BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH

BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
LỜI MỞ ĐẦU
Ngày nay, thương mại hàng hóa ngày càng phát triển mạnh mẽ với tốc độ cao và
khối lượng hàng hóa lớn. Phần lớn hàng hóa được vận chuyển bằng đường biển. Tuy
nhiên, bên cạnh ưu điểm là khối lượng vận chuyển lớn, giá cước thấp, vận tải đường biển
luôn phải đối phó với những rủi ro tự nhiên gắn liền với tính chất sóng gió của biển cả.
Mua bảo hiểm cho hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển không chỉ giúp người kinh
doanh xuất nhập khẩu yên tâm trước những rủi ro, tai họa của biển cả mà còn đen lại
những khoản doanh thu lớn cho các công ty bảo hiểm. Tuy nhiên, xuất hiện một thực trạng
các bên lợi dụng khi tham gia bảo hiểm, bồi thường bảo hiểm, trả tiền bảo hiểm, và giải
quyết khiếu nại bảo hiểm để thực hiện hành vi trục lợi bảo hiểm. Trục lợi bảo hiểm hàng
hóa xuát nhập khẩu bằng đường biển đã trở thành một vấn đề bức xúc đối với các doanh
nghiệp bảo hiểm, đối với sự phát triển lành mạnh của thị trường hàng hóa xuất nhập khẩu
bằng đường biển không chỉ trên thế giới mà còn ở Việt Nam. Trục lợi bảo hiểm hàng hóa
xuất nhập khẩu bằng đường biển tồn tại dưới nhiều hình thức tinh vi gây những hậu quả
nghiêm trọng không chỉ đối với tài chính doanh nghiệp bảo hiểm, tới những người tham
gia bảo hiểm trung thực mà còn ảnh hướng đến an ninh xã hội nói chung.
Ở Việt Nam những năm gần đây nổi lên ngày càng nhiều vụ việc liên quan đến trục
lợi bảo hiểm nói chung và bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển nói riêng.
Lợi dụng kẽ hở về luật pháp và những mặt yếu kém của doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam,
những tổ chức cá nhân đã thực hiện hành vi trục lợi. Vấn đề phòng chống và hạn chế trục
lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển là một vấn đề mới và khó, tuy
nhiên lại rất thiết thực đối với các doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam, chính vì vậy chúng
em đã chọn đề tài “Trục lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển và
biện pháp phòng chống” là nội dung tiểu luận môn Bảo hiểm trong kinh doanh quốc tế.
Kết cấu của tiểu luận gồm 3 chương:
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 1
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
• Chương I: Tổng quan về trục lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường
biển
• Chương II: Thực trạng trục lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển

• Chương III: Một số biện pháp nhằm phòng chống và hạn chế trục lợi bảo hiểm hàng
hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển
Chúng em xin chân thành cảm ơn TS. Trịnh Thị Thu Hương đã tận tình giảng dạy,
cung cấp những kiến thức cơ bản để chúng em hoàn thành tiểu luận này.
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 2
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
CHƯƠNG I:
TỔNG QUAN VỀ TRỤC LỢI BẢO HIỂM
HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHẨU BẰNG ĐƯỜNG BIỂN
I.BẢO HIỂM HÀNG HÓA XNK BẰNG ĐƯỜNG BIỂN TRONG NGOẠI
THƯƠNG:
1.Bảo hiểm hàng hải và bảo hiểm hàng hóa XNK bằng đường biển
Bảo hiểm hàng hải là một loại hình của bảo hiểm thương mại. Bảo hiểm hàng hải là
bảo hiểm những rủi ro trên biển hoặc những rủi ro trên bộ, trên sông liên quan đến hành
trình đường biển, gây tổn thất cho các đối tượng bảo hiểm chuyên trở trên biển.
Bảo hiểm hàng hải gồm 3 loại:
• Bảo hiểm thân tàu: là bảo hiểm những thiệt hại vật chất xảy ra đối với vỏ tàu,
máy móc và các thiết bị trên tàu đồng thời bảo hiểm cước phí, các chi phí họat động của
tàu và một phần trách nhiệm mà chủ tàu phải chịu trong trường hợp hai tàu đâm va nhau.
• Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ tàu là bảo hiểm những thiệt hại phát
sinh từ trách nhiệm của chủ tàu trong quá trình sở hữu, kinh doanh, khai thác tàu biển.
• Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển bằng đường biển.
Trong nhiều thế kỷ, bảo hiểm hàng hóa đã được công nhận là một trong những dịch
vụ thiết yếu trong thương mại toàn cầu, góp phần làm ổn định và an toàn cho các bên liên
quan cũng như cho người chuyên chở và ngân hàng. Ngoài ra, bảo hiểm hàng hóa xuất
nhập khẩu bằng đường biển cũng chính là một họat động xuất khẩu vô hình rất quan trọng
trong ngoại thương, nó còn là một công cụ tài chính trong thương mại quốc tế. Cùng với sự
phát triển của ký thuật vận tải biển, bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển
cũng có những bước phát triển liên tục.
Ngày nay các doanh nghiệp (người bán hoặc người mua) ngày càng ý thức được

