Bài 27, các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng ở vi sinh vật

Tiết 28- bài 27:
Nội dung bài học
I. Chất hóa học
II. Các yếu tố lí học
I. chất hoá học
1. Chất dinh d ỡng :
* Cht dinh dng l nhng cht giỳp cho vi sinh
vt ng hoỏ v tng sinh khi hoc thu nng lng
- Cỏc cht hu c: cacbonhidrat, prụtờin, lipit l
cỏc cht dinh dng cn thit cho s sinh trng,
phỏt trin ca sinh vt.
- Mt s cht vụ c: Zn, Mn cú vai trũ trong quỏ
trỡnh thm thu, hot hoỏ enzim
Chaỏt dinh dửụừng
laứ gỡ ?
I. chÊt ho¸ häc
1. ChÊt dinh d ìng :
- Nhân tố sinh trưởng là một số chất hữu cơ cần
cho sự sinh trưởng mà chúng khơng tự tổng
hợp từ chất vơ cơ. VD: axit amin, vitamin
+ Vi sinh vật khuyết dưỡng: Khơng tự tổng hợp
được nhân tố sinh trưởng
+ Vi sinh vật ngun dưỡng: Tự tổng hợp được
nhân tố sinh trưởng
Thế nào là nhân
tố sinh trưởng ?
Dựa vào nhân tố sinh trưởng
người ta chia VSV thành những
dạng nào?
Có thể dùng VSV khuyết
dưỡng (Ecoli tritophan âm) để kiểm tra

thực phẩm có triptophan hay khơng?
Tại sao?
Có, vì nếu đưa vi khuẩn E.coli vào trong
thực phẩm, nếu vi khuẩn sinh tr ởng được ư
chứng tỏ thực phẩm chứa triptophan,
nếu không sinh trưởng được thì thực phẩm
không có triptôphan
Các chất hóa học
Cơ chế tác động ng d ngỨ ụ
Các hợp chất phenol
Các loại cồn
(etanol,izopropanol 70-
80%)
Iot, rượu iot(2%)
Clo(natrihipoclorit)clor
amin
Các hợp chất kim loại
nặng
Các anđehit
(phocmandehít 2%)
Các loại khí etilen
ôxít(10-20%)
Biến tính các protein các loại
màng tế bào
Thay đổi khả năng cho đi
qua của lipit ở màng sinh
chất
Ơxy hóa các thành
phần của tế bào
Sinh oxi ngun tử có tác

dụng oxi hóa mạnh
Làm prooteein bất hoạt
Bất hoạt các Pr
Oxihóa các thành phần tb
Khử trùng phòng thí
nghiệm , bệnh viện
Thanh trùng trong y tế,
phòng thí nghiệm
Diệt khuẩn trên da, tẩy trùng
trong bệnh viện
Thanh trùng nước máy, các
bể bơi…
Diệt bào tử đang nảy mầm
Chất kháng sinh
Diệt khuẩn có tính chọn lọc
Thanh trùng
Khử trùng các dụng cụ
nhựa, kim loại
Dùng trong y tế, thú y
Một số chất hố học ức chế sinh trưởng của VSV thường dùng
2. Chất ức chế sinh trưởng
Chất ức chế sinh
trưởng là gì?
* Là những chất làm vi sinh vật không sinh trưởng
được hoặc làm chậm tốc độ sinh trưởng của VSV
I. chÊt ho¸ häc
1. ChÊt dinh d ìng
Hãy kể những chất diệt khuẩn thường dùng trong bệnh
viện, trường học và gia đình ?
Vì sao khi rửa rau sống nên ngâm nước muối hay thu c tím ố

pha loãng 5 – 10 phút ?
Thành tế
bào
Chất
ngun
sinh
Chất ngun sinh
Hiện tượng co ngun sinh
Xà phòng có tác dụng tiêu diệt vsv không?
-> Xà phòng không phải là chất diệt khuẩn
II. Các yếu tố lí học
Các yếu tố vật lí
Ảnh hưởng đến sinh trưởng của vsv
Nghiên cứu thông tin
SGK, thảo luận theo
nhóm và hoàn thành
phiếu học tập sau
trong vòng 3 phút
Các yếu tố lý học Ảnh hưởng đến sinh trưởng của vsv
1. Nhiệt độ
e) Ảnh hưởng lớn đến tốc độ của các phản ứng
sinh hóa trong tế bào → vsv sinh sản nhanh hay
chậm
2. Độ ẩm
c) Hàm lượng nước quyết định độ ẩm mà nước
là dung môi của các chất khoáng, là yếu tố hoá
học tham gia vào các quá trình thuỷ phân các
chất.
3. pH
a) Ảnh hưởng đến tính thấm của màng, hoạt

