nghiên cứu các giải pháp phát triển đào tạo nghề tại chỗ cho lao động nông thôn tỉnh thanh hoá

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I

TR N VĂN HÙNG

NGHIÊN C U CÁC GI I PHÁP PHÁT TRI N ðÀO
T O NGH T I CH CHO LAO ð NG NƠNG THƠN
T NH THANH HỐ

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Chuyên ngành : KINH T NÔNG NGHI P
Mã s : 60.31.10
Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS. TS. MAI THANH CÚC

HÀ N I – 2011


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan s li u và k t qu nghiên c u trong Lu n văn này là
trung th c và chưa h ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
Tơi xin cam đoan m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này ñã
ñư c c m ơn và t t c nh ng trích d n trong lu n văn này ñ u ñã ñư c ch
rõ ngu n g c.

Hà N i, ngày 09 tháng 9 năm 2011
Ngư i cam ñoan

Tr n Văn Hùng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

i


L I CÁM ƠN
Trong th i gian th c hi n ñ tài: “Nghiên c u các gi i pháp phát tri n
ñào t o ngh t i ch cho lao đ ng nơng thơn t nh Thanh Hố”, tơi ñã nh n
ñư c s giúp ñ , hư ng d n ch b o t n tình c a các th y cô giáo thu c Khoa
Kinh t và Phát tri n nông thôn, Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i, T ng
C c d y ngh , S Lao ñ ng - Thương binh và Xã h i t nh Thanh Hoá cùng
m t s cơ quan, ban ngành, ñ a phương, cơ s d y ngh , doanh nghi p, ngư i
lao ñ ng và các ñ ng nghi p.
T i nay, Lu n văn c a tơi đã đư c hồn thành. Tôi xin chân thành c m
ơn PGS.TS. Mai Thanh Cúc đã giúp đ tơi r t t n tình và chu đáo v chun
mơn trong q trình th c hi n ð tài.
Tôi xin chân thành c m ơn t i Lãnh đ o và Phịng ðào t o ngh , S
Lao ñ ng - Thương binh và Xã h i t nh Thanh Hố; các phịng, ban c a

y

ban nhân dân huy n Nga Sơn, Tri u Sơn và Ng c L c; U ban nhân dân xã
Nga Ti n, H p Thành và Minh Sơn; Trư ng Trung c p ngh Nga Sơn, Mi n
Núi và Trung tâm d y ngh Tri u Sơn; các doanh nghi p, cơ s s n xu t kinh
doanh và ngư i lao ñ ng t i các huy n Nga Sơn, Tri u Sơn và Ng c L c ñã
giúp đ tơi trong q trình nghiên c u ð tài.
Tơi xin chân thành c m ơn các th y cô giáo trong Khoa Kinh t và Phát
tri n nông thôn, ñ ng nghi p và b n bè ñã ñóng góp nhi u ý ki n q báu

giúp tơi hồn thi n ñ tài.
Tác gi

Tr n Văn Hùng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

ii


M CL C
L I CAM ðOAN

i

L I CÁM ƠN

ii

M CL C

iii

DANH M C B NG BI U

v

DANH M C BI U ð

vii

DANH M C T

viii

VI T T T

I. ð T V N ð

i

1.1 Tính c p thi t c a ñ tài

1

1.2 M c tiêu nghiên c u

2

1.2.1 M c tiêu chung

2

1.2.2 M c tiêu c th

2

1.3 ð i tư ng và ph m vi nghiên c u

3

1.3.1 ð i tư ng nghiên c u

3

1.3.2 Ph m vi nghiên c u

3

II. CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N C A ð TÀI
1.1 Cơ s lý lu n c a ñ tài

4
4

2.1.1 Lý lu n v lao ñ ng, vi c làm

4

2.1.2 Lý lu n v phát tri n ñào t o ngh t i ch cho lao ñ ng
nông thôn

8

2.2 Cơ s th c ti n c a ñ tài

29

2.2.1 Kinh nghi m ñào t o ngh c a m t s nư c trên th gi i

29

2.2.2 Th c ti n ñào t o ngh t i ch

34

Vi t Nam

2.2.3. Kinh nghi m ñào t o ngh c a m t s ñ a phương trong
nư c
III. ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
3.1 ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u
3.1.1 ð c ñi m t nhiên

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

57
60
60
60

iii


3.1.2 ð c ñi m kinh t - xã h i
3.2 Phương pháp nghiên c u

61
67

3.2.1 Phương pháp ch n ñi m nghiên c u

67

3.2.2 Phương pháp thu th p thơng tin

67

3.2.3 Phương pháp t ng h p, phân tích thông tin

68

3.2.4 H th ng ch tiêu nghiên c u

69

IV. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N
4.1 Th c tr ng cơng tác đào t o ngh t i ch cho lao đ ng nơng
thơn t nh Thanh Hóa

70
70

4.1.1 M ng lư i cơ s d y ngh t i ch

70

4.1.2 Quy mơ đào t o ngh

72

4.1.3 Liên k t trong ñào t o ngh t i ch

80

4.2 Phân tích các y u t nh hư ng ñ n phát tri n ñào t o ngh
t i ch cho lao đ ng nơng thơn t nh Thanh Hóa

83

4.2.1 ð u tư phát tri n cơ s v t ch t, thi t b d y ngh t i ch

83

4.2.2 Giáo viên và cán b qu n lý d y ngh

89

4.2.3 Ngành ngh ñào t o, chương trình đào t o t i ch

95

4.2.4 Ch t lư ng ñào t o ngh t i ch , vi c làm sau ñào t o
4.3 ð nh hư ng và gi i pháp phát tri n ñào t o ngh t i ch
cho LðNT t nh Thanh Hoá

