng vững và phát triển trong kinh
doanh nh hiện nay là thành công lớn trong sự nhạy bén và nhanh chóng kịp thời
hoà nhập xu thế nới của thế giới. Hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực xuất
nhập khẩu chủ yếu các mặt hàng vật t, phụ tùng, thiết bị phục vụ cho sản xuất.
7
3- Cơ cấu tổ chức.
Cơ cấu tổ chức hoạt động là một hệ thống bao gồm nhiều bộ phận, giữa
các bộ phận có quan hệ chặt chẽ với nhau, đợc phân thành các khâu và các cấp
quản lý với chức năng, quyền hạn nhất định nhằm thực hiện các mục tiêu của
tổ chức.
Công ty MATEXIM Hà Nội có trụ sở chính ở Số 5 Đờng Hoàng Quốc
Việt - Cầu Giấy - Hà Nội bên cạnh đó còn 12 Chi nhánh trên toàn quốc. Vì vậy
bộ máy quản lý của Công ty rất lớn với 400 công nhân viên. Hai Chi nhánh ở
Hà Nội và Hà Tây tuy là hai địa điểm khác nhau nhng có quan hệ mật thiết với
nhau trong từng bộ phận, từng phòng ban chủ yếu phục vụ cho hoạt động thơng
mại, giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm. Do đặc thù chung của Công ty trong hoạt
động kinh doanh nên cơ cấu tổ chức trong Công ty còn hạn chế. Ví dụ nh cơ
cấu tổ chức còn thiếu phòng Marketing....
Riêng cơ cấu của Chi nhánh MATEXIM Nam Hà Nội gồm có:
Giám đốc là ngời quản lý và điều hành chính, sau đó đến Phó Giám đốc
của hai văn phòng.
Giám đốc là ngời điều hành mọi hoạt động của Công ty, ra quyết định,
lập kế hoạch cho mọi hoạt động, là ngời quyết định trong các hợp đồng mua
bán và là ngời chịu trách nhiệm trong các hợp đồng đó. Còn lại nhân viên là
ngời thực hiện và thi hành nhiệm vụ từ cấp trên giao xuống, có việc tìm nhân
viên đợc thông qua phòng Tổ chức lập kế hoạch.
Chức năng và nhiệm vụ chính trong khâu hoạt động kinh doanh hay
trong công tác lập kế hoạch tiếp thị và tiêu thụ của Công ty là:
Phòng Tổ chức: Nhiệm vụ xây dựng lựa chọn và đào tạo lực lợng cán bộ
tham gia công việc theo đúng ngành chuyên môn hoạt động của Công ty đảm
bảo thực hiện đúng hớng trong khuôn khổ pháp luật lao động.
Phòng Tài chính: Chuyên kiểm kê, kiểm tra các mặt hàng xuất khẩu,
nhập khẩu, lên giấy báo giá cho Công ty. Bên cạnh đó còn phải đảm bảo trong
8
CH máy N
2
Ninh Bình
CH máy N
2
Đồng Văn
việc tạo nguồn vốn từ vốn vay đến vốn huy động phục vụ tốt công tác kinh
doanh.
Phòng Kinh doanh: Nhiệm vụ điều tra nghiên cứu thị trờng trên cơ sở đó
nắm vững thị trờng và xây dựng kế hoạch mua bán nhập hàng để cung cấp cho
khách hàng trên cả nớc. Trong đó có phần lập kế hoạch dự đoán sức tiêu thụ.
Phòng kinh doanh là văn phòng chính thực hiện các cuộc tìm kiếm thị tr-
ờng và tiêu thụ sản phẩm trong Công ty. Trực thuộc phòng kinh doanh có các
hoạt động tiêu thụ sau:
- Điều tra nghiên cứu thị trờng kể cả thị trờng ngoài nớc.
- Mặt khác kết hợp với hàng loạt các văn phòng đại diện, các cửa hàng
chuyên bán và giới thiệu sản phẩm trực thuộc phòng kinh doanh quản lý có
nhiệm vụ tìm hiểu thị trờng chung trong thị trờng nhu cầu cấn thiết của cả nớc.
Có thể thấy rõ hơn cơ cấu tổ chức của Công ty MATEXIM ở sơ đồ bộ
máy quản lý của Công ty nh sau:
9
CH máy N
2
Ninh Bình
CH máy N
2
Đồng Văn
Sơ đồ bộ máy quản lý chi nhánh Matexim Nam - Hà Nội
Tài liệu báo cáo của Công ty năm 2000
Giám đốc CNMTX - NHN
Phó Giám đốc VF I Hà Nội Phó Giám đốc VFII Hà Tây
PKD
VTKTT
Bộ phận
TCKT
Bộ phận
TCHC
Kho và xưởng
cầu Diễn - HN
Phòng
VTKD II
Phòng
TCKT
Phòng
TCHC
CH điện tử
CH máy N
2
Ninh Bình
CH bàn ghế
Xuân Hoà
Phủ Lý
CH máy N
2
Đồng Văn
CH nhôm
kính
CH trung tâm
Kho Phú
Xuyên
Sửa chữa máy N
2
và
d/vụ sau bán hàng
CH thiết bị
Nâng Hạ
Logistrans
Tổ sản xuất
dịch vụ
10