động chuyển hoá vật chất trong tế bào, hoạt tính
enzim, sự hình thành ATP
Ánh sáng
b) Vi khuẩn quang hợp cần năng lượng ánh
sáng để quang hợp. Ánh sáng thường có tác
động đến sự hình thành bào tử sinh sản, tổng
hợp sắc tố, chuyển động ánh sáng
Áp suất thẩm thấu
d) Gây co nguyên sinh làm vi sinh vật không
phân chia được
II/ CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1/ Nhiệt độ:
Đun sôi nước uống có tác dụng gì? Tại sao muốn bảo
quản thực phẩm được lâu người ta lại để thực phẩm
trong tủ lạnh?
0 10
20 30 40 50 60 70 80 90
100 110
Ưa lạnh
Ưa ấm
Ưa nhiệt
Thang nhiệt độ
Nhiệt độ nào thích hợp cho VSV kí sinh trên động vật?
Căn cứ vào khả năng chịu nhiệt, người ta chia
VSV thành mấy nhóm, là những nhóm nào, sắp
xếp các nhóm vsv đó vào thang nhiệt độ?
Ưa siêu
nhiệt
Bảo quản thức ăn trong tủ lạnh
Nấu chín thức ăn

Em hãy nêu ứng dụng nhiệt độ trong điều kiển
sinh trưởng của VSV?
VD: Vi khuẩn lactic (làm sữa chua) và vi khuẩn etilic (lên men
rượu) ở 40
0
C; nấm penicillium (sx kháng sinh penicillium) ở
25
0
C, nấm rơm 30
0
C -32
0
C , nấm linh chi…
-
Tạo nhiệt độ thích hợp cho các vi sinh vật có lợi
sinh trưởng.
* Ứng dụng:
-
Tạo nhiệt độ bất lợi để kìm hãm vi sinh vật có
hại.
VD: Dùng nhiệt độ cao để thanh trùng (dụng cụ y tế, đồ
hộp…), dùng nhiệt độ thấp để bảo quản thực phẩm.
1/ Nhiệt độ:
Phương pháp Pasteur
•
Năm 1864 Pasteur đã chứng minh
rằng bệnh của rượu là do vsv gây nên
•
những vsv này có thể bị tiêu diệt
bằng cách đun nóng rượu đến 55

0
c
trong vài phút, áp dụng cho cả bia và
sữa
•
Cách xử lý này được đặt tên là " tiệt
trùng kiểu Pasteur" đã nhanh chóng
thông dụng trên khắp thế giới
Em có biết?
Lui Pasteur
1822-1895
* Vai trò của nước:
- Nước là dung môi hoà tan chất khoáng
- Tham gia vào quá trình thuỷ phân các chất
2/ Độ ẩm
Nước có vai trò gì?
2/ Độ ẩm
Em hãy giải thích vì sao để bảo
quản thóc, ngô, sắn, vải thiều
nguời ta phải phơi hoặc sấy khô?
Phơi khô làm giảm độ ẩm -> VSV không sinh trưởng được
Dựa vào nhu cầu về độ ẩm hãy giải thích tại sao
mứt, bánh kẹo khi để lâu thì nấm, mốc xuất hiện
sớm hơn vi khuẩn? Và vì sao thức ăn nhiều nước
dễ bị nhiễm vi khuẩn?
Bánh kẹo mốcMứt mốc
* Ứng dụng:
- Tạo độ ẩm phù hợp cho các VSV có ích phát triển
- Phơi sấy khô nông sản để bảo quản
2/ Độ ẩm

3/ Độ pH:
Độ pH là gì?
Vì sao trong sữa chua có rất nhiều vi
khuẩn Lactic nhưng hầu như không
có vi khuẩn gây bệnh?
* Độ pH là đại lượng đo tính axit hay bazơ của môi trường.
-> Mỗi VSV sinh trưởng trong môi trường có độ pH nhất định
Ưa
trung
tính
Ưa kiềm
Hình 2: Thang pH
14
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
pH
Ưa axit
0
Căn cứ vào khả năng đáp ứng với pH trong
môi trường có thể chia vi sinh vật thành
những nhóm VSV nào?
* Dựa vào pH thích hợp chia VSVthành 3 nhóm
* Ứng dụng:
Tại sao dưa cà muối lại bảo quản được
lâu hơn rau quả tươi?
Muối chua thực phẩm → tạo môi trường pH thấp → ức
chế vi khuẩn gây thối, bảo quản được lâu hơn.
Dưa muối
cà pháo muối
Nem chua

3/ Độ pH: