MÔ HÌNH KINH DOANH CỦA AMAZON.COM

MÔ HÌNH KINH DOANH CỦA AMAZON.COM
(nhóm 12)
Nếu bạn đã từng lên mạng, chắc rằng bạn đã nghe nói tới
Amazon.com. Được mệnh danh là “Website mang lại sự lựa chọn phong phú
nhất trên thế giới”. Hàng triệu người ở trên khắp 220 quốc gia đã đánh giá
Amazon là website bán lẻ hàng đầu. Tại đây có thể mua 28 triệu mặt hàng
khác nhau.
1. Sự phát triển của tổ chức và đội ngũ quản trị.
Khai trương vào tháng 6/1995 Amazon.com bắt đầu sự nghiệp từ việc
bán lẻ mặt hàng sách.
• 7/1995: Amazon bắt đầu kinh doanh sách trực tuyến
• 15/5/1997: Amazon cổ phần hoá công ty
• 3/1998: Amazon.com Kids ra đời, cung cấp sách cho thiếu nhi
• 11/6/1998:Amazon kinh doanh thêm mặt hàng đĩa CD
• 4/8/1998: Amazon mua lại tập đoàn Junglee Corp. và PlanetAll
• 16/11/1998: Amazon mở cửa hàng ảo bán phim ảnh và quà
tặng
1
• 29/3/1999: Amazon mở trang đấu giá cạnh tranh với eBay
• 7/1999: Amazon mở cửa hàng ảo bán đồ chơi và đồ điện tử
• 29/9/1999: Amazon khai trương chợ điện tử zShop.com
Khởi sự công ty với cái tên Amazon.com, Jeff Bezos thuê văn phòng
vốn là một gara ô tô với giá rẻ, tuyển dụng 4 nhân viên trong đó có vợ mình
và đặt nhiệm vụ đúng 1 năm sau 30/6/1995 công ty sẽ bắt đầu công cuộc
kinh doanh sách qua mạng trên toàn lãnh thổ nước Mỹ.
Jeff Bezos đào tạo nhân viên theo hai hướng: một nửa nhân viên sẽ lo
đàm phán với các nhà xuất bản, các công ty bán buôn sách cũng như các chủ
kho bãi, số còn lại lo việc tìm nguồn tiêu thụ bằng các chương trình quảng
cáo hoặc xây dựng phần mềm tiêu thụ hàng trên mạng. Trước cả thời hạn đã
định, trên mạng Internet đã xuất hiện những quảng cáo đầu tiên về một loại
hình kinh doanh mới - kinh doanh sách qua mạng.

Phong cách quản lý của Bezos:
• Thuê nhân viên giỏi: Ngay cả với những công việc chân tay, Bezos
cũng chú trọng đến năng lực. Ông sợ nhất là việc những nhân viên
thuê người dưới quyền chỉ giỏi ngang bằng hoặc kém hơn mình.
• Dựa vào số liệu: Thông tin tốt được chú trọng hơn là suy đoán. Các
nhân viên mới được khuyến khích rằng với các con số chắc chắn, họ
có thể vẫn vượt qua xét đoán của các nhân viên cũ.
• Nhân viên sở hữu: Cấp cổ phiếu cho nhân viên để thúc đẩy họ làm
việc.
• Vượt quyền của sếp: Nhân viên được khuyến khích ra quyết định mà
không cần phải xin phép sếp.
• Đầu tư vào công nghệ: Công nghệ giúp giảm chi phí trong tình hình
mọi thứ đều tăng giá.
Tất cả các thông cáo báo chí có trích dẫn lời của ông đều phải được ông
đọc duyệt kỹ lưỡng. Nếu Bezos không nhận được câu trả lời của một nhà
quản lý cấp cao dưới quyền, ông sẽ vượt qua 4 cấp quản trị để đối thoại với
cấp thấp nhất. Đó chính là phong cách "không uỷ quyền quản lý".
Dĩ nhiên phong cách quản lý này cũng phải trả giá: Bezos đã gặp khó
khăn trong việc giữ chân các nhân tài chủ chốt. Tỷ lệ bỏ việc 15% /năm của
Amazon là tương đương với các công ty thương mại điện tử khác, nhưng các
nhà quản lý cao cấp của Amazon có tỷ lệ bỏ việc cao hơn. Amazon lý giải
2
đây là do ngành công nghệ tăng trưởng nóng và khi bong bóng công nghệ nổ
tung thì nhiều người ra đi, nhưng ngay cả như vậy thì chỉ trong vòng 2 năm
qua đã có tới 20 trong số 50 nhà quản trị cao cấp nhất của tập đoàn dứt áo ra
đi.
Việc nhiều nhà quản trị cao cấp ra đi không làm Bezos phiền lòng nhiều.
Ông là một người tuyển dụng tích cực. Mới đây, ông mời nhà nghiên cứu
Neil Gershenfeld của ĐH MIT tới giảng bài cho 400 nhân viên Amazon về
xu hướng kinh doanh. Bezos sử dụng các khoá đào tạo này để giúp nhân