tầm quan trọng của bảo hiểm cho hàng hóa của mình do những nguyên nhân sau:
+ Việc vận chuyển hàng hóa bằng đường biển chứa đựng nhiểu rủi ro có thể gây ra
những hư hỏng, mất mát như: Tàu mắc cạn, đắm, đâm va nhau,…
+ Xuất nhập khẩu hàng hóa bằng đường biển thường có thời gian vận chuyển kéo
dài, xác suất rủi ro lớn.
+ Xuất nhập khẩu hàng hóa bằng đường biển thường vận chuyển khối lượng hàng
lớn.
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 3
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
+ Xuất nhập khẩu hàng hóa bằng đường biển liên quan rất nhiều đến nguời vận
chuyển và để đảm bảo an toàn phải mua bảo hiểm.
+ Hàng hỏa xuất nhập khẩu được chuyên chở vượt biên giới quốc gia gây nhiều khó
khăn trong việc kiểm soát.
+ Trách nhiệm của người chuyên chở rất hạn chế do họ có rất nhiều miễn trách vì
thế việc đòi bồi thường khiếu nại rất khó khăn.
+ Có bảo hiểm mới bảo vệ được lợi ích của doanh nghiệp trong trường hợp có tổn
thất và tạo tâm lý an toàn trong kinh doanh.
+ Bảo hiểm hàng hóa chuyên chở bằng đường biển đã trở thành một tập quán quốc
tế.
+ Phí bảo hiểm thường thấp nhưng số tiền bồi hoàn lớn trong trường hợp có tổn thất
(0.2% - 5%).
Bảo hiểm cung cấp sự bảo vệ cho hàng hóa trước những tổn thất luôn thường xuyên
đe dọa các hành trình hàng hải, bảo toàn vốn cho các nhà kinh doanh ngoại thương và nhờ
thế mở rộng phạm vi kinh doanh của họ.
2. Các quy tắc cơ bản của bảo hiểm hàng hải
2.1.Quyền lợi có thể bảo hiểm
Theo Luật bảo hiểm Hàng hải 1906 sẽ là một vi phạm nếu người nảo thực hiện hợp
động bảo hiểm mà không có quyền lợi có thể bảo hiểm trên đối tượng bảo hiểm hoặc
không dự kiến hợp lý để tiếp nhận quyền lợi ấy.
Điều 5-MIA 1906 định nghĩa quyền lợi có thể bảo hiểm như sau:

• Theo những quy định của luật này, người có quyền lợi bảo hiểm là người
liên quan đến một hành trình đường biển.
• Một người được coi là liên quan đến một hành trình đường biển khi người ấy
có liên quan hợp pháp hoặc công bằng đối với hành trình hoặc bất cứ tài sản có thể bảo
hiểm nào chịu rủi ro trong hành trình đó mà theo đó người ấy có thể hưởng lợi nếu tài sản
có thể bảo hiểm ấy được an toàn hay về đến bến đúng hạn, hoặc có thể bị thiệt hại nếu tài
sản đó bị tổn hất hay tổn hại, hay bị cầm giữ hoặc có thể chịu trách nhiệm về những tổn
thất đó.
2.2.Trung thực tối đa
Trung thực tối đa là nguyên tắc cơ bản thứ hai của bảo hiểm hàng hải. MIA 1906
Điều 17 đến Điều 20 đề cập đến yêu cầu trung thực, tất cả các bên liên quan trong hợp
đồng bảo hiểm hàng hải phải thương lượng với nhau trên cơ sở chân thành tuyệt đối. Trung
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 4
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
thực tối đa ngụ ý phải khai báo đầy đủ mọi sự kiện cần thiết đã biết hoặc coi như đã biết.
Đặc biệt người được bảo hiểm phải kê khai và trình bày đúng tất cả các sự việc cụ thể có
liên quan đến hàng hóa được bảo hiểm những sự việc mà họ biết hoặc phải biết trong công
việc thương mại bình thường. Như thế người bảo hiểm cũng được biết đầy đủ các thông tin
cần thiết để giúp họ trong việc đánh giá rủi ro, nhận hay từ chối bảo hiểm và tính phí hợp
lý.
Bổn phận trung thực cũng rằng buộc cả người bảo hiểm. Họ không thể xúi dục
khách hàng thực hiện hợp đồng bảo hiểm mà họ biết là không hợp pháp hoặc họ không thể
nhận một rủi ro mà họ biết là không còn nữa trong khi người yêu cầu bảo hiểm chưa biết.
Khác với các nghiệp vụ bảo hiểm khác, đối tượng bảo hiểm (hàng hóa) được yêu
cầu bảo hiểm có thể cách xa người bảo hiểm và người được bảo hiểm cả ngàn dặm vào
thời điểm tiến hành đàm phán và ký kết hợp đồng bảo hiểm, do đó việc giám định trước
khi nhận bảo hiểm là hầu như không thực hiện được. Vì thế, người được bảo hiểm phải tự
cung cấp các thông tin mà người bảo hỉem đòi hỏi trước khi ký kết hợp đồng. Nếu vi phạm
nguyên tắc trung thực thì phía bên kia (thông thường là người bảo hiểm) có quyền coi hợp
đồng đó là vô hiệu. Nói cách khác khi nào người được bảo hiểm không khai báo những chi