105
112

4.3.1 Quan ñi m, ñ nh hư ng và m c tiêu

112

4.3.2 Gi i pháp phát tri n ñào t o ngh t i ch cho lao đ ng
nơng thơn

121

V. K T LU N VÀ KI N NGH

142

5.1 K t lu n

142

5.2 Ki n ngh

144

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

iv


DANH M C B NG BI U
B ng 2.1 M ng lư i cơ s d y ngh toàn qu c

38

B ng 2.2 Quy mơ tuy n sinh và đào t o ngh

40

B ng 2.3 Tình hình giáo viên d y ngh nư c ta năm 2010

45

B ng 2.4 Cán b qu n lý d y ngh t i Phòng ñào t o ngh

46

B ng 2.5 Chi ngân sách nhà nư c cho giáo d c và ñào t o

48

B ng 3.1 Tình hình dân s , lao đ ng c a t nh

64

B ng 3.2 T c ñ tăng trư ng kinh t th i kỳ 2001-2010

64

B ng 3.3 Chuy n d ch cơ c u kinh t

65

B ng 3.4 Cơ c u kinh t ngành nông, lâm, th y s n và công nghi p

66

B ng 4.1 M ng lư i cơ s d y ngh

71

B ng 4.2 Quy mơ tuy n sinh đào t o ngh chia theo trình đ đào t o

73

B ng 4.3 Quy mơ tuy n sinh chia theo lo i hình cơ s d y ngh

75

B ng 4.4 Quy mô tuy n sinh ñào t o theo nhóm ngh

81

B ng 4.5 K t qu ñào t o ngh cho ñ i tư ng ñ c thù

79

B ng 4.6 Liên k t trong ñào t o ngh c a các cơ s d y ngh

81

B ng 4.7 Tình hình đào t o ngh t i các huy n kh o sát năm 2010

82

B ng 4.8 ð u tư cho ñào t o ngh giai ño n 2008-2010

85

B ng 4.9 Tình hình cơ b n c a 3 cơ s d y ngh

87

B ng 4.10 Tài chính c a các cơ s d y ngh kh o sát năm 2010

88

B ng 4.11 Tình hình giáo viên và cán b qu n lý d y ngh

90

B ng 4.12 Tình hình giáo viên chia theo trình đ ñào t o

91

B ng 4.13 Ch t lư ng giáo viên và cán b qu n lý d y ngh

92

B ng 4.14 Thu nh p c a giáo viên d y ngh

94

B ng 4.15 S lư ng ngh chia theo nhóm ngh và trình đ đào t o
B ng 4.16 Ngh đào t o cho lao đ ng nơng thơn

100
99

B ng 4.17 Ngh ñào t o t i các cơ s ñư c kh o sát năm 2010

101

B ng 4.18 Ngu n tài li u ñ xây d ng chương trình, bài gi ng

104

B ng 4.19 Cơ c u th i gian ñào t o t i các cơ s kh o sát

105

B ng 4.20 ðánh giá ch t lư ng trang thi t b d y ngh

108

B ng 4.21 Tính ch t phù h p c a các hình th c ñào t o hi n t i

108

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

v


B ng 4.22 Vi c làm c a lao ñ ng sau khi ñư c ñào t o ngh t i ch

109

B ng 4.23 ðánh giá c a ngư i lao ñ ng v h c ngh ng n h n

110

B ng 4.24 ðánh giá c a lao ñ ng v tác d ng c a h c ngh

111

B ng 4.25 D ki n dân s , lao ñ ng và quy mơ đào t o ngh giai đo n 20112015 và 2016 - 2020
117
B ng 4.26 Nhu c u h c ngh c a lao đ ng nơng thơn ñ n năm 2020

119

B ng 4.27 D ki n quy ho ch phát tri n m ng lư i cơ s d y ngh

123

B ng 4.28 D ki n phân b đ a lý và tính ch t s h u m ng lư i

124

cơ s d y ngh ñ n năm 2020

124

B ng 4.29 D ki n quy mô s d ng ñ t c a các trư ng ngh ,

125

trung tâm d y ngh ñ n năm 2020

125

B ng 4.30 D ki n nhu c u ñ u tư cho ñào t o ngh ñ n năm 2020

126

B ng 4.31 Chi phí đào t o m t s ngh cho lao đ ng nơng thơn

126

B ng 4.32 Nhu c u ñ u tư cho phát tri n ñ i ngũ giáo viên

128

B ng 4.33 Nhu c u b i dư ng nghi p v sư ph m và k năng ngh cho giáo
viên và cán b qu n lý d y ngh
128

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

vi


DANH M C BI U ð
Bi u ñ 1: ðánh giá t ng h p ch t lư ng giáo d c và ngu n nhân l c

s nư c Châu Á

m t
44

Bi u ñ 2: Cơ c u ñ u tư cho ñào t o ngh

49

Bi u ñ 3: Quy mơ tuy n sinh đào t o ngh năm 2010

78

Bi u ñ 4. ði u ki n ăn , sinh ho t c a cán b , giáo viên

93

Bi u ñ 5: K t qu x p lo i t t nghi p c a ngư i h c ngh

106

Bi u ñ 6: ð ng cơ h c ngh c a ngư i lao ñ ng

106

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

vii

DANH M C T

VI T T T

BQ

Bình quân

CC

Cơ c u

Cð

Cao đ ng

CðN

Cao đ ng ngh

CNH

Cơng nghi p hố

CSDN

Cơ s d y ngh

CSDN1

Trư ng trung c p ngh Nga Sơn

CSDN2

Trung tâm d y ngh Tri u Sơn

CSDN3

Trư ng trung c p ngh Mi n Núi

ðH

ð ih c

ðTN

ðào t o ngh

ðVT

ðơn v tính

Gð

Giai đo n

HðH

Hi n đ i hố

HðND

H i đ ng nhân dân

LðNT

Lao đ ng nơng thơn

LðTB&XH

Lao đ ng - Thương binh và Xã h i

SCN

Sơ c p ngh

SL

S lư ng

STT

S th t

TCCN

Trung c p chuyên nghi p

TCN

Trung c p ngh

THCS

Trung h c cơ s

THPT

Trung h c ph thông

TP

Thành ph

TTDN

Trung tâm d y ngh

TX

Th xã

UBND

U ban nhân dân

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

viii

I. ð T V N ð
1.1 Tính c p thi t c a đ tài
Q trình h i nh p và tồn c u hố kinh t đang di n ra nhanh chóng,
khoa h c cơng ngh phát tri n nhanh và ñư c ng d ng r ng rãi. Kinh t tri
th c có vai trị ngày càng n i b t trong quá trình phát tri n l c lư ng s n xu t.
L i th c a s phát tri n ñang chuy n d n t y u t tài nguyên thiên nhiên d i
dào, giá nhân công r sang ngu n nhân l c n ñ nh và ch t lư ng cao. Ch t
xám tr thành ngu n v n l n, quý giá là nhân t quy t ñ nh s tăng trư ng và
phát tri n c a qu c gia. S giàu có c a tri th c là thư c đo trình đ phát tri n
gi a các nư c. Trong b c nh đó, giáo d c và ñào t o ñã tr thành nhân t
quy t ñ nh ñ i v i s phát tri n kinh t - xã h i.
ðào t o ngh là m t b ph n quan tr ng c u thành h th ng ñào t o
ngu n nhân l c cho s nghi p cơng nghi p hố, hi n ñ i hoá. V i xu th m
c a, h i nh p hi n nay, đ có ngu n nhân l c ch t lư ng cao, c n ph i phát
tri n h th ng ñào t o ngh có kh năng cung c p cho xã h i đ i ngũ nhân l c
đơng đ o, có trình đ c n thi t theo m t cơ c u thích h p có kh năng thích
ng nhanh v i m i bi n ñ i c a mơi trư ng có trình đ tồn c u hố ngày
càng cao; đ ng th i có kh năng thư ng xuyên c p nh t các ki n th c và k
năng c n thi t cho ñ i ngũ lao ñ ng c a ñ t nư c.
Chưa bao gi v n đ đào t o ngh nói chung, đào t o ngh cho lao
đ ng nơng thơn nói riêng l i đư c ð ng và Nhà nư c quan tâm sâu s c như
hi n nay. ði u này không ch th hi n trong tr chương, quan ñi m ch ñ o
mà th hi n thơng qua nh ng cơ ch , chính sách cùng các gi i pháp ñ ng b
ñ th c hi n. B i vì, khơng th có m t nơng thơn m i, m t nư c có n n cơng
nghi p hi n đ i khi hàng tri u lao đ ng nơng thơn khơng có tay ngh v ng
vàng, khơng tìm ki m đư c vi c làm. Chính vì th , ngay sau khi Ngh quy t
s 26-NQ/TW c a Ban ch p hành Trung ương ð ng khố X v nơng nghi p,
nơng dân và nơng thơn ra đ i, cơng tác đào t o ngh cho lao đ ng nơng thơn
đã đư c tri n khai r ng kh p và ñ t ñư c nhi u k t qu .