viên biết "nghĩ lớn", biết đổi mới không ngừng.
Với phương thức phân quyền quản lý mới, trọng dụng người có năng lực,
áp dụng khoa học công nghệ trong kinh doanh, Jeff Bezos đã xây dựng lên
"huyền thoại Amazon"; tạo ra mẫu hình kinh doanh mới trong nền kinh tế
khoa học công nghệ.
2 Mục tiêu giá trị.
2.1 Sự thuận tiện trong giao dịch thông tin và quá trình quản lý phân
phối sản phẩm.
2.1.1 Sự thuận tiện trong giao dịch thông tin.
• Gợi ý của Amazon.com (Amazon.com Recommends)
Nếu bạn đã từng mua bất kỳ thứ gì tại Amazon.com thì lần sau thăm lại
Website, bạn sẽ nhận được gợi ý về các sản phẩm khác với thông điệp:
“Chào bạn …Chúng tôi có những thứ này cho bạn”. Theo Amazon.com,
cách tốt nhất để có được các đề nghị sát nhất là hãy đánh giá các “hàng” đã
có của bạn bằng cách cho điểm, từ 1 đến 5 sao đối với các mặt hàng này.
Amazon.com sẽ căn cứ vào khung điểm này để đưa ra cho bạn những gợi ý
tốt nhất mỗi lần bạn thăm lại Website.
• Cộng đồng người mua (Buyer’s Community)
Một trong những điều thú vị nhất khi mua hàng trên mạng là bạn có thể
thể truy nhập để đọc vô khối thông tin về sản phẩm bạn đang cân nhắc.
Amazon.com cung cấp bạn những thông tin này dưới dạng các gợi ý, các
bảng miêu tả chi tiết, các trang đánh giá của người dùng. Đối với hầu hết đĩa
CD âm nhạc và video trong cơ sở dữ liệu, Amazon đều có các đoạn clip
minh họa đi kèm. Ngoài ra, Amazon còn cung cấp các thông tin cho khách
hàng một cách đầy đủ nhất, dưới hình thức chia sẻ kinh nghiệm của cộng
đồng (những người truy nhập mạng và khách hàng). Những cộng đồng này,
chẳng hạng Listmania!, có tác dụng khuyến khích mọi người trao đổi thông
tin và kinh nghiệm trong mua bán, là nơi lý tưởng cho các khách hàng trực
tuyến gặp gỡ lẫn nhau và chia sẻ hiểu biết về các vấn đề họ cùng quan tâm.
3