tiết quan trọng đê rđánh giá rủi ro, người bảo hiểm có thể hủy hợp đồng vào bất cứ lúc nào
bất kể việc khai báo là sơ ý hay cố ý.
2.3.Bồi thường:
Bồi thường là nguyên tắc cơ bản quan trọng nhất của bảo hiểm nói chung và bảo
hiểm hàng hải nói riêng và cũng chính vì mục đích này mà bảo hiểm tồn tại. Về khải niệm
người ta có thể hiểu bồi thường là sự bảo vệ hoặc đảm bảo cho thiệt hại hoặc tổn thất phát
sinh từ trách nhiệm pháp lý, còn trong bảo hiểm ta có thể coi bồi thường như là một cơ chế
mà công ty bảo hiểm sử dụng để cung cấp khoản bồi thường tài chính, với mục đích khôi
phục tình trạng tài chính ban đầu cho người bảo hiểm sau khi tổn thất xảy ra.
2.4.Thế quyền:
Khi đã bồi thường tổn thất , người bảo hiểm có quyền đặt mình vào địa vị của
người được bảo hiểm trong phạm vi quyền đòi bù đắp đối với bên có trách nhiệm về tổn
thất. Đó được gọi là “thế quyền”, tức người bảo hiểm có cùng vị trí như người được bảo
hiểm về việc đòi bồi thường về tổn thất. Thế quyền là nguyên tắc cơ bản thứ tư của bảo
hiểm hàng hải nó là kết quả tất yếu của nguyên tắc bồi thường vì nó ngăn ngừa một người
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 5
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
có thể đòi bồi thường từ hai nguồn về cùng một tổn thất để kiếm lời. Với nguyên tắc thế
quyền này, người bảo hiểm có quyền thay thế quyền hạn người được bảo hiểm để đòi bên
có trách nhiệm bồi hoàn trong giới hạn số tiền bồi thường đã trả mà không cần có quyền sở
hữu được chuyển qua cho họ. Tuy nhiên, trước khi thực hiện việc thế quyền, người bảo
hiểm phải trả tiền bồi thường cho người được bảo hiểm.
II.TRỤC LỢI BẢO HIỂM HÀNG HÓA XNK BẰNG ĐƯỜNG BIỂN:
1.Khái niệm:
Theo quy định tại Thông tư 31/2004/TT-BTC của Bộ Tài chình hướng dẫn thực
hiện Nghị định 118 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm thì
“Trục lợi bảo hiểm là hành vi cố ý lừa dối của tổ chức, cá nhân nhằm thu lợi bất chính khi
tham gia bảo hiểm, bồi thường bảo hiểm, trả tiền bảo hiẻm và giải quyết khiếu bại bảo
hiểm”. Như vậy, nói đến trục lợi bảo hiểm là phải nói đến hành vi của tổ chức, cá nhân
được thực hiện một cách cố ý nhằm thu lợi bất chính. Nhận dạng hành vi trục lợi bảo hiểm