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

1


Lao đ ng nơng thơn t nh Thanh Hóa đang ñ ng trư c nh ng th i cơ và
khó khăn, thách th c r t l n: th nh t là lao đ ng khơng có tay ngh khơng
th tìm đư c vi c làm; th hai là lao ñ ng b m t vi c làm do b m t đ t nơng
nghi p dành cho các khu công nghi p; th ba là l c lư ng thanh niên khơng
tham gia h c đ i h c, cao ñ ng, trung h c chuyên nghi p và h c ngh làm lao
ñ ng t do; th tư là b ñ i xu t ngũ chưa s p x p ñư c vi c làm; th năm là
th i gian nhàn r i c a lao ñ ng nơng nghi p l n, lao đ ng ph i di cư đ n các
thành ph , khu đơ th ñ ki m s ng trong th i gian nông nhàn,… Như v y, có
th th y l c lư ng lao đ ng nơng thơn c a t nh dư th a r t lãng phí, khơng
nh ng th , lao đ ng khơng có vi c làm, lao ñ ng di cư còn là nguyên làm n y
sinh các v n ñ như: m t tr t t an ninh, chính tr , t n n xã h i.
Vì v y, vi c nghiên c u đánh giá th c tr ng, xác ñ nh ñư c các y u t
nh hư ng, tìm ra nh ng gi i pháp nh m phát tri n ñào t o ngh t i ch , t o
vi c làm, thu nh p n đ nh cho lao đ ng nơng thôn là m t yêu c u c p thi t có
ý nghĩa khoa h c và th c ti n. Xu t phát t nh ng lý do trên, tơi ch n nghiên
c u đ tài “Nghiên c u các gi i pháp phát tri n ñào t o ngh t i ch cho
lao đ ng nơng thơn t nh Thanh Hoá”.
1.2 M c tiêu nghiên c u
1.2.1 M c tiêu chung
Trên cơ s phân tích th c tr ng, các y u t

nh hư ng ñ n phát tri n

ñào t o ngh t i ch cho lao đ ng nơng thơn t nh Thanh Hóa, t đó ñ xu t
ñ nh hư ng và gi i pháp ch y u nh m phát tri n ñào t o ngh t i ch cho lao

đ ng nơng thơn c a t nh trong th i gian t i.
1.2.2 M c tiêu c th
- H th ng cơ s lý lu n và th c ti n v phát tri n ñào t o ngh t i ch ,
gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng nơng thơn;
- ðánh giá th c tr ng, phân tích các nguyên nhân, các y u t

nh hư ng

ñ n phát tri n ñào t o ngh t i ch cho lao đ ng nơng thơn c a t nh;

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

2


- ð xu t ñ nh hư ng và m t s gi i pháp ch y u nh m phát tri n ñào
t o ngh t i ch cho lao đ ng

khu v c nơng thơn t nh Thanh Hoá trong th i

gian t i.
1.3 ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
1.3.1 ð i tư ng nghiên c u
Nghiên c u các cơ s d y ngh , cơ s s n xu t kinh doanh, ngư i h c
ngh ; các y u t

nh hư ng và gi i pháp phát tri n ñào t o ngh t i ch , t o

vi c làm cho lao đ ng

khu v c nơng thơn t nh Thanh Hoá.

1.3.2 Ph m vi nghiên c u
1.3.2.1 N i dung nghiên c u
- M t s v n ñ cơ b n v lao ñ ng, ñào t o ngh và t o vi c làm;
- Tình hình ñào t o ngh t i ch cho lao ñ ng nông thôn c a các cơ s
d y ngh trong t nh;
- Các y u t

nh hư ng ñ n ñào t o ngh t i ch cho lao ñ ng nông thôn;

- ð xu t ñ nh hư ng, gi i pháp nh m phát tri n ñào t o ngh và t o
vi c làm t i ch cho lao đ ng nơng thơn.
1.3.2.2 Ph m vi v khơng gian
Nghiên c u đư c th c hi n

đ a bàn nơng thơn t nh Thanh Hố.

1.3.2.3 Ph m vi v th i gian
ð tài ñư c ti n hành t tháng 9/2010 ñ n tháng 9/2011. S li u ñư c
thu th p nghiên c u là nh ng s li u đã đư c cơng b 3 năm g n ñây, các s
li u d báo ñ n năm 2020 và các s li u ñi u tra năm 2010, năm 2011.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

3


II. CƠ S

LÝ LU N VÀ TH C TI N C A ð TÀI

2.1 Cơ s lý lu n c a ñ tài
2.1.1 Lý lu n v lao ñ ng, vi c làm
2.1.1.1M t s khái ni m
- Khái ni m lao ñ ng
Lao ñ ng là ho t ñ ng quan tr ng nh t c a con ngư i ñ t o ra c a c i
v t ch t và các giá tr tinh th n c a xã h i.
Theo khái ni m c a Liên h p qu c thì: "lao đ ng là t ng th s c d tr ,
nh ng ti m năng, nh ng l c lư ng th hi n s c m nh và s tác ñ ng c a con
ngư i vào c i t o t nhiên và c i t o xã h i" [19].
Theo T ch c Lao ñ ng Th gi i (ILO): "l c lư ng lao ñ ng là m t b
ph n dân s trong ñ tu i quy ñ nh, th c t có tham gia lao đ ng và nh ng
ngư i khơng có vi c làm đang tích c c tìm ki m vi c làm" [25].
Trong t ng th i kỳ,
khác nhau.

