đề thi và đáp án học sinh giỏi môn sinh học lớp 9 phòng thanh oai năm 2015

PHÒNG GD&ĐT THANH OAI
TRƯỜNG THCS THANH VĂN
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
NĂM HỌC 2014 - 2015
MÔN: SINH HỌC
(Thời gian làm bài: 150 phút, không kể thời gian giao đề)
Câu 1:( 4đ)
1. Cho lúa thân cao, chín muộn lai với lúa thân thấp, chín sớm F1 thu được
100% lúa thân cao, chín sớm. Cho F1 tự thụ phấn thu được F2 có kết quả
như thế nào? Biết rằng tính trạng chiều cao và thời gian chín của hạt di
truyền độc lập với nhau.
2. Muốn tìm được lúa thân cao, chín sớm ở F2 thuần chủng ta làm như thế
nào?
Câu 2( 4 đ)
Thế nào là cặp nhiễm sắc thể giới tính ở người? Trình bày cơ chế xác định giới
tính ở người? Vì sao trong cấu trúc dân số của mỗi quốc gia, tỉ lệ nam: nữ
thường xấp xỉ là 1:1?
Câu 3: (2 đ) Có 5 tế bào của vịt nhà nguyên phân một số lần bằng nhau và đã
sử dụng của môi trường nội bào 2800 NST. Các tế bào con tạo ra có chứa tất cả
3200 NST.
Xác định:
a). Số NST lưỡng bội của vịt nhà?
b). Số lần nguyên phân của mỗi tế bào?
Câu 4:( 3đ)
a. So sánh sự khác nhau trong cấu trúc của ADN và Prôtêin?
b.Protêin liên quan đến những hoạt động sống nào của cơ thể?
c. Trong điều kiện bình thường, cấu trúc đặc thù của Prôtêin ở các thế hệ tế
bào con có bị thay đổi không? Vì sao?
Câu5: ( 3điểm)
Một cặp gen Bb tồn tại trên một cặp nhiễm sắc thể tương đồng. Gen B có chiều
dài 5100 A

0
và có hiệu số A - G = 20%. Gen b có 150 chu kì xoắn và có hiệu số T
- G = 300 nuclêôtit.
a. Tính số lượng nuclêôtit mỗi loại của cặp gen Bb
b. Tế bào chứa cặp gen Bb nguyên phân 3 đợt liên tiếp đòi hỏi môi trường
nội bào cung cấp số lượng nuclêôtit mỗi loại là bao nhiêu?
Câu 6: (4 điểm)
a)Hãy cho biết những điểm khác nhau căn bản giữa đột biến và thường biến.
b) Tại sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật? Nêu vai trò và ý
nghĩa của đột biến gen?./.
ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM CHẤM
Câu 1 (4 điểm)
1) 0,5 đ - Theo đề bài ra ta có P.T cao, chín muộn x T thấp, C sớm
F
1
100 % T cao, chín sớm.
=> - P thuần chủng
T cao, chín sớm là 2 tính trạng trội hoàn toàn.
T thấp, chín muộn là 2 tính trạng lặn
0,25 đ - Quy ước gen :
Thân cao T , thân thấp t
Chín sớm S , chín muộn s
0,25 đ - Kiểu gen của P
T cao, chín muộn Thuần chủng có KG TTss
T thấp, chín sớm Thuần chủng có KG ttSS
0,5 đ - Ta có sơ đồ lai
P
TC
KH T cao, c muộn x T thấp, c sớm
KG TTss ttSS

G
P
Ts tS
F
1
KG TtSs
KH 100 % T cao, c sớm
F
1
Tự thụ phấn T cao, c sớm x T cao, c sớm.
TtSs TtSs
G
F1
TS, Ts, tS, ts TS, Ts, tS, ts
1 đ - Kể ksung pen nét đúng
0,5 đ - F
2
có tỉ lệ KG , tỉ lệ KH là
1 TTSS
2 TtSS
2 TTSs 9 T cao, c sớm
4 TtSs
1 TTss
2 Ttss 3 T cao, c muộn
1 ttSS
2 ttSs 3 T thấp, c sớm
1 ttss 1 T thấp, c muộn
G
p
Ts tS