phải chú trọng đến việc tổ chức, cá nhân tham gia vào quan hệ bảo hiểm (bao gồm bồi
thường bảo hiểm, trả tiền bảo hiểm, giải quyết khiếu nại bảo hiểm) nhằm thu lợi bất chính
cho mình. Tổ chức, cá nhân được đề cập trong khái niệm bảo hiểm trên đây có thể là bên
mua bảo hiểm, bên được bảo hiểm haợc nhân viên bảo hiểm, thậm chí có thể là hành vi
gian lận trong bảo hiểm của đại lý bảo hiểm, môi giới bảo hiểm. Cho dù là tổ chức, cá nhân
nào đi chăng nữa, nhưng nếu muốn thực hiện được hành vi trục lợi bảo hiểm, thì các chủ
thể này cũng phải tham gia vào quan hệ kinh doanh bảo hiểm.
Tóm lại, chúng ta có thể khẳng định: Trục lợi bảo hiểm là hành vi kiếm lời bất hợp
pháp của các chủ thể tham gia vào quan hệ kinhd oanh bảo hiểm. Tương tự như vậy, trục
lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển là việc các bên tham gia vào quan
hệ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển nhằm thực hiện hành vi lừa dối để
được hướng quyền lợi tài chính mà lẽ ra mình không được hưởng lợi hoặc hưởng lợi lớn
hơn quyền lợi tài chính mà mình được hưởng.
Hậu quả của trục lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển là:
• Đối với doanh nghiệp bảo hiểm: Hậu quả có thể tình toán được do hành vi
trục lợi bảo hiểm là làm giảm lợi nhuận, hiệu quả kinh doanh bị hạn chế. Thậm chí còn gây
tác động đến uy tín của doanh nghiệp.
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 6
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
• Đối với người mua bảo hiểm là những người trung thực sẽ bị thiệt thòi về
quyền lợi. Bởi vì phí bảo hiểm mà họ phải nộp lại dùng để chi trả cho những khoản tiền
gian lận không được phát hiện ra. Do vậy, những doanh nghiệp bảo hiểm nào có nhiều vụ
gian lận sẽ có mức phí bảo hiểm cao hơn những doanh nghiệp kiên quyết chống và loại trừ
những kẻ trục lợi bảo hiểm.
• Đối với xã hội, gian lận bảo hiểm là một nguy cơ về đạo đức, làm tha hóa,
biến chất cán bộ Nhà nước và doanh nghiệp, làm cho môi trường kinh doanh thiếu lành
mạnh và thiếu công bằng. Từ đó dẫn đến tình trạng coi thường luật pháp gây rối trật tự an
ninh xã hội.
2. Các hình thức trục lợi bảo hiểm hàng hóa XNK bằnh đường biển:
Trục lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển tồn tại nhiều dạng

khác nhau và luôn biến đổi. Trục lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển
luôn là vấn đề gây nhiều bức xúc cho nhà bảo hiểm. Các hình thức của trục lợi bảo hiểm
hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển là:
2.1.Trục lợi hoàn toàn từ phía người tham gia bảo hiểm:
Khi hàng hóa bị tổn thất người được hưởng lợi ích bảo hiểm có thể là người mua
bảo hiểm hoặc người được bảo hiểm. Việc mua bảo hiểm cho hàng hóa có thể do người
mua hoặc người bán tiến hành. Việc mua bảo hiểm cho hàng hóa có thể tham khảo Điều
kiện Thương mại Quốc tế (Incoterms) do Phòng Thương mại Quốc tế xuất bản. Tuy nhiện,
Incoterms 2000 chỉ đề cập đến nghĩa vụ của người bán phải mua bảo hiểm vì lợi ích của
người mua theo điều kiện CIF (giá hàng, phí bảo hiểm, cước phí, cảng đến quy định). Còn
trong các điều kiện khác, các bên tự quyết định việc mua bảo hiểm nếu họ thấy cần thiết.
Người mua bảo hiểm (người nhập khẩu hoặc người xuất khẩu có thể có hành vi trục lợi
bảo hiểm tuy nhiện khả năng thành công thường thấp (một bên) trừ khi có sự chuẩn bị, bố
trí, sắp xếp tinh vi, hơn nữa việc đảm bảo an toàn cho hàng hóa xuất nhập khẩu được chú
trọng hơn, đặc biệt đối với hàng hóa có giá trị cao thường được vận chuyển bằng container
nên để thành công người mua bảo hiểm thường cấu kết với các bên có thể là người chuyên
chở, chủ tàu, nhân viên cảng, các chủ hàng khác (nhiều bên).
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 7
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
Khi giao kết hợp đồng bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển, thường
có các hình thức trục lợi như sau:
+ Khai bảo không trung thực khi khiếu nại đòi bồi thường:
Ví dụ, trong trường hợp khi khiếu nại đòi bồi thường người tham gia bảo hiểm
không trung thực về việc mua bảo hiểm trùng. Bảo hiểm trùng là việc bên mua bảo hiểm
giao kết hợp đồng bảo hiểm với hai doanh nghiệp bảo hiểm trờ lên để bảo hiểm cho cùng
một đối tượng với cùng điều kiện và sự kiện bảo hiểm. Trong trường hợp này (bảo hiểm
trùng) khi xảy ra sự kiện bảo hiểm mỗi doanh nghiệp bảo hiểm chỉ chịu trách nhiệm bồi
thường theo tỷ lệ giữa số tiền bảo hiểm mà bên mua bảo hiểm đã giao kết. Tổng số tiền bồi
thường của các doanh nghiệp bảo hiểm không vượt quá giá trị thiệt hại thực tế của hàng
hóa. Khi xảy ra tổn thất cho hàng hóa mà rủi ro gây ra tổn thất thuộc phạm vi bảo hiểm và