m i nư c trên th gi i quy ñ nh ñ tu i lao ñ ng

nư c ta, theo B Lu t lao ñ ng, ñ tu i lao ñ ng ñư c quy ñ nh ñ i

v i nam t 15 tu i ñ n 60 tu i, ñ i v i n t 15 tu i ñ n 55 tu i. Xét v khía c nh
vi c làm, l c lư ng lao ñ ng g m hai b ph n là có vi c làm và th t nghi p.
- Khái ni m lao đ ng nơng thơn
Lao đ ng nơng thơn (LðNT) là nh ng ngư i thu c l c lư ng lao ñ ng
và ho t ñ ng trong h th ng kinh t nông thôn [19].
LðNT là nh ng ngư i dân không phân bi t gi i tính, t ch c, cá nhân
sinh s ng

vùng nơng thơn có đ tu i t 15 tr lên, ho t ñ ng s n xu t

nông thôn [25].
+ V ch t lư ng: Bao g m nh ng ngư i ñ các y u t v th ch t, tâm
sinh lý trong ñ tu i lao ñ ng (T 15- 60 ñ i v i nam, t 15-55 ñ i v i n ) và
m t s ngư i ñã ngồi tu i lao đ ng có kh năng tham gia s n xu t.
+ V kh i lư ng: Th hi n kh năng hồn thành cơng vi c v i k t qu
ñ t ñư c m t cách t t nh t trong m t kho ng th i gian lao ñ ng nh t ñ nh.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

4


- Khái ni m ch t lư ng lao ñ ng
Ch t lư ng lao ñ ng ñư c th hi n

nhóm các y u t sau:

Th nh t, tình tr ng s c kho c a ngư i lao ñ ng. Ngư i lao ñ ng có
s c kho t t thì làm vi c d o dai, b n b và kh năng t p trung cao trong khi
làm vi c nên có th mang l i năng su t lao đ ng cao.
Th hai, trình đ c a ngư i lao đ ng, bao g m trình ñ h c v n, trình
ñ lành ngh , ki n th c khoa h c k thu t và kinh nghi m tích lu đư c trong
q trình làm vi c. Trình đ c a ngư i lao đ ng có nh hư ng quy t đ nh đ n
năng su t lao ñ ng và ch t lư ng s n ph m.
Th ba, nhóm y u t v ý th c, thái ñ , tác phong c a ngư i lao ñ ng
như ý th c t ch c k lu t, tác phong công nghi p, tinh th n h p tác, s n sàng
làm vi c, kh c ph c khó khăn, t n tu , yêu ngh , yên tâm v i công vi c đã
l a ch n và ln có ý th c trau d i ngh nghi p, không ng ng vươn lên…
Th tư, cơ c u lao ñ ng cũng th hi n ch t lư ng c a ngu n lao ñ ng
xã h i. Cơ c u lao ñ ng xã h i ñư c xem xét dư i nhi u góc đ khác nhau

như cơ c u lao đ ng theo gi i tính, đ tu i, ngành ngh , trình đ chun mơn,
thành ph n kinh t ,...
Các nhóm y u t này có quan h ch t ch , tác ñ ng qua l i l n nhau
t o nên ch t lư ng ngu n lao ñ ng c a m t qu c gia, m t ñ a phương. Y u t
này là ti n ñ , ñi u ki n cho y u t kia phát tri n.
Như v y, ch t lư ng l c lư ng lao ñ ng là khái ni m t ng h p bao g m
nh ng nét ñ c trưng cơ b n v tr ng thái th l c, trí l c, k năng, phong cách
ñ o ñ c, l i s ng, tinh th n c a l c lư ng lao ñ ng.
- Khái ni m ngh
Ngh là m t hình th c phân cơng lao đ ng, nó địi h i ki n th c lý
thuy t t ng h p và thói quen th c hành đ hồn thành nh ng cơng vi c nh t
đ nh. [2].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

5


Trong ð i t ñi n ti ng Vi t có đ nh nghĩa: “Ngh là cơng vi c chun
làm theo s phân công c a xã h i”. Trong t đi n ti ng Vi t thì đ nh nghĩa:
“Ngh là cơng vi c hàng ngày làm đ sinh nhai” [28].
Ngh là thu t ng ñ ch m i hình th c lao đ ng, là m i vi c làm theo
s phân công c a xã h i. Ngh ñư c sinh ra, phát tri n trong s phát tri n ti n
b c a xã h i, có nh ng ngh ra đ i và phát tri n lâu dài thì tr thành ngh
truy n th ng, ñ ng th i cũng có nh ng ngh m i xu t hi n do ti n b c a
khoa h c k thu t ñem l i.
m t khía c nh khác: Ngh là m t lĩnh v c ho t đ ng lao đ ng mà
trong đó, nh đư c đào t o, con ngư i có ñư c nh ng tri th c, nh ng k năng
ñ làm ra các lo i s n ph m v t ch t hay tinh th n nào đó, ñáp ng ñư c
nh ng nhu c u c a xã h i. [26]

- Khái ni m ngh nghi p
Theo tác gi E.A.Klimov vi t trong cu n Nay ñi h c, mai làm gì (1971)
thì: “Ngh nghi p là m t lĩnh v c s d ng s c lao ñ ng v t ch t và tinh th n c a
con ngư i m t cách có gi i h n, c n thi t cho xã h i (do s phân cơng lao đ ng
c a xã h i mà có), nó t o ra cho con ngư i kh năng s d ng lao ñ ng c a mình
đ thu l y nh ng phương ti n c n thi t cho vi c t n t i và phát tri n” [20].
Ngh nghi p là m t d ng c a lao đ ng khơng ph i t nhiên mà có, nó
địi h i ph i tr i qua m t q trình đào t o, có nh ng k năng, ki n th c, kinh
nghi m chun mơn nh t đ nh. Thơng qua q trình lao đ ng hay ho t đ ng
ngh nghi p mà con ngư i có th t o ra các s n ph m v t ch t và tinh th n ñ
th a mãn nhu c u c a b n thân và xã h i. [10]
Con ngư i luôn d a vào kh năng nh n th c c a b n thân và nh ng tác
đ ng t các đ i tư ng bên ngồi ñ xem xét ñánh giá r i t ñó ñi ñ n quy t
ñ nh l a ch n ngh nghi p phù h p v i mình. Ngh nghi p ln g n li n v i
q trình phát tri n kinh t - xã h i. Ngh nghi p trong xã h i không ph i là
m t cái gì c đ nh, c ng nh c. Ngh nghi p cũng gi ng như m t cơ th s ng,
có sinh thành, phát tri n và tiêu vong.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

6


- Khái ni m chun mơn
Chun mơn là hình th c phân cơng lao đ ng sâu s c hơn do s chia
nh c a ngh . Do đó nó ñòi h i ki n th c lý thuy t và thói quen th c hành
trong ph m vi h p và sâu hơn [4].
Nh ng chun mơn có đ c ñi m chung, g n gi ng nhau ñư c x p
thành m t nhóm chun mơn và đư c g i là ngh . Ngh là t p h p c a m t
nhóm chun mơn cùng lo i, g n gi ng nhau.