F
1
Ts/tS T cao, sớm
F
1
x F
1
Ts/tS ( T cao, sớm) x Ts/tS (T cao, sớm)
HS kẻ bảng.
2) 0,5 điểm
- Muốn tìm được thân cao, chín sớm ở F
2
thuần chủng ta cho lúa T cao, c
sớm ở F
2
lai phân tích nghĩa là lai với lúa T thấp, chín muộn.
0,5 đ - Nếu kết quả của phép lai phân tích ở trên là đồng tính (có 1 loại kiểu hình
thân cao, c sớm) thì lúa thân cao chín sớm ở F
2
đó thuần chủng.
0,5 đ - Sơ đồ minh họa
F
2
T cao, c sớm x T thấp , c muộn
TTSS ttss
G TS ts
F
B
KG TtSs
KH 100 % T cao, c sớm.

Câu 2: 4 (điểm)
* Cặp nhiễm sắc thể giới tính ở người:
0.5điểm: - Là cặp số 23.
0.5điểm: - Đặc điểm:
+ Ở nữ gồm 2 chiếc giống nhau kí hiệu là XX.
+ Ở nam gồm 2 chiếc khác nhau kí hiệu là XY.
0.5điểm: - Chức năng: mang các tính trạng liên quan và không liên quan đến
giới tính
* Cơ chế xác định giới tính
0.5điểm: Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của cặp NST trong quá trình phát
sinh giao tử và tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh.
0.5điểm: Sơ đồ cơ chế sinh con trai, con gái ở người:
P. Bố x Mẹ
44A+XY 44A+XX
G. 1(22A+X): 1(22A+Y) 22A+X
F1 1(44A+XX): 1(44A+XY)
1 con gái: 1 con trai.
* Ở người:
0.5điểm: + Sự phân li của cặp NST XY ở nam phát sinh ra 2 loại tinh trùng (X và
Y) có số lượng ngang nhau (giới dị giao tử).Trong khi phụ nữ chỉ có 1 loại trứng
mang NST X (giới đồng giao tử).
0.5điểm: + Quá trình thụ tinh giữa tinh trùng và trứng diễn ra hoàn toàn ngẫu
nhiên.
0.5điểm:+ Vì tinh trùng X và Y có số lượng ngang nhau nên khi thụ tinh cho
trứng, tạo ra hợp tử XX và XY có tỉ lệ ngang nhau. Vì vậy trong cấu trúc dân số
của mỗi quốc gia, dựa trên số lượng lớn, bao giờ tỉ lệ nam, nữ cũng xấp xỉ bằng
nhau là 1:1.
Câu3 : (2 đ)
a. Số NST lưỡng bội của vịt nhà : (1 điểm)
Số NST trong 5 tế bào mẹ(bằng số NST trong các tế bào con trừ đi số NST

môi trường cung cấp)
3200 – 2800 = 400 (NST)
Số NST trong mỗi tế bào
2n = 400 : 5 = 80 (NST)
b. Số lần nguyên phân của mỗi tế bào: (1điểm)
Gọi k là số lần nguyên phân của mỗi tế bào.
Suy ra số NST trong các tế bào con:
a . 2
k
.2n = 3200 (0,5 điểm)
<=> 5. 2
k
.80 = 3200
2
k
= 3200 : (5 . 80) = 8 = 2
3
vậy k = 3. (0,5 điểm)
Câu 4 .( 4đ)
a. 2đ(Mỗi ý đúng được 0,5đ)
So sánh sự khác nhau trong cấu trúc của ADN và Prôtêin:
ADN Prôtêin
-Có cấu trúc xoắn kép gồm 2 mạch đơn.
Giữa hai mạch của phân tử ADN các cặp
nucleotit liên kết với nhau theo NTBS
bằng các liên kết Hiđrô.
- Được cấu tạo từ 4 loại đơn phân.
- ADN được cấu tạo bởi 5 nguyên tố hóa
học: C, H. O, N. P.
- Mỗi phân tử AND gồm nhiều gen

