Bài 27 các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của VSV

Bài 27
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI
SINH VẬT

I. Chất hóa học
1. Chất dinh dưỡng

Các chất hữu cơ như cacbonhiđrat, prôtêin, lipit … là các chất
dinh dưỡng.

Các nguyên tố vi lượng như Zn, Mn, Mo, … có tác dụng điều
hoà áp suất thẩm thấu và hoạt hoá các enzyme.

Các chất hữu cơ như axít amin, vitamin, … với hàm lượng rất
ít nhưng rất cần thiết cho vi sinh vật song chúng không có khả
năng tự tổng hợp được gọi là nhân tố sinh trưởng

Vi sinh vật không tự tổng hợp được nhân tố dinh dưỡng gọi là
vi sinh vật khuyết dưỡng, vi sinh vật tự tổng hợp được gọi là vi
sinh vật nguyên dưỡng.

I. Chất hóa học
2. Chất ức chế sự sinh trưởng

Sinh trưởng của vi sinh vật có thể bị ức chế bởi nhiều
loại hoá chất tự nhiên cũng như nhân tạo, con người
đã lợi dụng các hoá chất này để bảo quản thực phẩm
cũng như các vật phẩm khác và để phòng trừ các vi
sinh vật gây bệnh.


Một số chất diệt khuẩn thường gặp như các halogen:
flo, clo, brom, iod; các chất oxy hoá: perocid, ozon,
formalin…
Chất hoá học Cơ chế tác động Ứng dụng
Hợp chất phênol
Biến tính pr, các loại màng
tế bào
Khử trùng bệnh
viện
Các loại cồn
Thay đổi khả năng cho đi qua
của lipit ở MSC
Thanh trùng trong
y tế
Iôt,rượu
iôt(2%)
Oxi hoá các thành phần TB Diệt khuẩn trên
da
Clo, cloramin
Sinh O2 có tác dụng oxh mạnh Thanh trùng
Hợp chất kim loại
nặng
Gắn vào nhóm SH của prôtêin
làm chúng bất hoạt
Diệt bào tử đang
nảy mầm
Anđêhit
Bất hoạt prôtêin Thanh trùng
Khí êtilen ôxit

Oxh các thành phần tế bào Khử trùng
Chất kháng sinh
Diệt khuẩn có tính chọn lọc Dùng trong y tế,
thú y

II. Các yếu tố lí học
1. Nhiệt độ

Nhiệt độ ảnh hưởng đến tốc độ các phản ứng sinh hoá
bên trong tế bào do đó cũng ảnh hưởng đến tốc độ sinh
trưởng của VSV.

Căn cứ vào khả năng chịu nhiệt chia thành 4 nhóm VSV:
ưa lạnh (< 15oC), ưa ấm (20 - 40oC), ưa nhiệt (55 -
65oC), ưa siêu nhiệt (85 - 110oC).

II. Các yếu tố lí học
2. Độ ẩm
Nước cần thiết cho sinh trửơng và chuyển hoá vật chất của
VSV. Nước là dung môi hòa tan các enzyme, các chất dinh
dưỡng và tham gia trong nhiều phản ứng chuyển hoá vật chất
quan trọng.
3. Độ pH

Độ pH ảnh hưởng đến tính thấm của màng, hoạt động
chuyển hoá vật chất, hoạt tính enzyme, sự hình thành
ATP.

Dựa vào pH thích hợp chia vi sinh vật thành 3 nhóm:
nhóm ưa axít (pH = 4 - 6), nhóm ưa trung tính (pH = 6 -

8), nhóm ưa kiềm (pH > 9).

Ứng dụng
Dưa
muối
cà pháo
muối
Nem
chua
- Chế biến và bảo quản thực phẩm
- Trong công nghệ sản xuất bột giặt, tẩy rửa.
- Bột giặt có tính kiềm do đó enzim ưa kiềm mới giữ nguyên được bản
chất, không bị mất hoạt tính

II. Các yếu tố lí học
4. Ánh sáng

Ánh sáng có tác dụng chuyển hoá vật chất trong tế bào và ảnh
hưởng đến các hoạt động sinh trưởng của VSV.

Các bức xạ ánh sáng có thể tiêu diệt hoặc ức chế vi sinh vật
như: tia tử ngoại, tia gamma, tia X.
5. Áp suất thẩm thấu
Sự chênh lệch nồng độ của một chất giữa 2 bên màng sinh chất
gây nên áp suất thẩm thấu. Vì vậy khi đưa vi sinh vật vào trong
môi trường có nồng độ cao thì vi sinh vật sẽ bị mất nước dẫn
đến hiện tượng co nguyên sinh làm chúng không phân chia
được.