Như v y, ngh trong lao đ ng là ho t đ ng có chun mơn, nh ng lao
đ ng tr c ti p hay gián ti p ñư c ñào t o, hư ng d n, chuy n giao m t cách
c th , bài b n. Nó là nh ng ho t đ ng quan tr ng c a con ngư i và khi
nh ng lao đ ng có tay ngh , h t o ra c a c i v t ch t và các giá tr tinh th n
cao hơn cho b n thân và cho xã h i.
Trên th gi i hi n nay có trên dư i 2.000 ngh v i hàng ch c nghìn
chun mơn.

Liên Xơ trư c ñây, ngư i ta ñã th ng kê ñư c 15.000 chun

mơn, cịn nư c M con s đó lên t i 40.000. Vì h th ng ngh nghi p trong xã
h i có s lư ng ngh và chuyên môn nhi u như v y nên ngư i ta g i h th ng
đó là “Th gi i ngh nghi p”. Nhi u ngh ch th y có
khơng th y

nư c này nhưng l i

nư c khác. Hơn n a, các ngh trong xã h i luôn

trong tr ng thái

bi n ñ ng do s phát tri n c a khoa h c và công ngh . Nhi u ngh cũ m t ñi
ho c thay ñ i v n i dung cũng như v phương pháp s n xu t. Nhi u ngh m i
xu t hi n r i phát tri n theo hư ng ña d ng hóa. Theo th ng kê g n đây, trên th
gi i m i năm có t i 500 ngh b ñào th i và kho ng 600 ngh m i xu t hi n
[10].

nư c ta, Theo th ng kê c a T ng C c d y ngh có trên 600 ngh có nhu

c u đào t o, bao g m hàng nghìn chun mơn khác nhau, trong ñó có kho ng

200 ngh ñang ñư c ñào t o, 400 ngh chưa ñư c ñào t o [24].
2.1.1.2 ð c đi m c a lao đ ng nơng thơn
LðNT ch u nh hư ng b i các đ c đi m c a s n xu t nơng nghi p,
ch u s chi ph i c a t nhiên, c a các qui lu t t nhiên nên có nh ng đ c
đi m khác bi t v i lao ñ ng trong s n xu t các ngành khác.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

7


- LðNT có tính th i v , có th i kỳ căng th ng, có th i kỳ nhàn r i.
ði u này nh hư ng ñ n nhu c u lao ñ ng trong t ng th i kỳ; ñ i s ng s n
xu t và thu nh p c a lao đ ng nơng nghi p.
- Do tính ch t cơng vi c trong s n xu t nơng nghi p mà hình thành nên tâm
lý hay thói quen làm vi c m t cách khơng liên t c, thi u sáng t o c a LðNT.
- LðNT nư c ta còn mang n ng tư tư ng và tâm lý ti u nông, s n xu t
nh , ng i thay ñ i nên thư ng b o th và thi u năng ñ ng.
- LðNT có k t c u ph c t p khơng đ ng nh t và có trình đ r t khác
nhau. Ho t ñ ng s n xu t nơng nghi p đư c tham gia b i nhi u ngư i
đ tu i khác nhau trong đó có c nh ng ngư i

nhi u

ngồi đ tu i lao ñ ng.

- Thu nh p c a ngư i LðNT cịn th p, t l h nghèo cao, đ c bi t là
t i vùng ven bi n, vùng núi, vùng sâu, vùng xa, ñ ng bào dân t c thi u s .
- Trình đ LðNT th p; kh năng t ch c s n xu t kém, ngay th c t c
nh ng ngư i trong ñ tu i lao đ ng thì trình đ v n th p hơn so v i lao ñ ng
trong các ngành kinh t khác.

2.1.2 Lý lu n v phát tri n ñào t o ngh t i ch cho lao ñ ng nông thôn
2.1.2.1 M t s khái ni m
- Khái ni m ñào t o ngh
ðào t o ñư c hi u là q trình ho t đ ng có m c đích, có t ch c,
nh m hình thành và phát tri n có h th ng các tri th c, k năng, k x o, thái
ñ ,… ñ hoàn thi n nhân cách cho m i cá nhân, t o ti n đ cho h có th vào
đ i hành ngh m t cách có năng su t và hi u qu [15].
ðào t o ngh (ðTN) là quá trình trang b ki n th c nh t đ nh v trình
đ chun mơn nghi p v cho ngư i lao đ ng đ h có th đ m nh n m t
cơng vi c nh t đ nh. Hay nói cách khác đó là q trình truy n ñ t, lĩnh h i
nh ng ki n th c và k năng c n thi t ñ ngư i lao đ ng có th th c hi n m t
cơng vi c nào đó trong tương lai [26].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

8


ðTN là nh ng ho t ñ ng giúp cho ngư i h c có đư c các ki n th c v
lý thuy t và k năng th c hành m t s ngh nào đó đ sau m t th i gian nh t
ñ nh ngư i h c có th đ t đư c m t trình ñ ñ t hành ngh , tìm vi c làm
ho c ti p t c h c t p nâng cao tay ngh theo nh ng chu n m c m i [21].
Lu t D y ngh năm 2006 ñ nh nghĩa: “D y ngh là ho t ñ ng d y và
h c nh m trang b ki n th c, k năng và thái ñ ngh nghi p c n thi t cho
ngư i h c ngh ñ có th tìm đư c vi c làm ho c t t o vi c làm sau khi hồn
thành khố h c” [21]. Có th th y, v cơ b n khái ni m ðTN và d y ngh
khơng có s khác bi t nhi u v n i dung.
ðTN ph c v cho m c tiêu kinh t xã h i, trư c h t là phương hư ng
phân cơng m i lao đ ng, t o cơ h i cho m i ngư i ñ u ñư c h c t p ngh
nghi p đ d dàng tìm ki m vi c làm ho c h c lên trình đ cao hơn.