- Khối lượng lớn
- ADN quy định cấu trúc của protein
tương ứng
- Protein có cấu trúc xoắn, mức độ xoắn
tùy thuộc vào mức độ cấu trúc như bậc
1, 2, 3, 4.
- Cấu tạo từ hơn 20 loại axit amin.
-Protein được cấu tạo bởi 4 nguyên tố
hóa học: C, H. O, N.
- Mỗi phân tử Proteein gồm nhiều chuỗi
pôlipeptit
- Khối lượng nhỏ
- Cấu trúc của Protein phụ thuộc vào cấu
trúc hóa học của ADN.
b. Tổng điểm= 1.
Protein liên quan đến hoạt động sống của cơ thể như:
- Trao đổi chất: (0,5đ)
+ Enzim mà bản chất là Protein có vai trò xúc tác cho các quá trình TĐC,
thúc đẩy các phản ứng sinh hóa xảy ra nhanh chóng.
+ Hoocmon mà phần lớn là Protein có vai trò điều hòa các quá trình TĐC.
- (0,5đ) Ngoài ra Protein còn tham gia vào sự vận động của cơ thể, là
kháng thể để bảo vệ cơ thể hoặc cung cấp năng lượng khi cơ thể cần.
c. Tổng điểm= 1đ.
Không(0,5đ)
Lí do: (0,5đ)
Nhờ sự tự nhân đôi đúng mẫu, ADN giữ vững cấu trúc đặc thù của nó qua
các thế hệ tế bào, Protein được tổng hợp trên khuôn mẫu của ADN nên
Protein cũng giữ vững cấu trúc đặc thù của nó.
Câu 5: ( 3điểm )
a. Số nuclêootit của cặp gen Bb:

+ Số lượng nuclêootit của gen B là: (5100x2):3,4=3000nu (0.25điểm)
Theo nguyên tắc bổ sung và đề bài ta có hệ phương trình:
A + G = 50% (1)
A - G =20% ( 2)
(1) + (2) ta được 2A = 70%
A = T =35%
G = X =15%
+ Số lượng từng loại nuclêootit của gen B:
A = T = 35% x 3000 = 1050 ( nu) (0.25điểm)
G = X = 15% x 3000 = 450 ( nu) (0.25điểm)
+ Số lượng nuclêootit của gen b là: 150 x 20 =3000 ( nu ) (0.25 điểm)
Theo nguyên tắc bổ sung và đề bài ta có hệ phương trình:
T - G = 300 (1)
T + G = 3000 : 2 ( 2)
( 1) + (2) ta được 2T = 1800
T = A = 900(nu) (0.25điểm)
G = X = 600(nu) (0.25điểm)
+ Số lượng nuclêootit mỗi loại của gen Bb là:
A = T = 1050 + 900 = 1950 (nu) (0.5điểm)
G = X = 450 + 600 = 1050 (nu)
b.Số lượng nuclêootit mỗi loại mà môi trường nội bào phải cung cấp khi cặp gen
Bb nguyên phân 3 lần liên tiếp là:
A = T = 1950 x ( 2
3
- 1) = 13650 (nu) (0.5điểm)
G = X = 1050 x ( 2
3
- 1) = 7350 (nu) (0.5điểm)
(
Câu 6 (4 điểm)

a.Những điểm khác nhau căn bản giữa đột biến và thường biến.
Đột biến Thường biến Điểm
- Là những biến đổi ở cơ sở vật chất di
truyền(ADN, NST)
- Xuất hiện với tần số thấp một cách
ngẫu nhiên.
- Là những biến đổi KH phát
sinh trong đời cá thể dưới ảnh
hưởng trực tiếp của môi trường.
- Thường phát sinh đồng loạt
theo cùng một hướng, tương
0.5đ
0.5đ
- Do tác động của môi trường ngoài
hay rối loạn trao đổi chất trong TB cơ
thể, ảnh hưởng đến vật chất di truyền.
- Thường có hại cho sinh vật.
- Có di truyền: là nguyên liệu cho tiến
hóa và chọn giống.
ứng với điều kiện của môi
trường, có ý nghĩa thích nghi
- Do tác động trực tiếp của môi
trường.
- Thường có lợi cho SV, giúp
SV thích nghi.
- Không di truyền: không có ý
nghĩa đối với tiến hóa và chọn
giống.
0.5đ
0.5đ

0.5đ
b, Đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật vì:
chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy
trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp
prôtêin. (1điểm)
Vai trò và ý nghĩa của đột biến gen:
- Đột biến gen đa số là có hại cho bản thân sinh vật, số ít có lợi hoặc trung tính.
- Đột biến gen di truyền được nên là nguyên liệu của chọn giống và tiến hóa.
(0.5điểm)