• Người thao túng thị trường (Movers & Shakers)
Amazon cho phép bạn theo dõi sản phẩm nào của Amazon hiện đang bán
chạy nhất. Các thông tin trên trang này được cập nhật hàng giờ để phản ánh
đúng khuynh hướng đang diễn ra trong thời gian thực. Liên kết Purchase
Circle sẽ giúp bạn tìm thấy hàng loạt danh sách bestseller (sách bán chạy
nhất) mà có thể gợi ý cho bạn câu trả lời mọi người tại một khu vực hoặc tổ
chức cụ thể mua gì ở Amazon.com.
2.1.2 Quá trình quản lý phân phối sản phẩm.
Với không gian không hạn chế như các cửa hàng thật, khách hàng có
thể chọn những thứ mình cần trong vô vàn những sản phẩm có trong danh
sách sản phẩm trực tuyến và sẽ được giao miễn phí đến tận nhà.
Amazon thu được rất nhiều lợi ích từ phương pháp quản lý hàng tồn
kho hiện đại và khả năng đàm phán các điều khoản thanh toán với nhà cung
cấp. Với số lượng hàng hóa khổng lồ bán ra và khả năng dự báo nhu cầu
khách hàng một cách chính xác, Amazon thường bán hết sản phẩm trong
vòng 65 ngày, trước thời hạn thanh toán cho nhà cung cấp.
Những thỏa thuận giao hàng bao gồm giao hàng tận nhà miễn phí bất
kể địa điểm nào với mức phí thành viên hằng năm 49 bảng Anh cho chương
trình Amazon Prime và Free Super Saver Delivery với thời gian giao hàng từ
3 đến 5 ngày kể từ thời điểm mua hàng.
2.2 Giảm bớt chi phí tìm kiếm sản phẩm, chi phí kiểm tra giá cả.
Để tạo dựng nên một cửa hàng sách, người ta cần phải đầu tư vốn lớn
và còn các chi phí cố định khác. Sách là sản phẩm cần có số lượng lớn, cần
được trưng bày đẹp và không gian lưu trữ phù hợp. Jeff Bezos đã đem cả
hiệu sách lên mạng. Lợi thế chi phí mang tính cấu trúc của amazon.com đã
giúp họ vượt lên vị trí đầu tiên trong các cửa hàng bán lẻ sách online, đồng
thời cũng là hiệu sách lớn nhất thế giới.
Trên thế giới ảo này, người ta có thể trưng bày hàng triệu đầu sách mà
không hề phát sinh một loại chi phí cố định nào, ngược lại khi mua hàng ở
những cửa hàng truyền thống bạn phải lang thang khắp các cửa hiệu để tìm

cho mình sản phẩm ưng ý, đó là việc không chỉ mất thời gian mà còn mất
chi phí cho việc đi lại. Amazon có thể cung cấp dịch vụ gửi sản phẩm trực
tiếp từ nhà xuất bản đến khách hàng, việc này giúp họ tiết kiệm thêm các chi
phí tồn kho.
Mặt khác ở phần lớn các bang của Mỹ, khách mua hàng trên Amazon
không phải nộp thuế tiêu thụ. Điều đó giúp khách hàng mua sắm hàng hóa
4
trên Amazon tiết kiệm được một khoản chi phí đáng kể, đó cũng là một lợi
thế của Amazon so với những cửa hàng bán lẻ khác.
2.3 Sự cá biệt, cá nhân hóa sản phẩm.
Cá biệt hóa sản phẩm là một nỗ lực nhằm phân biệt hàng hóa và dịch vụ
của mình với hàng hóa và dịch vụ của các đối thủ cạnh tranh. Khi có được
sự cá biệt hóa, hàng hóa và dịch vụ sẽ ít bị nhạy cảm đối với biến động về
giá, hay tính duy nhất của sản phẩm có giá trị đối với khách hàng.
Đặc điểm nổi bật của cửa hàng trực tuyến Amazon.com là dễ tìm kiếm,
dễ xem và đặt hàng; nhiều thông tin về sản phẩm, nhiều bài bình luận, đánh
giá, nhiều giới thiệu, gợi ý hợp lý và chuyên nghiệp; danh mục sản phẩm
rộng, phong phú, giá thấp hơn các cửa hàng truyền thống; hệ thống thanh
toán an toàn và thực hiện đơn hàng chuyên nghiệp.
3 Mô hình doanh thu.
3.1 Mô hình doanh thu bán hàng - Cửa hàng bán lẻ.
Ban đầu, Amazon.com là trang web bán lẻ riêng mặt hàng sách, sau
một thời gian hoạt động, hãng này cung cấp thêm tới khách hàng nhiều sản
phẩm khác. Danh mục hàng hoá của Amazon đã mở rộng nhanh chóng từ
sách tới DVD, đồ điện tử, đồ chơi, game, đồ gia dụng, phần mềm... Khách
hàng được thoải mái lựa chọn sản phẩm, với đủ chủng loại, kích cỡ và các
nhãn hiệu nổi tiếng trên thế giới, có thể thể truy nhập để đọc vô khối thông
tin về sản phẩm mà họ đang cân nhắc. Sau đó chỉ cần kích chuột khách hàng
sẽ nhanh chóng nhận được sản phẩm mình đặt mua tại cửa nhà và thanh toán
bằng nhiều hình thức khác nhau. Như vậy doanh thu của Amazon được lấy