- Khái ni m đào t o ngh t i ch
ðTN t i ch là ho t ñ ng ñào t o tr c ti p nơi ngư i lao ñ ng sinh
s ng ho c t i nơi làm vi c. ðTN cho lao ñ ng nông thôn là trang b ki n th c,
k năng và thái ñ ngh nghi p cho lao ñ ng

khu v c nơng thơn đ có th

t t o vi c làm t i ch ho c tìm đư c vi c làm trong lĩnh v c nông nghi p
ho c các ngành ngh phi nông nghi p [33].
- Khái ni m phát tri n ñào t o ngh t i ch
Phát tri n là khuynh hư ng v n ñ ng ñã xác ñ nh v hư ng c a s v t:
hư ng ñi lên t th p ñ n cao, t kém hoàn thi n ñ n hoàn thi n hơn... Như
v y, phát tri n ðTN t i ch là nh m tăng quy mơ đào t o, nâng cao trình đ
đào t o, ch t lư ng ñào t o, ngành ngh ñào t o giúp nâng cao ki n th c lý
thuy t, k năng th c hành, ñ o ñ c, tác phong ngh nghi p, giúp ngư i lao
đ ng có th làm ñư c các ngh t ñơn gi n ñ n ph c t p, t o ñư c vi c làm
t i ch , tìm đư c vi c làm [11].
H u h t các ñ nh nghĩa kinh ñi n ñ u coi ðTN là quá trình phát tri n có
h th ng ki n th c, k năng và thái ñ ; nh m hư ng vào ho t đ ng ngh
nghi p, tác phong cơng nghi p và ñ o ñ c, ho t ñ ng xã h i,…

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

9


- Khái ni m trình đ đào t o ngh t i ch cho lao đ ng nơng thơn
+ Trình ñ cao ñ ng ngh (CðN): ñư c th c hi n t hai ñ n ba năm
h c tuỳ theo ngh ñào t o ñ i v i ngư i có b ng t t nghi p trung h c ph
thơng (THPT); t m t đ n hai năm h c tuỳ theo ngh ñào t o ñ i v i ngư i

có b ng t t nghi p TCN cùng ngành ngh ñào t o. Ngư i h c ngh hồn
thành chương trình CðN đư c c p b ng CðN.
+ Trình đ trung c p ngh (TCN): ñư c th c hi n t m t ñ n hai năm
h c tùy theo ngh ñào t o ñ i v i ngư i có b ng t t nghi p THPT; t ba ñ n
b n năm h c tùy theo ngh ñào t o ñ i v i ngư i có b ng t t nghi p trung
h c cơ s (THCS), ph i b sung ki n th c văn hóa THPT. Ngư i h c ngh
hồn thành chương trình TCN đư c c p b ng TCN.
+ Trình đ sơ c p ngh (SCN): ñư c th c hi n t ba tháng ñ n dư i
m t năm tùy theo ngh ñào t o. Ngư i h c ngh hồn thành chương trình
SCN đư c c p ch ng ch SCN.
Ngồi ra, cịn có ðTN dư i 3 tháng: là hình th c b i dư ng ki n th c
k năng ngh , ñào t o l i ngh cho ngư i lao đ ng thơng qua các l p t p
hu n, chuy n giao ti n b khoa h c k thu t. Hình th c này thư ng đư c th c
hi n t i ch theo hư ng "c m tay ch vi c"[21].
- Khái ni m cơ s d y ngh t i ch cho lao ñ ng nông thôn
Cơ s d y ngh (CSDN): là nh ng ñơn v , t ch c c a Nhà nư c hoăc
c a cá nhân tham gia d y ngh dư i nhi u hình th c nhưng ph i tn th các
quy đ nh, chính sách c a Nhà nư c v thành l p, gi i th , chia tách, sáp nh n;
ñăng ký ho t ñ ng d y ngh và các quy ñ nh v t ch c ðTN cho lao ñ ng.
CSDN theo quy ñ nh g m có: trung tâm d y ngh (TTDN), trư ng
TCN, trư ng CðN; trư ng trung c p chuyên nghi p (TCCN), trư ng cao
ñ ng (Cð), trư ng ñ i h c (ðH); doanh nghi p, cơ s s n xu t kinh doanh,
h p tác xã (g i chung là doanh nghi p), cơ s giáo d c khác (trung tâm Giáo
d c thư ng xuyên - D y ngh , trung tâm h c t p c ng đ ng) có d y ngh .
CSDN

trình đ nào thì đư c đăng ký ðTN ngh t i đa

trình đ đó

và trình đ đào t o th p hơn n u ñ các ñi u ki n v CSVC, thi t b , giáo viên
d y ngh và các ñi u ki n c n thi t khác.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

10


2.1.2.2 Phân lo i và các hình th c đào t o ngh cho lao đ ng nơng thơn
a) Phân lo i ñào t o ngh
Tuỳ thu c vào m c đích nghiên c u và dịng s n ph m làm ra, ngh
trong xã h i thư ng ñư c phân lo i thành:
- ðào t o m i: ðây là hình th c ðTN áp d ng cho nh ng ngư i chưa
có chun mơn, chưa có ki n th c, k năng v ngh ñào t o.
- ðào t o l i: Là quá trình ðTN áp d ng cho nh ng ngư i đã có ngh ,
có chun mơn song vì lý do nào đó ngh c a h khơng phù h p n a địi h i
ph i chuy n sang ngh khác, chuyên môn khác.
- ðào t o nâng cao: Là quá trình b i dư ng nâng cao ki n th c và kinh
nghi m làm vi c ñ ngư i lao ñ ng có th đ m nh n đư c nh ng cơng vi c
ph c t p hơn.
b) Các hình th c ñào t o ngh cho lao ñ ng nơng thơn
- ðào t o ngh chính quy: Là đào t o CðN, TCN và SCN t i các cơ s
ðTN theo quy ñ nh c a Lu t D y ngh theo các khóa h c t p trung và liên t c.
Hình th c này có thu n l i là ch ñ ng v m t n i dung, th i gian và s lư ng
ñào t o nhưng l i g p khó khăn do thi u kinh nghi m và k năng th c hành. Vì
v y, khi s d ng lao đ ng, các doanh nghi p thư ng ph o t ch c ñào t o l i.
- ðào t o ngh thư ng xuyên: Là hình th c v a làm, v a h c ho c t
h c có hư ng d n; ñư c th c hi n linh ho t v th i gian, ñ a ñi m, phương
pháp ñào t o ñ phù h p v i yêu c u c a ngư i h c ngh nh m t o ñi u ki n
cho ngư i lao ñ ng h c su t ñ i, nâng cao trình đ k năng ngh thích ng
v i u c u c a th trư ng lao ñ ng, t o cơ h i tìm vi c làm, t t o vi c làm.