trong thời gian hiệu lực của hợp đồng bảo hiểm, người tham gia bảo hiểm không khai báo
việc mua bảo hiểm trùng tại nhiều doanh nghiệp bảo hiểm và cố tình che dấu để được bồi
thường nhiều hơn. Các doanh nghiệp bảo hiểm không biết bên tham gia bảo hiểm đã có
hành vi trục lợi nên cùng trả tiền bảo hiểm mà kết quả là bên mua bảo hiểm được bồi
thường gấp nhiều lần giá trị hàng hóa.
+ Cố ý gây tổn thất cho hàng hóa được bảo hiểm:
Đây là hình thức trục lợi bảo hiểm rất tinh vi, có kiến thức nghiệp vụ cao về bảo
hiểm, được chuẩn bị kỹ lưỡng, số tiền trục lợi thường lớn, rất khó điều tra hoặc tìm ra
được sự thật thì tốn nhiều công sức và tiền của.
Thường bên tham gia bảo hiểm liên kết với các bên trong giao dịch mua bán
như: Liên kết với người chuyên chở, hai bên thỏa thuận: Người chuyên chở sẽ cố ý gây tổn
thất (trộm hàng, làm hư hỏng hàng hóa,..) và đương nhiên người chuyên chở sẽ nhận được
khoản tiền bồi thường từ bên kia.
Hay người tham gia bảo hiểm sẽ liên kết với chủ tàu (tinh vi hơn có thêm cả
người chuyên chở tức là 3 bên); một cách khá phổ biển là tìm cách hủy hoại hàng hóa
trong một hoàn cảnh được dàn dựng như thật. Ví dụ như cố ý đánh đắm tàu biển trong một
tình huống được tạo ra rất hợp lý (thời tiết xấu, hỏng máy, cố ý đâm va) hay tàu ma (tàu
không có thật, thậm chí hàng hóa cũng không có thật). Tất nhiên là bên trục lợi nắm vững
mọi điều khoản của hợp đồng bảo hiểm để chắc chắn rủi ro không nằm trong trường hợp
loại trừ trách nhiệm bảo hiểm theo thỏa thuận trong hợp đồng để không bị từ chối bồi
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 8
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
thường. Kiểu trục lợi này rất nguy hiểm, với hậu quả nheiem trọng về mặt tài chính cho
doanh nghiệp bảo hiểm, họ thường nâng giá trị hàng hóa được bảo hiểm trước khi tham gia
bảo hiểm. Chẳng hạn thay thế hàng hóa chuyên chở có giá trị cao bằng hàng hóa khác có
giá trị thấp sau đó hủy hàng hóa có giá trị thấp để được bồi thường bảo hiểm cao.
+ Khai tăng giá trị tổn thất:
Hành vi này được thực hiện bằng cách lợi dụng tổn thất xảy ra để làm hư hỏng
thêm hàng hóa được bảo hiểm nhằm được trả tiền bồi thường cao hơn, hoặc làm hư hỏng
toàn bộ hàng hóa đã được bảo hiểm để được bồi thường cao hơn. Trường hợp này người

tham gia bảo hiểm được sự giúp đỡ của các bên (có thể là người chuyên chở, chủ tàu).
Một cách khác là tổn thất ít, lẽ ra không được bồi thường, nhưng làm cho tổn
thất vượt quá mức miễn thường để được bồi thường. Ví dụ: Hợp đồng bảo hiểm hàng hóa
xuất nhập khẩu bằng đường biển quy định: “Mức miễn thường là 0,35% trách nhiệm qua
cân tại cảng”. Trên thực tế trọng lượn hàng hóa bị thiếu là 0,34% nên không được bồi
thường. Bên mua bảo hiểm có thể trục lợi bảo hiểm qua việc tìm cách nâng con số này lên
0,35% để được bồi thường.
2.2.Trục lợi khi có sự cấu kết của người tham gia bảo hiểm và nhân viên bảo
hiểm
+ Đã xảy ra tổn thất cho hàng hóa mới đi mua bảo hiểm
Hình thức trục lợi bảo hiểm này không phải là hiếm. Đối tượng bảo hiểm (hàng
hóa) đã bị tổn thất tức là sự kiện bảo hiểm đã xảy ra, bên mua bảo hiểm mới đi giao kết
hợp đồng bảo hiểm để được bồi thường hay được trả tiền bảo hiểm. Ví dụ: Tàu biển bị
đắm, toàn bộ hàng hóa bị tổn thất, chủ hàng mới đi mua bảo hiểm. Thực tế cho thấy, có khi
nhân viên bảo hiểm, nhân viên đại lý của doanh nghiệp bảo hiểm không biết là tàu đã bị
đắm, nhưng phần lớn là có sự liên kết với nhau để ghi ngày giao kết hợp đồng bảo hiểm
trước ngày xảy ra đắm tàu làm cho hợp đồng bảo hiểm có giá trị pháp lý. Đúng ra, hợp
đồng bảo hiểm này vô hiệu vì sự kiện bảo hiểm đã xảy ra, đối tượng bảo hiểm (ở đây là
hàng hóa) không còn tồn tại (Điều 22 Luật kinh doanh bảo hiểm 2000)
Điều 22 Luật kinh doanh bảo hiểm 2000
Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu trong các trường hợp sau:
a, Bên mua bảo hiểm không có quyền lợi có thể được bảo hiểm;
b, Tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm, đối tượng bảo hiểm không tồn tại;
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 9
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
c, Tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm, bên mua bảo hiểm biết sự kiện bảo
hiểm đã xảy ra;
d, Bên mua bảo hiểm hoặc doanh nghiệp bảo hiểm có hành vi lừa đối khi giao kết
hợp đồng bảo hiểm;
e, Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