từ những người tiêu dùng cuối.
Sức mạnh lớn nhất của Amazon.com có lẽ nằm ở việc đây là hãng đầu
tiên bán lẻ sách trên mạng Internet với dịch vụ hết sức ấn tượng bao gồm cả
dịch vụ mới như “1-Click” shopping (mua hàng chỉ cần một lần nhấp chuột)
và lượng đầu sách khổng lồ. Luôn luôn cải tiến dịch vụ, tính đến
23/10/2003, Amazon.com có trên 120.000 cuốn sách có mặt trong catalogue
tìm kiếm nội dung toàn phần (full-text searching).
3.2 Mô hình doanh thu đăng kí - Chợ điện tử Amazon.com: zShop
Tìm kiếm để tạo ra doanh thu lớn hơn, Amazon đã phát triển sản
phẩm zShops. Có thể hình dung zShop.com là một website tập hợp các trang
web tương ứng với các gian hàng điện tử, trên đó quảng cáo, giới thiệu sản
5
phẩm và bán sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp. Nó căn bản là tập hợp các
cửa hàng điện tử nhỏ, được đảm bảo dưới nhãn hiệu của Amazon. Mỗi cửa
hàng chỉ phải trả một khoản thuê bao hàng tháng là 9,99 đô la, quá thấp so
với mức chi phí thông thường cho việc thuê chỗ, rồi trả khoản hoa hồng từ 1
đến 5% cho mỗi lần tiếp cận 12 triệu khách hàng của Amazon. Nếu các cửa
hàng trong zShops quyết định chọn cách thức thanh toán của Amazon, thì họ
sẽ trả thêm một khoản phụ phí 4,75% tổng doanh số bán hàng nữa.
Qua mỗi đơn đặt hàng tại zShop.com, Amazon có được:
• Tạo thêm một nguồn doanh thu ổn định để tăng lợi nhuận, nguồn thu
này có được từ phí đăng kí lập cửa hàng trên website, phần trăm giao
dịch, phí quảng cáo... mà không phải trả tiền thuê nhà kho chứa hàng.
• Nắm thêm nhiều thông tin về khách hàng, có thêm hiểu biết về hành
vi và thói quen tiêu dùng của khách hàng để phát triển các dự án kinh
doanh mới, đáp ứng các thị trường và khách hàng tiềm năng.
Mô hình kinh doanh mới này có hai lợi ích chiến lược: Thứ nhất, việc
chuyển hướng sang một chợ trực tuyến bán đủ mọi thứ là một nỗ lực để cạnh
tranh với các trang web cổng giao diện (portal) của American Online và
Yahoo, những trang web cung cấp đường links đến hàng triệu trang web

khác. Mặt khác, nó mang lại cơ hội chiếm những nguồn thu của các hãng
kinh doanh nhỏ đang chảy vào các trang đấu giá như eBay, Microsoft,
Excite@Home, và Lycos, những hãng đồng ý chia sẻ danh mục hàng đấu giá
của họ.
Chợ điện tử zShops của Amazon được sắp xếp theo sản phẩm, hạng mục
sản phẩm chứ không theo tên cửa hàng. Sau khi khách hàng chọn một món
hàng trong danh sách, vị khách này được chuyển sang một trang điều hành
mua bán trong đó có chứa hình ảnh và mô tả về sản phẩm.
zShop.com mang lại giá trị tiện ích cho khách hàng:
• Sự tiện lợi của việc mua hàng mà chỉ cần dừng lại một lần duy nhất:
Với zShops, khách hàng được lựa chọn vô số các mặt hàng khác nhau
của nhiều hãng cung cấp khác nhau chỉ trong một trang web duy nhất,
thay vì phải dành thời gian lướt các trang web khác cho mỗi một sản
phẩm khác nhau. Thêm vào đó, khách hàng cũng tránh được việc phải
nhập đi nhập lại địa chỉ giao hàng và thông tin thẻ tín dụng của mình
mỗi khi kết thúc việc mua một món hàng nào đó.
6