ðTN thư ng xuyên giúp phát huy vai trị ch đ ng, năng l c t h c và kinh
nghi m c a ngư i h c ngh .
ðTN thư ng xuyên bao g m: b i dư ng nâng cao, c p nh t ki n th c
và k năng ngh ; kèm c p ngh , truy n ngh ; chuy n giao công ngh ; hình
th c v a làm v a h c ho c t h c có hư ng d n. ðTN thư ng xuyên ñư c
th c hi n linh ho t v i các phương pháp như: m l p, trao ñ i, to ñàm.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

11


ðTN thư ng xuyên ñư c th c hi n v i các hình th c ch y u sau:
+ T p hu n: ðư c áp d ng r ng rãi trong các CSDN ñ truy n ñ t ngh
cho LðNT. Th c ra đó là q trình b i dư ng nhưng ngoài nh ng ki n th c
chun mơn, h c viên cịn đư c áp d ng k năng vào công vi c m t cách t t
nh t c th nh t. Khi t p hu n cho h c viên c n phân lo i, ñ i tư ng ñư c t p
hu n v i các tiêu chí như đ tu i, trình ñ nh n th c, lĩnh v c ngành ngh .
Gi ng viên tham gia t p hu n là nh ng ngư i có chun mơn và kinh nghi m.
+ Tham quan: Giúp cho h c viên ñ n t n cơ s th c t ñ quan sát, tìm
hi u, h c h i, nghiên c u, ghi chép và có nh ng câu h i tr c ti p khi th c
m c, c n gi i quy t. S ti p c n công ngh , mơ hình tr c ti p giúp cho h c
viên n m b t khá toàn di n trên các m t nghiên c u, làm cho quá trình ti p
thu nhanh n i dung, c p nh t nhanh ki n th c, kinh nghi m.
ð quá trình tham quan ñ t k t qu t t c n s p x p, l a ch n các ñi m
tham quan h p lý, có đ y u t th i gian, không quá h n ch ; phương ti n và
mơ hình tham quan ph i đáp ng ñ y ñ , có hư ng d n t m khi ti n hành
tham quan.
+ H i th o: là ho t ñ ng nêu ch ñ , v n đ đ cùng th o lu n đ tìm
gia gi i pháp.

H i th o giúp cho vi c nâng cao trình đ c a LðNT thơng qua q trình
trao đ i nh ng hi u bi t c a ngư i lao đ ng và thơng qua th o lu n v i nh ng
ngư i xung quanh rút ra nh ng bài h c quý báu, nh ng kinh nghi m đư c rút
ra. Vai trị c a ngư i ch trì h i th o r t quan tr ng, ph i bi t n m b t, khơi d y
nh ng ý ki n t p trung, xốy sâu vào các v n đ c n quan tâm.
Trong h i th o ph i luôn t o ra khơng khí thân thi n c i m , khơi d y
lịng đam mê, tính ch đ ng, b u nhi t huy t c a các ñ i tư ng tham gia h i
th o. Do ñó, h i th o c n ph i chu n b chu ñáo các bài tham lu n, báo cáo,
m i nh ng chuyên gia gi i tham gia h i th o.
+ ð c tài li u: là phương pháp t h c, t ñào t o, t nghiên c u nâng
cao trình đ chun mơn nghi p v c a h c viên.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

12


- Liên k t ñào t o ngh
Liên k t ðTN ñư c hi u là m i quan h tương tác gi a nhà trư ng và
doanh nghi p h p thành m t h th ng ðTN th ng nh t và phù h p, trong đó
ch c năng c a h th ng đư c tích h p t hai b ph n t o thành là nhà trư ng
và doanh nghi p nh m nâng cao ch t lư ng ðTN.
T i H i ngh xúc ti n ñ u tư ñư c t ch c t i Hà Tĩnh năm 2008, Phó
th tư ng Chính ph Nguy n Thi n Nhân ñã nh n m nh: “ð có ngu n nhân
l c ch t lư ng cao ñáp ng nhu c u c a doanh nghi p và xã h i, các doanh
nghi p hãy dành t 1 đ n 3% t ng kinh phí ñ u tư ñ liên k t ðTN".
Vi c liên k t đào t o làm tăng l i ích gi a cơ s ðTN và doanh nghi p.
Cơ s ðTN ti t ki m đư c chi phí đ u tư cho vi c mua s m trang thi t b d y
th c hành và ngư i h c có th ti p thu bài h c nhanh hơn; doanh nghi p có
th s d ng ngay l c lư ng lao ñ ng này sau khi t t nghi p khơng ph i đào
t o l i. Có nhi u hình th c liên k t gi a nhà trư ng, bao g m:

+ Liên k t v t ch c ñào t o: Là liên k t ph bi n gi a các CSDN và
các doanh nghi p hi n nay. Ho t ñ ng ðTN cho h c viên s ñư c th c hi n
b i c hai ch th là nhà trư ng và doanh nghi p. Thơng thư ng vi c đào t o
lý thuy t s do nhà trư ng th c hi n cịn phía doanh nghi p s đ m nh n vi c
d y th c hành.
+ Liên k t v tài chính: Là phía doanh nghi p s h tr tr c ti p ho c
gián ti p cho CSDN m t ph n ho c toàn b kinh phí ðTN cho h c viên. Trên
th gi i hi n nay, vi c doanh nghi p đóng góp kinh phí cho ðTN r t ph
bi n, th m chí là b t bu c

m t s nư c n u doanh nghi p mu n s d ng lao

ñ ng ñã qua ðTN. M c ñ liên k t v tài chính gi a nhà trư ng và doanh
nghi p trong ðTN tuỳ thu c quy ñ nh c a t ng qu c gia và kh năng tài chính
cũng như nhu c u v nhân l c c a doanh nghi p. Trên th c t có nhi u ki u
liên k t tài chính, tiêu bi u là các ki u liên k t như sau:

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

13


M t là, Doanh nghi p t i các trư ng ñ tuy n lao ñ ng, sau khi tuy n
d ng xong h tr l i ti n ñào t o cho nhà trư ng;
Hai là, Căn c nhu c u s d ng lao ñ ng c a mình, doanh nghi p đ t
hàng v i nhà trư ng và chi tr tồn b kinh phí đào t o cho nhà trư ng.
Ngư i lao ñ ng sau khi ñư c ñào t o s làm vi c cho doanh nghi p (mơ hình
đào t o k t h p đi n hình t i Pháp);
Ba là, Hàng năm, doanh nghi p c p m t lư ng h c b ng nh t ñ nh cho
các h c viên c a trư ng. Nhà trư ng s có nh ng ưu tiên trong vi c gi i thi u

h c viên sau khi t t nghi p t i làm vi c t i doanh nghi p;
B n là, Doanh nghi p khi s d ng h c viên ñã t t nghi p ph i n p cho
trư ng ngh ho c cho Nhà nư c m t kho n thu (mơ hình đào t o k t h p
đi n hình t i Pháp);
Năm là, H c viên ñ n th c t p t i doanh nghi p và làm ra s n ph m,
doanh nghi p s trích m t ph n doanh thu đó tr cho h c viên và nhà trư ng
ñ ñ u tư tr l i cho ñào t o (mơ hình Ph bi n t i Vi t Nam hi n nay);
Sáu là, Doanh nghi p ñ u tư thi t b , phương ti n th c hành cho nhà
trư ng ñ i v i nh ng ngh mà doanh nghi p có nhu c u s d ng lao ñ ng
(ph bi n v i các T p đồn kinh t , doanh nghi p có v n đ u tư nư c ngồi).
B y là, Doanh nghi p cho nhà trư ng t n d ng máy móc, thi t b , nhà
xư ng c a chính doanh nghi p đ t ch c đào t o th c hành (bao g m c th c
hành cơ b n và th c t p s n xu t).
+ Liên k t v nhân s : Liên k t v nhân s bao g m có liên k t v giáo
viên gi ng d y và công nhân gi a nhà trư ng và doanh nghi p. Thông thư ng
nhà trư ng s cung c p giáo viên d y lý thuy t, th c hành, cịn doanh nghi p
s cung c p cơng nhân lành ngh , máy móc, thi t b đ hư ng d n và cho h c
sinh th c hành ngh .