+ Lập hồ sơ giả:
Cách trục lợi nảy thường phải có sự giúp đỡ của người trong nội bộ các doanh
nghiệp bảo hiểm và liên kết với đường dây giám định đối tượng bảo hiểm là hàng hóa. Tuy
không có tổn thất thực tế đối với hàng hóa (đối tượng bảo hiểm) nhưng vân có đầy đủ
chứng từ hợp lệ (chứng thư giám định) với đầy đủ chữ ký, dấu thật, chứng từ thật hoàn
toàn.
2.3.Các hình thức trục lợi khác
+ Trục lợi từ phía nhân viên bảo hiểm:
Trì hoãn việc trả tiền bồi thường cho khách hàng
Đó là hành vi mà một số nhân viên của doanh nghiệp bảo hiểm cố tình trì hoãn việc
trả tiền bồi thường vì mục đích chiếm dụng vốn của người được bảo hiểm. Khi hợp đồng
bảo hiểm có giá trị lớn được bồi thường, thì số tiền bồi thường không hề nhỏ, việc chiếm
dụng vốn của nhân viên bảo hiểm vào các họat động đầu tư khác vì lợi ích cá nhân có thể
gây ra những thiệt hại đáng kể.
Tư vấn khách hàng trục lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển
Khi nhận biết được khả năng trục lợi bảo hiểm đối với một số hàng hóa xuất nhập
khẩu bằng đường biển, nhân viên bảo hiểm tư vấn cách thức thực hiện hành vi trục lợi cho
khách hàng. Đây là hình thức gian lận trái đạo đức của nhận viên bảo hiểm ở mức cao.
Những nhân viên này trục lợi từ chính doanh nghiệp bảo hiểm của mình.
+ Trục lợi từ phía các cá nhân, tổ chức trung gian bảo hiểm
Đại lý và môi giới bảo hiểm là tổ chức trung gian là cầu nối giữa người mua và
người bán bảo hiểm.
Đại lý bảo hiểm có thể là tổ chức hay cá nhân được doanh nghiệp bảo hiểm ủy
quyền trên cơ sở hợp đồng đại lý. Đại lý bảo heỉem thay mặt doanh nghiệp bảo hiểm bán
các sản phẩm bảo hiểm của doanh nghiệp và được hưởng lương hoặc tiền hoa hồng theo
thỏa thuận. Như vậy, đại lý thường được coi là đại lý cho doanh nghiệp kinh doanh bảo
hiểm.
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 10
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
Trục lợi dưới hình thức này thường xảy ra khi đại lý bảo hiểm ký kết hợp đồng

bảo hiểm với người tham gia bảo hiểm, nhưng họ lại không nộp phí bảo hiểm cho doanh
nghiệp bảo hiểm mà chiếm đọat phí bảo hiểm đó. Hình thức trục lợi này không chỉ gây hại
đến quyền và lợi ích chính đáng của khách hàng tham gia bảo hiểm, làm tổn hại đến uy tín
và hình ảnh cả doanh nghiệp bảo hiểm mà còn ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thị
trường bảo hiểm.
Môi giới bảo hiểm có thể là công ty hoặc cá nhân đứng ra thu xếp bảo hiểm với
các công ty bảo hiểm. Họ có thể tư vấn về các vấn đề như nhu cầu bảo hiểm, hợp đồng bảo
hiểm, thị trường bảo hiểm, khiếu nại, kiện tụng… Môi giới bảo hiểm có thể đại diện cho cả
doanh nghiệp bảo hiểm và người được bảo hiểm.
Môi giới bảo hiểm là trung gian bảo hiểm, họ có thể trục lợi bảo hiểm bằng cách
tư vấn người tham gia bảo hiểm trục lợi, làm giả hồ sơ giúp khách hàng trục lợi … Tuy
nhiên trục lợi từ phía môi giới bảo hiểm thường rất ít.
3.Các nguyên tắc phòng chống và hạn chế trục lợi bảo hiểm hàng hóa XNK bằng
đường biển
Để hạn chế được hành vi trục lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường
biển cần có những biện pháp hiệu quả. Về mặt nguyên tắc, muốn hạn chế được hành vi trê
cần có:
• Doanh nghiệp bảo hiểm phải tổ chức các đầu mối quản lý, theo dõi và kiểm
tra chặt chẽ các cán bộ, đại lý, các cộng tác viên khai thác bảo hiểm. Một mặt, phải nhắc
nhở họ thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mặt khác phải đề ra những cơ chế
quản lý phù hợp.
• Quá trình giám định và bồi thường, chi trả tiền bảo hiểm phải thực hiện đúng
quy định.
• Nếu đã phát hiện có sự gian lận, cần phải theo dõi chặt chẽ đối tượng, tổ
chức điều tra, xác minh chính xác và nhờ các cơ quan chức năng can thiệp.
• Quan tâm giáo dục ý thức trách nhiệm, tính kỷ luật trong tất cả các khâu
công việc do cán bộ nhân viên, kể cả đại lý và cộng tác viên trong doanh nghiệp. Bên cạnh
đó, phải có chính sách đãi ngộ thỏa đáng đối với họ, thưởng phạt phải hết sức nghiêm túc
và có nề nếp.
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 11

BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
• Hệ thống pháp luật hoàn thiện về bảo hiểm nói chung và bảo hiểm hàng hóa
xuất nhập khẩu bằng đường biển nói riêng. Hệ thống pháp luật là nền tảng vững chắc cho
các hoạt động kinh doanh bảo hiểm hoạt động và căn cứ vào đó để giải quyết những vấn đề
phát sinh liên quan đến các bên tham gia quan hệ bảo hiểm.
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 12
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
CHƯƠNG 2:
THỰC TRẠNG TRỤC LỢI BẢO HIỂM
HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHẨU BẰNG ĐƯỜNG BIỂN
I. THỰC TRẠNG TRỤC LỢI HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHẨU BẰNG ĐƯỜNG
BIỂN
Khái quát về thực trạng trục lợi bảo hiểm hàng hóa XNK bằng đường biển
Từ giữa những năm 1960 trục lợi bảo hiểm trở nên phổ biến hơn và tồn tại trong
một số nhỏ khách hàng bảo hiểm. Ủy ban bảo hiểm Úc đã ước tính hơn 10% doanh thu bảo
hiểm để bồi thường tổn thất do trục lợi và tổng số tiền đó lên tới 1,4 tỷ đôla hàng năm tại
Úc. Trên thế giới, ở một số nước phát triển, các doanh nghiệp bảo hiểm là các doanh
nghiệp tư nhân, chính vì thế xuất phát từ lợi ích của doanh nghiệp luôn có những biện pháp
tối ưu để hạn chế trục lợi. Do đó, gần như rất ít trường hợp khi có tổn thất xảy ra rồi mới
thực hiện hành vi trục lợi bởi vì các công ty bảo hiểm ở các nước phát triển thường là các
tập đoàn lớn, có nguồn tài chính vững mạnh, do đó họ thường thuê các công ty giám định
có uy tín. Hơn nữa việc quản lý nhân viên rất chặt chẽ. Bên cạnh đó, vẫn tải hàng hóa xuất
nhập khẩu bằng container rất phát triển nên đã giảm thiểu được phần lớn rủi ro mất hàng.
Vì vậy muốn thực hiện trục lợi thành công thì bên trục lợi phải có sự chuẩn bị kĩ càng. Nên
hầu như phần lớn các vụ trục lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển
thường xảy ra ở giai đoạn đầu ký kết, hay có ý đồ gây tổn thất cho hàng hóa từ trước. Do
đó trục lợi bảo hiểm hàng hóa XNK bằng đường biển trên thế giới thường tồn tại dưới
những hình thức trục lợi từ phía người tham gia bảo hiểm.
Ở Việt Nam, hành vi trục lợi bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển
có nhiểu điểm khác với trên thế giới. Đa số các hành vi trục lợi đó được tiến hàng sau khi