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

14


+ Liên k t v thi t k và xây d ng chương trình, giáo trình đào t o:
Nhà trư ng c n ph i h p v i doanh nghi p đ xây d ng chương trình sát hơn
v i yêu c u th c ti n c a n n s n xu t hi n ñ i có đ nh hư ng theo u c u
phát tri n công ngh s n xu t c a các doanh nghi p, ñ m b o m c tiêu “ñào
t o nh ng cái xã h i c n ch khơng ph i đào t o nh ng cái mà mình có”.
+ Liên k t v thơng tin: Là thi t l p các kênh thông tin gi a nhà trư ng

và doanh nghi p. Các thông tin v nhu c u th c t c a các doanh nghi p v s
lư ng, ch t lư ng lao ñ ng cũng như ngành ngh ñào t o là m t trong nh ng
căn c ñ các CSDN xác ñ nh qui mô, cơ c u ñào t o, n i dung ñào t o. ð ng
th i, các trư ng cũng d a vào các thông tin ph n h i c a doanh nghi p khi s
d ng lao ñ ng ñư c ñào t o b i nhà trư ng đ có nh ng đi u ch nh phù h p
quy mơ, chương trình đào t o.
2.1.2.3 Vai trị, ý nghĩa phát tri n đào t o ngh t i ch cho lao đ ng nơng thơn
a) Vai trị c a phát tri n đào t o ngh t i ch cho lao đ ng nơng thơn
ðTN t i ch cho LðNT có v trí, vai trị quan tr ng đ c bi t đ i v i phát
tri n v n con ngư i, ngu n nhân l c, tăng trư ng kinh t , t o vi c làm, tăng thu
nh p cho ngư i lao ñ ng, gi m nghèo, th c hi n cơng b ng, đ m b o an sinh xã
h i, góp ph n phát tri n kinh t - xã h i b n v ng khu v c nơng thơn.
Garry Becker, ngư i M đư c gi i thư ng Nobel kinh t năm 1992 kh ng
ñ nh: “Khơng có đ u tư nào mang l i ngu n l i l n như ñ u tư vào nhân l c” [33].
Chúng ta ti n hành công nghi p hố, hi n đ i hố đ t nư c v i th m nh
l n nh t hi n có là ngu n l c lao đ ng d i dào. Nhưng ch v i ngu n l c lao
đ ng hi n có thì chưa th ñáp ng ñư c yêu c u phát tri n kinh t trong th i kỳ
cách m ng khoa h c, cơng ngh hi n đ i; th i kỳ trí tu hố lao đ ng, m r ng
quan h kinh t , thương m i qu c t , h i nh p qu c t hi n nay.
Trong các khu ch xu t, khu công nghi p c a nư c ta, lao ñ ng qua ñào
t o có tay ngh cao ch chi m 31%; lao đ ng chưa qua ðTN chi m t l khá l n,
trên 50%. Khơng có s l a ch n nào khác, ho c là ñào t o các ngu n nhân l c
quý giá ñ phát tri n ñ t nư c ho c ph i ch u t t h u so v i các nư c khác.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

15


- Vai trò cơ b n nh t c a ñào t o ngh là ñào t o l c lư ng lao đ ng
có trí tu có trình đ chuyên môn k thu t, tay ngh cao.

L ch s nhân lo i ñã ch ng minh r ng tri th c ln có vai trị to l n đ i
v i cu c s ng con ngư i và s phát tri n xã h i. Trong s phát tri n c a l ch
s xã h i, s c m nh c a tri th c ñư c th hi n

s phát tri n c a khoa h c,

k thu t và cơng ngh đư c v t ch t hố qua s phát tri n khơng ng ng và
m nh m c a l c lư ng s n xu t. L c lư ng s n xu t càng tiên ti n, hi n ñ i
bao nhiêu thì càng nói lên s c m nh c a trí tu con ngư i b y nhiêu. Nghĩa là,
trí tu c a con ngư i có s c m nh vô cùng to l n m t khi nó đư c v t th hố
tr thành l c lư ng v t ch t.
Y u t trí l c trong s c lao ñ ng ñ c trưng cho lao ñ ng hi n ñ i. Lao
ñ ng hi n đ i khơng cịn là kinh nghi m và thói quen c a h mà là tri th c
khoa h c. ði u này ñư c th hi n qua hàm lư ng ch t xám chi m t tr ng l n
trong giá thành s n ph m; s chuy n d ch m nh m cơ c u kinh t t chi u
r ng sang chi u sâu; các ngành có trình đ cơng ngh cao ñư c t p trung phát
tri n; các lĩnh v c s n xu t phi v t ch t ngày càng chi m t tr ng ñáng k
trong n n kinh t qu c dân.
Cơ c u lao ñ ng cũng thay ñ i theo hư ng lao ñ ng trí tu tăng nhanh,
t ng l p trí th c, nhân viên và cơng nhân có tri th c ngày càng đơng đ o.
Phương th c ho t đ ng c a con ngư i ñã chuy n t ngu n l c t nhiên, lao
ñ ng cơ b p sang khai thác ph bi n ngu n lao đ ng trí tu . Vì v y, ngày nay
s giàu có c a m t qu c gia, dân t c đ ng nghĩa v i s giàu có c a trí tu .
- ðào t o l c lư ng lao đ ng có ph m ch t ñ o ñ c, b n lĩnh ngh
nghi p: Ph m ch t ñ o ñ c làm cho ngư i ta bi t s ng cao ñ p, lành m nh,
văn minh s ng có ý nghĩa; bi t hư ng t i cái ñúng, cái h p lý, chân, thi n,
m ; bi t c n cù, ti t ki m, đồn k t h p tác trong lao ñ ng nhân thêm s c
m nh c a con ngư i và dân t c Vi t Nam trong th i ñ i m i.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………………..

16