có tổn thất hơn là có sự chuẩn bị khi bắt đầu ký kết hợp đồng bảo hiểm. Vì kẻ trục lợi lợi
dụng thông đồng với nhân viên trong công ty bảo hiểm hay với cơ quan giám định tổn thất
để thực hiện hành vi trục lợi của mình.
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 13
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
Hơn nữa, Việt Nam cơ bản vẫn là nước nông nghiệp, các mặc hàng xuất khẩu của
Việt Nam vẫn chủ yếu là nông sản, thủy sản, nguyên liệu thô...; hàng nhập thường là
nguyên liệu phục vụ sản xuất, các nguyên liệu cho nông nghiệp như phân bón, thức ăn gia
súc... Phần lớn hàng hóa tham gia vào hoạt động XNK thường giá trị không cao, chính vì
muốn giảm thiểu chi phí chuyên chở nên hàng hóa thường không được bảo quan trong
container dễ gây ra tổn thất trong quá trình chuyên chở. Hơn nữa tập quán giao nhân của
Việt Nam có những đặc điểm khác biệt như: hàng hóa nhập khẩu thường được tập kết tại
cảng sau đó mới được chia cho chủ hàng, hay thay vì vận chuyển bảo quản trong container
thì sử dụng phương thức chở xá (hầm tàu...) được sử dụng phổ biến với các mặt hàng như
thức ăn gia súc, phân bón... dễ gây tổn thất, hao hụt do trộm cắp trong quá trình đóng bao.
Vì thế các hình thực trục lợi từ phía người tham gia bảo hiểm không chỉ là hành vi của
người mua bảo hiểm liên kết với nhân viên doanh nghiệp bảo hiểm, người chuyên chở, chủ
tàu mà còn với nhân viên cảng giao nhận.
1. Trục lợi hoàn toàn từ phía người tham gia bảo hiểm
1.1. Khai báo không trung thực khi khiếu nại đòi bồi thường
Vụ việc
Người bảo hiểm: Công ty bảo hiểm Liberty Mutual, US;
Người được bảo hiểm: Công ty quốc tế Clanport, UK;
23/05/2005 Công ty Quốc tế Clanport (Clanport International) trụ sở tại Randolph,
London ký kết một hợp đồng bảo hiểm cho lô hàng xuất khẩu khoai tây bằng đường biển
với số lượng 15.000 tấn cho đối tác của mình là Công ty chế biến hàng nông sản Farmers
tại Chile với các Công ty bảo hiểm Liberty Mutual, US với số tiền bảo hiểm là 30.000
USD. Tuy nhiên, thực tế công ty còn bảo hiểm tương tự cho lô hàng trên tại 2 doanh
nghiệp bảo hiểm khác là Zurich Finacial và AIG, US. Lô hàng bị tổn thất toàn bộ thuộc rủi
ro được bảo hiểm khi tới Chile. Công ty trên đã yêu cầu được bồi thường ở cả ba công ty

bảo hiểm trên. Vì vậy, nếu thực hiện thành công ý đồ này, số tiền bồi thường Công ty nhận
được sẽ lên tới 90.000 USD trong khi lẽ ra họ chỉ được nhận 30.000 USD tiền bồi thường
Giải quyết
Khi điều tra được hành vi trục lợi trên, Liberty Mutual đã từ chối bối thường số tiền
là 30.000 USD, mà chỉ bồi thường 10.000 USD
Nhận xét
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 14
BẢO HIỂM TRONG KINH DOANH NHÓM 4
Trên thực tế, kẻ trục lợi lợi dụng nguyên tắc trung thực tuyệt đối trong khi ký kết
hợp đồng bảo hiểm để thực hiện hành vi của mình. Trong luật pháp không cấm bảo hiểm
trùng bởi lẽ không phải công ty bảo hiểm nào cũng có khả năng tài chính tốt khi nên kinh
tế luôn có những biến động, nhưng thay vì muốn có sợ đảm bảo chắc chắn khi có tổn thất
xảy ra cho hàng hóa của mình thì họ lại lợi dụng tổn thất để đòi số tiền bồi thường lớn hơn
nhiều lần so với tổn thất.
Vấn đề đặt ra:
 Các công ty bảo hiểm phải điều tra kỹ khách hàng trước khi ký kết hợp đồng
bảo hiểm
 Việc chia sẻ thông tin giữa các công ty bảo hiểm là biện pháp để hạn chế trục lợi
dạng này.
 Nên có những tổ chức chuyên nghiệp trong việc điều tra, phát hiện hành vi trục
lợi khi có tổn thất xảy ra.
1.2. Khai tăng số tiền bảo hiểm và cố ý gây tổn thất cho hàng hóa bảo hiểm
Vụ việc 1
Người bảo hiểm: Công ty bảo hiểm AZ
Người được bảo hiểm: Công ty XNK UNTB
Cuối năm 1997, Công ty XNK UNTB mua bảo hiểm toàn bộ rủi ro cho lô hàng xuất
khẩu gạo với khối lượng 20.000 tấn cho XETS ở Địa Trung Hải theo điều kiện CFR. Thực
chất lô hàng chỉ có khối lượng là 10.000 tấn. UNTB thuê tàu ARS của Make, một công ty
chuyên chở Singapore mới thành lập. UNTB thuê Make vận chuyển và thỏa thuận với họ
rằng trước khi đến nơi Make sẽ tẩu tán hàng. Và số hàng đã được dỡ ra và bán bí mật tại

một nước gần Địa Trung Hải, nơi mà luật pháp không mấy chặt chẽ trong việc mua bán
những lô hàng bất hợp pháp kiểu này.
Giải quyết
Người bảo hiểm buộc phải bồi thường cho UNTB vì không thể tìm thấy Make và
chứng minh được có sự thông đồng giữa hai bên.
Nhận xét
Trộm hàng thông thường từ phía người chuyên chở, hay tại càng đi, cảng đến...
nhằm thu được tiền từ việc bán hàng không phải là hành vi trục lợi bảo hiểm, mà chỉ có
hành động trộm hàng, hay tẩu tán hàng gây thiếu hàng... mà có sự thông đồng với bên tham
gia bảo hiểm mới được coi là hành động trục lợi bảo hiểm. Vì khi có tổn thất họ được nhận
Lớp Bảo hiểm 2 Trang 15